อิโคโมสไทยจี้รัฐแสดงสิทธิ “ตาเมือนธม” หวั่นซ้ำรอย “พระวิหาร”

อิโคโมสไทย จี้รัฐต้องชัดเจนกรณีกัมพูชาอ้างสิทธิเหนือปราสาทตาเมือนธม เรียกร้องทุกฝ่ายร่วมมือกัน โดยเฉพาะภาคประชาชนและสื่อ หวั่นกัมพูชาอ้างสิทธิอีก 4 ปราสาทขอม ด้าน “ปองพล” ปัดไม่เกี่ยวข้อง ขณะที่อธิบดีกรมศิลปากร ย้ำ “ตาเมือนธม” อยู่เขตไทย

นายวสุ โปษยนันทน์ ผู้ช่วยเลขานุการสภาการโบราณสถานระหว่างประเทศ (อิโคโมส) ไทย กล่าวถึงกรณีรัฐบาลกัมพูชา ส่งทหารมายึดปราสาทตาเมือนธม และอ้างสิทธิเหนือปราสาทตาเมือนธม ว่า ตามหลักฐานของอิโคโมส ปราสาทตาเมือนธม ได้ขึ้นทะเบียนโบราณสถานไว้ปี 2478 ต่อมา กรมศิลปากรเข้าไปบูรณะทำให้เป็นองค์ปราสาทเกือบเสร็จสมบูรณ์ กระทั่ง 5 ปีที่ผ่านมา รัฐบาลขณะนั้นได้ขอให้กรมศิลปากรชะลอการบูรณะไว้ก่อน เนื่องจากเกิดปัญหาข้อพิพาทเรื่องปักปันเขตแดน เพราะกัมพูชาอ้างสิทธิตามแผนที่ฝรั่งเศส ขณะที่ไทยอ้างสิทธิตามแผนที่สากล โดยใช้สันปันน้ำ จึงไม่ได้บูรณะต่อตั้งแต่นั้นมา ซึ่งในแนวเขตแดนไทย-กัมพูชา ยังมีปราสาทขอมอื่นๆ อีกที่สร้างสมัยเดียวกับปราสาทเขาพระวิหาร เช่น ปราสาทโดนตวล จ.ศรีสะเกษ ปราสาทตาควาย จ.สุรินทร์ ปราสาทใบแบก จ.บุรีรัมย์ และสด๊กก๊อกธม จ.สระแก้ว

นายวสุ กล่าวว่า ทางออกในเรื่องนี้ อิโคโมส เสนอให้มีการแก้ไขปัญหาเรื่องปักปันเขตแดนให้เสร็จโดยเร็ว และการดำเนินงานของคณะกรรมการทั้งสองฝ่ายต้องชัดเจน ที่ผ่านมา กัมพูชาอ้างสิทธิตามแผนที่ฝรั่งเศส ทั้งที่การขีดเส้นกั้นครั้งนั้นไม่ได้ยึดตามแผนที่ภูมิประเทศทั้งสอง ถ้าดูตามเอกสารแผนที่กันแล้วจะพบขีดเหลื่อมล้ำกันอยู่ ซึ่งไม่ใช่ข้อเท็จจริงทั้งหมด 100 เปอร์เซ็นต์ และที่ผ่านมา รัฐบาลกัมพูชาเดินเกมพยายามดึงเรื่องนี้เข้าสู่การพิจารณาของยูเอ็นตลอด ไทยเองไม่มีท่าทีเกี่ยวกับเรื่องนี้ชัดเจน ดังนั้น จากนี้ไปทุกฝ่ายต้องหันมาร่วมกันแก้ปัญหาคงจะหวังพึ่งรัฐบาลอย่างเดียวไม่ได้ ภาคประชาชนต้องร่วมกัน สื่อจะต้องนำเสนอให้ทุกฝ่ายรับรู้ ให้ประชาชนเข้าใจ

ด้านนายปองพล อดิเรกสาร ประธานคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยอนุสัญญาคุ้มครองมรดกโลก กล่าวว่า ปราสาทตาเมือนธม ยังไม่ได้รับการเสนอชื่อเป็นมรดกโลก ขณะนี้รายชื่อเสนอมีเพียงปราสาทเขาพนมรุ้ง และปราสาทเมืองต่ำ ซึ่งเป็นหน้าที่ของกรมศิลปากรที่จะดำเนินการเรื่องนี้ ตนไม่มีหน้าที่เข้าไปยุ่งเกี่ยว อย่างไรก็ตาม ตนเคยได้ลงพื้นที่ไปดูสภาพปราสาทตาเมือนธมมาแล้ว พบว่าไทยได้มีการบูรณะมาตลอด 70 ปี ทางกัมพูชาไม่เคยคัดค้านเลย และตั้งข้อสังเกตว่า ทำไมต้องมาคัดค้านตอนนี้

นายเกรียงไกร สัมปัชชลิต อธิบดีกรมศิลปากร กล่าวว่า ปราสาทตาเมือนธม เป็นของไทยแน่นอน ได้มีการบันทึกไว้ในเอกสารสำคัญภาษาฝรั่งเศส ชื่อเซเดส์ ปราสาทตามันธม โดย ศ.ยอร์ช เซเดส์ (George Coedès) นักวิชาการชาวฝรั่งเศส ด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดีในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่มีชื่อเสียงมาก เข้ามาทำงานในประเทศไทยเวลานั้น ในช่วงปี พ.ศ.2460 ระบุปราสาทตามันธม หรือ ตาเมือนธม อยู่ในเขตจังหวัดสุรินทร์ อธิปไตยของไทยอย่างชัดเจน นอกจากนี้ แอมมานูเยร์ นักวิศวกรแผนที่และโบราณคดีชาวฝรั่งเศส ได้บันทึกไว้ในหนังสือเลอคอมโบส ปี ค.ศ.1901 หรือ พ.ศ.2444 เช่นกัน ส่วนปราสาทสด๊กก๊อกธม อ.โคกสูง จ.สระแก้ว นั้น ทางการกัมพูชาคงอ้างไม่ได้ เพราะมีร่องน้ำกั้นและอยู่ในเขตไทย ที่ผ่านมา กรมศิลปากรได้ดำเนินการบูรณปฏิสังขรณ์มาตลอด ล่าสุด ได้รับงบประมาณปี 2552 จำนวน 14 ล้านบาท เพื่อปรับภูมิทัศน์โดยรอบตัวปราสาท

ด้านนายอาณัติ บำรุงวงศ์ ผู้อำนวยการสำนักศิลปากรที่ 5 ปราจีนบุรี กล่าวว่า ปราสาทสด๊กก๊อกธม ได้ขึ้นทะเบียนตาม พ.ร.บ.โบราณสถานและโบราณวัตถุ ไว้ในปี 2478 ซึ่งถูกค้นพบโดย ร.ต.อ.หลวงชาญนิคม เจ้าหน้าที่ตำรวจตระเวนชายแดน ระหว่างออกลาดตระเวน เมื่อปี 2463 ตามประวัติ ปราสาทสด๊กก๊อกธม เดิมชื่อปราสาทเมืองพร้าว ไม่ใช่ชื่อปราสาทสด๊กก๊อกธม เหตุที่ชื่อปราสาทสด๊กก๊อกธม เพราะปราสาทนี้ถูกทิ้งร้างไป ต่อมา ได้มีชาวกัมพูชาเข้ามาอาศัยอยู่ จึงถูกเรียกปราสาทดังกล่าวว่า ปราสาทสด๊กก๊อกธม