บางที..ผมสวยบนศีรษะของคุณอาจมาจากเวียดนาม?!

ผู้จัดการ 360 รายสัปดาห์-- ยังไม่มีสถิติอย่างเป็นทางการและอาจจะไม่สามารถหาได้ว่า ในแต่ละปีมีเส้นผมของหญิงสาวจากเวียดนามนำเข้ามาจำหน่ายในประเทศไทยปริมาณเท่าไร แต่เป็นที่แน่ชัดว่าได้มีการนำเข้าสินค้าชนิดนี้มาหลายปีแล้ว คู่ไปกับการเติบโตของธุรกิจเสริมความสวยความงาม

ตามรายงานของสื่อทางการเวียดนาม ประเทศไทยเป็นปลายทางใหญ่อันดับสองของ "เส้นผม" ปริมาณนำเข้าของตลาดนี้ น้อยกว่าจีน แต่มากกว่าสหรัฐฯ และ ธุรกิจนี้เกี่ยวข้องกับสตรีเวียดนามหลายหมื่นหรืออาจจะนับแสนคนในแต่ละปี

หนังสือพิมพ์เหงือยลาวด่ง (Nguoi Lao Dong) หรือ "คนงาน" กล่าวว่า ทุกคนจะแปลกใจหากได้รู้ความเป็นมาและเป็นไปของเส้นผมสวยเหล่านั้น

หลังจากถูกตัดเพื่อขายจากหมู่บ้านเดียวกัน จำนวนหนึ่งอาจจะส่งไปทำเป็นผมสวยให้กับดาราฮอลลีวูดในสหรัฐฯ ขณะที่อีกส่วนหนึ่งจะถูกส่งไปยังร้านทำผมที่อยู่ในถิ่นทะรุกันดารที่สุดในแผ่นดินใหญ่จีน หรือ ไปร้านแฮร์ดูระดับหรูในย่านสยามเซ็นเตอร์ของกรุงเทพฯ

ธุรกิจเส้นผมสร้างงานให้กับคนจำนวนไม่น้อย เหนื่อยในการออกค้นหา แต่ผลงานของพวกเธอพวกเขาคุ้มค่า

สาวใหญ่ผู้ค้าเส้นผมในนครโฮจิมินห์คนหนึ่ง สะพายกระเป๋าเป้เข้าไปในร้านค้าแฮร์ซาลอนแห่งหนึ่งของโฮจิมินห์ ซึ่งเป็นศูนย์รับซื้อ เธอบอกว่าในกระเป๋าเป็นเส้นผมความยาวตั้งแต่ 50-70 เซนติเมตร รวมน้ำหนัก 10 กิโลกรัม รวมราคาระหว่าง 40-50 ล้านด่างหรือ 2,200-2,800 ดอลลาร์

ผู้ค้ารายนี้กล่าวว่า เมื่อไปถึงตลาดสหรัฐฯ ราคาจะเพิ่มขึ้นอีกหลายล้านด่งต่อ กก.

แต่ธุรกิจนี้ใช่ว่าจะไม่มีการลงทุน กว่าจะได้มาทั้งหมดนี้ผู้ค้าต้องออกตระเวนซื้อทางภาคกลางตอนบนกับภาคเหนือของประเทศ และซื้อผ่านเอเย่นต์อีกหลายคน คนเหล่านั้นจะมีสายติดต่ออีกหลายทอด ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นเพราะหญิงสาวในเวียดนามไม่ได้ต้องการขายเส้นผมของตัวเองไปทุกคน และ จะต้องใช้เวลาหลายเดือนหรือนานนับปีกว่าจะได้เส้นผมที่ยาวสลวยตามความต้องการ

ผู้ค้าหลายรายเห็นพ้องกันว่า เส้นผมจากทางภาคกลางตอนบนกับภาคเหนือของประเทศเป็นที่ต้องการมากที่สุด เนื่องจากมีความละเอียด อ่อนนุ่ม เส้นผมขนาดยาวได้ที่จะได้ราคา 3.5-5 ล้านด่งต่อ กก. (17,400 ด่ง/ดอลลาร์)

**เส้นผมสำหรับส่งออก**

ตามรายงานของสื่อทางการ เส้นผมที่รับซื้อเอาไว้จะถูกนำไปแช่น้ำเป็นเวลานานๆ ทำความสะอาดจนหมดจดด้วยยแชมพูเช่นเดียวกันเส้นผมที่ยังอยู่บนศีรษะหรือใช้สารซักฟอกที่มีฤทธิ์อ่อนๆ จนกระทั่งแน่ใจว่าสะอาด ก่อนจะส่งออกจำหน่าย และเมื่อถึงปลายทางจะมีการทำความสะอาดอีกหลายขั้นตอน

ผู้ค้ายืนยันว่า จะไม่มีการใช้เส้นผมจากศพคนตายอย่างเด็ดขาด เพราะว่านั่นเป็นการล่วงละเมิดทางศีลธรรมและจรรยาอย่างสูงสุด ขณะที่เส้นผมทั้งหมดจะนำไปใช้ประโยชน์สำหรับคนที่ยังมีชีวิตอยู่

เส้นผมที่เตรียมส่งออกจะถูกคัดเป็นเกรดตามคุณสมบัติ ความอ่อนนุ่มและสุขภาพของเรือนผม มัดรวมเป็นปอยๆ ราคาลดหลั่นกันลงไปตามคุณภาพ ทั้งหมดนั้นไปจากหญิงสาวนับพันจากทั่วประเทศ ก่อนจะนำลงบรรจุกล่องกล่องนับพันๆ กล่องในแต่ละเดือน

ในแต่ละปีตลาดจีน ไทยและสหรัฐฯ จะใช้เส้นผมยาวของหญิงสาวจากเวียดนามนับสิบๆ ตัน ผู้ค้าจะมี่บริษัทในนครโฮจิมินห์เป็นส่วนใหญ่ เนื่องจากเป็นศูนย์การรับซื้อใหญ่ที่สุด และมีเที่ยวบินเชื่อมปลายทางต่างๆ ทั่วโลก นอกจากนั้นผู้ค้ายังจะต้องมีบริษัทหรือสำนักงานที่ตลาดปลายทางอีกด้วย

ผู้ค้ากล่าวกับหนังสือพิมพ์ของทางการว่า ตลาดสหรัฐฯ พิถีพิถันมากกว่าแห่งอื่นๆ ที่นั่นมองหาแต่เส้นผมระดับคุณภาพชั้นหนึ่ง แต่ก็จ่ายให้สูงกว่าตลาดไทยและจีน

"เส้นผมจากเวียดนามถูกส่งไปประเทศไทยมากกว่าไปสหรัฐฯ แต่ยอดส่งออกไปยังสหรัฐฯ กับไทยก็ยังนับว่าน้อย หากเทียบกับที่ส่งไปจีน" นายหาย (Hai) ที่มีประสบการณ์เรื่องนี้มานานสิบปีกล่าวกับเหงือยลาวด่ง

ผู้ค้ารายนี้กล่าวอีกว่า จีนรับซื้อผมทุกระดับคุณภาพ ตั้งแต่เลวที่สุดจนถึงดีที่สุด "เราต้องงส่งเส้นผมขึ้นเหนือทุกวันที่ 8, 28 และ 28 ของเดือน เพื่อส่งต่อเข้าจีน ซึ่งแน่นอนว่าในแต่ละเดือนจะมีหญิงสาวในเวียดนามนับพันๆ คนสูญเสียเส้นผมไป"

ผู้ค้ารายเดียวกันนี้กล่าวอีกว่า ตัวเขาเองคนเดียวส่งออกเส้นผมเดือนละกว่า 100 กก. ธุรกิจนี้หล่อเลี้ยงคนอีกหลายกลุ่ม นอกจากเจ้าของเส้นผมแล้ว ก็ยังมีเอเย่นต์ที่ออกรับซื้ออีกนับพันคนเช่นกัน

แต่ก็ใช่ว่า ธุรกิจที่กำลังเฟื่องฟูนี้จะไม่มีต้นทุนทางสังคม

ศาสตราจารย์ ดอกเตอร์เจิ่นหง็อกเทียม (Tran Ngoc Thiem) แห่งคณะวัฒนธรรมศึกษา มหาวิทยาลัยสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ นครโฮจิมินห์ ได้แสดงความเป็นห่วงว่า วัฒนธรรมผมยาวที่หญิงสาวในเวียดนามชื่นชอบมานานนับศตวรรษ อาจจะค่อยๆ เลือนหายไป

การตัดเส้นผมขายของหญิงสาว อาจจะส่งผลทำให้ค่านิยมดั้งเดิมค่อยๆ เปลี่ยนไปอย่างไม่มีวันหวนกลับ.