ยังเป็นที่ถกเถียงไม่สิ้นสุดว่า แท้จริงแล้ว "ฮอบบิต" คือมนุษย์ที่มีสปีชีส์เฉพาะหรือเป็นเพียงแค่ "คนแคระ" ธรรมดาเท่านั้น ล่าสุดมีงานวิจัยออกมายืนยันว่า ฟอสซิลของมนุษย์ตัวเล็กซึ่งพบบนเกาะของอินโดนีเซียตั้งแต่ปี 2546 นี้ เป็นฟอสซิลของมนุษย์สปีชีส์ใหม่อย่างแน่นอน
"ฮอบบิต" (Hobbit) มนุษย์ตัวเล็กที่สูงเพียงเมตรและหนักราว 30 กิโลกรัมซึ่งมีเครื่องมือล่าสัตว์ขนาดเล็กเหมาะสมกับขนาดตัวนี้ ได้อพยพสู่เกาะอันไกลโพ้นในอินโดนีเซียเมื่อประมาณ 8,000 ปีมาแล้ว แต่เอเอฟพีระบุว่าฟอสซิลของพวกเขามีอายุถึง 18,000 ปี และนับแต่ฟอสซิลของพวกเขาได้รับการค้นพบบนเกาะฟลอเรสของอินโดนีเซียเมื่อปี 2546 แวดวงวิทยาศาสตร์ก็ถกเถียงกันเรื่อยมาถึงการจำแนกสายพันธุ์ของมนุษย์สปีชีส์นี้
ผู้เชี่ยวชาญบางคนยืนยันว่า ฮอบบิตสืบเชื้อสายมาจากมนุษย์โฮโมอิเร็คตัส (Homo erectus) และบางกลุ่มก็ว่าวิวัฒนาการไม่น่าจะทำให้เกิดขนาดสมองที่เล็กอย่างที่พวกเขาเป็นได้ ส่วนนักวิทยาศาสตร์หลายคนกล่าวว่า "โฮโมฟลอเรไซเอนซิส" (Homo floresiensis) ซึ่งปัจจุบันเป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปว่าเป็นสปีชีส์ของมนุษย์แคระนั้น แคระแกร็นลงเนื่องจากการคัดสรรโดยธรรมชาติเป็นเวลานับพันปี ผ่านกระบวนการทำให้แคระเนื่องจากการแยกไปอยู่เกาะ
ขณะที่อีกจำนวนหนึ่งแย้งว่าวิวัฒนาการที่ทำให้สมองหดเล็กลงนั้น ไม่สามารถทำให้สมองลดลงไปมีขนาดเท่าสมองชิมแปนซีได้ ซึ่งเป็นขนาดเพียง 1 ใน 3 ของขนาดสมองมนุษย์ในปัจจุบัน แต่มีเพียงคำอธิบายเดียวที่น่าจะมีเหตุผลพอรับฟังได้ ซึ่งยืนยันว่าตัวอย่างที่พบจำนวนหนึ่งนั้นมีพันธุกรรมไม่ปกติ อันเป็นผลมาจากกะโหลกที่เล็กผิดปกติหรือพวกเขาอาจจะทุกข์ทรมานจากความแคระแกร็นเนื่องจากความบกพร่องของไทรอยด์
ล่าสุด ทั้งเอเอฟพีและบีบีซีนิวส์ระบุว่า มีงานวิจัย 2 ชิ้นที่เผยแพร่ผ่านวารสารเนเจอร์ (Nature) ออกมายืนยันว่า ฮอบบิตคือมนุษย์สปีชีส์ใหม่อย่างแน่นอน ซึ่ง วิลเลียม จังเกอร์ส (William Jungers) จากมหาวิทยาลัยสโตนีบรูค (Stony Brook University) ในนิวยอร์ก สหรัฐฯ ได้นำคณะวิเคราะห์เท้าของฮอบบิต ซึ่งในบางมุมคล้ายกับมนุษย์มาก โดยนิ้วหัวแม่เท้าเรียงกับนิ้วอื่นๆ และมีข้อนิ้วที่ยืดขยายได้เมื่อน้ำหนักตัวลงไปที่เท้า ซึ่งเป็นลักษณะที่ไม่พบในลิงใหญ่ แต่ลักษณะนิ้วเท้าก็ยาวแตกต่างจากมนุษย์ในยุคปัจจุบันมาก โดยมีการถ่วงดุลความใหญ่ ยาวและความโค้งของนิ้วเท้า ส่วนโครงสร้างการรองรับน้ำหนักก็ใกล้เคียงกับชิมแปนซี
หลักฐานทางโบราณคดีที่เพิ่งค้นพบเร็วๆ นี้ในเคนยา แสดงให้เห็นว่าเท้าของมนุษย์ปัจจุบันนั้นวิวัฒนาการมามากกว่า 1.5 ล้านแล้ว ซึ่งใกล้เคียงกับมนุษย์โฮโมอิเร็คตัส ดังนั้นนอกจากฮอบบิตจะมีลักษณะดั้งเดิมมายาวนานแล้ว พวกเขาต้องแยกสายวิวัฒนาการออกมาจากมนุษย์ตั้งแต่แรกเริ่มเลยทีเดียว
"สิ่งนี้ชี้ว่าบรรพบุรุษของพวกเขาต้องไม่ใช่โฮโมอิเร้คตัสอย่างแน่นอน แต่เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีบรรพบุรุษคล้ายคนมากซึ่งกระจายตัวทางเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และยังไม่ได้รับการบันทึก" ข้อสรุปที่จังเกอร์สและคณะได้รับ
อย่างไรก็ดียังคงมีความเห็นแย้ง โดยเอเอฟพีและบีบีซีนิวส์ได้อ้างถึงการศึกษาของ ดร.เอลีเนอร์ เวสตัน (Dr.Eleanor Weston) และ แอเดรียน ลิสเตอร์ (Adrian Lister) จากพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์แห่งลอนดอน (Natural History Museum) ประเทศอังกฤษ ที่เปรียบเทียบฟอสซิลของฮอบบิตกับฟอสซิลของฮิปโปโบราณในหลายๆ ตัวอย่าง และได้ข้อสรุปว่า ฮอบบิตไม่น่าจะใช่โฮโมฟลอเรไซเอนซิสซึ่งเป็นสปีชีส์ที่จำแนกออกมาอีก แต่น่าจะเป็นโฮโมอิเร็คตัสซึ่งแคระแกร็นลงเนื่องจากอาศัยอยู่บนเกาะ
"เหมือนฮิปโปแคระในมาดากัสการ์ซึ่งได้มีสมองที่เล็กกว่าขนาดตัวมาก ชี้ให้เห็นว่ากรณีเดียวกันนี้อาจเกิดขึ้นไปกับโฮโมฟลอเรไซเอนซิส และเป็นไปได้ว่าน่าจะมีผลมาจากการแยกตัวอย่างโดดเดี่ยวบนเกาะ" ดร.เวสตันนักบรรพชีวินวิทยาประจำพิพิธภัณฑ์ให้ความเห็น
