ราคาข้าวผันผวน : ปัจจัยชี้จากตลาดโลก

ตลาดข้าวเปลือกที่ชิคาโกหรือตลาดข้าวซีบีทีในเดือนพฤษภาคม 2551 มีแนวโน้มลดลง เนื่องจากราคาข้าวได้รับแรงกดดันหลายด้านที่ทำให้การเก็งกำไรราคาข้าวในตลาดซื้อขายล่วงหน้าลดลง ซึ่งจะส่งผลต่อเนื่องถึงราคารับซื้อข้าวในตลาดโลกในระยะต่อไปจะมีแนวโน้มลดลง และในที่สุดก็จะเป็นแรงกดราคาซื้อขายข้าวในประเทศไทย

ปัจจัยที่สร้างแรงกดดันราคาข้าวในตลาดโลกที่สำคัญคือ การคาดการณ์ว่าค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯจะมีแนวโน้มแข็งค่าขึ้น อันเป็นผลมาจากการคาดการณ์ว่าวงจรการลดอัตราดอกเบี้ยของสหรัฐฯอาจจะใกล้ยุติลง รวมทั้งแนวโน้มราคาน้ำมันในตลาดโลกเริ่มอ่อนตัวลง จากสัญญาน้ำมันดิบเบรนท์ที่ตลาดล่วงหน้าลอนดอนมีแนวโน้มลดลง ทำให้ความสนใจในการเก็งกำไรสินค้าโภคภัณฑ์มีแนวโน้มลดลง ตลอดจนการคาดการณ์ว่าราคาข้าวในปัจจุบันนั้นอยู่ในระดับสูงเกินกว่าที่ควรจะเป็น จนกระทั่งประเทศผู้ซื้อข้าวชะลอการซื้อ

ขณะที่ปัจจัยลบคือ การที่รัฐบาลฟิลิปปินส์มีแนวโน้มว่าการเปิดประมูลข้าวในวันที่ 5 พฤษภาคมนี้ ซึ่งจะเป็นการเปิดประมูลข้าวในลักษณะรัฐต่อรัฐ และการที่ไทยจะทยอยนำสต็อกข้าวออกมาทำข้าวบรรจุถุงจำหน่ายในประเทศ หรือมาตรการข้าวถุงธงฟ้า ตามมติของคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 29 เมษายน 2551 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความมั่นใจให้กับผู้บริโภคในประเทศว่าจะไม่เกิดปัญหาขาดแคลนข้าว และเป็นความหวังดีที่จะช่วยเหลือบรรเทาความเดือดร้อนของผู้บริโภคในประเทศ แต่ตลาดข้าวก็ตีความข่าวมาตรการดังกล่าวว่าจะส่งผลให้มีปริมาณข้าวออกสู่ตลาดเพิ่มขึ้น ซึ่งแนวโน้มราคาข้าวในตลาดโลกที่เริ่มอ่อนตัวนับเป็นการส่งสัญญาณให้ไทยต้องเตรียมรับมือ

ทั้งนี้เนื่องจากผู้ที่จะได้รับผลกระทบอย่างมากคือ ผู้ผลิตต้นน้ำของธุรกิจข้าว คือ ชาวนาและธุรกิจโรงสี เนื่องจากทั้งสองกลุ่มนี้ดำเนินการขยายการผลิตข้าวโดยการลงทุนเพื่อเพิ่มผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่ อิงกับราคาข้าวที่อยู่ในเกณฑ์สูงในช่วงที่ผ่านมา

ราคาข้าวในตลาดชิคาโกร่วง...เริ่มส่งสัญญาณราคาข้าวขาลง
ราคาข้าวเปลือกในตลาดซื้อขายล่วงหน้าชิคาโกหรือตลาดล่วงหน้าซีบีทีในเดือนพฤษภาคม 2551 มีแนวโน้มลดลงเป็นครั้งแรก หลังจากที่เคยทะยานขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วงระยะ 3 ปีที่ผ่านมา และพุ่งสูงขึ้นเป็นประวัติการณ์ตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2551 ซึ่งการที่ราคาข้าวเปลือกในตลาดชิคาโกมีแนวโน้มลดลงเนื่องจากสาเหตุหลากหลายประการ

1.เงินดอลลาร์มีแนวโน้มแข็งค่า โดยมีแรงหนุนจากการที่ธนาคารกลางสหรัฐฯ (เฟด) ส่งสัญญาณยุติการปรับลดอัตราดอกเบี้ย นอกจากนี้ ข้อมูลเศรษฐกิจยุโรปที่อ่อนแอ เช่น ดัชนีความเชื่อมั่นของผู้บริโภคฝรั่งเศสที่ร่วงลงสู่ระดับต่ำสุดนับตั้งแต่ปี 2530 ในขณะที่ยอดค้าปลีกของสเปนหดตัวร้อยละ 5.5 ในเดือนมีนาคม ส่วนอัตราเงินเฟ้อของเยอรมนีก็ชะลอตัวลงมากกว่าคาดในเดือน เม.ย.ที่ผ่านมา ทำให้มีการขายทำกำไรเงินยูโรของบรรดานักค้าเงิน

2.สัญญาน้ำมันดิบเบรนท์ที่ตลาดล่วงหน้าลอนดอนลดลง เนื่องจากปัจจัยหนุนหลายประการคือ จากการปรับขึ้นของค่าเงินดอลลาร์ฯ กระทรวงพลังงานสหรัฐฯมีการทบทวนปรับลดความต้องการใช้น้ำมันของสหรัฐฯในเดือนกุมภาพันธ์ลงอย่างมาก กลุ่มคนงานโรงกลั่นแกรนจ์เมาธ์ในสก็อตแลนด์เริ่มกลับเข้าทำงานหลักการประท้วงปิดโรงกลั่น 2 วัน ซึ่งส่งผลต่อการขนส่งน้ำมันดิบในทะเลเหนือ และการผลิตน้ำมันในไนจีเรียมีแนวโน้มจะดีขึ้นจากสถานการณ์ที่คลี่คลายลงในไนจีเรีย หลังบริษัทเอ็กซอน โมบิล สามารถบรรลุข้อตกลงกับสหภาพเพื่อยุติการผละงานประท้วงของกลุ่มคนงาน

3.การประมูลข้าวของฟิลิปปินส์เมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม 2551 รัฐบาลฟิลิปปินส์เปลี่ยนเงื่อนไขการประมูลเป็นแบบรัฐบาลต่อรัฐบาล ซึ่งคาดการณ์ได้ว่าราคาข้าวในการประมูลครั้งนี้จะมีแนวโน้มลดลง ซึ่งส่งผลทางจิตวิทยาในการกดดันราคาข้าวในตลาดโลก เช่นเดียวกับที่การประมูลข้าวของฟิลิปปินส์ในเดือนกุมภาพันธ์และเมษายนที่ผ่านมาที่ราคาประมูลอยู่ในเกณฑ์สูง ส่งผลอย่างมากในการผลักดันให้ราคาข้าวในตลาดโลกพุ่งสูงขึ้นเป็นประวัติการณ์

มาตรการข้าวถุงธงฟ้า…จุดประสงค์ดี แต่ออกมาในช่วงราคาขาลง
ที่ประชุมคณะรัฐมนตรีวันที่ 29 เมษายน 2551 มีมติเห็นชอบให้กระทรวงพาณิชย์นำข้าวในสต็อกจำนวน 2.1 ล้านตันบรรจุถุงขายประชาชน โดยให้องค์การคลังสินค้า(อคส.)ทยอยทำเป็นข้าวถุงเพื่อจำหน่ายให้ประชาชน ส่วนราคาจำหน่ายจะเป็นราคาเฉลี่ยข้าวเก่าและข้าวใหม่ และจะเป็นราคาที่ถูกกว่าท้องตลาดประมาณร้อยละ 20.0 ภายใต้ชื่อ"โครงการข้าวถุงธงฟ้ามหาชน" จะเริ่มดำเนินการถึงสิ้นปี 2551 และขยายเวลาออกได้ หากมีความจำเป็น และจะจัดซื้อข้าวใหม่เข้ามาทดแทนข้าวที่นำออกมาจำหน่ายให้ครบ 2.1 ล้านตัน เพื่อความมั่นคงของอาหารในประเทศ โดยคาดว่าประมาณ 2-3 สัปดาห์จากนี้หรือประมาณกลางเดือนพฤษภาคม จะสามารถนำข้าวถุงวางจำหน่ายท้องตลาดได้

อย่างไรก็ตามแม้ว่ามาตรการข้าวถุงธงฟ้าของกระทรวงพาณิชย์นั้นมีวัตถุประสงค์ที่ดีโดยต้องการบรรเทาความเดือดร้อนของผู้บริโภคในประเทศ แต่ตลาดตีความข่าวดังกล่าวว่าจะมีปริมาณข้าวออกสู่ตลาดเพิ่มขึ้น โดยสำนักข่าวต่างประเทศได้รายงานข่าวมาตรการดังกล่าวไปทั่วโลก ในขณะที่ตลาดซื้อขายข้าวล่วงหน้าตอบรับข่าวดังกล่าวโดยการปรับราคาซื้อขายล่วงหน้าในเดือนพฤษภาคมลง กล่าวคือ ในวันที่มีข่าวว่ากระทรวงพาณิชย์จะออกมาตรการข้าวถุงธงฟ้า ปริมาณสัญญาการซื้อขายข้าวในตลาดชิคาโกได้ปรับตัวลดลง และราคาข้าวเปลือกล่วงหน้าลดลงร้อยละ 2.5 จากที่เคยพุ่งสูงขึ้นเป็นประวัติการณ์มาตั้งแต่ช่วงเดือนกุมภาพันธ์ ซึ่งสะท้อนถึงความกังวลของตลาดว่าราคาข้าวอาจเปลี่ยนทิศทางมาเป็นขาลง

ราคาข้าวมีแนวโน้มชะลอตัว
แม้ว่าการดำเนินมาตรการลดช่องว่างระหว่างราคาข้าวในร้านค้าปลีกสมัยใหม่กับร้านค้าปลีกทั่วๆไป และมาตรการข้าวถุงธงฟ้าจะมุ่งหวังที่จะช่วยเหลือผู้บริโภคในประเทศ และชะลออัตราเงินเฟ้อของประเทศ แต่การดำเนินมาตรการดังกล่าวส่งผลกระทบทั้งตลาดข้าวในประเทศและตลาดโลก โดยทำให้ราคามีแนวโน้มชะลออัตราการพุ่ง ทั้งนี้ผนวกกับการคาดการณ์ว่าราคาข้าวในปัจจุบันอยู่ในระดับสูงเกินจริง จนกระทั่งประเทศผู้นำเข้าข้าวเริ่มชะลอการนำเข้า รวมกับการคาดการณ์ผลผลิตข้าวนาปรัง ปี 2551 และข้าวนาปี ปี 2551/52 จะมีผลผลิตรวม 30.18 ล้านตันข้าวเปลือก หรือประมาณ 20 ล้านตันข้าวสาร โดยจะใช้เพื่อการบริโภคภายในประเทศประมาณ 9 ล้านตันข้าวสาร จำแนกเป็นการบริโภค 6.6 ล้านตัน ใช้ทำพันธุ์และใช้ในอุตสาหกรรมอื่นๆ ประมาณ 2.4 ล้านตันข้าวสาร คาดว่าจะส่งออกทั้งปี 2551 ประมาณ 9 ล้านตัน และที่เหลือเก็บไว้เป็นสต็อก

ที่มา : ศูนย์วิจัยกสิกรไทย

(อ่านต่อฉบับวันพรุ่งนี้)