“รถที่เรานั่งมาตะกี้ ท่านเห็นหรือไม่เห็น ก็ไม่ทราบ สร้างด้วยฝีมือคนไทยแล้วก็ใช้วัตถุดิบในเมืองไทยจำนวนหนึ่ง โดยเฉพาะค่าแรง...โรงงานเดี๋ยวนี้ผลิตไม่ได้เพราะว่าไม่มีคนซื้อ อาจจะมีคนอยากซื้อแต่คนซื้อไม่มีเงิน...ไม่มีการหมุนเวียนของเงิน...เขาเลยสร้างรถคันนี้มา..คนที่สร้างรถคันเดียวนี้มีจำนวนสองร้อยกว่าคน ก็เลยทำให้เห็นว่า น่าจะหาทางที่จะช่วยเหลือคนที่อยู่ในโรงงานนี้ ...โรงงานเขาก็ดี เขาก็ดูแลคนงาน ไมได้ทำให้คนงานเดือดร้อนจนเกินไป เขาเท่ากับมีสวัสดิการ งานก็ทำไม่มากเท่าก่อนนี้ แล้วเงินที่ได้ก็อาจจะไม่มากเท่าก่อนนี้ แต่พออยู่ได้ “
บางส่วนจากพระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 พระราชทานแก่คณะบุคคลต่างๆ ที่เข้าเฝ้าฯ ถวายชัยมงคล เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดาฯ พระราชวังดุสิต เมื่อวันที่ 4 ธันวาคม 2540 ตรัสถึงรถยนต์พระที่นั่ง และเป็นครั้งแรกที่พสกนิกรชาวไทยได้รับรู้เรื่องราวของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
ในยุคการเปิดตัวโตโยต้า โซลูน่า ผมเป็นพนักงานธรรมดาทีได้รับมอบหมาย ให้รับผิดชอบงานประชาสัมพันธ์ตั้งแต่ก่อนเปิดตัวจริง ภายใต้ชื่อโครงการ Affordable Family Car โตโยต้าให้ความสำคัญกับรถรุ่นนี้มาก วางเป้าหมายเป็นรถยนต์แห่งชาติ ด้วยการใช้ชิ้นส่วนภายในประเทศให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ สูงกว่า 700 ชิ้น หรือกว่า 70% เป็นรถคันแรกที่วิศวกรคนไทยได้เข้าไปมีส่วนร่วมในการออกแบบตั้งแต่ Clay model รวมไปถึงการเริ่มใช้หุ่นยนต์ในการเชื่อมตัวถัง และเป็นครั้งแรกที่โรงงานประกอบรถยนต์ไทย มีเครื่องฉีดขึ้นรูปคอนโซลหน้า ฯลฯ
ผมทำงานฝ่าย PR ไม่ได้เกี่ยวข้องกับฝ่ายโรงงาน หรือผู้ผลิตชิ้นส่วนเลย แต่ต้องวิ่งเข้าออกโรงงานทำเบาะ โรงงานท่อไอเสีย โรงงานประกอบ เพื่อถ่ายรูป ทำบทความอย่างต่อเนื่อง พิมพ์หนังสือเปิดตัวเล่มหนาเตอะ...เสียดายมากไม่รู้ว่าหายไปไหนแล้ว ..
จนรถเปิดตัวอย่างเป็นทางการในเดือนธันวาคมปี 2539 นับเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ที่ต้องจารึกว่า ประเทศไทยเปิดตัวรถก่อนบริษัทแม่ในญี่ปุ่น เปิดตัวเป็นที่แรกในโลกในไทยอย่างแท้จริง งานเปิดขายจริงปลายเดือนมกราคม 2540 จัดขึ้นที่ศูนย์สิริกิติ์ เพียงแค่ 3 วัน กวาดยอดจองทั้งประเทศได้สูงถึง 28,765 คัน เป็นสถิติสูงสุดในการเปิดตัวรถที่ไม่มีใครลบได้จนถึงวันนี้
แต่แล้วกลางปี 2540 เกิดวิกฤติต้มยำกุ้ง ฉุดเศรษฐกิจไทยดิ่งแบบฉุดไม่อยู่ มีข่าวโตโยต้าจะปิดโรงงาน ผลกระทบในวงกว้าง ซ้ำเติมเศรษฐกิจให้แย่ลงไปอีก
เดือนพฤศจิกายน 2540 โตโยต้า ต้องจัดการแถลงข่าวเพื่อตอกย้ำความมั่นใจ ยืนยันว่าไม่มีการถอนการลงทุนออกจากประเทศไทยแน่นอน แต่มีข่าวหนึ่งซึ่งผมจำได้ไม่ลืม โดยสถานีโทรทัศน์ไอทีวี ซูมหน้าเศร้าๆ ของพนักงานที่อยู่ในห้องประธานบริษัท สถานที่แถลงข่าว แล้วก็อ่านข่าวว่า..... สถานการณ์ไม่ดี ชี้นำไปว่าเจ๊งแน่ ๆ ซึ่งหนึ่งในหน้าเศร้า ๆ นั้น ก็มีหน้าของผมอยู่ด้วย
แต่ในท่ามกลางข่าวร้ายๆ ชาวโตโยต้าก็ได้รับข่าวดีว่า ในวังโทรมาสั่งซื้อโตโยต้า โซลูน่า 1 คัน ในวังยังแจ้งมาอีกว่า ท่านรับสั่งว่าท่านไม่รีบเร่งอะไร ไม่ต้องรีบผลิต ให้ใช้มือประกอบก็ได้ คนงานจะได้มีงานทำไปเรื่อยๆ
ในวันที่ 4 ธันวาคม ปีนั้นเอง ด้วยพระมหากรุณาธิคุณ พระองค์ท่านเสด็จโดยรถยนต์พระที่นั่ง โตโยต้า โซลูน่า ทะเบียน 1ด-0956 ทรงขับรถด้วยพระองค์เอง โดยมีองค์รัชทายาทประทับคู่ไปกับท่าน ผมนั่งดูทีวีอยู่ที่บ้าน น้ำตาก็ไหลออกมาโดยไม่รู้ตัว
รถโตโยต้า โซลูน่า สีฟ้ารุ่นพิเศษ มีเพียงคันเดียวในโลก ถูกนำขึ้นน้อมเกล้าฯ ถวาย แต่ท่านไม่รับ และยังพระราชทานเงินส่วนพระองค์ให้มา ซึ่งโตโยต้าได้นำเงินก้อนนี้มาจัดสร้างโรสีข้าวรัชมงคล อยู่ที่นิคมอุตสาหกรรมเกตเวย์ ยังผลิตข้าวช่วยชาวนามาจนถึงวันนี้ ยังไม่นับรวมที่ท่านให้คำแนะนำผู้บริหารโตโยต้าว่า ในเมื่อรถคันนี้เป็นรถของคนไทย ทำไมไม่ติดภาษาไทยที่ตัวรถ ทางผู้บริหารจึงน้อมนำพระราชดำริ มาผลิต โซลูน่ารุ่นพิเศษ ตัวเลขไทย รวมทั้งชื่อรุ่นก็เป็นภาษาไทยด้วย
เกร็ดประวัติศาสตร์อุตสาหกรรมยานยนต์ไทย ที่พสกนิกรตัวเล็กๆ ได้สัมผัสถึงพระเมตตาอันล้นพ้นหาที่เปรียบไม่ได้ แม้ว่าจะไม่ได้รับใช้ใกล้ชิดพระองค์ท่าน แต่ผมก็สัมผัสถึงความห่วงใยปวงชนชาวไทยตลอดระยะเวลา 70 ปี ของการครองราชย์ ดีใจและภาคภูมิใจทีได้เกิดมาในสมัยของพระองค์ท่าน กษัตริย์ผู้เป็นอัจฉริยะ พระผู้เสด็จสู่สวรรคาลัย จะยังคงอยู่ในใจของปวงชนชาวไทยตราบจนชีวิตจะหาไม่
ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณหาที่สุดมิได้
ข้าพระพุทธเจ้า
นายนที ศาสตร์ยังกุล
สำหรับ โตโยต้า โซลูน่า (Toyota Soluna) เกิดจากรวมภาษาลาติน 2 คำเข้าด้วยกัน Sol แปลว่าพระอาทิตย์ และ Luna แปลว่าดวงจันทร์ เป็นรถที่พัฒนาต่อยอดพื้นฐานมาจากรุ่น Tercel เป็นรถยนต์นั่งขนาดเล็กที่สุดของโตโยต้าที่ทำตลาดไทยในช่วงเวลานั้น (ก่อนจะพัฒนามาเป็นโซลูน่า วีออส และวีออสในปัจจุบัน เป็นเจนเนอเรชั่นที่ 4) ด้วยการสื่อสารว่าพัฒนาเพื่อคนไทย จากวิศวกรคนไทย (ร่วมกับทีมวิศวกรญี่ปุ่น) เปิดตัวอย่างเป็นทางการครั้งแรก เดือนธันวาคม พ.ศ. 2539 เริ่มวางตลาดเมื่อวันที่ 31 มกราคม 2540 วางเครื่องยนต์ 5A-FE DOHC 4 สูบ 16 วาล์ว ขนาด 1.5 ลิตร 94 แรงม้า มีให้เลือกทั้งรุ่นเกียร์ธรรมดา 5 จังหวะ และเกียร์อัตโนมัติ 3 สปีด (ต่อมาพัฒนาเป็น 4 สปีดในรุ่นไมเนอร์เชนจ์) ราคาขายเกียร์ธรรมดาเริ่มต้น 3.27 แสน โดยตัวท้อปเกียร์ออโต้ อยู่ที่ 4.17 แสนบาท
