เผยภาพแรก "ดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ" จากกล้องฮับเบิล

กล้องโทรทัศน์อวกาศฮับเบิลสามารถบันทึกภาพดาวเคราะห์ Fomalhaut b (ในกรอบสี่เหลี่ยม) ซึ่งมีขนาดใกล้เคียงกับดาวพฤหัสบดี โดยโคจรอยู่รอบดาว Fomalhaut ที่อยู่ในกลุ่มดาวปลาทางใต้ได้ นับเป็นครั้งแรกที่สามารถบันทึกภาพดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะได้ (เอเอฟพี)

นักดาราศาสตร์ เผยภาพดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ ที่กล้องฮับเบิลถ่ายได้เป็นครั้งแรก ขนาดใหญ่เท่าดาวพฤหัสบดี โคจรรอบดาวฤกษ์ในกลุ่มดาวปลา ห่างจากโลก 25 ปีแสง

พอล คาลาส (Paul Kalas) นักดาราศาสตร์ มหาวิทยาลัยแห่งแคลิฟอร์เนีย (University of California) ในเมืองเบิร์กเลย์ สหรัฐอเมริกา เปิดเผยว่ากล้องโทรทัศน์อวกาศฮับเบิล (Hubble space telescope) สามารถจับภาพดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ ภายใต้แสงที่ตามองเห็นได้เป็นครั้งแรก โดยอยู่ห่างจากโลกราว 25 ปีแสง ในกลุ่มดาวปลาทางใต้ (Piscis Austrinus) ซึ่งเอเอฟพีระบุว่าผลงานวิจัยนี้ได้ตีพิมพ์ในวารสารไซน์ (Science) เมื่อวันที่ 14 พ.ย.51 ที่ผ่านมา

ดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะที่ว่านี้ มีขนาดพอกันกับดาวพฤหัสบดี โดยเป็นดาวบริวารของดาวฟัมอัลฮัต (Fomalhaut: FUM-al-HUT) ซึ่งอยู่ในกลุ่มดาวปลาทางใต้ นักดาราศาสตร์จึงเรียกดาวเคราะห์ดังกล่าวว่า ดาวฟัมอัลฮัต บี (Fomalhaut b) โดยโคจรอยู่ห่างจากดาวแม่ประมาณ 4 เท่าของระยะทางระหว่างดวงอาทิตย์และดาวเนปจูน และอยู่ห่างจากโลกประมาณ 25 ปีแสง ซึ่งเอพีระบุว่าดาวฟัมอัลฮัต บี ใช้เวลา 872 ปี ในการโคจรรอบดาวแม่ครบ 1 รอบ

นอกจากนี้ ดาวฟัมอัลฮัต บี ยังมีระบบวงแหวนคล้ายกับของดาวพฤหัสบดีเมื่อในอดีต ซึ่งเกิดจากเศษฝุ่นลองละอองในอวกาศก่อนที่จะมารวมตัวกันเป็นดวงจันทร์บริวารทั้ง 4 ดวง ในเวลาต่อมา

ทั้งนี้ คาลาสสงสัยว่าดาวฟัมอัลฮัต บี มีอยู่จริงตั้งแต่เมื่อเขาได้ภาพถ่ายบริเวณแถบดาวเคราะห์น้อย ที่อยู่รอบดาวฟัมอัลฮัต จากล้องโทรทัศน์อวกาศฮับเบิลในปี 2548 โดยขณะนั้นเขาคาดคะเนว่าดาวฟัมอัลฮัต บี มีวิถีโคจรรอบดาวฤกษ์เป็นวงรี

"แรงโน้มถ่วงของดาวฟัมอัลฮัต บี เป็นเหตุผลหลักที่ทำให้แถบเศษฝุ่นละอองและดาวเคราะห์น้อยมากมายมหาศาลที่อยู่รอบๆ ดาวฟัมอัลฮัตรวมตัวกันเป็นวงแหวนล้อมรอบดาวฤกษ์ดังกล่าว ซึ่งเราคาดการณ์สิ่งนี้มาตั้งแต่ปี 2548 แล้ว และบัดนี้เราก็พิสูจน์แน่ชัดแล้ว" ดาลาส กล่าว

"มันเป็นเรื่องยาก ที่จะโต้แย้งว่า วัตถุขนาดเท่าดาวพฤหัสบดีที่โคจรอยู่รอบดาวฤกษ์ เช่น ดาวฟัมอัลฮัต เป็นอย่างอื่นมากกว่าดาวเคราะห์ ซึ่งนั่นก็ไม่ได้หมายความว่า มันคือสิ่งที่เราคาดหวังโดยแท้จริง ในขณะที่เรากำลังล่าดาวเคราะห์ของระบบสุริยะนี้อยู่" เจมส์ เกรแฮม (James Graham) ศาสตร์ตาจารย์ทางด้านดาราศาสตร์จากสถาบันเดียวกันกับคาลาสกล่าว

หลังจากนี้ จะมีรายงานเพิ่มเติมเกี่ยวกับการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างดาวฟัมอัลฮัต บี และแถบดาวเคราะห์น้อยที่ล้อมรอบดาวโฟมาออตลงตีพิมพ์ในวารสารฟิสิกส์ดาราศาสตร์ (The Astrophysical Journal: ApJ)

"ดาวเคราะห์ทุกๆ ดวงมีบริเวณที่ไม่ค่อยเป็นระเบียบ ซึ่งเป็นบริเวณหนึ่งที่มีอยู่ทั่วๆ ไป ในอวกาศที่ห่อหุ้มวิถีโคจรของดาวเคราะห์เอาไว้ และดาวเคราะห์เองก็ผลักดันอนุภาคต่างๆ เหล่านั้นให้ออกห่างจากตัวเอง มากน้อยแค่ไหน ขึ้นอยู่กับมวลของดาวเคราะห์ ดังนั้นจากข้อมูลขนาดความไม่เป็นระเบียบรอบๆ ดาวฟัมอัลฮัต บี จึงประมาณได้ว่าดาวฟัมอัลฮัต บี มีมวลใกล้เคียงกับดาวพฤหัสบดี" คำอธิบายเพิ่มเติมจาก ยูจีน เชียง (Eugene Chiang) ผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้านดาราศาสตร์ และวิทยาศาสตร์ดาวเคราะห์ มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียในเบิร์กเลย์
ภาพถ่ายจากกล้องโทรทัศน์ฮับเบิลเมื่อปี 2549 แสดงให้เห็นบริเวณแถบฝุ่นและดาวเคราะห์น้อยที่อยู่รอบดาวฤกษ์ Fomalhaut โดยมีดาวเคราะห์ Fomalhaut b (ในกรอบ) เป็นดาวบริวารอยู่ด้วย โดยในภาพนี้กล้องโทรทัศน์ได้ลบแสงของดาว Fomalhaut ที่อยู่ตรงกลางภาพออกไป ซึ่งมีความสว่างมากกว่าดาวเคราะห์ถึง 100 ล้านเท่า (Paul Kalas/UC Berkeley, NASA, ESA)