ผ่าประเด็นร้อน
ยังไม่รู้ว่าประกาศคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ตามที่รองนายกรัฐมนตรีฝ่ายกฎหมาย วิษณุ เครืองาม ที่ได้รับมอบหมายให้ร่างประกาศ หรือคำสั่งเพื่อรองรับการการใช้มาตรา 44 ตามรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว พ.ศ. 2557 ที่เขาเผยว่าจะรู้ว่าจะมีรายละเอียดภายใน “คืนนี้” (วันที่ 1 เมษายน) จะออกมาอย่างไรกันแน่ อย่างไรก็ดี เมื่อพิจารณาจากคำพูดของคนทำหน้าที่ในการยกร่างตามคำสั่งในฐานะ “เนติบริกร” ก็ทำให้เห็นแนวโน้มล่วงหน้าได้ชัดเจน
“มาตรา 44 สมัยก่อนเอาใช้ในทางสร้างสรรค์ได้ยาก วันนี้เขียนลงไปเลยว่ามาตรา 44 อาจเอามาใช้ 1. เพื่อความปรองดอง 2. ใช้เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อย 3. ใช้เพื่อแก้ไขปัญหาความขัดแย้งต่างๆ ในสังคม 4. ใช้เร่งรัดการปฏิรูป 5. เพื่อระงับยับยั้ง ป้องกันปราบปราม ซึ่งตรงนี้เป็นอันเดียวที่ใช้ในสมัยจอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ซึ่งเป็นการนำมาใช้ตามคำที่นายกฯพูดว่า เป็นการใช้อย่างสร้างสรรค์และขอให้เข้าใจว่าเมื่อคนไม่ค่อยวางใจกฎอัยการศึก ไม่ว่าจะรุนแรงหรือไม่รุนแรง จนกระทั่งนำมาสู่การคิดที่จะต้องทบทวนแล้ว อย่าได้ระแวงต่อไปเลยว่า จะกำหนดมาตรการใหม่ที่แย่ไปกว่ากฎอัยการศึก หรือแย่เท่ากันมาใช้ มันเป็นไปไม่ได้ ไม่อย่างนั้นจะเลิกทำไม”
“เพราะฉะนั้นจะมีมาตรการรองรับที่เบากว่า ปกติถ้าเราไม่คิดอะไรเลย มาตรการที่เบากว่า ก็คือ มาตรการตามกฎหมายว่าด้วยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร กับกฎหมายว่าด้วยการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน ซึ่งบางคนก็บอกว่าทำไมไม่เอาตรงนี้มาใช้ ไปยุ่งอะไรกับมาตรา 44 ขอให้มั่นใจเถอะว่า มาตรการใดที่จะมีขึ้นมารองรับต่อการยกเลิกกฎอัยการศึก ก็อยู่ในระดับเดียวกับกฎหมาย 2 ฉบับนี้ และไม่รุนแรงไปกว่า 2 ฉบับนี้”
นอกจากนี้ ยังได้ยินจากคำพูดของ นายกรัฐมนตรี พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ในฐานะหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติที่เป็นใช้อำนาจดังกล่าวก็ยืนยันว่าจะใช้อำนาจอย่าง “สร้างสรรค์” ไม่ได้ทำลายใคร แต่ของแบบนี้มันต้องพิสูจน์กันด้วยการกระทำ และความที่เห็นจริงตรงหน้าเท่านั้น แต่อย่างไรก็ดี เมื่อมีการยืนยันไว้ล่วงหน้าอีกทางหนึ่งมันก็เหมือนเป็นการให้คำมั่นสัญญาตุกติกได้ยาก
ขณะเดียวกัน ด้วยบรรยากาศที่เป็นอยู่โดยรอบทั้งภายในและภายนอกที่กำลังกดดันจับจ้องมองกันอยู่แบบไม่กระพริบตา คงไม่อาจทำอะไรได้ตามอำเภอใจ หรือใช้แบบ “ไม่สร้างสรรค์” ได้ง่ายๆ เป็นอันขาด เพราะสิ่งที่ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ยืนยันก็คือส่วนใหญ่จะใช้กลไกทางกฎหมายปกติ ยกเว้นคดีร้ายแรงที่เกี่ยวกับความมั่นคง แต่ถึงอย่างไรแม้ว่าจะต้องขึ้นศาลทหารแต่ก็สามารถอุทธรณ์ ฎีกาได้ ส่วนคดีทั่วไปก็ขึ้นศาลพลเรือน
ดังนั้น มองในด้านบวกกันล่วงหน้าแบบไม่ให้เสียบรรยากาศก็ต้องมั่นใจว่าการยกเลิกกฎอัยการศึกแล้วหันมาใช้ มาตรา 44 ในรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว พ.ศ. 2557 แทน น่าจะลดความน่ากลัวลงมาโดยเฉพาะในสายตาของต่างชาติ ทั้งนักลงทุนและนักท่องเที่ยว ซึ่งเชื่อว่าจะส่งผลดีอย่างแน่นอน
อีกทั้งสิ่งสำคัญที่ต้องจับตามอง ก็คือ “ภาพลักษณ” ในด้านลบจะลดลง ซึ่งที่ผ่านมาต้องยอมรับว่าในสายตาของประเทศตะวันตกหลังจากมีการก่อรัฐประหารยึดอำนาจของ คสช. เราเสียหายไม่น้อย เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงแบบนี้เชื่อว่าแรงกดดันหรือการตั้งเงื่อนไขกับไทยก็คงจะลดน้อยลงไปกว่าเดิม
อย่างไรก็ดี หากพิจารณาจากความคาดหวังในแง่บวกที่เพิ่มมากกว่าเดิม ก็คือ การใช้อำนาจพิเศษดังกล่าวในเชิงสร้างสรรค์ที่เห็นผลสัมผัสได้ นั่นคือการขยัดอุปสรรคของการปฏิรูปในประเทศ โดยเฉพาะการปฏิรูประบบราชการไทย เพราะที่ผ่านมาถือว่าเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการขับเคลื่อน เนื่องจากยุคสมัยเปลี่ยนไป มีขั้นตอนอืดอาดยืดยาดไม่ทันการณ์ ซึ่งที่ผ่านมาเชื่อว่า พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา คงมีประสบการณ์เกี่ยวกับเรื่องดังกล่าวให้เห็นแล้ว จากกรณีการเบิกจ่ายงบประมาณ ของหน่วยงานต่างๆที่เป็นไปด้วยความล่าช้า ส่งผลให้มาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจของรัฐบาลในช่วงที่ผ่านมายังไม่เข้าเป้า
ที่น่าจับตาก็คือ การใช้กฎหมายพิเศษคือ มาตรา 44 ดังกล่าวเข้ามาแก้ไขปัญหาในกรมการบินพลเรือน ที่โดนองค์การการบินระหว่างประเทศ ซึ่งเป็นหน่วยงานหนึ่งของ องค์การสหประชาชาติลดมาตรฐานการบินของไทย จนทำให้เกิดผลกระทบต่อธุรกิจการบินและการท่องเที่ยวของไทยในอนาคตมหาศาล
โดยล่าสุดจากการเปิดเผยของรองโฆษกประจำสำนักนายกฯ พล.ต.สรรเสริญ แก้วกำเนิด ว่า พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เตรียมใช้ มาตรา 44 เพื่อแก้ปัญหาด้วยความรวดเร็ว เพราะหากใช้กลไกตามปกติ ทั้งการเสนอกฎหมาย ของบประมาณ บุคลากร ต้องใช้เวลาไม่น้อยกว่าหนึ่งปีถึงสองปี ไม่ทันการณ์ ซึ่งนี่คือตัวอย่าง ดังนั้น ทำให้มีความหวังว่าเขาจะเลือกใช้ มาตรา 44 สำหรับการปฏิรูปบ้านเมืองที่ทำท่าจะไม่ขยับขึ้นมาดื้อๆ ให้ลุล่วงไปให้ได้ เพราะไม่เช่นนั้นจะเสียของ เพราะถ้าท่าดีทีเหลวคนที่ถูกตำหนิก็คงไม่ใช่ใคร !!
