Q : อยากถามอาจารย์ว่า ถ้าเพื่อนร่วมงานชอบพูดสองแง่สองง่าม ทีเล่นทีจริง เช่น จะชวนไปนั่งรถเล่นด้วยกันต้องจ่ายให้เท่าไหร่ เป็นต้น หนูเองไม่ค่อยอยากมีเรื่อง เพราะอีกฝ่ายเป็นต่างชาติ ตำแหน่งสูงกว่า แถมสนิทกับเจ้านาย แต่บ่อยเข้าชักทนไม่ค่อยไหวทำอย่างไรดีคะ
A : ประเด็นนี้ค่อนข้างละเอียดอ่อน ในต่างประเทศพฤติกรรมแบบนี้ เรียกว่าการคุกคามทางเพศ (Sexual Harassment) มีโทษขั้นร้ายแรงเลยนะครับ ต่างชาติที่ว่านี่เป็นชาติอะไรครับ ถ้าเป็นชาวตะวันตก เขาต้องตระหนักดีอยู่แล้วว่าเรื่องแบบนี้เป็นเรื่องไม่เหมาะสม ถ้าพูดอย่างนี้ก็มีเจตนาไม่ดีเลยครับ
ปัญหาแบบนี้ ไม่ต้องเกรงใจ ถ้าเรายิ่งเกรงใจเขายิ่งได้ใจ ขั้นแรกลองสังเกตดูก่อนว่าเขาพูดแบบนี้กับคนอื่นๆด้วยหรือเปล่า หรือพูดกับเราแค่คนเดียวถ้าพูดกับคนอื่นๆด้วย ก็ลองถามเพื่อนคนนั้นดูว่าเขารู้สึกอึดอัดเหมือนที่เรารู้สึกไหม หรือว่าเราคิดมากไปเอง ถ้าไม่มีใครอึดอัดเพราะคนนี้เป็นอย่างนี้กับทุกคนก็ขอให้มองเป็นเรื่องขำๆไป แต่อย่าต่อความยาวสาวความยืดต่อปากต่อคำ ไม่อย่างนั้นเขาอาจจะคิดว่าเราเล่นด้วย แล้วจะทำให้สถานการณ์เลยเถิดกันไปใหญ่
แต่ถ้ากับคนอื่นไม่ได้พูดทำนองนี้พูดแต่กับเราเท่านั้น ผมแนะนำว่าชวนเพื่อนสนิทไปด้วยคนหนึ่งแล้วขอคุยกับเขาตรงๆบอกเขาดีๆว่า "John (นามสมมุติ), yesterday when you teased me by saying ......, I don't like it. I understand you just wanted to make some jokes, however, I felt frustrated and awkward. Please don't do it again" (คุณจอห์นเมื่อวานที่คุณแหย่ฉันว่า....ฉันไม่ชอบเลยฉันเข้าใจว่าคุณแค่พูดเล่น แต่มันทำให้ฉันรู้สึกกระอักกระอ่วน และไม่สบายใจ คราวหลังไม่อยากให้คุณพูดอย่างนี้อีก)
แม้ฟังดูจะตรงมากสำหรับคนไทย แต่ต่างชาติรับได้ครับ ที่สำคัญต้องใจกล้า เพราะเรากำลังปกป้องตนเอง และไม่ได้ทำอะไรที่ไม่เหมาะสม
หากพูดแล้วเขายังไม่เปลี่ยนแปลง มีท่าทีหมาหยอกไก่อยู่เหมือนเดิม คราวนี้ให้เพื่อนๆคอยช่วยสังเกต และเป็นพยานหากเป็นไปได้หาจังหวะอัดเสียงที่เขาพูดไว้ ถ้าเป็นมากๆเข้าก็ร้องเรียนเลยครับ ผ่านทาง HR หรือผู้บริหารระดับสูงในองค์กร หรือถ้าอยากเล่นแรงก็ส่งอีเมลพร้อมไฟล์เสียงไปที่บริษัทแม่เลยรับรองไม่รอด
เรื่องแบบนี้คนไทยไม่ค่อยคุ้นชิน เราจึงมักจะยอมทนๆไป ที่สำคัญผู้หญิงหลายๆคน รู้สึกอายหรือเกรงใจไม่กล้าพูด เลยทำให้อีกฝ่ายคิดว่า "เล่นด้วย" เลยไปกันใหญ่ตัดไฟแต่ต้นลมดีที่สุด เรื่องแบบนี้ไม่ควรให้มีอยู่ในองค์กร การคุกคามที่ร้ายแรงกว่านี้ มักเริ่มต้นด้วยการพูดจาทำนองสองแง่สองง่าม แทะโลมด้วยวาจาก่อนทั้งนั้น
ขอให้โชคดี เป็นกำลังใจให้มีความกล้าที่จะทำในสิ่งที่ถูกต้องครับ
อภิวุฒิ พิมลแสงสุริยา
apiwut@riverorchid.com