“ศรีราชา” เตรียมชง รบ.จัดเรียนฟรีแค่ 9 ปี ระดับการศึกษาภาคบังคับให้ได้คุณภาพมาตรฐาน เชื่อเกิดประโยชน์กว่าทุ่มงบจัดเรียนฟรี 15 ปี เผยผลวิจัยเรียนฟรี 15 ปี เบื้องต้นพบปัญหางบเรียนฟรีใน 5 รายการไม่เพียงพอ ผู้ปกครองยังต้องควักกระเป๋าจ่ายเองอย่างน้อย 1 รายการ
ที่สำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดิน (สผผ.) นายศรีราชา เจริญพานิช ผู้ตรวจการแผ่นดิน กล่าวว่า ตามที่ได้รับร้องเรียนเกี่ยวกับนโยบายเรียนฟรี เรียนดี 15 ปีอย่างมีคุณภาพว่าผู้ปกครองยังต้องออกค่าใช้จ่ายบางส่วนแก่โรงเรียน ดังนั้น จึงทำการวิจัยเบื้องต้น เรื่องปัญหาการจัดการศึกษาตามนโยบายเรียนฟรี เรียนดี 15 ปีอย่างมีคุณภาพ เพื่อศึกษาประสิทธิผลการนำนโยบายดังกล่าวลงสู่การปฏิบัติ เนื่องจากมีข้อกังขาว่านโยบายนี้อาจจะไม่ฟรีจริงและอาจจะขัดต่อบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญมาตรา 49 วรรคแรก ระบุว่าบุคคลย่อมมีสิทธิเสมอกันในการรับการศึกษาไม่ร้อยกว่า 12 ปีที่รัฐจะต้องจัดให้อย่างทั่วถึงและมีคุณภาพโดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย แต่รัฐบาลที่ผ่านมาได้ขยายการจัดการศึกษาฟรีเพิ่มเป็น 15 ปี
ทั้งนี้ ได้ศึกษาและเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้องเพื่อนำมาวิเคราะห์เปรียบเทียบคุณภาพในช่วงก่อนและหลังการประกาศนโยบายเรียนฟรีฯ จาก 3 ส่วน ได้แก่ ส่วนแรก ศึกษาความเหมาะสมของนโยบายและเจตนารมณ์ของนโยบายเรียนฟรีฯ จากอดีตสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ และนักธุรกิจที่สนใจการจัดการศึกษาของประเทศต่อเนื่อง ส่วนที่ 2 ศึกษาปัญหาและการนำนโยบายสู่การปฏิบัติ จากผู้บริหารและครูของโรงเรียนที่จัดการศึกษาขั้นพื้นฐานขนาดใหญ่ ขนาดกลาง และขนาดเล็ก ทั้งสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาเอกชน (สช.) และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จำนวน 33 โรงแบ่งเป็น 32 โรงที่รับการจัดสรรเงินเรียนฟรี ยกเว้น 1 โรงเรียนสังกัด สช.ที่ไม่รับจัดสรร และส่วนที่ 3 ศึกษาเกี่ยวคุณภาพผู้เรียน โดยดูผลการประเมินคุณภาพของหน่วยงานทั้งภายในภายนอกประเทศ
นายศรีราชา กล่าวต่อว่า อย่างไรก็ตาม ผลการวิจัยเบื้องต้นสรุปภาพรวมได้ ดังนี้ 1.การกำหนดนโยบายมิได้คำนึงถึงสภาพความเป็นจริงของงบประมาณ และความต้องการของโรงเรียนต่างขนาด และต่างพื้นที่ โดยพบว่าโรงเรียน 28 โรงจาก 32 โรงได้รับงบประมาณเรียนฟรีฯไม่พอ ซึ่งต้องมีอย่างน้อย 1 รายการ หรือมากกว่าที่ผู้ปกครองต้องจ่ายเงินเพิ่มเอง และโรงเรียนต้องหาวิธีการเก็บเงินจากผู้ปกครอง เพื่อชดเชยเงินที่เคยเรียกรับหรือรายได้จากรายการเรียนฟรี สะท้อนว่าเรียนฟรี 15 ปีไม่เป็นจริง และชื่อนโยบายก่อให้เกิดความเข้าใจผิดว่าฟรีทุกเรื่อง 2.การนำนโยบายสู่ภาคปฏิบัติเป็นปัญหาต่อผู้ปกครอง โดยเฉพาะเรื่องใบเสร็จ เพราะส่วนใหญ่ค่าใช้จ่ายการซื้อเครื่องแบบนักเรียน 2 ชุด จะมีราคาสูงกว่างบประมาณที่รัฐจัดสรรให้ผู้ปกครองต้องจ่ายส่วนต่างเอง ทำให้มีใบเสร็จส่วนนี้น้อยมากผู้ปกครองส่วนใหญ่จึงตัดสินใจขอรับเงินซื้อเพียง 1 ชุดแต่ภายหลังมีการยืดหยุ่นผู้ปกครองจึงเปลี่ยนมาซื้อเครื่องแต่งกายประกอบเพิ่มเติม เช่น ถุงเท้า เข็มขัด เป็นต้น ขาดการมีส่วนร่วมของผู้ปกครองในการพัฒนานักเรียน และสร้างวัฒนธรรมการรอความช่วยเหลือ และ3.คุณภาพผู้เรียนไม่สัมพันธ์กับนโยบาย และการนำไปสู่ภาคปฏิบัติ
“รัฐบาลใหม่จะต้องมาดูว่านโยบายเรียนฟรี ที่ผ่านมา มีความคุ้มค่ามากน้อยแค่ไหน ผมมีสมมติฐานส่วนตัวว่าหากรัฐบาลจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานภาคบังคับ 9 ปี โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ให้มีคุณภาพ และสนับสนุนอย่างจริงจังจะทำให้เด็กมีพื้นฐานที่แน่น ซึ่งจะเป็นประโยชน์มากกว่าการเรียนฟรีฯ แต่ไม่มีคุณภาพซึ่งเป็นการลงทุนที่ไม่คุ้มค่าเพราะฉะนั้นน่าจะเอางบประมาณที่จัดให้ฟรี 15 ปี มาสนับสนุนทำให้รากฐานการศึกษามีคุณภาพจะเหมาะสมกว่า ทั้งนี้ ไม่อยากให้รัฐบาลไปให้ความสำคัญกับจำนวนปีแต่อยากให้พูดถึงเรื่องคุณภาพของหลักสูตรและคุณภาพครู ซึ่งตรงนี้เป็นส่วนสำคัญที่จะต้องปรับปรุงทั้งระบบ รวมถึงถ้าเป็นไปได้อยากให้นำระบบการซ้ำชั้น หรือฟื้นการนำไม้เรียวกลับมาใช้ด้วย อย่างไรก็ตาม จะสรุปงานวิจัยและเสนอต่อรัฐบาลใหม่เพื่อพิจรณานำไปปรับปรุงระบบการศึกษาต่อไป” นายศรีราชา กล่าว
