กว่า 116 ปีของ "เชลล์" ในประเทศไทย หลังเข้ามาบุกเบิกทำธุรกิจให้บริการด้านพลังงานหลากหลายรูปแบบ ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน ซึ่งมีสถานที่แห่งหนึ่งรวบรวมเรื่องราวต่างๆ เอาไว้ นั่นก็คือ "พิพิธภัณฑ์เชลล์" แห่งแรกในเมืองไทย โดยเป็นส่วนหนึ่งของ สถานีบริการน้ำมันศักดิ์ชัย จังหวัดจันทบุรี
จากแรงบันดาลใจของสองพ่อลูก ชูศักดิ์-ชัยเลิศ โกศการิกา สะสมสิ่งของในพิพิธภัณฑ์ นับตั้งแต่ ปั๊มหัวจ่ายน้ำมัน ป้ายโฆษณาผลิตภัณฑ์ของบริษัทเชลล์ เครื่องมืออุปกรณ์น้ำมันต่างๆ สินค้าส่งเสริมการขาย ของบริษัทเชลล์ ตั้งแต่ยุคแรกต่อเนื่องมาจนถึงยุคปัจจุบันกว่าพันรายการ
ขั้นแรกของการจัดแสดง มีข้าวของจำนวนกว่า 400 รายการภายในพิพิธภัณฑ์เชลล์ เสริมความสบายด้วยการเป็นร้านกาแฟสด ภายในห้องแอร์เย็นสบาย เพื่อให้ นักท่องเที่ยวนั่งจิบกาแฟสดบรรยากาศแบบโบราณ ๆ สมัยรัชกาลที่ 5 เป็นโต๊ะกลมทำด้วยหินอ่อนสีขาว เก้าอี้เช็คโกฯ
Distribution for the Shell Company of Malaya in Corporate in England มีข้อความเป็น ภาษาอังกฤษ จีน มาเลเซีย และพม่า คือป้ายโฆษณาทำจากเหล็กแผ่นเคลือบกระเบื้อง(Enamel Sign)
“ป้ายโฆษณาเชลล์ชิ้นนี้อายุกว่าร้อยปี ส่วนปฏิทินชิ้นนั้นก็ก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 ก่อนที่ประเทศไทยจะมีรัฐธรรมนูญใช้เสียอีก สมัยนั้นยังใช้ช่วงวันสงกรานต์ 13 เมษายน เป็นวันปีใหม่อยู่เลย ส่วนโคมไฟรูปหอยเชลล์แต่ละเฉดสีล้วนมีความหมายยังใช้งานได้ทุกตัว โคมเชลล์สีเหลืองใช้กับโซล่า โคมเชลล์สีขาวใช้กับเบนซิน โคมเชลล์สีฟ้าใช้กับซุปเปอร์เชลล์” ชัยเลิศ ทายาทรุ่นสองเล่าถึง ความรักความผูกพันของคนสองรุ่น ทำธุรกิจค้าน้ำมันอย่างมีความสุข
ในโลกแห่งพิพิธภัณฑ์ส่วนตัว สะสมอุปกรณ์ของเชลล์ย้อนยุค นับตั้งแต่ปั๊มน้ำมันแบบมือสูบ เป็นปั๊มน้ำมันยุคแรกก่อนที่จะมีสถานีบริการน้ำมันในยุคแรก (สมัยรัชกาลที่ 5) รถยนต์มีจำนวนน้อยมาก น้ำมันเชื้อเพลิงจะจำหน่ายเป็นถังให้กับเจ้าของรถ ซึ่งเจ้าของรถจะมีสูบน้ำมัน สำหรับสูบน้ำมันจากถัง ใส่ในรถยนต์ ของตัวเอง ปั๊มแบบมือสูบ ทำด้วยทองเหลือง ออกแบบให้มีขนาดเล็ก สามารถนำติดไปกับรถยนต์ ได้เป็นการผลิตของบริษัทรถยนต์ เพื่อเมืองไทยโดยเฉพาะซึ่งปัจจุบันหายากมาก
รวมถึงปั๊มน้ำมันแบบใช้ไฟฟ้ารุ่นแรก บริษัทเชลล์ได้สั่งซื้อปั๊มน้ำมันจากบริษัท Avery Hardon ประเทศอังกฤษ เพื่อใช้ในสถานีบริการน้ำมันเชลล์ ยุคแรกปั๊มน้ำมันมีขนาดใหญ่ และมีความสูงถึง 208 ซม. มีโป๊ะไฟเป็นรูปหอยเชลล์ตั้งอยู่ด้านบน ยุคต่อมาพัฒนาปั๊มน้ำมัน ให้มีขนาดเล็กลง และใช้หลอดนีออน ด้านในตู้จ่ายแทนโป๊ะไฟ
ส่วนป้ายโฆษณาบริษัทเชลล์ ซึ่งพิพิธภัณฑ์เก็บสะสมไว้ มีตั้งแต่ยุคแรก สมัยรัชกาลที่ 5 ถึงรัชกาลปัจจุบัน ในยุคแรกจะเป็นการโฆษณาน้ำมันเครื่อง ตัวป้ายโฆษณาทำจากเหล็กแผ่นเคลือบกระเบื้อง สั่งทำจากบริษัทปาล์มเมอร์กรีน กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ ปัจจุบันถือเป็นของสะสมที่มีราคา เป็นที่ต้องการของนักสะสมป้ายโบราณ และรถยนต์คลาสสิก เพราะหายากและมีสีสันสวยงาม
เครื่องมืออุปกรณ์น้ำมันต่าง ๆ กระป๋องบรรจุน้ำมัน อุปกรณ์หัวจ่ายน้ำมันเครื่องโบราณ ขวดตวงน้ำมัน เครื่องวัดคุณภาพน้ำมันรุ่นแรก ทุกอย่างอยู่ในสภาพดีใช้งานได้ นอกจากนี้ตลอดระยะเวลากว่า 116 ปี บริษัทเชลล์ในประเทศไทยได้ทำสินค้าพรีเมี่ยมแจกลูกค้าไว้มากมาย ทางพิพิธภัณฑ์เชลล์จึงนำมาจัดเรียงไว้ อย่างเป็นระเบียบสวยงามสำหรับคนที่รักของเก่า ได้มาชื่นชมและถ่ายรูปเก็บไว้เป็นที่ระลึกได้
พิพิธภัณฑ์เชลล์ หรือ Shell Museum Café ตั้งอยู่ที่ สถานีบริการน้ำมัน เชลล์ศักดิ์ชัย 1 สามแยกศักดิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี เปิดบริการตั้งแต่ 7โมงเช้า จนถึง18.00 น. ทุกวัน แต่เดิมนั้น สถานีบริการน้ำมันศักดิ์ชัย ก่อตั้งโดยชูศักดิ์ โกศการิกา ปัจจุบันอยู่ในวัย 73 กะรัต เริ่มทำงานเป็นลูกค้า บริษัทเชลล์ ประเทศไทย ตั้งแต่หนุ่มที่สุด จนขณะนิ้ติดอันดับอายุสูงสุด
ก่อนหน้านี้ทำกิจการสวนยางพารา ค้าขายพริกไทย ด้วยความชื่นชอบผลิตภัณฑ์เชลล์ เนื่องจากเคยเดินทางไปประเทศอังกฤษ และประเทศต่างๆ ได้เห็นสถานีบริการน้ำมันมีสัญลักษณ์ตราหอยอยู่ทั่วไป จึงตัดสินใจทำธุรกิจปั๊มน้ำมัน เปิดให้บริการน้ำมันเชื้อเพลิงครั้งแรกเมื่อวันที่ 12 สิงหาคม 2512 โดยจำหน่ายน้ำมันของบริษัทเชลล์ สมัยนั้นน้ำมันโซลา(ดีเซล)ราคาลิตรละ 60 สตางค์ น้ำมันเบนซินลิตรละ 2 บาท และได้รับความไว้วางใจ จากชาวจังหวัดจันทบุรี ในเรื่องคุณภาพและการใส่ใจบริการลูกค้าตลอดระยะเวลา 39 ปี ขณะเดียวกัน ก็เป็นเอเยนต์ ขายรถเชฟโรเลตควบคู่กันไปด้วย
ในปี 2547 ปรับปรุงอาคารไม้ให้เป็นพิพิธภัณฑ์เชลล์ เพื่อสะท้อนภาพความสำคัญ ของบริษัทเชลล์ในประเทศไทย นับตั้งแต่วิวัฒนาการทางการค้า วิธีการโฆษณาผลิตภัณฑ์ในยุคแรกๆ วัฒนธรรมการใช้ชีวิตของคนไทยในสมัยนั้น ๆ เชลล์เริ่มเข้ามามีบทบาทในราชอาณาจักรไทย ตั้งแต่เมื่อครั้ง เรือเอส เอส มิวเร็กซ์ ซึ่งเป็นเรือที่สร้างขึ้นเพื่อบรรทุกน้ำมันโดยเฉพาะ ลำแรกของโลก ได้บรรทุกมันก๊าด เข้ามาจอดเทียบท่า ที่กรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ 23 กันยายน พ.ศ. 2435 ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว นับเป็นการนำเข้าน้ำมันก๊าด ครั้งแรกของประเทศไทย ในเวลาต่อมาเชลล์มีบทบาทอย่างกว้างขวางใน อุตสาหกรรมปิโตรเลียม และอุตสาหกรรมเคมี ในประเทศไทย นับตั้งแต่การสำรวจ การกลั่น จนกระทั่ง ถึงการจัดจำหน่ายผลิตภัณฑ์น้ำมัน และเคมีภัณฑ์ต่างๆ
“ทุกวันนี้ลูกค้ายอมจ่ายแพงกว่านิดหน่อย มาเที่ยวเมืองจันท์เมืองเล็ก ๆ เข้าห้องน้ำสะอาด มีบริการที่ดีในปั๊มน้ำมัน มีมุมกาแฟเล็กๆ เลี้ยงตัวเองได้ เข้ามาแล้วเห็นพิพิธภัณฑ์เชลล์ ทุกคนถึงกับเอ่ยปากว่า มันแปลกดีนะ เหมือนพิพิธภัณฑ์ในเมืองนอก คนไทยทุกวันนี้กำลังโหยหาของเก่า ๆรำลึกถึงความสุขในวัยเยาว์ ลุงมีเรื่องบอกเล่าคุยกับหลานๆ ถึงประวัติศาสตร์สมัยก่อนเชลล์ขายน้ำมันก๊าด แต่ปัจจุบันไม่มีแล้ว ผมไม่ได้หวังว่าร้านจะเป็นเรื่อง Talk of the Town แต่เป็นการเปิดโอกาสให้เด็กบางคนที่ชอบรถคลาสสิกชื่นชอบของเก่า แม้จะเกิดไม่ทันได้มีความสุข ธุรกิจของเราก็อยู่ได้ เราไม่ได้มองด้านเดียวแต่มองในแง่มุมศิลปะ และธุรกิจควบคู่กัน” ชัยเลิศ เล่าด้วยความภาคภูมิใจ
