โดย...รัชญา จันทะรัง
เหลือเวลาอีกเพียงปีเศษที่ประเทศไทยจะก้าวเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community : AEC) ในปี 2558 อย่างเต็มตัวซึ่งทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน องค์กรต่างๆ ก็เริ่มเตรียมความพร้อมเพื่อเข้าสู่ AEC กันอย่างจริงจังอย่างมูลนิธิรักษ์ไทยที่ได้จัดโครงการฟ้ามิตรสัญจรพาลงพื้นที่ที่จังหวัดภูเก็ตระหว่างวันที่ 22-23 เม.ย.ที่ผ่านมาเพราะในพื้นที่ภูเก็ตมีประชากรอาศัยกว่าล้านคนแต่เป็นชาวภูเก็ตเพียง 3 แสนคนที่เหลือ 7 แสนคนเป็นคนต่างถิ่นและแรงงานข้ามชาติที่มีอยู่ในพื้นที่กว่าแสนคนแต่มีการขึ้นทะเบียนอย่างถูกกฎหมายกว่า 8 หมื่นคนซึ่งส่วนใหญ่เป็นชาวพม่าถึง 90 เปอร์เซ็นต์ที่มาขายแรงงานในธุรกิจก่อสร้าง และประมงรองลงมา
“เนแรง” หรือเรียกในชื่อไทยว่า “แง” อายุ 34 ปี ชาวพม่าที่เข้ามาค้าแรงงานในไทย เล่าว่า ตอนหนีออกมาจากบ้านยังเรียนหนังสืออยู่แต่เพราะที่พ่อแม่มีลูกเยอะและตนเองเป็นคนที่ 5 ก็เลยหนีออกมาทำงานที่เมืองไทยโดยเข้าทาง จ.ระนอง แต่ตอนที่มาอายุเพียง 12 ปีอายุยังไม่ถึงเกณฑ์จึงได้เงินเดือนเพียงเดือนละพันบาทขณะที่คนอื่นได้ 2 พันจากการทำงานเป็นลูกเรือประมงแต่ทำที่แรกได้ 3 เดือนก็ย้ายไปเป็นลูกเรือที่คุระบุรี จ.พังงาโดยได้เดือนละ 2,500 บาท ระหว่างนี้คุณครูก็ฝากคนที่ข้ามมาทำงานที่ไทยถ้าเจอตนเองก็ให้บอกกลับไปเรียนต่อ ตนเองก็เขียนจดหมายตอบกลับไปว่าไม่เรียนซึ่งก็เสียใจถึงขั้นร้องไห้ไม่ใช่ไม่อยากเรียนแต่ไม่อยากเป็นภาระของที่บ้าน
ปัจจุบัน เนแรง ได้เลื่อนขั้นเป็นช่างไฟประจำเรือ หลังจากที่โยกย้ายไปมาอยู่หลายที่ทั้งที่มาเลเซีย ซึ่งรายได้ดี แต่ทนแรงคิดถึงศรีภรรยาคนบ้านเดียวกันไม่ไหวจึงย้ายกลับมาค้าแรงที่ภูเก็ต แม้ก่อนหน้านี้จะเคยถูกจับอยู่กลางทะเล ทั้งๆ ที่มีพาสปอร์ต มีใบอนุญาตการทำงาน มีใบตรวจสุขภาพ ชนิดที่ว่ามีหลักฐานครบตามกฎหมายก็ยังโดนเอาไปนอนคุกฟรีๆ ถึง 35 วัน จึงได้รับการปล่อยตัวออกมา ทุกวันนี้ แงมีรายได้ 7,000 บาทต่อเดือนส่งกลับไปให้ครอบครัวที่พม่าครั้งละ 3-4 แสนจ๊าตหรือประมาณ 2,500 บาททุก 3 เดือน
ขณะที่ปัญหาสุขภาพที่พบในแรงงานข้ามชาติส่วนใหญ่จะเกี่ยวกับโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่มักเป็นโรคหนองในซึ่งมาจากความเชื่อของแรงงานความชาติว่าถ้าใช้ถุงยางอนามัยจะนำความโชคร้ายมาให้ และเมื่อได้รับเชื้อ HIV แล้ว ก็เชื่อว่าสามารถเก็บหญ้าหรือสมุนไพรข้างทางมาต้มดื่มก็หายได้เอง จึงทำให้เป็นอุปสรรคในการทำงานของเจ้าหน้าที่ นี่ยังไม่รวมปัญหาเวลาที่เรือประมงออกทะเลที่เนแรงยอมรับว่ามีการใช้ยาเสพติดในกลุ่มลูกเรือ
...ขณะที่เสียงสะท้อนจากการระดมความคิดเห็นในประเด็นของการจัดการแรงงานข้ามชาติก่อนการเปิดอาเซียนปี 2558 ของบรรดาผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทั้งหน่วยงานภาครัฐระดับปฏิบัติ นายจ้าง ผู้ประกอบการ สื่อมวลชน รวมทั้งตัวแรงงานข้ามชาติเองก็แสดงความกังวลว่าก่อนที่ประเทศไทยจะเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนกันอย่างจริงจังจะต้องตั้งรับการไหลบ่าของแรงงานทั้งมีทักษะและขาดฝีมือ รวมทั้งปัญหาทางด้านสุขภาพ ดังนั้นควรจะต้องมีการคัดกรองแรงงานก่อนเดินทางเข้ามาในประเทศไม่เช่นนั้นการควบคุมแรงงานจะยากขึ้นโดยเฉพาะเรื่องโรคติดต่อ อาชญากรรมต่างๆ เมื่อเข้ามาแล้วก็ต้องมีการอบรมมาตรฐานแรงงานขั้นต้นก่อนออกใบอนุญาตแรงงาน ควบคุมอาชีพที่แรงงานข้ามชาติสามารถทำงานได้ชัดเจนมากขึ้น รวมถึงให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีส่วนร่วมในการบังคับใช้กฎหมาย ที่สำคัญจะต้องมีล่าม และมีการประชาสัมพันธ์ภาษาถิ่นของแรงงานข้ามชาติอย่างทั่วถึง
แต่อย่างไรก็ตามไม่ว่า AEC จะเดินไปในทิศทางใด เนแรง บอกกับเราว่า เมื่อมีการเปิดประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนแล้วทำให้พม่าดีขึ้นจริงตนเองก็จะกลับไปบ้านเกิดที่ทวายแน่แต่หากไม่ก็จะกลับมาทำงานที่เมืองไทยอีกครั้ง
เหลือเวลาอีกเพียงปีเศษที่ประเทศไทยจะก้าวเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community : AEC) ในปี 2558 อย่างเต็มตัวซึ่งทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน องค์กรต่างๆ ก็เริ่มเตรียมความพร้อมเพื่อเข้าสู่ AEC กันอย่างจริงจังอย่างมูลนิธิรักษ์ไทยที่ได้จัดโครงการฟ้ามิตรสัญจรพาลงพื้นที่ที่จังหวัดภูเก็ตระหว่างวันที่ 22-23 เม.ย.ที่ผ่านมาเพราะในพื้นที่ภูเก็ตมีประชากรอาศัยกว่าล้านคนแต่เป็นชาวภูเก็ตเพียง 3 แสนคนที่เหลือ 7 แสนคนเป็นคนต่างถิ่นและแรงงานข้ามชาติที่มีอยู่ในพื้นที่กว่าแสนคนแต่มีการขึ้นทะเบียนอย่างถูกกฎหมายกว่า 8 หมื่นคนซึ่งส่วนใหญ่เป็นชาวพม่าถึง 90 เปอร์เซ็นต์ที่มาขายแรงงานในธุรกิจก่อสร้าง และประมงรองลงมา
“เนแรง” หรือเรียกในชื่อไทยว่า “แง” อายุ 34 ปี ชาวพม่าที่เข้ามาค้าแรงงานในไทย เล่าว่า ตอนหนีออกมาจากบ้านยังเรียนหนังสืออยู่แต่เพราะที่พ่อแม่มีลูกเยอะและตนเองเป็นคนที่ 5 ก็เลยหนีออกมาทำงานที่เมืองไทยโดยเข้าทาง จ.ระนอง แต่ตอนที่มาอายุเพียง 12 ปีอายุยังไม่ถึงเกณฑ์จึงได้เงินเดือนเพียงเดือนละพันบาทขณะที่คนอื่นได้ 2 พันจากการทำงานเป็นลูกเรือประมงแต่ทำที่แรกได้ 3 เดือนก็ย้ายไปเป็นลูกเรือที่คุระบุรี จ.พังงาโดยได้เดือนละ 2,500 บาท ระหว่างนี้คุณครูก็ฝากคนที่ข้ามมาทำงานที่ไทยถ้าเจอตนเองก็ให้บอกกลับไปเรียนต่อ ตนเองก็เขียนจดหมายตอบกลับไปว่าไม่เรียนซึ่งก็เสียใจถึงขั้นร้องไห้ไม่ใช่ไม่อยากเรียนแต่ไม่อยากเป็นภาระของที่บ้าน
ปัจจุบัน เนแรง ได้เลื่อนขั้นเป็นช่างไฟประจำเรือ หลังจากที่โยกย้ายไปมาอยู่หลายที่ทั้งที่มาเลเซีย ซึ่งรายได้ดี แต่ทนแรงคิดถึงศรีภรรยาคนบ้านเดียวกันไม่ไหวจึงย้ายกลับมาค้าแรงที่ภูเก็ต แม้ก่อนหน้านี้จะเคยถูกจับอยู่กลางทะเล ทั้งๆ ที่มีพาสปอร์ต มีใบอนุญาตการทำงาน มีใบตรวจสุขภาพ ชนิดที่ว่ามีหลักฐานครบตามกฎหมายก็ยังโดนเอาไปนอนคุกฟรีๆ ถึง 35 วัน จึงได้รับการปล่อยตัวออกมา ทุกวันนี้ แงมีรายได้ 7,000 บาทต่อเดือนส่งกลับไปให้ครอบครัวที่พม่าครั้งละ 3-4 แสนจ๊าตหรือประมาณ 2,500 บาททุก 3 เดือน
ขณะที่ปัญหาสุขภาพที่พบในแรงงานข้ามชาติส่วนใหญ่จะเกี่ยวกับโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่มักเป็นโรคหนองในซึ่งมาจากความเชื่อของแรงงานความชาติว่าถ้าใช้ถุงยางอนามัยจะนำความโชคร้ายมาให้ และเมื่อได้รับเชื้อ HIV แล้ว ก็เชื่อว่าสามารถเก็บหญ้าหรือสมุนไพรข้างทางมาต้มดื่มก็หายได้เอง จึงทำให้เป็นอุปสรรคในการทำงานของเจ้าหน้าที่ นี่ยังไม่รวมปัญหาเวลาที่เรือประมงออกทะเลที่เนแรงยอมรับว่ามีการใช้ยาเสพติดในกลุ่มลูกเรือ
...ขณะที่เสียงสะท้อนจากการระดมความคิดเห็นในประเด็นของการจัดการแรงงานข้ามชาติก่อนการเปิดอาเซียนปี 2558 ของบรรดาผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทั้งหน่วยงานภาครัฐระดับปฏิบัติ นายจ้าง ผู้ประกอบการ สื่อมวลชน รวมทั้งตัวแรงงานข้ามชาติเองก็แสดงความกังวลว่าก่อนที่ประเทศไทยจะเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนกันอย่างจริงจังจะต้องตั้งรับการไหลบ่าของแรงงานทั้งมีทักษะและขาดฝีมือ รวมทั้งปัญหาทางด้านสุขภาพ ดังนั้นควรจะต้องมีการคัดกรองแรงงานก่อนเดินทางเข้ามาในประเทศไม่เช่นนั้นการควบคุมแรงงานจะยากขึ้นโดยเฉพาะเรื่องโรคติดต่อ อาชญากรรมต่างๆ เมื่อเข้ามาแล้วก็ต้องมีการอบรมมาตรฐานแรงงานขั้นต้นก่อนออกใบอนุญาตแรงงาน ควบคุมอาชีพที่แรงงานข้ามชาติสามารถทำงานได้ชัดเจนมากขึ้น รวมถึงให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีส่วนร่วมในการบังคับใช้กฎหมาย ที่สำคัญจะต้องมีล่าม และมีการประชาสัมพันธ์ภาษาถิ่นของแรงงานข้ามชาติอย่างทั่วถึง
แต่อย่างไรก็ตามไม่ว่า AEC จะเดินไปในทิศทางใด เนแรง บอกกับเราว่า เมื่อมีการเปิดประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนแล้วทำให้พม่าดีขึ้นจริงตนเองก็จะกลับไปบ้านเกิดที่ทวายแน่แต่หากไม่ก็จะกลับมาทำงานที่เมืองไทยอีกครั้ง
