พาณิชย์-เลมอนฟาร์ม-เซ็นทรัล เร่งขับเคลื่อนเกษตรอินทรีย์ยั่งยืน

กระทรวงพาณิชย์ตั้งเป้าผลักดันสินค้าเกษตรอินทรีย์ในประเทศปีนี้เพิ่มขึ้น 15% และส่งออกเติบโต 10% ตามตลาดโลก ด้านเลมอนฟาร์มมุ่งเดินหน้าพัฒนาเชิงรุก ชี้ผู้ผลิตตื่นตัว แต่ผู้บริโภคยังนิ่งๆ “เซ็นทรัล”กระตุ้นตลาด จัดโซนออร์แกนิคนำร่อง 3 แห่ง วางแผนเปิด 20 แห่งในปีนี้ ย้ำส่งเสริมผู้ผลิตบนเส้นทางความยั่งยืน

สายใจ กิมเกถนอม ผู้อำนวยการ สำนักงานบริหารพาณิชย์ภูมิภาค กระทรวงพาณิชย์ กล่าวถึงสถานการณ์โดยรวมของสินค้าเกษตรอินทรีย์ว่า ปัจจุบันอยู่ในภาวะถดถอยเล็กน้อยเนื่องจากได้รับผลกระทบจากภาวะเศรษฐกิจตกต่ำของสหรัฐอเมริกาและยุโรปซึ่งเป็นผู้ซื้อรายใหญ่ โดยมีอัตราการเติบโตของตลาดลดลงมาอยู่ที่ประมาณ 6-8% จากเดิมอยู่ที่มากกว่า 10% อย่างไรก็ตาม ในปีนี้มีเป้าหมายในการผลักดันสินค้าออร์แกนิคของไทยให้มีอัตราเติบโตในประเทศ 15% และต่างประเทศ 10% เพื่อให้สอดคล้องกับการขยายตัวของตลาดโลกที่คาดว่าปีนี้จะมีมูลค่าประมาณ 60,000 ล้านเหรียญสหรัฐฯ

ที่ผ่านมาการส่งออกสินค้าเกษตรอินทรีย์หรือออร์แกนิคของโลกเติบโตอย่างต่อเนื่องทุกปี โดยในปี 2554 อยู่ที่ 62,800 ล้านเหรียญสหรัฐฯ เพิ่มจากในปี 2553 ซึ่งอยู่ที่ 59,100 ล้านเหรียญสหรัฐฯ และในปี 2552 อยู่ที่ 54,900 ล้านเหรียญสหรัฐฯ

สำหรับพื้นที่เกษตรอินทรีย์ของโลกซึ่งมีประมาณ 231 ล้านไร่ ขณะที่ประเทศไทยมีประมาณ 2แสนไร่ เท่านั้น ดังนั้น จึงมีการผลักดันให้ประเทศไทยเพิ่มพื้นที่เพาะปลูก โดยมีระยะปรับเปลี่ยน ซึ่งในสี่ภาคมีศูนย์หลัก ภาคเหนือคือเชียงใหม่ ภาคอีสานคือสุรินทร์ ภาคใต้คือสุราษฎร์ ภาคกลางและตะวันออกคือชลบุรี และส่งเสริมสินค้าเกษตรอินทรีย์ของไทยให้ได้มาตรฐานการรับรองสินค้าเพื่อขยายตลาดให้กว้างขึ้น นอกจากนี้ ยังเน้นการกระตุ้นตลาดด้วยการจัดกิจกรรมส่งเสริมการตลาดอย่างต่อเนื่อง โดยในปีนี้ได้เตรียมแผนการทั้งในส่วนกลางและภูมิภาค

เริ่มจาก งาน“Organic & Natural Expo 2013” ระหว่างวันที่ 9-12 พฤษภาคม 2556 ณ ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ และงาน“Organic Pavillion” ในงาน Thaifex-World of Food Asia 2013 ระหว่างวันที่ 22-26 พฤษภาคม 2556 ณ อาคารชาเลนเจอร์ ศูนย์แสดงสินค้าและการประชุมอิมแพ็ค เมืองทองธานี โดยในส่วนภูมิภาค จะมีการจัดแสดงและจำหน่ายสินค้าอินทรีย์จากทุกจังหวัดของภาคกลางและภาคตะวันออก ”Organic&Natural Fair 2013” ณ ศูนย์การค้าเซ็นทรัลพลาซ่า ชลบุรี และการจัดงานแสดงสินค้าอินทรีย์ระดับภูมิภาคและระดับจังหวัดทั่วประเทศ ได้แก่ ตลาดนัดสีเขียวสินค้าปลอดภัย และตลาดกลุ่มสินค้าอินทรีย์ (Organic Business Community)

สุวรรณา หลั่งน้ำสังข์ กรรมการผู้จัดการ บริษัท สังคมสุขภาพ จำกัด ผู้บริหารร้านเลมอนฟาร์ม (Lemon Farm) กล่าวว่า ปัจจุบันในด้านผู้ผลิตหรือเกษตรกรมีความตื่นตัวในเรื่องเกษตรอินทรีย์อย่างมาก มีเกษตรกรจำนวนมากที่มีความรู้ความเข้าใจอย่างดีและมีความต้องการอย่างมาก แต่การไม่มีรายได้ประจำวันและไม่มีเงินทุนเป็นอุปสรรคสำคัญของเกษตรกรจำนวนมากอีกเช่นกัน เนื่องจากในระยะปรับเปลี่ยนผลผลิตที่ได้อาจจะลดลงเหลือเพียง 30% แล้วจึงจะค่อยๆ เพิ่มขึ้น จนสามารถเริ่มเข้าสู่ขั้นของการรับรองมาตรฐาน โดยเริ่มจากมาตรฐานระดับท้องถิ่น มาตรฐานในประเทศ และมาตรฐานสากล ตามลำดับ

ดังนั้น แนวทางการผลักดันของเลมอนฟาร์มให้เกษตรกรทำเกษตรอินทรีย์ จึงเน้นการพัฒนาเชิงรุก ด้วยการลงพื้นที่เข้าไปทำงานร่วมกับองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) และมักจะพบกับเกษตรกรที่ได้รับผลกระทบจากการใช้สารเคมีทำให้คนในบ้านเกิดความเจ็บป่วย จึงต้องการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของตนเอง แต่ระยะเวลาในการตัดสินใจต่างกันบางรายรวดเร็วแต่บางรายใช้เวลาหลายปี จึงต้องใช้วิธีการเข้าไปหาอย่างสม่ำเสมอเพื่อโน้มน้าวให้เกิดความเชื่อมั่น นอกจากนี้ ยังช่วยเกษตรกรในการแก้ปัญหาต่างๆ เช่น การรับซื้อสินค้าในระหว่างของการปรับเปลี่ยนเพื่อให้เกษตรกรอยู่ได้ การประกันราคารับซื้อสูงกว่าสินค้าที่ไม่ใช่ออร์แกนิค หรือการจัดทำพื้นที่เพาะปลูกเกษตรอินทรีย์ของเลมอนฟาร์มขึ้นมาเองเพื่อช่วยเหลือเกษตรกรซึ่งไม่มีพื้นที่ เป็นต้น

แต่ในส่วนของผู้บริโภค ยังไม่ค่อยตื่นตัวกับสินค้าเกษตรอินทรีย์เท่าใดนัก จึงเป็นโจทย์การตลาดที่ต้องกระตุ้นให้เกิดความรู้ความเข้าใจอีกมาก เช่น เหตุผลที่ทำให้สินค้ามีราคาสูง โดยเฉพาะเมื่อเปรียบเทียบกับสินค้าที่ไม่ใช่เกษตรอินทรีย์ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมผู้บริโภคให้เห็นว่าจะต้องเติมสิ่งดีๆ ให้กับชีวิตทุกวัน ฯลฯ นอกเหนือจากการผลักดันด้านการตลาดอย่างสม่ำเสมอ เช่น การลดแลกแจกแถม การใช้ระบบสมาชิก ฯลฯ

สำหรับการผลักดันเกษตรกรผู้ผลิตสินค้าเกษตรอินทรีย์ ใช้แนวทางการส่งเสริมแบบสร้างความยั่งยืน เช่น การทำให้เห็นประโยชน์ของการทำบันทึกรายรับ-รายจ่ายในการทำเกษตรอินทรีย์ เพื่อให้รู้ต้นทุน และสามารถคิดในเชิงธุรกิจ ก่อนที่จะผลักดันให้ก้าวเข้าสู่ระบบมาตรฐานต่างๆ ตั้งแต่เรื่องง่ายๆ ก่อน จนถึงการสร้างแบรนด์ของตนเอง

สมนึก ยอดดำเนิน ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่ สายผลิตภัณฑ์ผักและผลไม้ บริษัท เซ็นทรัล ฟู้ด รีเทล จำกัด กล่าวว่า ล่าสุด ได้จัดโซนสินค้าออร์แกนิค หรือ Organic Zone ออกมาอย่างเด่นชัดในซูเปอร์มาร์เก็ต 3 แห่งของกลุ่มเซ็นทรัล ได้แก่ เซ็นทรัล ฟู้ด ฮอลล์ @ ชิดลม , ท็อปส์ มาร์เก็ต ลาดพร้าว และสลัดบาร์ออร์แกนิก ท็อปส์ มาร์เก็ต ทองหล่อ เพื่อผลักดันตลาดให้เติบโตเพิ่มขึ้นอีก โดยในปีนี้จะมีให้ครบ 20 แห่ง จากปัจจุบันซึ่งมีสินค้าออร์แกนิกอยู่แล้วในเซ็นทรัล ฟู้ด ฮอลล์ และท็อปส์ มาร์เก็ต ทั้ง 56 แห่ง แต่ไม่ได้มีการจัดโซนออกมาโดยเฉพาะ นอกจากนี้ ในปัจจุบันสินค้าเกษตรอินทรีย์ที่มีมากกว่า 1,500 รายการ นับว่ามีความหลากหลายเพียงพอที่จะกระตุ้นผู้บริโภคได้อย่างดี โดยเฉพาะการมีวัตถุดิบสำหรับเมนูพื้นฐาน เช่น เครื่องปรุงต้มยำ แกงส้ม ส้มตำ และสลัด

“ส่วนปัญหาที่เขายังแก้ไขไม่ได้ เช่น การขนส่ง จะมีทางออกเพราะเรามีสาขาทั่วประเทศมาช่วยขนส่งให้ได้ แต่ขอให้เป็นเกษตรอินทรีย์จริง ซึ่งในการตรวจสอบสินค้าเราทำทุกวันแต่เป็นการสุ่ม ถ้ามีสารเคมีจะปฎิเสธทันที เมื่อก่อนส่งเข้าห้องแล็ปตรวจวิเคราะห์ตัวละ 8,000 บาท ทำปีละ 4 ครั้ง แต่ต่อมาเปลี่ยนวิธีมาทำตั้งแต่ต้นทาง และพยายามผลักดันให้เกษตรกรดำเนินการด้านมาตรฐานรับรองด้วยตนเอง โดยอย่างน้อยต้องได้มาตรฐานออร์แกนิคไทยแลนด์ ของประเทศไทย ถ้ายืนยันด้วยตัวเองเราก็ไม่ให้ แต่ต่อไปจะผลักดันให้ได้ IFOAM ซึ่งเป็นมาตรฐานขั้นต่ำระดับสากล”

“เราทำออร์แกนิคมาประมาณ 8 ปีแล้ว และพยายามพัฒนา โดยส่งเสริมเกษตรกรให้แข็งแรง มีการให้ข้อมูลด้านผู้บริโภค เช่น การแนะนำสินค้าที่ตลาดต้องการ ฯลฯ ซึ่งในช่วง 3 ปีที่ผ่านมาเราทำสื่อมาก ส่งผลให้มีอัตราการเติบโตของยอดขาย 40-50% ซึ่งในยอดขายรวมของกลุ่มอาหารเป็นออร์แกนิค 10% โดยมีกลุ่มลูกค้าหลักเป็นครอบครัว คนรักสุขภาพ”ผู้บริหารเซ็นทรัลฯ กล่าว