ชาวเน็ตแชร์ข้อความทนายรายหนึ่ง ตั้งข้อสงสัยว่าทำไม “เพนกวิน” แกนนำกลุ่มที่เรียกตัวเองว่าราษฎร ถึงแถลงต่อศาลว่าไม่ยอมรับกระบวนการกฎหมาย และขอถอนทนายความ ในคดีปราศรัยผิด 112 พร้อมตั้ง 4 สมมติฐาน ทั้งชั้นเชิงสู้คดี รู้ตัวดีว่าผิดตามฟ้อง ป่าวประกาศว่าไม่ได้ประกันตัวเท่ากับไม่ได้รับความเป็นธรรม และตีปี๊บขัดสิทธิมนุษยชน
เมื่อวันที่ 19 เม.ย. โลกโซเชียลแชร์ข้อความจากเฟซบุ๊ก “ชุบ ชัยฤทธิไชย” ของนายชุบ ชัยฤทธิชัย หรือ ทนายชุบ โคราช ทนายความในจังหวัดนครราชสีมา โพสต์ข้อความตั้งข้อสังเกตกรณีที่ นายพริษฐ์ ชิวารักษ์ หรือ เพนกวิน แกนนำกลุ่มที่เรียกตัวเองว่า กลุ่มราษฎร หรือ ม็อบสามนิ้ว ขอถอนทนายความ ปฏิเสธกระบวนการพิจารณาคดี มาตรา 112 จากการปราศรัยกลุ่มม็อบเฟส และศาลอนุญาตให้ถอนทนายแล้ว ว่า “ไม่ยอมรับกระบวนการ แล้วจะให้ทำอย่างไร
ติดตามความเคลื่อนไหวในคดีที่มีการฟ้องร้องเพนกวินของศาลวันนี้ มีข้อที่ฟังแล้วทำให้เกิดความรู้สึกอะไรบางอย่าง ในฐานะที่เป็นนักกฎหมาย จากกรณีดังกล่าวทำให้เกิดเป็นข้อสังเกตบางประการ เกี่ยวกับการต่อสู้คดีของจำเลยในศาล ในเบื้องต้น เป็นที่เข้าใจ และยอมรับกันได้ คือ ศาลต้องดำเนินกระบวนพิจารณาไปตามตัวบทกกฎหมาย ไม่มีอำนาจ หรือสิทธิในการที่จะทำอะไรนอกกรอบของกฎหมายได้
กระบวนพิจารณาในชั้นศาลในชั้นนี้ ได้แก่ การตรวจสอบพยานหลักฐาน และกำหนดการสืบพยานโจทก์จำเลย ฝ่ายโจทก์และฝ่ายจำเลยต่างจะทำการตรวจสอบเอกสารหลักฐานของอีกฝ่ายว่า ข้อเท็จจริงที่ปรากฏในเอกสารนั้นจะรับกันได้ หรือไม่ได้ ถ้ารับข้อเท็จจริงบางอย่างได้ ก็ทำให้การสืบพยานที่จะทำต่อไปเร็วขึ้น ถ้ารับไม่ได้เพราะเป็นข้อต่อสู้ก็แถลงไม่รับ
โดยทั่วไป ถ้าจำเลยคิดว่าเป็นผู้บริสุทธิ์ ไม่ได้ทำความผิดตามฟ้อง จำเลยหรือทนายจำเลยจะแถลงไม่รับข้อเท็จจริงตามเอกสารที่มีการนำเสนอต่อศาลทุกฉบับ ทุกรายการ ก็ย่อมกระทำได้ ถือว่าเป็นเรื่องปกติ เป็นการชอบด้วยกระบวนการและชอบด้วยสิทธิ
ส่วนที่จำเลยคดีนี้แถลงต่อศาลว่าไม่ยอมรับกระบวนการกฎหมาย และขอถอนทนายความ ผมไม่เข้าใจเหตุผลครับ และเห็นว่าการแถลงเช่นนั้นไม่น่าจะเกิดประโยชน์ และไม่เป็นเหตุให้กระบวนพิจารณาของศาลเสียไป หรือไร้ผล แต่กลับจะเป็นการทำให้จำเลยเสียสิทธิ หรือเสียเปรียบในการต่อสู้คดี โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ไม่ส่งผลให้คำชี้ขาดตัดสินของศาลในท้ายที่สุดเสียไปด้วย
ข้ออ้างว่า ไม่ได้ประกันตัว ทำให้ไม่สามารถต่อสู้คดีได้อย่างเต็มที่ จึงไม่ยอมรับกระบวนการ ก็ต้องบอกว่า การได้ประกันตัวหรือไม่ได้ประกันตัว ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการต่อสู้คดีเต็มที่หรือไม่เต็มที่แต่อย่างใด จำเลยยังคงมีสิทธิต่อสู้คดีได้อย่างเต็มที่เสมอ ไม่ว่าจะได้ประกันตัวหรือไม่
และน่าสังเกตว่า โดยหลักการในทางคดีอาญานั้น “โจทก์มีภาระการพิสูจน์ความผิด” แปลอีกที โจทก์มีหน้าที่ต้องนำพยานเข้าเบิกความเพื่อพิสูจน์ความผิด ให้ศาลเชื่อว่าพยานหลักฐานของโจทก์มีน้ำหนักน่าเชื่อถือ มีข้อเท็จจริงตามที่ฟ้อง ซึ่งศาลจะพิเคราะห์น้ำหนักทางคดี ตามพยานหลักฐานต่อไป
ถ้าพิสูจน์ไม่ได้ว่าจำเลยทำผิด ศาลก็จะต้องพิพากษายกฟ้อง ไม่ว่าจำเลยจะสืบพยานหรือไม่ หรือแม้กรณีหากข้อเท็จจริงฟังได้ว่า เป็น “กรณีสงสัย” ว่าจำเลยจะได้ทำผิดตามฟ้องหรือไม่ ศาลก็จะพิพากษายกประโยชน์แห่งความสงสัยให้จำเลย โดยการพิพากษายกฟ้องเช่นเดียวกัน
จึงสงสัยว่า การแถลงของจำเลยครั้งนี้ เจตนาที่ซ่อนเร้นนั้นคืออะไร
1. คือส่วนหนึ่งของชั้นเชิงการต่อสู้คดี
2. รู้ตัวดีอยู่แล้วว่า ตนเองกระทำผิดตามฟ้องอยู่แล้ว ถึงจะสู้คดีอย่างไรก็คงจะไม่มีทางชนะคดีได้ จึงต้องการทำอะไรบางอย่างให้ดูเหมือนว่า ไม่ได้รับความเป็นธรรมตาม “กระบวนการ”
3. ต้องการให้โลกมองว่า การไม่ได้รับประกันตัว คือ สาเหตุสำคัญที่ทำให้ไม่ได้รับความเป็นธรรม
4. ต้องการให้โลกมองว่า การไม่ได้รับการประกันตัว เป็นการ “ขัด” หรือ “แย้ง” กับหลักการแห่ง “สิทธิมนุษยชน”
ผมเดาไม่ถูกจริงๆ ว่า อะไรคือเจตนาที่แท้จริง แต่ทั้งหมดที่กล่าวมาข้างต้น ผมมิได้มีเจตนาจะชี้นำใดๆ ทั้งสิ้น เพียงแต่คิดว่าอยากให้คนที่กำลังต่อสู้คดี ได้นำไปพิจารณา วิเคราะห์ เปรียบเทียบถึงผลดีผลเสียของชั้นเชิงการสู้คดีเพื่อประโยชน์ของตน การต่อสู้คดี ไม่ว่าในเรื่องใดๆ ย่อมต้องกระทำตามกระบวนการที่กฎหมายกำหนด ไม่สามารถใช้วิธีการนอกกรอบของกระบวนการทางกฎหมายได้ นี่คือหลักสากล
ผมเขียนเรื่องนี้ เพราะอยากเห็นจำเลยต่อสู้คดี ตามหลักการของกฎหมายอย่างสุจริต ตรงไปตรงมา คิดอยู่เสมอว่า ฟ้องโจทก์ นั้น บางทีเมื่อสืบพยาน สืบไปสืบมา โจทก์ก็พิสูจน์ถึงเจตนาของการกระทำความผิดของจำเลยไม่ได้ โดยที่จำเลยไม่ต้องพิสูจน์อะไรเลย ก็เคยมีเกิดขึ้นให้เห็นอยู่บ่อยๆ
ทั้งนี้ ผมเขียนขึ้นด้วยความเคารพ และด้วยความปรารถนาดีกับคนที่กำลังตกเป็นจำเลย ไม่ว่าในคดีใดๆ แม้ว่าผู้เป็นจำเลยนั้นไม่ใช่คนที่อยู่ในสายตาของผมเลยแม้แต่น้อย อย่างนายเพนกวินก็ตามครับท่าน
ชุบโคราช”
