ยูเอ็นเสนอชื่อ “ไทย” ประเทศแรกๆ ยุติแพร่ “เอดส์” จากแม่สู่ลูก

ยูเอ็นเสนอชื่อไทยประเทศแรก ๆ สำเร็จยุติแพร่เอดส์จากแม่สู่ลูก น้อยกว่า 2% สธ. เผยข้อมูลล่าสุดอยู่ที่ 2.1% ระบุเน้นให้คำปรึกษา ฝากครรภ์เร็ว เจาะเลือดตรวจหาเชื้อ ให้ยาต้านไวรัสสูตรรวม 3 ตัว ให้เด็กกินนมผงแทนนมแม่

วันนี้ (5 ส.ค.) ศ.นพ.รัชตะ รัชตะนาวิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) แถลงข่าว “ความสำเร็จการป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีจากแม่สู่ลูก” ว่า ไทยพบการติดเชื้อเอชไอวีในหญิงตั้งครรภ์ตั้งแต่ปี 2531 หากไม่มีการป้องกันจะมีเด็กติดเชื้อเอชไอวีจากแม่สูงถึงร้อยละ 20 - 45 จึงตั้งเป้าลดอัตราการถ่ายทอดเชื้อให้น้อยกว่าร้อยละ 2 ภายในปี 2560 ซึ่งจากการรณรงค์ให้หญิงฝากครรภ์เร็วขึ้นก่อนอายุครรภ์ 12 สัปดาห์ บริการให้คำปรึกษาและเจาะเลือดตรวจหาเชื้อเอชไอวีด้วยความสมัครใจ ให้ยาต้านไวรัสสูตรรวม 3 ตัวในรายที่ติดเชื้อ ส่วนเด็กให้กินนมผสมทดแทนนมแม่เป็นเวลา 18 เดือน และตรวจการติดเชื้อตั้งแต่แรกคลอดให้การรักษาเร็วที่สุด เพื่อกดระดับไวรัสในกระแสเลือดไม่ให้แพร่ติดต่อ พบว่า ผลการดำเนินงานปี 2557 เป็นที่น่าพอใจ อัตราการติดเชื้อจากแม่สู่ลูกอยู่ที่ร้อยละ 2.1

“ทั้งนี้ ในปีงบประมาณ 2558 ได้จัดงบประมาณซื้อนมผง 24 ล้านบาท และขยายความคุ้มครองสิทธิมนุษยชนหญิงตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อ ส่วนแรงงานข้ามชาติได้ร่วมมือกับสภากาชาดไทย สนับสนุนค่ายา การตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพิ่มการขายบัตรประกันสุขภาพ โดยผลการดำเนินงานตั้งแต่ พ.ย. 2557 - 31 ก.ค. 2558 พบว่า มีหญิงตั้งครรภ์ติดเชื้อร้อยละ 0.61 หรือประมาณ 4,800 คน จากหญิงตั้งครรภ์ที่มีปีละประมาณ 800,000 คน เข้าถึงยาต้านไวรัสร้อยละ 95 ทารกที่เกิดจากแม่ติดเชื้อได้รับการตรวจเชื้อตั้งแต่แรกเกิดและได้รับการรักษาจำนวน 69 ราย และสามารถรักษาด้วยยาต้านไวรัสสูตร 3 ตัวครบ 6 เดือน จำนวน 26 ราย จากการตรวจประเมินโดยทั่วไป พบว่า เด็กมีร่างกายที่แข็งแรง พัฒนาการดี สามารถกดจำนวนไวรัสได้อย่างน่าพอใจ” รมว.สธ. กล่าว

ศ.นพ.รัชตะ กล่าวว่า โอกาสที่ทารกจะได้รับเชื้อเอดส์จากแม่มี 3 ช่วง คือ 1. ขณะอยู่ในครรภ์แม่ เชื้อจะผ่านทางรกเข้าสู่ลูก ป้องกันได้โดยให้ยาต้านไวรัสเอดส์แก่แม่แต่เนิ่น ๆ และควรได้รับมากกว่า 4 สัปดาห์ก่อนคลอด 2 .ระหว่างการคลอดหรือ 1 - 2 สัปดาห์ก่อนคลอด เป็นช่วงที่สำคัญที่สุดของการติดเชื้อ เป็นสาเหตุถึงร้อยละ 50 - 60 โดยเชื้อเข้าสู่ตัวลูกระหว่างมดลูกบีบรัดตัว ตอนเจ็บท้องคลอด หรือมีเลือดแม่ปนเปื้อนตัวเด็กขณะคลอด การป้องกันในช่วงนี้อาจทำได้โดยวิธีการทำคลอดที่ทำให้มีการปนเปื้อนเลือดแม่น้อยที่สุด เช่น การผ่าตัดทำคลอดทางหน้าท้อง การล้างตัวเด็กให้เร็วที่สุดหลังคลอด และ 3. การให้นมแม่ เป็นสาเหตุติดเชื้อประมาณร้อยละ 14 เชื้อผ่านทางน้ำนมของแม่เข้าสู่ปากและทางเดินอาหารของลูก หากใช้นมผงเลี้ยงแทนนมแม่ตั้งแต่เกิด จะลดอัตราการติดเชื้อลงได้

ศ.นพ.รัชตะ กล่าวว่า จากการดำเนินการดังกล่าว องค์การสหประชาชาติ (UN) ได้เสนอชื่อประเทศไทย เข้าสู่กระบวนการขอการรับรองการยุติการถ่ายทอดเชื้อเอชไอวีจากแม่สู่ลูกเป็นประเทศแรก ๆ ในโลก การประเมินดังกล่าวจะมี 3 ส่วน คือ 1. ระบบการดำเนินงานด้านสาธารณสุขในการยุติการถ่ายทอดเชื้อเอชไอวีจากแม่สู่ลูก 2. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ และ 3. ด้านสิทธิมนุษยชน โดยมีเป้าหมายในภาพรวม คือ อัตราการถ่ายทอดเชื้อเอชไอวีจากแม่สู่ลูกน้อยกว่าร้อยละ 2 ซึ่งคาดว่าทางสหประชาชาติสามารถตรวจสอบข้อมูลในการประเมินทั้งหมดภายในสิ้นปี 2558