มหาสารคาม - ในขณะที่ชาวนาไทยส่วนใหญ่หันไปใช้ควายเหล็กไถนาเพราะร่นเวลาให้การทำนาปลูกข้าวเสร็จเร็วขึ้น แต่ยังมีชาวนาในมหาสารคามบางรายที่ยังยึดมั่นในวิถีทำนาแบบดั้งเดิมนานกว่า 30 ปี ใช้ควายไถนาปลูกข้าว เผยช่วยลดต้นทุนการผลิตประหยัดรายจ่ายต้นทุนกว่า 5,000 บาท/ปี ทั้งยังได้ใช้ปุ๋ยคอกบำรุงดินโดยไม่ต้องเสียเงินซื้อ
ปัจจุบันชาวนาส่วนใหญ่หันมาทำนาด้วยการใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย ตัวช่วยที่สำคัญคือ ควายเหล็ก หรือรถไถ แทนการใช้ควายไถนาเหมือนในอดีต เพื่อร่นระยะเวลาการทำนา แต่สิ่งที่ตามก็คือต้นทุนการผลิตที่เพิ่มสูงขึ้นทำให้ชาวนาเหล่านี้ประสบปัญหาขาดทุนจากการทำนา เพราะผลผลิตราคาข้าวตกต่ำ ทำนาไม่คุ้มกับต้นทุนที่ลงทุนไป
อย่างไรก็ตาม ยังมีชาวนาจำนวนไม่น้อยที่ยังยึดมั่นในวิธีการทำนาแบบดั้งเดิมด้วยการใช้แรงควายไถนาแทนควายเหล็ก เขาทำนาแบบดั้งเดิมมาแล้ว 37 ปี แต่ละปีสามารถช่วยประหยัดรายจ่ายกว่า 5,000 บาท
นายเอนก ชาวคะตา อายุ 52 ปี เล่าว่า ตนเองมีที่นาอยู่ 32 ไร่ ในจำนวนนี้เป็นผืนนาแปลงใหญ่ 22 ไร่ ซึ่งตนก็ทำเหมือนกับชาวนาสมัยใหม่ทั่วๆ ไป คือ จ้างรถไถมาไถนา คิดค่าจ้างไร่ละ 220 บาท แต่ยังพื้นที่นาที่เหลืออีก 10 ไร่ ตนได้ใช้ควายไถนาเพื่อเตรียมพื้นที่ไว้สำหรับปักดำนาทำให้สามารถประหยัดรายจ่ายได้กว่า 5,000 บาท ควายที่ตนใช้ไถนานั้นไม่มีชื่อ เป็นควายเพศเมียอายุ 4 ปี โดยทุกๆ เช้าจะนำควายออกจากคอกมาใส่แอก ผูกโยงไปยังคันไถ มือซ้ายจะถือคันไถ มือขวาจะถือเชือกบังคับควาย โดยจะเริ่มไถนาตั้งแต่ 6 โมงเช้าไปจนถึง 8 โมงเช้า ก็จะพักเพื่อให้ทั้งคนทั้งควายได้พักผ่อน อีกทั้งช่วงเช้าอากาศไม่ร้อน ไม่เหนื่อยง่าย ตนเริ่มใช้ควายไถนามาตั้งแต่อายุ 15 ปี ปัจจุบันอายุ 52 ปี ใช้ควายไถนาแบบนี้มาเกือบ 40 ปีแล้ว ควายตัวดังกล่าวเป็นควายตัวที่ 5 ในชีวิต
นายอเนกเล่าอีกว่า ควายตัวดังกล่าวเริ่มฝึกใส่แอกไถนามาตั้งแต่ 2 ปีที่แล้ว แรกๆ ก็ฝึกยากพอสมควร เพราะควายไม่เข้าใจคำสั่ง แต่พอฝึกไปเรื่อยๆ ก็เริ่มเป็นงาน เริ่มไถได้ตามคำสั่ง ปีที่แล้วควายยังตื่นเต้น และไม่ยอมเชื่อฟังคำสั่งเท่าที่ควร แต่พอมาปีนี้ปรากฏว่าควายเข้าใจคำสั่งมากขึ้น สามารถไถนาได้อย่างคล่องแคล่ว
ทั้งนี้ ตนจะใช้ควายไถนาไปเรื่อยๆ จนกว่าจะทำไม่ไหว ถึงแม้ว่าจะมีเพื่อนบ้านที่มาเห็นแล้วหัวเราะเยาะว่าตนเป็นคนหัวโบร่ำโบราณยังใช้ควายไถนาอยู่ ไม่ทันชาวบ้านชาวช่องเค้า แต่ตนก็ไม่สนใจเพราะเป็นการประหยัดค่าใช้จ่าย อีกทั้งยังได้ปุ๋ยจากธรรมชาติ หากไปจ้างรถไถ พอเขาเสร็จงานก็จะตามมาเอาเงินเลย ไม่สามารถให้เครดิตกันได้ทำให้มีต้นทุนการผลิตเพิ่มมากขึ้น