อย่าเพิ่งคิดไปเสียก่อนว่า เราจะพาคุณผู้อ่านย้อนไปในยุคดึกดำบรรพ์ ที่บรรพบุรุษของเราสร้างที่อยู่อาศัยด้วยการนำเอาดินมาสร้างเป็นบ้าน แต่คราวนี้ “บ้านดิน” ได้ออกมาสู่ยุคปัจจุบันอีกทั้งยังได้รับความสนใจมากขึ้นเรื่อยๆ
เมื่อสิบปีก่อนการทำบ้านดินอาจจะได้รับความนิยมในระดับหนึ่ง ทว่าในตอนนี้ได้กลับมานิยมกันใหม่อีกครั้ง ประการแรกอาจเป็นเพราะคนส่วนใหญ่จะทำกันอยู่ที่ต่างจังหวัด และเริ่มมีการก่อตั้งมูลนิธิบ้านดินขึ้นมา ในเมื่อปัจจุบันได้รับความนิยมมากขึ้นจึงมีการพัฒนาให้มีความแข็งแรง คงทน และสามารถนำเอามาปรับให้เข้ากับชีวิตของคนเมืองมากยิ่งขึ้น
“หากเรานึกถึงวัสดุที่นำมาสร้างบ้านอย่างปูน มันเกิดจากการระเบิดของภูเขาและถึงจะนำมาทำเป็นปูน ในความเป็นจริงมันอาจจะราคาถูกและง่าย แต่ในเมื่อการสร้างบ้านถ้าเราไม่นึกถึงความสวยงามเพียงอย่างเดียวเหมือนเมื่อก่อน ลองหันกลับมาคิดสร้างบ้านอย่างมีจิตสำนึกกันบ้าง ” เจรมัย พิทักษ์วงศ์ บรรณาธิการบริหาร นิตยสารบ้านและสวน กล่าว
นอกจากนี้คุณเจรมัยยังให้ความเห็นเอาไว้ว่าการสร้างบ้านดินอย่างเดียวอาจจะดูไม่ทันสมัย อาจจะมานำมาปรับให้เข้ากับสมัยที่เปลี่ยนไปด้วยการนำมาคู่กับเหล็ก ซึ่งเป็นวัสดุไฮเทค เบาและหาง่าย แต่เสียที่ราคาสูง อย่างนั้นแล้วจะทำอย่างไรให้ราคาต่ำลง ด้วยการให้คนหันมาใช้ให้มากขึ้นราคาก็จะต่ำลง ดินก็เช่นกัน หากอีกสิบปีมีคนใช้เยอะการสร้างบ้านด้วยจิตสำนึกอาจจะดีกว่าการมาพูดถึงเรื่องเทรนด์การสร้างบ้านก็ได้
ในการสร้างบ้านดินนั้นสามารถทำได้หลากหลายวิธี โดยมีนักออกแบบบ้านดินอย่างคุณ “ชุตยาเวศ สินธุพันธุ์ ” หัวหน้าสำนักงาน บริษัทไซต์สเปซิฟิก จำกัด ผู้ออกแบบบ้านดิน มาร่วมให้คำแนะนำในการสร้างบ้านอีกด้วย
“อันที่จริงถ้าหากเทคโนโลยีในการทำบ้านดินพัฒนามากขึ้นกว่านี้ ก็จะมีโอกาสนิยมกันมากขึ้น คนที่จะสร้างบ้านดินต้องเกิดความคิดที่ยึดในการสร้างบ้านแบบเดิมที่มีเพียง หล่อเสา เทปูน แล้วคิดว่านั้นคือบ้านอย่างสมบูรณ์ บ้านดินเองก็เป็นบ้านที่ถาวรได้ มันขึ้นอยู่ที่ว่าเราจะเลือกอยู่แบบไหนมากกว่าแล้วนำเอามาปรับให้เข้ากับวิถีชีวิตของตนเอง”
“วิธีแรก ด้วยการปั้นทำให้เป็นก้อนยาวคล้ายการทำเคลย์ จากนั้นก็ค่อยๆ นำเส้นที่ทำนั้นมาขดเป็นชั้น วิธีที่สอง การนำดินมาอัดให้เป็นก้อนเรียกว่า “อิฐดิน” อาจจะนำดินมาผสมกับแกลบหรือวัสดุอะไรก็ได้ที่สามารถยึดกันอย่างเหนียวแน่น แล้วจึงนำมาเทใส่ในบล็อก คล้ายอิฐจากนั้นเอามาก่อให้เป็นตัวบ้านแล้วฉาบด้วยดินอีกครั้งหนึ่ง วิธีที่สาม “การอัด” คล้ายการหล่อคอนกรีต ด้วยการผสมดินเหลวลงไป อัดให้เป็นก้อน วิธีนี้มักนิยมทำกันมากในต่างประเทศเนื่องจากจะมีความสวยงามมากและมีความคงทนแข็งแรง วิธีที่สี่ เรียกว่า “ดินประสาน” มักจะใช้ปูนในการผสมเสียเป็นส่วนมาก ”
แต่อย่างไรก็ดีวัสดุที่หาได้ง่ายอย่างอิฐมอญก็สามารถนำมาสร้างเป็นบ้านดินได้เช่นกัน แม้ว่าจะผ่านกระบวนการผลิตด้วยการนำเอาดินไปเผาก่อน ก็สามารถสร้างบ้านได้เช่นกัน
หากจะกล่าวถึงประโยชน์ของบ้านดินนั้น นอกจากจะช่วยลดวัสดุที่นำมาก่อสร้างบ้านอย่างปูน ได้มาจากการระเบิดภูเขาแล้วจึงนำมาสร้างซึ่งเป็นการทำลายธรรมชาติอย่างรุนแรง แต่การทำบ้านดิน สามารถหาดินที่มีอยู่ตามชนบทที่อยู่อาศัยนำมาสร้างได้ กระทั่งการตกแต่งภายในสามารถนำเอาเศษวัสดุเก่ามาทำขึ้นใหม่เพื่อให้เกิดไอเดียในการตกแต่งห้องได้ งบประมาณที่ใช้ในการสร้างบ้านดินจึงมีราคาไม่สูงมากนัก อีกทั้งอากาศในบ้านยังเย็นสบายอีกด้วย
“ก่อนที่คุณจะตัดสินใจสร้างบ้านดิน หากอยากรู้ว่าต้องทำอย่างไรบ้างนั้น ผมแนะนำให้ไปฝึกด้วยตนเองก่อน ไปลองทำกับมูลนิธิบ้านดิน เมื่อไรที่คุณรู้วิธีสร้าง รู้วิธีกระบวนการทำแล้ว คุณอาจจะเปลี่ยนความคิดได้ ต้องมีการเรียนรู้ด้วยตนเองก่อนที่จะลงมือปฏิบัติ” ชุตยเวศให้คำแนะนำ
ภาพโดย พลภัทร วรรณดี
