สวัสดีครับ Mr.Leon มาแล้ว ที่จริงผมอยากนำเสนอวิธีการรักษามารยาทเมื่อต้องทำงานร่วมกับคนญี่ปุ่นนะครับ คิดว่าเพื่อนๆ หลายคนอาจมีประสบการณ์ทำงานในบริษัทญี่ปุ่น หรือติดต่อธุรกิจกับคนญี่ปุ่นอยู่บ้างพอสมควร แต่ก่อนอื่นขอเกริ่นลักษณะความเป็น Salaryman สักหน่อยก่อนครับ ข้อความในวันนี้ขอนำเสนอในแง่ลบของทีม Salaryman นะครับ เพื่อนๆ จะได้เห็นภาพที่แท้จริงในสังคมญี่ปุ่นอีกมุมหนึ่ง
เศรษฐกิจญี่ปุ่นเมื่อประมาณ 30 ปีก่อนหน้านี้เป็นช่วงขาขึ้นมาก GDP ก็ดีมากๆ ระดับต้นๆ ของโลก ซึ่งในช่วงนั้นสินค้าส่งออกหลักของญี่ปุ่นเป็นที่นิยมทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นรถยนต์ เครื่องใช้ไฟฟ้า อุปกรณ์อิเลคโทรนิคต่างๆ ทำให้พื้นที่ใจกลางโตเกียวมีราคาสูงมากจนเกือบจะซื้อที่ดินที่อเมริกาได้หลายเมือง มีเรื่องตลกล้อเลียนเศรษฐกิจญี่ปุ่นในนิตยสารอเมริกาเขียนไว้ครับว่า ในช่วงเวลาที่เศรษฐกิจญี่ปุ่นเฟื่องฟูนั้น อีกซีกโลกที่อเมริกาเกิดภาวะคนตกงานอย่างหนัก เขาถามว่าถ้าคืนหนึ่งคุณกำลังเดินอยู่ในมุมมืดกลางเมืองใหญ่ แล้วมีบุคคลน่าอันตรายสามคนเดินมา คือ นักเลง , มาเฟียอิตาลี และ Salaryman(พนักงานบริษัทคนญี่ปุ่น) แล้วตอนนั้นคุณมีปืนที่ยิงได้ 2 นัดคุณจะยิงใครบ้าง? ...รู้ไหมครับว่าเรื่องโจ๊กล้อเลียนเศรษฐกิจนี้เฉลยต่อว่า “แน่นอน เลือกยิง Salaryman ทั้งสองนัดเลย!!" แสดงว่าทุกที่กลัวคนญี่ปุ่นมาแย่งงานและแทรกแซงเศรษฐกิจมาก เพราะญี่ปุ่นมีอิทธิพลทางเศรษฐกิจสูงในช่วงนั้น
แต่ทว่าในปัจจุบันญี่ปุ่นมีภัยธรรมชาติหลายด้าน เช่นแผ่นดินไหวใหญ่จนทำให้ไฟฟ้าเริ่มไม่พอใช้ ภาวะผู้สูงอายุมากกว่าประชากรเด็กที่จะเป็นกำลังในอนาคต ตลาดการค้าเศรษฐกิจแคบลง แม้ว่าญี่ปุ่นมีการขยายฐานการผลิตออกนอกประเทศมานานแล้ว แต่ปัจจุบันจากสภาพภัยพิบัติต่างๆ ทำให้เราเห็นหลายๆ บริษัทญี่ปุ่น ทั้งโรงงาน ทั้งร้านค้าและงานบริการขยายมาในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มากขึ้น แม้แต่ในไทยเราก็มีบริษัทญี่ปุ่นมากมายใช่ไหมครับ ดังนั้นผมคิดว่าเพื่อนๆ น่าจะเคยได้ติดต่อกับคนญี่ปุ่นอยู่บ้างไม่มากก็น้อย ไทยกับญี่ปุ่นเรามีการทำงานร่วมกันมีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน ไม่เหมือนยุคก่อนเช่นเรื่องโจ๊กที่อเมริกาเขียนไว้
ตอนนี้ผมจะอธิบายอิมเมจคร่าวๆ ของพนักงานบริษัทญี่ปุ่น หรือ Salaryman ให้เพื่อนๆ เห็นภาพ 3 ข้อดังนี้
1. Salaryman คือ Gremlins
เพื่อนๆ รู้จัก Gremlins (เกรมลินส์) ไหมครับ ตัวที่มีคาแรกเตอร์เป็นปีศาจแสนซน บางทีก็น่าเกลียดเหลือเกิน เค้าบอกว่าเจ้าตัวนี้ถอดแบบมาจากลักษณะ Salaryman ญี่ปุ่นที่ชอบทำอะไรเหมือนๆ กัน ตามๆ กัน แล้วเมื่อเจ้าตัวนี้มีจำนวนมากๆ ในกลุ่มสังคม มองไปทางไหนก็เจอแต่บุคลิกแบบนี้ คิดดูครับว่ามันหลอนขนาดไหน
2. ถ้า Salaryman โดยสารในเรือเฟอร์รีที่มีคนชาติต่างๆ อยู่ด้วย แล้วอยู่ๆ เกิดไฟไหม้เรือขึ้นมาจนจำเป็นต้องสละเรือ กัปตันจะใช้วิธีใดในการบอกคนในชาติตัวเองให้สละเรือ (โจ๊กนี้ล้อเลียนนิสัยของชาติต่างๆ)
คนอังกฤษ : สถานการณ์เช่นนี้สุภาพบุรุษอย่างเราต้องโดดจากเรือใหญ่!
คนอเมริกา : ผู้ที่โดดออกไปคือฮีโร่แน่นอน!
คนเยอรมัน : ตามกฎแล้วเราต้องรีบโดด!
คนรัสเซีย : โยนขวดวอดการ์ออกไปก่อนแล้วโดดตามไปกินต่อ!
คนอิตาลี : สาวสวยๆ โดดไปแล้ว รีบโดดตามเลยพวก!
*คนญี่ปุ่น : รออะไรอยู่ ทุกคนโดดไปกันหมดแล้ว! (ความหมายคือคนญี่ปุ่นทำอะไรก็มักจะทำเหมือนกัน เพราะกลัวแปลกแยกจากกลุ่ม :みんな、もうとびこみましたよ！)
3. คำศัพท์ที่ถูกบัญญัติในพจนานุกรม Oxford มีคำทับศัพท์ภาษาญี่ปุ่นอยู่หลายคำ เช่น
tsunami(สึนามิ)
Karōshi( การตายเนื่องมาจากทำงานหนัก)
ส่วนคำว่า Salaryman ถูกบัญญัติมาตั้งแต่ปี 1962 แล้วครับ แต่ไม่ได้หมายถึงนักธุรกิจนะครับ ผมขออธิบายให้เพื่อนๆ เห็นภาพความหมายของคำนี้คือ Salaryman มีความหมายถึงพนักงานบริษัทที่มักจะทำอะไรตามๆ กัน ต้องรักษากฎมารยาทสังคมลำดับอาวุโสอย่างเหนียวแน่น มีลักษณะPerformance คล้ายๆ กัน มีวิถีการทำงานที่ค่อนข้างไม่เป็นอิสระ และเนื่องจากรวมตัวกันเป็นกลุ่มเป็นก้อน จึงมีลักษณะที่น่ากลัวไม่ต่างจากฝูง Gremlins(เกรมลินส์) ครับ
Salaryman มักจะชอบชวนกันไปปาร์ตี้หลังเลิกงาน หรือกินสาเกกินอาหารหลังเลิกงาน มักชวนกันไปทำกิจกรรม ไปร้องเพลงคาราโอเกะ ไปเล่นกอล์ฟ ทุกอย่างนี้ล้วนมีเบื้องหลังเพื่อสานความสัมพันธ์ทางธุรกิจ การค้าแทบทั้งสิ้น ดังนั้นทุกคนๆ ก็จะต้องทำตามๆ กัน มีกฎมีเกณฑ์มารยาทที่พึงปฏิบัติต่อหัวหน้าหรือผู้ใหญ่มากมายเคร่งครัด เป็นที่รู้กันในหมู่ Salaryman ครับ
เพื่อนผมเล่าว่า หัวหน้าเขาเป็นคนที่ไม่ชอบปาร์ตี้ ไม่ชอบเล่นกอล์ฟ ไม่ชอบร้องเพลงคาราโอเกะ แต่ต้องทำอยู่ทุกครั้งที่ได้รับคำชวน เขาบอกว่าลักษณะแบบนี้แหละครับ Salaryman ตัวจริง !!
ดังนั้นคนไทยที่ต้องทำงานในบริษัทญี่ปุ่นอาจเคยถูกชวนไปทานเลี้ยงไปสังสรรค์กับทีม Salaryman กันบ้างใช่ไหมครับ ฉบับหน้าผมจะแนะนำวิธีการปฏิบัติเมื่อถูกชวนไปทานเลี้ยงให้ท่านทราบด้วย กรุณาติดตามต่อนะครับ ขอบคุณครับ
**********
สวัสดีครับ ผม Mr.Leon หนุ่มญี่ปุ่นหน้าอ่อนหัวใจหลั่นล้าร่ำเรียนด้านรัฐศาสตร์จาก ม.วาเซดะ แต่หลงเสน่ห์วัดวาชอบภูผาชอบทะเลไทย อยากชวนเพื่อนๆ มาร่วมวงเฮฮาแอบดูญี่ปุ่น รู้จักญี่ปุ่นหลากหลายมุมมองกับคอลัมน์ใหม่ Marunouchi cafe(ชื่อสถานที่ อยู่ในย่านธุรกิจแถวสถานีโตเกียว ให้อารมณ์ทำนองจิบกาแฟพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดกันนะครับ) และ บางสัปดาห์ก็จะมี คุณ Gekko ภรรยาสาวไทยของผม ที่มีโอกาสไปใช้ชีวิตเป็นแม่บ้านต่างแดนอยู่หลายปี มาร่วมแลกเปลี่ยนประสบการณ์ด้วย ใครอยากรู้อะไรก็ถามไถ่กันมาได้นะครับ แล้วพบกันทุกวันเสาร์ครับ!
