คารวะปู่ย่าในนิทรรศการสะท้อนวิทย์จากภูมิปัญญาไทย

ปรับโฉม “นิทรรศการเทคโนโลยีภูมิปัญญาไทย” ต้อนรับครบรอบ 11 ปี ของการเปิดให้บริการ “พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์” พบการสาธิตประดิษฐ์ กังหันใบลาน ว่าวไทย ของเล่นภูมิปัญญาไทยตลอดทั้งปี พร้อมเนื้อหาสาระเทคโนโลยีภูมิปัญญาไทยที่เข้มข้น ทั้งเทคโนโลยีเครื่องปั้นดินเผา โลหะกรรม อีกทั้งโชว์เทคโนโลยีการย้อมสีผ้าจากต้นคราม ผลงานการจัดแสดงชิ้นใหม่ด้วย

ดร.พิชัย สนแจ้ง ผู้อำนวยการองค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.)  กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วท.)  กล่าวว่า ในวันที่ 8 มิ.ย. 54 นี้จะครบรอบ 11 ปี ของการเปิดให้บริการของ “พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์” ทางอพวช.จึงได้พัฒนาเนื้อหาสาระการจัดแสดง “นิทรรศการเทคโนโลยีภูมิปัญญาไทย”  ที่ได้สะท้อนเรื่องราววิถีชีวิตของคนไทย ตั้งแต่การพัฒนาประดิษฐ์คิดค้น ตลอดจนการสืบทอดเทคโนโลยีภูมิปัญญาพื้นบ้านไทยที่มีมาอย่างยาวนานต่อเนื่องมาถึงปัจจุบัน

ดร.พิชัย กล่าวว่า การปรับปรุงนั้นมี 3 ประเด็นหลัก คือ 1.ปรับปรุงให้มีเนื้อหาที่เข้มข้น เพื่อเพิ่มความรู้ความเข้าใจแก่ผู้เข้าชมมากขึ้น 2.ปรับปรุงชิ้นงานที่ชำรุดให้ทันสมัยมากขึ้น พร้อมเพิ่มชิ้นงานใหม่เข้ามา อาทิ เทคโนโลยีการย้อมสีผ้าจากต้นคราม ที่แสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญาชาวบ้านที่นิยมใช้สีย้อมผ้าที่ทำมาจากธรรมชาติ เป็นต้น และ 3.การพัฒนากิจกรรมขึ้นมาใหม่ โดยมีการสอนผู้เข้าชมได้เข้ามาร่วมประดิษฐ์ของเล่นไทย อาทิ กังหันใบลาน ว่าวไทย ป๋องแป๋ง จักจั่นเสียงใส ทักทอผ้าไทย เป็นต้น โดยกิจกรรมนั้นจะผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนไปตลอดทั้งปี

“ผู้เข้าชมนั้นจะได้เรียนรู้ถึงเทคนิควิธีการและกระบวนการสร้างสรรค์งานเทคโนโลยีภูมิปัญญาไทยพื้นบ้านชนิดต่างๆ เพื่อนำไปสู่การอนุรักษ์และเผยแพร่ ซึ่งกิจกรรมดังกล่าวถือเป็นหัวใจของการพัฒนาพิพิธภัณฑ์ ที่ทำให้นิทรรศการไม่ตาย ทำให้ผู้เข้าชมเกิดปฏิสัมพันธ์กับการชมนิทรรศการได้อีกด้วย” ดร.พิชัยกล่าว

พร้อมกันนี้ ทีมข่าววิทยาศาสตร์ ASTV-ผู้จัดการออนไลน์ ได้เดินสำรวจภายในนิทรรศการ พบว่านิทรรศการได้แบ่งออกเป็น 7 โซนหลัก ได้แก่ โซนเทิดพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิตติ์พระบรมราชินีราถ ที่ประกอบไปด้วยตู้แสดงผลงานศิลปาชีพอันหลากหลาย ผ้าทอมือพระบรมสาทิศลักษณ์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิตติ์ฯ และผ้าทอมือศิลปาชีพ เป็นต้น

ทั้งนี้ ยังมีในส่วนของเทคโนโลยีเครื่องปั้นดินเผา ที่ได้บอกเล่าถึงกระบวนการต่างๆ ตั้งแต่การเลือกดิน การปั้นขึ้นรูป และการนำเข้าเตาเผา ถัดมาในส่วนเทคโนโลยีโลหะกรรม โซนนี้แสดงให้เห็นการเปลี่ยนรูปโลหะให้เป็นเครื่องประดับ โดยใช้หลักการนำความร้อนเพื่อเปลี่ยนสถานะจากของแข็งเป็นของเหลว ทั้งนี้ยังมีการอธิบายขั้นตอน การตีมีด ภูมิปัญญาของคนไทยในอดีตที่สืบทอดมาจนปัจจุบันด้วย

นอกจากนั้น ยังมีเทคโนโลยีการแกะสลัก เทคโนโลยีเครื่องจักสาน เทคโนโลยีสิ่งทอ และส่วนของวิถีชีวิตไทยในหน้าน้ำและหน้าแล้งด้วย

ดร.พิชัย กล่าวเสริมอีกว่า วิถีชีวิตของคนไทยในอดีตที่พัฒนามานั้นได้ใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์เข้าไปใช้ด้วยกันทั้งสิ้น อย่างเช่น เครื่องมือจับสัตว์น้ำ ซึ่งกว่าจะเป็นเครื่องมือขึ้นมาได้นั้น ต้องใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ตั้งแต่การสังเกต การศึกษาทางธรรมชาติ ทดลองผิด ทดลองถูก จนสามารถพัฒนาเครื่องมือจับสัตว์น้ำได้เหมาะสมในที่สุด เป็นต้น

“เพราะฉะนั้นจึงไม่อยากให้ทุกคนละเลยรากฐานหรือภูมิปัญญาไทยเหล่านี้ไป ทางอพวช. จึงได้พยายามรวบรวมองค์ความรู้เหล่านี้ไว้ เพื่อไม่ให้สูญหาย และเพื่อให้ทุกคนได้เห็นความสำคัญจนสามารถนำความรู้เหล่านี้ไปพัฒนาภูมิปัญญาให้ยั่งยืนมากยิ่งขึ้น” ดร.พิชัย กล่าว

สำหรับประโยชน์ที่จะได้รับจากนิทรรศการในครั้งนี้นั้น ดร.พรชัย รุจิประภา ปลัด วท.กล่าวระหว่างการเป็นประธานในพิธีเปิด “นิทรรศการเทคโนโลยีภูมิปัญญาไทย” ในวันที่ 1 มิ.ย.54 ณ พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ เทคโนธานีคลองห้า อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี ว่า นิทรรศการชุดนี้ถือเป็นการส่งเสริมให้ประชาชนได้รับความรู้ ความเข้าใจ ด้านเทคโนโลยีภูมิปัญญาในเชิงลึก ทั้งยังทำให้ผู้เข้าชมเกิดการคิดอย่างเป็นวิทยาศาสตร์ และพร้อมนำองค์ความรู้ กระบวนการต่างๆ ไปใช้ประโยชน์เพื่อการพัฒนา การประกอบอาชีพได้อย่างยั่งยืนต่อไป

สำหรับผู้ที่สนใจสามารถเข้าชม “นิทรรศการเทคโนโลยีภูมิปัญญาไทย” ณ ชั้น 6 พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ อพวช. เทคโนธานีคลองห้า อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี ได้ทุกวัน สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม โทร 0-2577-9999 ต่อ 1829,1830 หรือ www.nsm.or.th