น่าห่วง! ของเล่นโบราณของไทยกว่า 300 ชนิดกำลังสูญหาย เหตุเด็กรุ่นใหม่แห่เล่นอินเทอร์เน็ต มือถือ ขณะที่กลุ่มรุ่งอรุณของเล่นพื้นบ้าน วอนสังคมไทยช่วยกันอนุรักษ์
วันนี้ (5 ม.ค.) นายทวีทรัพย์ นามขจรโรจน์ ผู้ประสานงานกลุ่มรุ่งอรุณของเล่นพื้นบ้าน ซึ่งเป็นเครือข่ายชุมชนทำของเล่น การเล่นของเล่นพื้นบ้าน 4 ภาค และการละเล่นเด็กเพื่อการพัฒนาเด็ก เปิดเผยว่า เนื่องในวันเด็กแห่งชาตินี้ ทางกลุ่มรุ่งอรุณของเล่นพื้นบ้าน อยากจะเรียกร้องให้สังคมไทยหันมาสนใจของเล่นไทย ของเล่นโบราณกว่า 300 ชนิด ได้กำลังจะสูญหายและบางอย่างได้สูญหายไปแล้วจากสังคมไทย เพราะสังคมเปลี่ยนไปจากชุมชนท้องถิ่น เป็นสังคมเมือง อีกทั้งเด็กไทยหันไปเล่นเกม เล่นอินเทอร์เน็ต ติดโทรศัพท์มือถือมากกว่า หากจะเห็นก็มีแต่งานที่จัดขึ้นเฉพาะเท่านั้นถึงจะมีการทำขึ้นเพื่อแสดงหรือสาธิตให้เด็กและเยาวชนคนรุ่นใหม่ได้เล่น ซึ่งของเล่นโบราณที่สมัยก่อนเป็นที่นิยมมาก แต่ปัจจุบันได้สูญหายไปแล้วเกือบ 100 % มีกว่า 300 ชนิด เช่น ลูกข่างตะปู จะมีแต่การสาธิตในงานประเพณีภาคเหนือ ส่วนภาคกลาง อีสาน ใต้ การละเล่นลูกข่างได้สูญหายไปแล้ว , พะโพล๊ะ นำเอาไม้ไผ่มาทำเป็นปืนอัดลมยิงด้วยกระสุนกระดาษยิงเล่น, จานบินไม้ไผ่เล่นสนุก เอาฝ่ามือ 2 ข้าง ประกบแกนไม้ ปั่นจานบินหมุนลอยขึ้นบนอากาศ
นอกจากนี้ ยังมี ขลุ่ยเสียงนก เป่าเลียนเสียงนกได้หลายตัว เป่าบ่อย ๆ ปอดแข็งแรง ฝึกสังเกตการฟังเสียงนก, จักจั่น จับด้ามไม้ แกว่งเกิดเสียงคล้ายเสียงจักจั่น, งูกินนิ้ว เล่นสนุกเล่นได้ทุกวัย ใช้นิ้วใส่ปากงู ดึงหาง ยิ่งดึงยิ่งแน่น ถ้าดันหางงูย่นปากจะอ้า, บินร่อน จับสันใต้บินร่อน ปาพุ่งไปข้างหน้า จะบินร่อนไปจนหมดแรงส่ง พัฒนากล้ามเนื้อแขนและสายตา, โคมตุ้งติ้ง แขวนโคมจะหมุนไปมาเอง, หนูดุ๊กดิ๊ก จับด้ามไม้แยกออก ขยับขึ้นลง-ซ้ายขวา จะเห็นสีสันสวยงาม, ไม้มายา จับด้ามไม้สะบัดออก กระดาษพุ่งออกไปแล้วกลับมา, พัดสีรุ้ง สีสวย พัดเย้น ลิ้นมังกร เป่าลม ปลายที่ม้วนจะยืดออกมีเสียงเบาๆ, หุ่นเชิด จับด้าม ดึงเชือก แขนขาจะขยับ, ป๋องแป๋ง จับด้ามไม้ บิดไป-มา ลูกตุ้กระทบหน้ากลองดังป๊องแป๊ง, กังหันแต๊กแต๊ก ใบพัดหมุนดี เสียงดัง เมื่อลมกระทบใบ และว่าวแสนสนุก บินง่าย กินลมดี สำหรับเด็กหัดวิ่ง ซึ่งว่าวแสนสนุกนี้ยังเห็นมีเล่นกันที่สนามหลวงอยู่บ้าง
“จริงๆ แล้วของเล่นพื้นบ้าน ของเล่นโบราณของไทยเหล่านี้มีประโยชน์มากกว่าความสนุกสนาน หรือการอนุรักษ์สืบสานภูมิปัญญาการทำของเล่นพื้นบ้านอันเป็นมรดกทางวัฒนธรรมเท่านั้น แต่เป็นการเรียนรู้ของเด็กการเล่นที่หลากหลายจะกระตุ้นเซลล์สมองของเด็กให้แผ่ขยายได้อย่างเต็มที่ ส่งผลต่อประสิทธิภาพการเรียนรู้และจดจำ พัฒนาเด็กทางด้านร่างกาย จิตใจ สติปัญญา ความฉลาดทางอารมณ์ คลายเครียด อย่างปัจจุบันเด็กๆ สามารถเรียนรู้หลักการทางวิทยาศาสตร์จากของเล่นพื้นบ้านเป็น 5 กลุ่ม คือ 1.กลุ่มเสียง เช่น จักจั่น กังหัน ป๋องแป๋ง 2.กลุ่มแรงและแรงดึงกลับ เช่น หุ่นเชิด ชุดชัก หนังสติ๊ก 3.กลุ่มความดันอากาศและแรงยก เช่น พะโพล๊ะ 4.กลุ่มจุดศูนย์ถ่วง ฝึกการทรงตัว เช่น ขาหยั่ง เดินกลา เรือใบลาน 5.กลุ่มคาน/ล้อ/เพลา เช่น ล้อคะทา รถเด็กเล่นที่ทำจากไม้ไผ่นำมาพาดไว้ที่คอแล้วดันไปข้างหน้า นอกจากนี้ของเล่นบางอย่างยังจัดอยู่ในกลุ่มสร้างทักษะชีวิต เช่น ชฎาลิเก เป็นการสวมบทบาทสมมติสอนให้เด็กรู้จักใช้ชีวิตจริงในสังคม” นายทวีศักดิ์ กล่าว
นายทวีศักดิ์ กล่าวอีกว่า เท่าที่ตนไปดูงานเกี่ยวกับของเล่นประจำแต่ละประเทศทั้งรัสเซีย จีน ของเล่นพื้นบ้านนั้นมีน้อย แต่ในประเทศไทยถือว่ามีของเล่นที่ประดิษฐ์จากภูมิปัญญาท้องถิ่นมากที่สุดในโลก โดยในวันเด็กแห่งชาติปีนี้จะมีการนำเกมส์การละเล่นเด็กไทย นิทรรศการการละเล่นของเด็กไทย ที่พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งไทย จ.นครปฐม
