เรื่องย่อ "ทองเนื้อเก้า"

เรื่องย่อละคร "ทองเนื้อเก้า"

บทประพันธ์ : โบตั๋น
บทโทรทัศน์ : ยิ่งยศ ปัญญา
กำกับการแสดง : พงษ์พัฒน์ วชิรบรรจง
ผลิต : บริษัท แอค-อาร์ต เจเนเรชั่น จำกัด
แนวละคร : ดราม่า
วันเวลาออกอากาศ : จันทร์ - อังคาร เวลา 20.25 น. ทางช่อง 3 ต่อจาก "สาปพระเพ็ง"
ระยะเวลาออกอากาศ :
จำนวนตอนออกอากาศ :

ทองแท้นั้นต่อให้ถูกไฟไหม้เผาผลาญจนหลอมละลาย ก็ยังคงคุณค่าความเป็นทองได้ ฉันใดหัวใจอันแข็งแกร่งของคน ซึ่งไม่ย่นย่อมต่อความทุกข์ยากแสนสาหัสของชีวิต ก็คือเครื่องพิสูจน์คุณค่าของความเป็นคนฉันนั้น

แม่ปั้นแทบลมจับ เมื่อรู้ว่าสันต์ลูกชายของตนพลาดท่าได้เสียกับลำยอง เพราะรู้อยู่เต็มอกว่าพื้นสันดานเดิมของบ้านลำยองเป็นเช่นไร ส่วนยายแลเมื่อรู้ว่าลูกสาวจับสันต์ทำผัวได้ก็ตีปีก ฝันหวานว่าตนจะได้พลอยสบายไปด้วย เพราะสันต์เป็นจ่าทหารเรือ ที่มีอนาคตคนไม่เลวคนหนึ่ง

พ่อสินแม่ปั้นจำใจรับลำยองเข้าในบ้าน ฐานะลูกสะใภ้เพราะลำยองตั้งท้องแต่ลำยองก็ไม่เคยช่วยงานใดๆเลยทั้งงานบ้าน หรืองานขายของอ้างว่าแพ้ท้อง หนำซ้ำยังยักยอกหมูไก่ไข่กับข้าวของสดที่มีไว้ขาย กลับไปบำรุงบำเรอญาติพี่น้องตัวเองอีกต่างหาก

ลำยองเรียกร้องความสะดวกสบายทุกอย่างที่อยากได้และสันต์ก็จำใจต้องตามใจและให้เท่าที่จะให้ได้ แต่ก็ดูเหมือนลำยองจะไม่รู้จักพอเสียที แม้แต่สันต์กลับบ้านผิดเวลาลำยองก็อาละวาดหาเรื่องว่าสันต์มีผู้หญิงใหม่ สันต์อิดหนาระอาใจ และรู้สึกผิดที่พลาดท่าได้ลำยองมาเหมือนเอานรกเข้ามาไว้ในบ้าน ให้พ่อแม่พลอยเป็นทุกข์ไปด้วย เพราะนับวันสันดานแท้ๆของลำยองก็ปรากฏเด่นชัดขึ้นทุกที

ลำยองคลอดได้ลูกชาย ใน วันมหามงคล สันต์จึงตั้งชื่อลูกว่าวันเฉลิม เด็กชายนำสิ่งดีๆมาให้ครอบครัวมากมาย ย่าเก็บแหวนทองได้วงหนึ่งในตลาด ปู่ถูกล๊อตเตอรรี่ 200 บาท เจ้านายให้เงินทำขวัญ สันต์จึงสะสมเอาไว้ให้วันเฉลิม สันต์ได้เลื่อนยศเป็นจ่าและได้รับเลือกให้เข้าเรียนต่อโรงเรียนนายเรือ

ลำยองไม่ยอมเลี้ยงลูก ภาระหน้าที่ตกเป็นของ แม่ปั้นพ่อสิน ยายแลหายาดองมาให้ลำยองกินบำรุง ลำยองให้สันต์ออกไปอยู่บ้านเช่าตามลำพัง เพราะทนความจู้จี้ของแม่ปั้นไม่ไหว สันต์ปฏิเสธเพราะไม่ต้องการทิ้งพ่อแม่ ลำยองยิ่งขัดใจ

ยายแลชวนลำยองไปดูดวงกับหมอดูเข้าทรง หมอดูทักว่าลำยองเป็นคนวาสนาดีเพราะเป็นนางฟ้ามาเกิด จะต้องได้พบเทพบุตรครองคู่กับเทพบุตร ลำยองพอใจชื่อในคำทำนายหัวปักหัวปำ

ลำยองเริ่มติดยาดองเหล้าจนอดไม่ได้ สันต์ไม่พอใจจึงมีปากเสียงกัน ลำยองด่าลามปามไปถึงพ่อแม่สันต์ สันต์เหลืออดจึงตบหน้าลำยอง ลำยองโกรธจัด หอบวันเฉลิมหนีไปอยู่บ้านยายแล สันต์เริ่มเห็นเค้าลางของการอยู่กันไม่ยืด คิดจะปล่อยลำยองไปแล้วเอาลูกมาเลี้ยงเอง ด้วยความสงสารลูก จึงจำใจไปง้อลำยองโดยจะพยายามอดทนกับพฤติกรรมลำยอง ลำยองอยากได้โทรทัศน์อ้อนให้สันต์ซื้อให้แต่สันต์ปฏิเสธ ลำยองงอนประกาศประชดว่าจะหาเงินซื้อโทรทัศน์ด้วยตัวเอง ด้วยการไปทำงานโรงงาน

ที่โรงงานเครื่องเคลือบ ลำยองสวยเด่นกว่าสาวโรงงานคนไหน จนเป็นที่ต้องตาต้องใจ นายกวง ลูกชายเจ้าของโรงงาน ลำยองลำพองใส่ เชื่อมั่นในเสน่ห์และความสวยของตน และต้องการหาที่หวังใหม่จึงอ่อย กวง ยายแลไม่ทัดทานแถมยุยงส่งเสริมให้ลูกสาวจับกวงทำผัวเย้ยสันต์ซะอีก

แม่ปั้น พ่อสิน เสนอเงินสามพันบาท แลกตัววันเฉลิมกลับมาเลี้ยงเอง แต่ลำยองปฎิเสธ เพราต้องการสองหมื่นบาท ลำยงน้องสาวลำยองสงสารวันเฉลิม พยายามพูดจาโน้มน้าวลำยองให้ยกวันเฉลิมคืนปู่ย่าแต่ก็ไม่เป็นผล ยายแลฝันเฟื่องถึงเคยใหม่ว่าต้องเป็นเทพบุตรดุจดังหมอดูทำนายไว้แน่ๆ

กวงเอาอกเอาใจลำยองจนออกหน้าออกตา ทั้งซื้อเสื้อผ้าสวยๆให้ พาไปดูหนัง เข้าร้านเสริมสวย ปรนเปรอลำยองจนลำยองแน่ใจว่าได้พบเทพบุตรตัวจริงแล้ว ส่วนแม่ปั้นพ่อสินทำใจที่ไม่ได้วันเฉลิมมาเลี้ยง ได้แต่ปลอบใจสันต์ว่าผัวใหม่ลำยองคงจะเลี้ยงวันเฉลิมได้ดี

ลำยองยั่วยวนกวง หวังให้กวงเอ่ยปากขอแต่งงาน และจดทะเบียนให้เป็นเรื่องเป็นราวแต่กวงก็ทำเฉยกับเรื่องนี้ เขาได้แต่รับปากจะทำบ้านหลังเล็กๆให้ลำยองหลังหนึ่ง จะเลี้ยงดูลำยองอย่างดี โดยลำยองไม่ต้องทำงานให้เหนื่อยจะหาคนใช้มาให้ ขอเพียงแค่ลำยองมีลูกชายให้เขาเท่านั้น ลำยองดูล่ำซำเพราะทองที่กวงซื้อให้เต็มคอเต็มแขน แต่ลำยองต้องปกปิดกวงว่าวันเฉลิมคือลูกตน เพราะลำยองกลัวว่ากวงจะรับไม่ได้ ใครๆก็ยุให้สันต์แฉความจริงกับกวงจะได้ลูกคืนมา แต่สันต์ก็ทำไม่ลงเพราะรักลูก สันต์ยังคงส่งเสียให้ค่าเลี้ยงดูลูกเดือนละสามร้อยบาท ส่วนลำยองก็คุยโวว่าสันต์โง่ ชีวิตดูเหมือนจะสุขสบายบนกองเงินกองทอง แต่ลำยองก็ไม่ยอมเลิกกินเหล้า เพราะชื่อว่ากินแล้วผิวพรรณดีวันๆลำยองไม่ทำอะไรนอกจากแต่งตัวสวยไว้คอยผัว

กวงมาค้างกับลำยองเฉพาะคืนวันพุธและศุกร์ โดยอ้างว่าต้องไปดูงานที่โรงงานปากน้ำ ลำยองภาคภูมิใจกับการมีคนใช้ เพราะมันแสดงว่ามีฐานะและศักดิ์ศรี ลำยองอ้อนกวงขอให้ซื้อตู้เย็นให้ ทั้งที่กวงแนะนำให้หาอะไรทำแก้เหงา เช่นเย็บผ้า แต่ลำยองก็ไม่เอาเพราะขี้เกียจ คนใช้ยังเอือมระอากับนิสัยสกปรก ไม่มีระเบียบของลำยอง แต่ก็แปลกใจที่วันเฉลิมรู้ประสาสอนง่ายผิดกันมากจนไม่น่าเชื่อว่าวันเฉลิมจะเป็นแค่หลานลำยอง คนใช้รู้ดีว่ากวงมีลูกมีเมียอยู่แล้วและลำยองคือเมียเก็บ และแล้ววันนึ่งความก็แตก ลำยองรู้ความจริงว่าตนเป็นแค่คุณนายบ้านที่สองลำยองถึงกับอึ้ง ส่วนกวงก็รู้ความจริงว่าวันเฉลิมเป็นลูกลำยองกับผัวคนก่อน ต่างฝ่ายต่างยอมรับสถานภาพของกันและกันไม่มีความจำเป็นต้องปิดบังอำพรางอีกต่อไป

วันเฉลิมได้ไปโรงเรียนอนุบาล สันต์ทำใจและตัดใจเพราะเห็นลูกไม่ลำบาก ผัวใหม่ลำยองคงจะเลี้ยงดี สันต์พบรักใหม่กับเทวีเพื่อนของน้องสาว เทวีเป็นครูการศึกษาจบถึงขั้นปริญญา แต่ถึงจะตัดลำยองจากหัวใจได้แต่สันต์ก็ตัดสายสัมพันธ์ระหว่าง พ่อ ลูกไม่ขาด

ลำยองตั้งท้องกับกวง ยายแลลุ้นให้ได้ลูกชายจะได้มัดกวงเอาไว้ได้ กวงรักและเอ็นดูวันเฉลิมไม่น้อย

ข้างบ้านวันเฉลิมด้านหนึ่งคือครอบครัวหนูสมฤดี พ่อแม่เป็นอาจารย์มหาวิทยาลัย ส่วนอีกด้านนึงคือ ครอบครัวนักธุรกิจมีลูกชายรุ่นเดียวกับวันเฉลิมชื่อ พิพัฒน์ วันเลิมได้เห็นความสมบูรณ์พร้อมของสองครอบครัว ที่อยู่ข้างบ้านพร้อมหน้าพร้อมตากัน พ่อแม่ลูก ทั้งๆที่ไม่ได้รู้สึกอิจฉาแต่ก็อดเปรียบเทียบไม่ได้

พิพัฒน์ เป็นลูกชายคนเดียวของบ้านจึงเป็นเหมือนแก้วตาดวงใจของพ่อแม่ทุกอย่าง ในการดำรงชีวิตพรั่งพร้อม อยากได้อะไรพ่อแม่ก็หามาให้ทุกอย่าง แต่พิพัฒน์ก็เป็นเด็กที่เคยชินต่อการเป็นผู้รับอย่างเดียว ไม่เคยถูกสอนใหรู้จักการแบ่งปัน ในขณะที่หนูสมฤดีได้รับการอบรมเลี้ยงดูให้รู้จักเห็นอกเห็นใจและมีน้ำใจต่อผู้อื่นเสมอ

ลำยองยังไม่เลิกกินเหล้าเพราะติดเสียแล้ว ลำยองเย้ยว่าเงินสามร้อยที่สันต์ให้ทุกเดือน ขี้ปะติ๋วไม่อยากได้ สันต์จึงเก็บใส่ธนาคารไว้ให้ลูกตั้งใจสะสมไว้ให้วันเฉลิมเป็นทุนการศึกษา

ลำยองเจ็บท้องและคลอดลูกชายสมใจ แต่เด็กไม่สมบูรณ์หมอบอกเพราะแม่กินเหล้าตอนท้อง กวงกลุ้มใจและเริ่มทำท่าทำทางไม่ยุ่งกับลำยอง จนลำยองโกรธและอาละวาด กวงไม่พอใจที่ลำยองไม่ยอมเลิกเหล้า ประกอบกับทางบ้านรู้ความจริงว่ากวงแอบมามีเมียน้อย เมียกวงออกคำสั่งเด็ดขาดให้กวงเลิกกับลำยอง แม่กวงแนะทางออก ให้กวงเอาลูกชายที่เกิดกับลำยองมาเลี้ยงเอง โดยให้กวงเอาเงินฟาดหัวลำยองไปซักก้อน

คนใช้ขอลาออกเพราะทนต้องคอยรับใช้เจ้านายอย่างลำยองไม่ไหว กวงมาเจรจาขอลูกไปจากลำยอง แลกกับเงินสองหมื่นบาท ลำยองต่อรองขอเป็นสามหมื่น กวงจำยอมและพาลูกไปจากลำยอง ลำยองไม่ยอมบอกเรื่องนี้กับยายแล เพราะกลัวถูกขอส่วนแบ่ง ลำยองซื้อทองหยองมาใส่เต็มตัว แต่ในที่สุดยายแลก็รู้ความจริง และประณามลำยองว่าขายลูกกิน ลำยองได้คิดเหมือนกันว่าไม่น่าให้ลูกไป แต่ก็ยังมั่นใจว่ากวงจะกลับมาหาตนอีก แต่กวงก็หายต๋อมไม่เคยโผล่หน้ามาอีกเลย ลำยองตามไปหากวงถึงที่โรงงาน แต่ถูกกันตัวไว้ไม่ได้พบกวง ลำยองยังไม่ละความพยายามยังเที่ยวไปดักเจอกวงอีก จนในที่สุดก็ได้เผชิญหน้ากับเมียวกวงและถูกไล่ตะเพิด ลำยองบีบน้ำตาเล่นละครบทแม่ จนเมียกวงเวทนา ส่งเงินมาให้ลำยองอีกสองหมื่น เพื่อเป็นทุนค้าขาย เริ่มต้นชีวิตใหม่ แต่ลำยองก็ไม่ได้คิด เงินมาก็ซื้อตู้เย็นอันเป็นความฝันสูงสุดของชีวิต กับฉลองด้วยการกินเหล้าสบายใจ

ยายแลชวนลำยองเล่นหวย เพราะเห็นลำยองมีเงิน ยายแลออกความคิดในการทำมาหากินให้ลำยองทำหลายอย่าง แต่ลำยองไม่เอาเลย ประกาศจะหาผัวใหม่ให้ได้รวยกว่าเก่า

ลำยองตามยายแลเข้าบ่อนใช้ชีวิตตามประสาคนมีเงิน ลำยองเพลินในบ่อนจนลืมลูก วันเฉลิมกลับจากโรงเรียนต้องไปอาศัยบ้านหนูสมฤดีนั่งรอแม่เพราะเข้าบ้านไม่ได้ พ่อแม่พิพัฒน์ไม่ยอมให้ลูกมาเสวนากับวันเฉลิม เพราะฐานะต่างกัน วันเฉลิมไปกุฎิหลวงตาปิ่นและอาศัยกินนอนที่นั่น ลำยองกลับมาค่ำมืดไม่เจอลูกก็โวยวายพ่อสินแม่ปั่นลักพาตัวไป แต่พอรู้ว่าวันเฉลิมไปอยู่กับหลวงตาปิ่นก็ทำเฉย แถมไม่ไปตามลูกกลับบ้านอีกต่างหาก

ลำยองสนุกกับชีวิตในบ่อนเล่นได้บ้างเสียบ้าง แต่เสียมากกว่าได้ และในบ่อนนั่นเองลำยองก็ได้รู้จักกับ เมืองเทพ เมืองเทพเป็นเศรษฐีที่ดินแถวนั้นเป็นเจ้าของตึกให้เช่า แต่อาชีพหลักคือเล่นการพนัน นอกจากชื่อที่สะดุดหูแล้ว ลำยองยังหูพึ่งเมื่อรู้ว่าเมืองเทพยังไม่มีลูกเมีย

ลำยองหาคนใช้ใหม่มาดูแลบ้าน วันเฉลิมได้ความคิดดีๆได้รับการอบรมสั่งสอนหลายอย่างจาก ม่อม สาวใช้คนนี้ไม่น้อยน่าสะเทือนใจตรงที่การสั่งสอนอบรมควรจะเป็นหน้าที่ของคนเป็น แม่ แต่ลำยองกลับไม่เคยทำหน้าที่นั้นเลย

ลำยองเพลิดเพลินกับการใช้ชีวิตในบ่อน แต่กลับลืมดูแลลูก โรงเรียนทวงทั้งค่ารถโรงเรียนและค่าเทอม ลำยองก็ไม่สนใจหงุดหงิดที่จะต้องควักกระเป๋าเสียเงินกับการเรียนของวันเฉลิม จะคืนวันเฉลิมให้ปู่ย่ากลับไปเลี้ยงก็กลัวเสียหน้า

ลำยองปลื้มเมืองเทพมากเพราะรสนิยมเดียวกัน สกปรกไม่มีระเบียบเหมือนกัน และชอบการพนันเหมือนกัน

สันต์แต่งงานใหม่กับเทวี ลำยองฟังข่าวของสันต์ด้วยความขุ่นเคืองใจ วันเฉลิมคิดว่าอีกไม่นานพ่อก็คงลืมตน เพราะพ่อมีครอบครัวใหม่ก็คงจะมีลูกใหม่ด้วย หลวงตาปิ่นเฝ้าสอนให้วันเฉลิมต้องตั้งใจเรียนหนังสือเรียนให้มากที่สุดเท่าที่จะสามารถเรียนได้ เพราะความรู้จะทำให้วันเฉลิมไม่ลำบากในวันข้างหน้า

ลำยองตั้งท้องลูกอีกคนกับเมืองเทพ แต่ไม่ได้อยู่กินกันเป็นกิจจะลักษณะ ม่อม (คนใช้) สอนให้วันเฉลิมรู้จักทำงานบ้านทุกอย่างจะได้ช่วยเหลือตัวเองได้

ตรงกันข้ามกับพิพัฒน์ที่มีทุกสิ่งทุกอย่างพร้อมแต่พ่อแม่กลับไม่เคยสอนให้ลูกทำอะไรเลยเพราะถือว่างานบ้านเป็นงานต่ำ เป็นงานของคนใช้เท่านั้น คนที่จะเป็นเจ้าคนนายคนในวันข้างหน้าเขาไม่ทำกันหรอก

วันเฉลิมได้เจอเมียใหม่ของพ่อ เทวีเอ็นดูวันเฉลิมมาก

ม่อมจะขอลาออก ลำยองขัดใจเพราะไม่มีใครช่วยเลี้ยงลูกที่จะเกิดออกมา ลำยองเสี่ยไพ่มาก โทษว่าลูกในท้องไม่นำโชค ทองหยองที่ใส่อยู่ต้องปลดออกขายจนหมดตัว แต่ทองของวันเฉลิมตอนผูกข้อไม้ข้อมือกับสันต์ ลำยองขายไม่ลง เพราะยังไงสันต์ก็คือผู้ชายคนแรกของเธอ และลำยองสงสารวันเฉลิมอยู่เหมือนกัน ลำยองรู้ดีวาทองเส้นนี้เป็นของลูก

ลำยองคลอดได้ลูกสาว เมืองเทพไม่ยอมไปดูลูกไม่เคยสนใจ ทั้งที่ยายแลไปตามตัวถึงบ่อน ยายแลผิดหวังมาก ลำยองเลือกผัวผิดจริงๆ

ชุด ผัวของลำยงซึ่งขยันทำมาหากินเกิดสุขภาพแย่ ขับเรือหางยาวรับจ้าไม่ไหว เงินทองที่หายากอยู่แล้วยิ่งทำให้สถานภาพง่อนแง่น

ลำยองเกี่ยงให้ยายแลเลี้ยงลูกให้ คุณยายข้างบ้านมีน้ำใจให้เสื้อผ้าเด็กที่หนูสมฤดีไม่ได้ใช้แล้ว ลำยองโวยวายว่าดูถูกลูกตน แต่ยายแลด่าเตือนสติลำยอง ให้ลำยองลดการเล่นการพนันลงบ้างและเพื่อเห็นแก่ลูกให้รับของที่คนอื่นเขามีน้ำใจแบ่งปันมาให้

ลำยองไปทำงานโรงงานพลาสติก แต่ทำได้แค่สองวันก็เลิก บ่นว่างานหนัก เปลี่ยนมาทำโรงงานเย็บสมุด แต่ก็อยู่ได้แค่หนึ่งเดือนบ่นว่าค่าแรงถูก ยายแลด่าลำยองว่าไม่เคยทำอะไรเป็นโล้เป็นพาย แต่ลำยองก็แน่ใจกับงานอาชีพใหม่ ลำยองจะเปิดบ้านเป็นบ่อนและแบ่งห้องให้เช่า

หลวงตาปิ่นสอนวันเฉลิมว่าการพนันเป็นสิ่งไม่ดี และไม่ควรไปข้องแวะ แต่วันเฉลิมก็ต้องวิ่งซื้อของให้คนในบ่อนได้เงินเล็กๆน้อยๆ ลำยองเงินร่อยหรอ วันเฉลิมจึงต้องย้ายมาเรียนโรงเรียนวัด เพราะฉะนั้นความสุขของวันเฉลิมก็คือ การได้อยู่โรงเรียน และกุฎิหลวงตาปิ่น

สันต์ได้รับเลือกให้ไปเข้ารับการอบรมเมืองนอก สันต์ส่งเสื้อกันหนาวมาให้วันเฉลิม วันเฉลิมพอจะชุ่มชื่นหัวใจขึ้นมาบ้างที่พ่อไม่ลืมตน

เมื่อกลับมาสันต์ต้องตกใจเมื่อรู้ว่าลำยองทำบ้านเป็นบ่อน เทวีคลอดลูกสาว เป็นลูกคนที่สองกับสันต์ ส่วนลำยองก็ได้ผัวอีกคนเป็นคนทำงานรับจ้างที่มาเช่าห้องบ้านลำยอง

เวลาผ่านไปจนวันเฉลิมอายุได้ 7-8 ขวบ ป่องน้าชายวันเฉลิมมาขับเรือรับจ้างแทนชุดแต่หาเงินได้เท่าไรก็หมดไปกับเหล้า แถมเพื่อนแต่ละคนที่คบก็เป็นนักเลง

สันต์ยังไม่ล้มเลิกความคิดชวนวันเฉลิมไปอยู่ด้วย ข้อใหญ่ใจความคือเขาต้องการให้วันเฉลิมได้เรียนหนังสือจริงๆจังๆ สันต์ไปเจรจากับยายแล ยายแลก็เห็นด้วยเพราะเหลืออดเหลือทนกับพฤติกรรมลำยอง และสงสารหลาน แต่ลำยองไม่ยอมโวยวายว่า หมดค่าเลี้ยงดูวันเฉลิมไปตั้งเท่าไร่ พอจะใช้งานได้ก็จะมาเอาตัวไป ลำยองเรียกเงินห้าหมื่นแลกกับตัววันเฉลิม ยายแลด่าเช็ดว่าลำยองเป็นแม่ขายลูกกิน ลำยองถือสิทธิ์ความเป็นแม่ในเมื่อเป็นคนเบ่งมันออกมาก็ต้องมีสิทธ์ในตัวลูก สันต์มาลุยกับลำยองเองแต่ต้องผิดหวังกลับไป

พ่อสิน แม่ปั้นรวบรวมเงินทั้งหมดที่มีอยู่เพื่อจะเอาตัววันเฉลิมมาอยู่ด้วย แต่ก็ได้เงินไม่พอกับที่ลำยองเรียกมา สันต์ได้แต่ปวดใจ

ปานออกขายผลไม้ดองแทนตาปอเพราะพ่อสุขภาพเริ่มย่ำแย่ แป้งต้องเลิกเรียนและมาช่วยลำยองขายก๋วยเตี๋ยว ลำดวนหายตัวไปอยู่กับผู้ชายที่ไหนไม่รู้

วันเฉลิมนับวันจะกลายเป็นเด็กเงียบขรึม มีหลวงพี่บวชใหม่ชวนให้มาอยู่ที่วัด ในเวลาว่างหลวงพี่จะสอนหนังสือให้วันเฉลิมเสมอ วันเฉลิมได้สิ่งดีๆจากหลวงพี่รูปนี้ไม่น้อย สันต์เจียดเงินสองพันมาให้ลำยองไว้ใช้ดูแลลูก แต่ลำยองก็เอาไปเล่นไพ่กินเหล้าหมดเงินสองพันไม่ตกถึงวันเฉลิมหรือลูกคนไหนแม้แต่บาทเดียว

เด็กในวัยเดียวกันต่างก็มีพัฒนาการจากการเลี้ยงดูของพ่อแม่สมวัยเด็ก แต่วันเฉลิมดูเหมือนจะโตเป็นผู้ใหญ่เกินวันวัย ในขณะที่พิพัฒน์มีของเล่นมากมาย อยากได้อะไรพ่อแม่ก็หาซื้อมาให้แต่วันเฉลิมต้องทำงานบ้านเลี้ยงน้องไม่มีเวลาเหลือสำหรับการเล่น ส่วนบ้านคุณยายหนูสมฤดียังคงมีน้ำใจต่อวันเฉลิมอย่างสม่ำเสมอ

บ่อนลำยองเริ่มเสื่อมความนิยมลงคนน้อยลง ลำยองหงุดหงิดเพราะรายได้ลดลง วันๆของวันเฉลิมหมดไปกับการเลี้ยงน้อง ตาปอเริ่มเลอะเลือนความจำเสื่อม

ลำดวนหอบลูกมาให้ยายแลช่วยเลี้ยงอีกคน แล้วหายหน้าไปใครก็รู้ว่าลำดวนไปเป็นกระหรี่อยู่ในซ่องไหนสักแห่ง

กำนันเสือเจอลำยองในบ่อน และเกิดติดตึงใจลำยองเจรจาของซื้อบ้านลำยอง ตั้งใจจะรื้อไม้ไปปลูกบ้านใหม่ ลำยองยอมเป็นเมียกำนันเสือหวังให้กำนันเสือเลี้ยงดู กำนันเสือก็มีน้ำใจประมาณหนึ่ง ส่งข้าวของจากสวนของตัวเอง เช่นมะพร้าวแห้งมาให้ลำยองขายแลกเป็นเงิน ซึ่งลำยองก็ไม่ได้ไปนั่งขายเอง ฝากลำยงขายที่แผงขนมแต่เที่ยวไปเก็บเงินที่ขายได้ทุกวัน

กำนันเสือกลัวว่าลำยองจะหมดตัวในบ่อน จึงรับจำนองบ้านที่ดินลำยองเอาไว้ ลำยองเองก็เกรงๆกลัวๆกำนันเสืออยู่ เพราะกำนันเสือเป็นคนจริงและดุ กำนันขอให้วันเฉลิมอ่านหนังสือให้ฟังเพราะสายตาไม่ค่อยดีแล้ว วันเฉลิมมักได้สตางค์ค่าขนมหลังจากอ่านหนังสือให้กำนันฟังเสมอ

วันเฉลิมค่อนข้างมั่นใจอ้อย (น้องสาวคนโต) ปัญญาอ่อน เป็นภาระที่เพิ่มมากขึ้นให้วันเฉลิม อ้อยเคยซนจนถูกไฟลวกมือและแขนอ้อยจึงเข็ดและกลัวไฟมาก

ลำยองติดบ่อนบ้านช่องไม่กลับ วันเฉลิมคอยแม่จนดึกดื่นทุกวันวันไหนฝนตกหนัก หลังคาก็รั่วไม่ได้หลับได้นอนกันทั้งคืน ลำยองเคยไม่กลับบ้านมาสามวันสามคืน วันเฉลิมได้แต่เป็นห่วงแต่พอลำยองกลับมาในตอนดึกของอีกวัน ลำยองก็พาผู้ชายแปลกหน้ามานอนด้วยรุ่งเช้าวันเฉลิมจึงพบว่าบ้านถูกยกเค้า โทรทัศน์ซึ่งดูเหมือนเป็นสมบัติชิ้นเดียวติดบ้านก็ถูกหิ้วไปด้วย ลำยองไม่รู้จักเข็ด

ป่องถูกตำรวจจับเพราะรวมหัวกับแก็งค์ปล้นร้านของชำ เทวีคลอดลูกชายกับสันต์อีกคนสันต์ได้เลื่อนยศเป็นนายเรือเอก ชีวิตของคนอื่นเหมือนจะเจริญรุ่งเรืองขึ้นเรื่อยๆ

พิพัฒน์ได้เข้าโรงเรียนเอกชนชั้นนำมีชื่อเสียง แต่วันเฉลิมก็ยังคงเรียนโรงเรียนวัด ลำยองนอกใจกำนันเสือหิ้วผู้ชายมานอนด้วยไม่เลือกหน้าเพราะความเมา ลำยองขู่วันเฉลิมไม่ให้พูดให้กำนันเสือรู้ จนลำยองตั้งท้องลูกอีกคนหวังมัดให้กำนันเสือเลี้ยงดู ไม่หายหน้าไปอย่างผัวคนก่อนๆ
 
ยายแลพอรู้ว่าลำยองท้องก็ถึงกับช็อคตาค้าง เพราะความจริงเหนือความจริงก็คือ กำนันเสือเป็นหมัน ไม่มีทางมีลูกได้อีกแล้ว

เมื่อกำนันเสือรู้ความจริงก็โกรธจัด เค้นความจริงจากวันเฉลิม วันเฉลิมตอบได้เพียงว่าตนเป็นลูกไม่สามารถควบคุมความประพฤติแม่ได้ ยายแลคิดว่ากำนันคงยึดบ้านลำยองแน่แล้วแต่ผิดคาด กำนันเสือเวทนาวันเฉลิม ปล่อยบ้านให้เป็นของลำยองต่อไปเพราะเห็นแก่วันเฉลิม แต่บอกให้วันเฉลิมกลับไปอยู่กับปู่ย่า จะได้พ้นจากนรกตรงนี้ วันเฉลิมปฎิเสธ บอกกำนันเสือว่าตนไม่สามารถทิ้งแม่กับน้องไปได้ คุณยายสมฤดีสอนว่า กรรมของใครก็ของมัน ไม่มีใครไปรับผิดชอบแทนกันได้ วันเฉลิมควรจะช่วยตัวเองให้รอดเสียก่อน จึงจะสามารถช่วยคนอื่นได้ แต่วันเฉลิมก็มุ่งมั่นกับความคิดตัวเอง

ลำยองพอใจที่กำนันเสือยกบ้านให้ ลำยองมองคนอื่นว่าโง่เง่าไปเสียหมด ไม่เคยคิดเลยว่าอานิสงส์ที่เกิดขึ้นมาจากวันเฉลิมแท้ๆ

พ่อสินตั้งปณิธานว่าจะแยกวันเฉลิมออกจากลำยองให้ได้ ไม่อยากเห็นชีวิตวันเฉลิมต้องตกต่ำตามลำยองไปมากกว่านี้

คราวเคราะห์ไฟไหม้ตลาดริมน้ำติดแพพ่อสินแม่ปั้น ทุกคนช่วยกันขนของหนีไฟ แม่ปั้นเสียดายที่ไฟจะไหม้เรือนที่วันเฉลิมเคยอยู่ตั้งแต่แบเบาะ เพราะแม่ปั้นตั้งใจเอาไว้ว่าจะยกเรือนนั้นให้วันเฉลิมมาอยู่ แม่ปั้นเปรยกับพ่อสิน อยากให้วันเฉลิมได้บวช จะได้พ้นทุกข์ แม่ปั้นสั่งเสียกับพ่อสินว่าตนเก็บสะสมเงินไว้ก้อนหนึ่งเพื่อนบวชวันเฉลิม ทุกคนอลหม่านกับการดับไฟ ไฟไม่ได้ลามมาถึงเรือน พ่อสินรีบมาบอกข่าวดีแม่ปั้น แต่ก็พบว่าแม่ปั้นสิ้นลมไปแล้วอย่างสงบ

ทุกคนต้องการให้วันเฉลิมบวชให้แม่ปั้นตามคำสั่งเสียแต่วันเฉลิมไม่ยอมบวชเพราะไม่สามารถทิ้งแม่และน้องไปได้ พ่อสินเกลี้ยกล่อมอย่างไรก็ไม่สำเร็จ ลำยองไม่คิดจะไปงานศพแม่ปั้น เพราะเกลียดอดีตแม่ผัว ถึงกับประกาศว่า “ถึงตายกูก็ไม่ไปเผาผี”

พ่อสินบอกวันเฉลิมว่า แม่ปั้น ยกบ้านให้วันเฉลิม วันเฉลิมจะมาอยู่เมื่อไรก็ได้ พ่อสินให้วันเฉลิมดูซองเงินที่แม่ปั้นสะสมไว้เพื่อบวชวันเฉลิม แต่วันเฉลิมก็ยังไม่ยอมรับปาก พ่อสินท้อใจ เทวีออกความคิดต้องให้ยายแลร่วมมือด้วย ยายแลหมดแค้นแม่ปั้น ประกอบกับเห็นความเหลวแหลกของลำยอง สงสารวันเฉลิมจึงอยากช่วยและยินดีร่วมมือ โดยออกอุบายลวงลำยอง

ลำยองท้องแก่เอาแต่บ่นว่าลูกทรมานแม่ ยายแลเล่นละครว่าเห็นพระพุทธรูปประทับยืนบนดอกบัวเหนือหัววัน แล้วก้มลงกราบวันเฉลิม ลำยองถึงกับขนลุกซู่ซ่า ยายแลพูดถึงหมอชด ลำยองอยากตามไปด้วยหวังจะให้หมอชดดูดวงให้แถมเผลอๆจะได้เลขเด็ดมาด้วย

หมอชดกวาดยาให้ลูกลำยอง และแอบสังเกตเห็นหน่วยก้านของวันเฉลิม เห็นแววว่าจะเอาดีได้จึงเล่นละครกับยายแล ตบตาลำยอง ดูดวงเข้ามากมายแล้วบอกกับลำยองว่า วันเฉลิมเป็นคนมีบุญกลับชาติมาเกิด จะได้เป็นผู้สืบทอดพระศาสดา ไถ่บาปให้พ่อแม่ละทำให้พ่อแม่เจริญยิ่งๆขึ้นไป เพราะฉะนั้นคนเป็นแม่ไม่ควรขัดขวางการบวชของลูก ลำยองขนลุกซู่ซ่าอยากดวงดีจึงเปลี่ยนใจให้วันเฉลิมบวชทันที วันเฉลิมยังละล้าละลัง ลำยองจึงรับปากว่าจะกินเหล้าและเล่นไพ่ให้น้อยลง วันเฉลิมจะได้สบายใจ

วันเฉลิมบวชเณร ทุกคนชื่นชมยินดี เณรวันเฉลิมรับบิณฑบาตรถึงหน้าบ้าน หนูสมฤดีกับคุณยายก็ได้ตักบาตรเณรทุกวัน

เณรวันเฉลิมเรียนหัวดี พอมีสมาธิกับการเรียนทุกอย่างที่ได้เรียนก็รู้อย่างทะลุปรุโปร่ง อาหารที่ได้จากบิณฑบาตรมาเหลือกิน เณรก็หิ้วกลับไปเลี้ยงน้องเลี้ยงแม่ทุกวัน

ลำยองไม่เลิกเหล้าและการพนัน ยังคงเข้าออกบ่อนตามเคยเพราะมันคือสิ่งเสพติดสำหรับเธอไปแล้ว

เทวีหอบข้าวของมาถวายเณรมากมาย โดยบอกว่าให้เณรเลือก ถ้าเณรเหลือใช้ก็ให้ทำทานตามสบาย เณรรู้อยู่เต็มอกว่าโยมแม่เลี้ยงตั้งใจจะเผื่อแผ่ไปถึงน้องๆของเณร

เณรวันเฉลิมเจริญรุ่งเรือง และเป็นความหวังของท่านพระครูว่าวัดนี้จะมีสามเณร เหรียญเก้าในอีกไม่ช้า

หลวงตาปิ่นส่งข่าวให้สันต์รู้ว่าลำยองเอาบ้านเข้าจำนองกับเฮียเก๊าเจ้าของบ่อน เพราะว่าเล่นเสียมาก ทุกคนได้แต่ปลง ลำยองพาชีวิตตัวเองดิ่งจมลงสู่นรกลึกลงทุกที และในที่สุดบ้านก็ถูกเขายึดไป เณรวันเฉลิมมัวแต่ยุ่งเรื่องเรียน จึงไม่ค่อยมีเวลาไปเยี่ยมโยมแม่กับน้องๆ เมื่อมาบ้านหลังจากไม่ได้มาเพียงไม่นาน ก็พบบ้านถูกปิดเสียแล้ว ทุกคนย้ายกลับไปอยู่รวมกันที่บ้านยายแล

ลำยงหันมาขายผักเพราะพ่อสินยกที่ให้ เหน่งก็ย้ายมาอยู่กับลำยง ลำยงติดโรคซิฟิลิสงอมแงม ยายแลไปขอยาจากหมอชดมาให้กินก็ขี้เกียจกินเพราะขม

ลำดวนกลับตัวกลับใจเลิกอาชีพโสเภณี กลับมาอยู่บ้านประพันธ์ ทหารยศนายสิบมาตามจีบ ลำดวนต้องปกปิดอดีตของตัวเอง เพราะกลัวประพันธ์จะรับไม่ได้ แต่ละคนดูเหมือนจะมีชีวิตที่ดีขึ้นที่เคยก้าวผิดพลาดก็กลับตัวกลับใจเพราะคิดได้ แต่ลำยองกลับยิ่งถลำลึกจนยากที่จะถอนตัว

ลำยองโรคกำเริบขึ้นสมอง เตลิดหนีออกไปจากบ้าน เณรวันเฉลิมแวะมาเยี่ยมโยมแม่แต่ละครั้งก็ไม่เคยได้พบ ยายแลโกหกเณรว่าแม่ไม่อยู่ ลำยองไปสิงสถิตอยู่โรงลิเกร้าง บอกใครต่อใครว่าตนเป็นนางฟ้ามาเกิด

วันเฉลิมสอบได้นักธรรมตรี และเตรียมตัวสอบนักธรรมโท พ่อสินไปเจอลำยองที่โรงลิเกร้าง รีบมาส่งข่าวยายแล ยายแลสั่งให้ป่อง ปานไปลากตัวลำยองกลับมา ก่อนที่เณรจะไปเห็นเข้า

ลำยงจะพาลำยองไปส่งโรงพยาบาลบ้าปากคลองสาน แต่โรงพยาบาลไม่รับให้เอาตัวลำยองไปที่คลินิคแทน รถแล่นผ่านโรงเครื่องเคลือบของกวง ลำยองเกิดจำได้ กระโดดหนีลงจากรถหายสาบสูญ ลำยงจนปัญญาตามจับลำยองไม่ทัน

เณรรู้แต่ว่าโยมแม่ไม่ค่อยสบายนิดหน่อย และที่เณรไม่เคยเจอโยมแม่ก็เพราะโยมแม่ไปบ่อน

ลำยองกลับไปที่โรงงานของกวง เพราะในจิตใต้สำนึกเทพบุตรของเธออยู่ที่นี่ อภิชาติลูกชายลำยองออกมาเห็นคนบ้าก็หัวเราะชอบใจ กวงจำลำยองได้ถึงกับอึ้งที่เห็นสภาพลำยอง กวงเวทนาให้อภิชาติเอาเงินไปให้ลำยอง อภิชาติเข้าใกล้ลำยองเกิดกลัวขึ้นมา และจะไม่ยอมเข้าใกล้ลำยองอีก ลำยองกลับไปอยู่โรงลิเกร้าง เพราะติดใจฉากสวรรค์ที่เก่าขาดรุ่งริ่ง

เณรว้าวุ่นใจที่โยมแม่หายไป สันต์ได้ข่าวจึงให้เงินลำยงให้พาลำยองไปหาหมอ ลำยงพาปานและจ้างเด็กมาช่วยกันจับตัวลำยองเณรตามลำยงมาจนพบความจริง เณรวิ่งไล่กวดลำยองทั้งผ้าเหลืองสร้างความแตกตื่นให้กับคนทั้งถนน เณรค้นพบในบัดเดี๋ยวนี้เองว่านรกอยู่ตรงนี้เอง หมอจำใจรับตัวลำยองไว้เป็นคนไข้เพราะสงสารเณร

เณรคิดมากเป็นทุกข์หนัก ตัดสินใจสึกเพื่อกลับมาดูแลแม่ สันต์โกรธมากเมื่อรู้ว่าลำยองเป็นต้นเหตุให้เณรจะทิ้งผ้าเหลือง พ่อสินปลอบใจว่ายังดีกว่าให้เณรแหกผ้าเหลือง สันต์พยายามหว่านล้อมให้เณรเปลี่ยนใจ ลูกเลือกได้ถ้าจะเลือก แต่ลูกไม่เห็นแก่ตัวพอ ลูกรักตัวเองน้อยเกินไป รักคนอื่นมากเกินไป แต่เณรตอบเพียงสั้นๆว่า “คนอื่นคนนั้น คือแม่ของผม”

วันเฉลิมสึกออกมาช่วยงานทำมาหากินและดูแลแม่ ยายแลปวดหัวใจเพราะจะว่าไปแล้ว ก็ต้องโทษตัวเองที่เป็นต้นเหตุของเรื่องทั้งหมด

สันต์เอาเงินมาให้แต่วันเฉลิมยกให้เหน่งน้องชายเพื่อซื้อเสื้อผ้า ซื้อรองเท้าไปโรงเรียน วันเฉลิมได้เจอหนูสมฤดีเป็นครั้งคราว เด็กหญิงยังมีน้ำใจต่อเขาเหมือนเดิม แบ่งปันขนมและของใช้มาให้เขาเสมอ พิพัฒน์กลายเป็นเพื่อนเล่นที่พ่อแม่ทั้งสองบ้านไว้ใจให้เด็กทั้งสองคบหากัน วันเฉลิมกันตัวเองออกมาห่าง พ่อแม่พิพัฒน์มองว่าวันเฉลิมไม่สมควรเป็นเพื่อนลูก เพราะฐานะต่างกัน ส่วนบ้านหนูสมฤดีปลูกฝังลูกเสมอว่าถ้าคบใครให้ดูที่จิตใจ

ชุดสามีของลำยงป่วยเป็นอัมพฤกษ์ทำงานไม่ได้ ลำยงกลุ้มใจเพราะต้องทำงานหนักคนเดียวแต่ก็ไม่เคยบ่นวันเฉลิมอาสาช่วยงานไปจ่ายของที่ตลาด จัดแผงขายกับข้าว และช่วยปลอกผลไม้ขาย วันๆของวันเฉลิมหมดไปกับการทำงาน ดูแลแม่ ดูแลน้อง ดูแลตาปอที่เลอะเลือนด้วยโรคความจำเสื่อม ไม่มีโอกาสได้ใช้ชีวิตสนุกสนานเฉกเช่นเด็กวัยรุ่นทั่วไป

วันเฉลิมอายุสิบห้าแล้ว ป่องชวนวันเฉลิมไปทำงานกับตนหลอกล่อว่าเป็นงานสบายได้เงินง่าย แต่วันเฉลิมปฏิเสธ เพราะไม่ต้องการข้องเกี่ยวกับงานทุจริต ลักขโมย คนอื่นกิน

วันเฉลิมต้องพาแม่และน้องคนสุดท้องไปหาหมอที่โรงพยาบาลเสมอ ป่องออกความคิดให้ทิ้งน้องเล็กไว้ที่โรงพยาบาล ให้หมอดูแลไปเลยจะได้หมดภาระไปอย่างนึง แต่วันเฉลิมทำไม่ลง

วันเฉลิมแบกภาระทุกอย่างไม่เห็นแก่เหนื่อย จนใครๆต่างพากันเวทนา ลำยงแช่งในใจให้ลำยองตายๆไปเสียทีจะได้หมดทุกข์หยุดสร้างเวรต่อใครๆ

ยายแลเครียด หาทางออกของความทุกข์ทรมานไม่ได้ตัดสินใจซื้อยาเบื่อหนูมา กะจะให้ลำยองกิน วันเฉลิมจะได้หมดเวรเสียที เอายาเบื่อหนูคลุกข้าวจะป้อนลำยองอยู่แล้วแต่ลำยองเกิดมีสติสตังค์กลับคืนมาถามถึงลูก ยายแลเปลี่ยนใจฆ่าลำยองไม่ลง แต่บาปก็บังเกิด ตาปอกินข้าวคลุกยาเบื่อหนูนั่นเอง ตาปอทุรนทุรายและขาดใจตาย ส่วนลำยองก็วิกฤตช็อค และมาถึงวาระสุดท้ายของชีวิตเช่นกัน ในนาทีสุดท้ายวันเฉลิมได้แต่ปลอบใจแม่ให้ลืมความเจ็บปวดทรมานด้วยการนึกถึงคุณพระลำยองขาดใจตายในอ้อมกอดของวันเฉลิม

วันเฉลิมตัดสินใจบวชอีกครั้ง ยกบุญกุศลทั้งหมดให้แม่และตาปอ คนที่ดีใจที่สุดคือสันต์ ยายแลรับสารภาพกับสันต์ว่าตนเป็นคนคิดฆ่าลำยองเอง แต่ตาปอมารับเคราะห์แทน

เณรมาเยี่ยมยายแลและปลดปล่อยบาปในใจยายแล เณรปลอบใจยายว่าต้นเหตุของความเดือดร้อนทั้งหมดคือตัวเณรเอง แต่ตาปอมารับเคราะห์แทน

เณรต้องการที่จะบวชให้นานที่สุดเท่าทีจะนานได้ เณรชี้ทางสว่างให้ยาย ใช้ชีวิตบั้นปลายที่ยังเหลือยู่ปฏิบัติธรรม ทำงานเล็กๆน้อยๆและช่วยงานที่วัด ยายแลเห็นทางสว่างเห็นคุณค่าของการมีชีวิตอยู่และความสงบในชีวิต

อ้อยน้องสาวปัญญาอ่อนกลับมาอยู่บ้านเพราะอายุเลยเกณฑ์ การได้อยู่โรงเรียนสอนคนปัญญาอ่อน ซึ่งเทวีดิ้นรนพาไปฝากฝังหลายปีต่อมา อ้อยบ้าผู้ชายจนใครๆพากันพูดว่านิสัยได้มาจากลำยอง อ้อยควบคุมตัวไม่ได้ทุกคนก็ยุ่งจนไม่สามารถคุมได้ อ้อยเสียทีให้ผู้ชายทั้งฝูงจนตั้งท้อง ลำยง ลำดวนรู้ความจริงก็สายเกินกว่าจะเอาเด็กออกเสียแล้วเมื่ออ้อยคลอดลูกจึงจับทำหมัน ลำดวนรับเด็กไปเลี้ยงจดทะเบียนเป็นพ่อแม่เด็กและตั้งใจว่าเมื่อรู้ประสาก็ต้องบอกความจริงให้เด็กรู้ว่าอ้อยคือแม่ที่แท้จริง

เหน่งตัดสินใจเรียนตัดเย็บเครื่องหนังเพราะสนใจและเทวีก็ให้คำแนะนำว่าควรจะเรียนสายอาชีพตามที่เหน่งถนัดและสนใจจริง

ยายแลเป็นห่วงอ้อยเพราะดึกดื่นแล้วยังไม่กลับบ้านจึงออกไปตามหา ฝนตกพรำทั้งคืน ยายแลเปียกปอนกลับมา เป็นไข้จนซม ใครๆก็คิดว่าเป็นไข้ธรรมดา หายาให้กินพอประทัง ยายแลสิ้นใจด้วยอาการปอดบวม

หลวงตาปิ่นมรณภาพอย่างสงบด้วยโรคชรา

หนูสมฤดีกับพิพัฒน์เป็นแฟนกัน ดูเหมาะสมกันด้วยประการทั้งปวง พิพัฒน์จะได้ไปเรียนต่อเมืองนอก ในปีต่อมาสมฤดีก็สอบได้ทุนและบินตามไปเรียนเมืองนอกเช่นกัน ส่วนวันเฉลิมก็ตั้งหน้าตั้งตาศึกษาพระธรรม

ลำยงลุยหาตัวพ่อเด็กลูกอ้อย ต้องใช้วิธีขู่เข็ญจึงมาเงินมาก้อนหนึงเป็นทุนเลี้ยงลูกอ้อยต่อไป เพราะแต่ละคนไม่มีใครยอมรับเป็นพ่อเด็กแต่กลัวความผิดฐานล่อลวง

เทวีแนะนำให้จิตราน้องสาวคนที่สองของวันเฉลิมเรียนครูจิตราตั้งอกตั้งใจเรียนเต็มที่

เณรวันเฉลิมเมื่ออายุครบก็บวชเป็นพระ พระวันเฉลิมได้รับคำแนะนำจากหลวงพี่ที่วัดให้ไปเรียนต่อที่อินเดีย เมื่อสอบเปรียญเก้าได้นักธรรมเอกแล้ว พระวันเฉลิมจึงบินไปเรียนต่อที่ประเทศอินเดีย

ในอินเดียพระวันเฉลิมได้พบสัจธรรมของชีวิตได้สัมผัสความทุกข์ยากของมนุษย์ได้เห็นความรวยที่สุด พร้อมๆกับความยากจนที่สุดจนพระเกิดปัญญาและพบว่า ความทุกข์ยากที่เขาได้ผจญมาและคิดว่ามันน่าสังเวชนักหนานั้น แท้จริงแล้วมันเป็นเพียง ผงธุลีเมื่อเที่ยบกับความทุกข์ทั้งมวลในโลกยากไร้ใบนี้

คาแร็กเตอร์ตัวละคร

สันต์ เริ่มเรื่องที่อายุราว 20 ปีสันต์เป็นนักเรียนจ่าทหารเรือได้รับบรรจุที่กรมอู่ทหารเรือ หล่อสุดในซอย และดูดีมีอนาคต เพราะการได้มีโอกาสเข้ารับราชการเท่ากับเป็นหลักประกันความมั่นคง ในชีวิตประมาณหนึ่ง สันต์เป็นคนสุภาพ อ่อนโยน ขยันขันแข็ง มีเหตุผลได้รับการอบรมเลี้ยงดูให้รู้ผิดชอบชั่วดีวิถีไทยๆ สันต์มีความกตัญญูต่อพ่อแม่อย่างสูง สันต์จึงรู้สึกผิดที่ตัวเองพลาดท่าเสียทีได้เมียแต่งลำยอง เพราะทำให้พ่อแม่ผิดหวัง แต่สันต์ก็เป็นคนมีความรับผิดชอบสูง เขาได้พยายามอย่างดีที่สุดแล้วที่จะประคับประคองครอบครัวเขาไปให้ดีที่สุด สันต์รักลูกมาก

ลำยอง สวยเด่นสะดุดตาเป็นนางงามได้สบายๆ เกิดมามีรูปเป็นทรัพย์โดยแท้ แต่ไม่มีการศึกษา ไม่ได้รับการขัดเกลา ไม่รู้จักการยับยั้งชั่งใจ ลำยองรักความสบายคิดแต่จะใช้ความสาวความสวยเป็นบันไดนำไปสู่ความสำเร็จในชีวิต คือการได้เป็นคุณนายบนกองเงินกองทอง ขี้เกียจสันหลังยาว งานการอะไรก็ทำไม่เป็นสักอย่าง เพราะไม่เห็นมีความจำเป็นต้องทำ ลำยองงมงายกับทุกเรื่องปล่อยให้ชีวิตผ่านไปวันๆ ด้วยการลิขิตจากหมอดู ไม่ยอมอยู่ในโลกของความเป็นจริง ทะเยอทะยานในทางที่ผิด ทิฐิสูงไม่ยอมฟังใครง่ายๆ รักแรงเกลียดแรง เอาตัวรอดได้หลายครั้งด้วยจริตมารยา แต่ในจิตใต้สำนึกลึกๆของลำยองก็รักลูกอยู่บ้าง ความคิดคัดค้านดีเกิดขึ้นได้ในบางครั้ง แต่ลำยองก็มักจะหมดความอดทนอย่างง่ายดายเช่นเดียวกัน ส่วนหนึ่งของนิสัยแย่ๆของลำยองมาจากการเลี้ยงดูเสี้ยมสอนของแม่อย่างยายแล

แม่ปั้น แม่ของสันต์ เป็นผู้หญิงทำมาหากินมานะบากบั่น มีระเบียบแบบแผนในการใช้ชีวิต แม่ปั้นจึงขัดใจมากที่ลูกชายได้ผู้หญิงอย่างลำยองมาเป็นเมีย ทำใจก็แล้ว เอาหูไปนาเอาตาไปไร่ก็แล้ว แต่พฤติกรรมลำยองก็ไม่ดีขึ้นเลย นับวันมีแต่จะแย่ลง จึงไม่แปลกที่แม่ปั้นจะสาปส่งลำยองและยุยงให้สันต์หาเมียใหม่ให้สมหน้าสมตา แม่ปั้นเป็นคนพูดน้อย หน้าดุ แต่จริงๆแล้วแม่ปั้นทั้งรักทั้งห่วง มองไปถึงอนาคตอันไกลของหลาน

พ่อสิน พ่อของสันต์เคยเป็นช่างไม้มีฝีมือทางช่าง ใจเย็นสุขุมมีสติในการใช้ชีวิต ประณีตประนอมกับทุกสิ่งทุกอย่างด้วยเหตุผล พ่อสันต์ทำของเล่นหลายอย่างให้วันเฉลิม เป็นคนที่คลุกคลีกับวันเฉลิมมากกว่าแม่ปั้น เพราะวันๆแม่ปั้นเอาแต่ค้าขาย พ่อสินจึงเป็นคนอุ้มชูเลี้ยงดูวันเฉลิมมากกว่า เวลาที่ลำยองไม่เอาลูก คำสอนดีๆความรักความอ่อนโยน วันเฉลิมจึงซึมซับมาจากพ่อสินส่วนหนึ่ง พ่อสินเป็นคนเคยผ่านการบวชเรียน จึงรู้ผิดชอบชั่วดี มีแนวทางการดำเนินชีวิต บนเส้นทางของความไม่ประมาท

ยายแล แม่ลำยองไม่มีการศึกษา อ่านแทบไม่ออกเขียนแทบไม่ได้ ยายแลเป็นแม่ค้า ปากไว แต่หาได้เท่าไรก็ไม่มีเก็บไม่มีเหลือ เพราะลูกเต้าเป็นพรวนแถมยังมีหวยมีเหล้ามาคอยยั่วให้หมดเปลืองไปเสียอีก ยายแลภูมิอกภูมิใจในความสวยของลำยองลูกสาวคนโต เพราะเชื่อว่าความสวยของลูกจะพาให้ตัวพลอยสบายไปด้วย แต่ยายแลไม่เคยสั่งสอนอบรมลูกคนใดให้อยู่ในกรอบของความดีงามได้เลย เป็นคนหาเช้ากินค่ำไม่เห็นคุณค่าของการศึกษา ปากจัด อารมณ์แรง ไม่กลัวใครจนเข้าวัยชราและรู้จักความทุกข์อันเกิดจากตัวเอง มีส่วนทำให้มันเกิดขึ้นยายแลก็พบว่ามันสายเกินแก้เสียแล้ว ยายแลเป็นคนใช้ชีวิตเต็มเหนี่ยวเอาทุกรูแบบเพื่อให้ได้เงินมา ไม่มีปัญญา ไม่มีดวงตาเห็นความผิดชอบชั่วดี บั้นปลายของชีวิตยายแลจึงรู้จุกคำว่านรกดีกว่าใครๆ

ตาปอ พ่อลำยองเข็นรถขายฝรั่งดองไปวันๆ หาเช้ากินค่ำ ชีวิตไม่มีเป้าหมายอันใด ความสุขที่ได้พานพบก็คือเหล้าสักรึ๊บในตอนค่ำ กับการได้ลุ้นหวยใต้ดินแต่ละงวด ตาปอดกลัวเมีย เพราะยายแลปากจัด เมียสั่งให้ทำอะไรก็ต้องทำไม่มีหือ ขืนหือก็เจอฝ่ามือพิฆาตของยายแล ตาปอจึงสงบปากคำเสียมากกว่า ทั้งที่หลายสิ่งหลายอย่างที่ลูกเมียทำ ตาปอก็รู้ดีว่าไม่ถูกไม่ควร แต่พูดไปก็เท่านั้น ชีวิตของตาปอจึงเหมือนเครื่องจักรที่เริ่มทำงานเมื่อเปิดสวิชและหยุดทำงานเมื่อถอดปลั๊ก บั้นปลายของตาปอดจึงน่าสมเพชด้วยโรคความจำเสื่อม วนเวียนซ้ำซากอยู่กับเป็ดพะโล้ ที่เป็นอาหารในความใฝ่ฝันอยากกินมาตลอดชีวิตแต่ไม่เคยได้กิน และกลับเป็นเด็กไม่รู้ประสาอีกครั้ง

ลำยง น้องคนรองของลำยองสวยน้อยกว่าลำยอง ยายแลจึงไม่ปลื้มเพราะไม่เห็นว่าลูกสาวคนนี้จะช่วยให้ตนสบายไปได้ยังไง แต่ลำยงกลับเป็นคนมีความคิดรู้ผิดชอบชั่วดีกว่าใครๆในบ้าน ลำยงขยันก้มหน้าก้มตาทำมาค้าขาย ทำขนมถ้วย ทอดกล้วยแขกสุดแท้แต่จะมีทุน ลำยงรู้จักเก็บหอมรอมริบ แต่ส่วนใหญ่ก็ไม่เคยเหลือเพราะต้องเจือจุนทุกคนในบ้าน แต่ลำยงก็อดทน ลำยงไม่เห็นด้วยกับพฤติกรรมหลายอย่างของทั้งลำยองและแม่ แต่เสียงทัดทานของลำยงก็ไม่เคยเกิดประโยชน์ สันต์ให้ความช่วยเหลือหลายอย่างเรื่องลูกเมียจากลำยง ลำยงเป็นผู้หญิงแกร่ง จิตใจมั่นคง และไม่เคยทอดทิ้งพ่อแม่ญาติพี่น้องถึงแม้ตัวเองจะทำได้

วันเฉลิม แม้จะเกิดมาแค่จากความต้องการบำบัดความใคร่ของคนเป็นพ่อแม่ แต่ผ้าขาวบริสุทธิ์อย่างวันเฉลิมก็ได้รับความรักจากคนรอบข้างมากมาย วันเฉลิมถูกหล่อหลอมด้วยสิ่งแวดล้อมที่ต่างกันสุดขั้วบ้านปู่ย่าที่ถึงแม้จะไม่ได้ร่ำรวย เพราะเป็นครอบครัวที่ต้องทำมาหาเลี้ยงปากท้อง แต่มีระเบียบในการดำเนินชีวิต กับบ้านตายายที่ปากกัดตีนถีบแถมไม่มีอนาคตเพราะคุณภาพชีวิตต่ำ แต่วันเฉลิมก็ซึมซับสิ่งดีๆเข้ามาสู่จิตวิญญาณด้วยความรักด้วยกรอบแห่งพระศาสนา วันเฉลิมเป็นเด็กฉลาดแจ่มใสในวัยไร้เดียงสา แต่เมื่อโตขึ้นพอจะรู้ประสา วันเฉลิมก็กลายเป็นเด็กเงียบขรึม และซึมซับเอาปัญหาของผู้ใหญ่มาไว้ในหัวใจด้วย โชคยังดีที่วันเฉลิมยังพอได้รับการขัดเกลาอบรมจากปู่สิน หลวงตาปิ่นที่วัด วันเฉลิมจึงมีหลักยึดเป็นแนวทาง วันเฉลิมไม่ได้ปล่อยให้ตัวเองจมอยู่ในความทุกข์ เขาแบกรับปัญหาของใครๆด้วยรอยยิ้มและรู้หน้าที่ความรับผิดชอบของตัวเอง ทำหน้าที่ของตัวเองให้ดีที่สุด แม่คือผู้ให้กำเนิด เขาจึงต้องตอบแทนพระคุณให้ถึงที่สุด ไม่ว่าแม่จะดำเนินชีวิตผิดพลาดอย่างไร เขาในฐานะลูกก็ไม่อาจสั่งสอนแม่ได้ น้องที่เกิดตามมาคือความรับผิดชอบของเขาที่ต้องเลี้ยงดู เพราะเขาคือพี่ชายคนโต วันเฉลิมเป็นคนอ่อนน้อมถ่อมตน เจียมตัวไม่ทะเยอทะยานอยากในสิ่งที่ผิด กรอบของศีลห้าคือแนวทางในการดำเนินชีวิต กตัญญูสูงส่งและหยิ่งทรนงในศักดิ์ศรี ไม่ยอมให้อำนาจฝ่ายต่ำมีอำนาจเหนือจิตใจ ไม่เคยรู้สึกว่าตัวเองมีปอมด้อย ไม่เคยเอาตัวเองไปเปรียบเทียบกับใคร หลายครั้งจึงยากจะคาดเดาความรู้สึกนึกคิดของวันเฉลิมได้ เป็นตัวของตัวเอง มุ่งมั่นจะทำอะไรก็ต้องทำให้ได้ดีที่สุด ไม่เคยเห็นแก่ตัว คนอื่นต้องมาก่อนเสมอ ดำเนินชีวิตด้วยทางสายกลาง และพอเพียง

ลำดวน น้องสาวลำยองต่อจากลำยง ไม่ขี้ริ้วขี้เหร่ แต่ก็ไม่ได้สวยจัดลำดวนเจริญรอยตามแม่และพี่สาวคนโตเป็นแบบอย่าง ปากจัดปากไวไม่ใช่เล่นๆ ไม่เอาใครเอาตัวรอดคนเดียวก่อน ขี้บ่นและหมดความอดทนกับสิ่งต่างๆได้ง่าย หลงระเริงกับสิ่งเร้าทำตัวตามกระแสจึงทะยานอยากในสิ่งที่ตัวเองอยากได้อยากมี จนก้าวผิดก้าวพลาดหลงทางไปบ้างเหมือนกัน แต่ตัวละครอย่างลำดวนยังเป็นคนที่จะสั่งสอนขัดเกลาได้บ้าง ประสบการณ์แย่ๆพร้อมจะกลายเป็นครูและชีวิตพร้อมจะกลับมาเข้ารูปเข้ารอยได้อีกครั้ง ถ้าจะเปรียบ ลำดวนก็เหมือนบัวใต้น้ำที่ยังมีโอกาสเห็นแสงสว่าง ต่างจากลำยองซึ่งเป็นบัวใต้ตม ไม่มีวันได้งอกเงยขึ้นมา รังแต่จะกลายเป็นอาหารของ เต่า ปลา

ชุด ผัวลำยงคนขับเรือรับจ้าง เป็นรูปแบบของคนทำมาหากินรับจ้างหาเช้ากินค่ำโดยแท้ แต่ผู้ชายอย่างชุดน่าเอาเยี่ยงอย่างเพราะขยันขันแข็งหนักเอาเบาสู้ งานเล็กงานน้อยทำหมดเพราะมีจุดมุ่งหมายในชีวิต สะสมเงินซักก้อนจะได้มีเก็บไว้กินยามแก่เฒ่า ชุดไม่รังเกียจที่จะให้เมียเป็นคนจัดการเรื่องภายในบ้าน หาเงินมาเท่าไหร่จึงให้ลำยงเป็นคนเก็บ ใครๆก็แซวว่าชุดกลัวเมียแต่เขาก็ไม่เคยโกรธ ชุดเป็นตัวละครที่แสดงให้เห็นถึงความไม่แน่นอนของชีวิต(อนิจจัง) คราวเคราะห์อาจจะมาเยือนเมื่อไหร่ก็ได้ ชุดป่วยด้วยอัมพฤกษ์ ทำงานหนักไม่ไหว แต่ก็ไม่ยอมงอมืองอเท้า รู้จักปรับตัวเองให้เป็นไปตามสภาพหาได้น้อยกินน้อย แต่ไม่เคยตีโพยตีพายหรือเบียดเบียนใคร

หลวงตาชื่น พี่ชายตาปอ ลูกเมียตายหมดจึงปลงตกกับชีวิตหันมาพึ่งผ้าเหลืองหาความสงบและไม่เคยคิดจะสึก หลวงตาปิ่นมองโลกอย่างเป็นกลางมองเห็นความทุกข์ เห็นเหตุแห่งทุกข์จึงสามารถให้คำแนะนำใครต่อใครได้ในการพ้นทุกข์ ใจดีเคร่งครัด พระวินัยรักเอ็นดูวันเฉลิมมาก หลวงตาปิ่นมีส่วนอย่างมากในการสั่งสอนขัดเกลาจิตใจวันเฉลิม เป็นที่พี่งทางใจให้วันเฉลิมได้ทุกครั้งที่มีความทุกข์ จึงไม่แปลกที่วันเฉลิมจะชอบไปอยู่ที่กุฏิหลวงตาปิ่น

กวง เสี่ยโรงงานภาชนะเคลือบใกล้บ้านลำยองเป็นคนจีนโดยแท้ ร่ำรวย สำอางค์ มาดนักธุรกิจ ระบบความคิดเป็นนักธุรกิจ ทุกอย่างแลกได้ด้วยเงิน แม้แต่ความสุข จึงถูกสเปคของลำยองเป็นอย่างมาก แต่กวงก็ยังต้องอึ้งเมื่อเห็นธาตุแท้ของลำยอง เพราะเกินเส้นของความพอดีในการใช้ชีวิต กวงเคร่งครัดประเพณีจีนๆ เขาตั้งเป้าที่จะผลิตลูกชายสักคน เพื่อสืบทอดวงศ์กระกูล เพราะฉะนั้นกวงจึงอดเปรียบเทียบวันเฉลิมกับลูกแท้ๆของตัวเองไม่ได้ กวงรักและเอ็นดูวันเฉลิมไม่น้อย เขาเคยคิดด้วยซ้ำว่าถ้าวันเฉลิมเป็นลูกของเขาจริงๆก็คงจะดีไม่น้อย กวงไม่ใช่คนใจไม้ไส้ระกำ เขามีสำนึกของความเป็นลูกเป็นสามี เป็นพ่อระดับหนึ่ง

เทวี เมียใหม่ของสันต์แม่เลี้ยงของวันเฉลิม เป็นเพื่อนน้องสาวสันต์ เรียบจบปริญญาทางครุศาสตร์(วิทยาลัยครู) มีจิตวิญญาณทางการเป็นครูสูงส่ง ใจดี ใจเย็น โอบอ้อมอารีย์สุภาพอ่อนโยน เป็นผู้ดีโดยแท้ เทวีหวังดีต่อทุกคนมีเหตุมีผลมีหลักการ มีกฎเกณฑ์ในการดำเนินชิวิต แต่ก็ไม่ใช่หัวโบราณคร่ำครึ ตรงกันข้ามเทวีมีโลกทัศน์วิสัยทัศน์กว้างไกล ไม่ถือตัวพร้อมจะเข้าใจคนอื่นเสมอ เทวีประคับประคองชีวิตวันเฉลิมอยู่ห่างๆ ชีวิตวันเฉลิมก้าวพ้นความทุกข์และวิกฤติมาได้หลายครั้งก็เพราะเทวี จิตวิญญาณความเป็นแม่สูง ไม่สะทกสะทานแต่อารมณ์อ่อนไหว เข็มแข็งและแกร่งที่จิตใจ

คุณยายจิต คุณยายหนูสมฤดี บ้านข้างบ้านวันเฉลิม(บ้านที่วงซื้อให้) เป็นคุณยายใจดีถือศีลเป็นนิจสินต์ ธรรมะธรรโม เป็นผู้ดี ไม่เคยพูดจาให้ภัยใคร ไม่เคยรังเกียจใครเข้าใจทุกคนด้วยเหตุและปัจจัย โอบอ้อมอารีย์มักอุปถัมภ์ค้ำชูแบ่งปันข้าวของและขนมมาให้วันเฉลิมกับน้องๆเสมอๆ อบรมเลี้ยงดูลูกหลานให้เป็นคนดีเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่คนอื่นที่เขาขาดแคลน สมฤดีจึงได้รับสิ่งดีๆจากคุณยายมากมาย ประสบการณ์ชีวิตผ่านดวงตาที่เห็นธรรม ทำให้มองเห็นทองเนื้อนพคุณในตัววันเฉลิม

สมฤดี หลานสาวคุณยายจิต พ่อแม่ฐานะดีพอประมาณเป็นคนระดับกลางของสังคม วัยเด็กผ่านการอบรมเลี้ยงดูส่วนใหญ่จากยาย จึงซึมซับเอาสิ่งดีๆจากผู้ใหญ่มา สมฤดีชอบวันเฉลิมเพราะตนไม่มีเพื่อนเล่น และเป็นลูกคนเดียวของบ้าน จึงเต็มใจที่จะมีพี่ชายอย่าง
วันเฉลิม สมฤดีมักจะมีขนมมาฝากวันเฉลิมกับน้องๆเสมอ เมื่อวันเฉลิมบวชเณร สมฤดีก็รอคอยที่จะใส่บาตรเณรทุกวัน ความผูกพันสั่งสมมาตั้งแต่วัยเด็ก เมื่อโตเป็นสาวสมฤดีจึงเป็นเด็กสาวที่ดูเหมือนจะมีความสมบูรณ์พร้อมในทุกด้าน ทั้งนิสัยใจคอ การศึกษา หรือพื้นเพทางบ้าน สมฤดีรู้ความเป็นไปของวันเฉลิมเสมอไม่ได้ขาดช่วง แต่พิพัฒน์เด็กหนุ่มข้างบ้านอีกคน ซึ่งเติบโตมาด้วยกันก็ดูเหมือนจะครองหัวใจเด็กสาวได้ เพราะความเห็นชอบของผู้ใหญ่ สมฤดีเป็นคนหัวอ่อน แต่ก็มีความเป็นตัวของตัวเองระดับหนึ่ง อารมณ์อ่อนไหว และเข้าใจชีวิตอย่างไม่ได้หลงระเริงไปกับกระแส

เมืองเทพ หนุ่มมาดเพลย์บอย ทำตัวสำอางค์เหมือนชีวิตอยู่บนกองเงินกองทองมาตั้งแต่เกิด เพราะพ่อแม่ทิ้งมรดกเอาไว้ให้เป็นที่ทางตึกแถวให้เช่า เมืองเทพจึงทำให้วันๆหมดไปด้วยการกินเที่ยว เข้าบ่อน หย่อนใจและเมา ไม่ต้องดิ้นรนทำมาหากินอะไรก็คงไม่อดตาย เพราะคิดว่าชาตินี้ใช้เท่าไหร่ก็คงไม่มีวันหมด และไม่ต้องรับผิดชอบกับอะไรหรือใครทั้งสิ้น ไม่คิดถึงวันข้างหน้าหรือชีวิตของคนอื่น จึงถูกตาต้องใจ ถูกจริต ลำยองนักหนา เพราะขนาดชื่อก็โดนเสียแล้ว ลำยองมั่นใจว่าคนอย่างเมืองเทพนี่แหละเศรษฐีตัวจริง เมื่อมีลูกกับลำยอง เมืองเทพก็ไม่เคยสนใจแม้แต่จะไปดูด้วยซ้ำ

กำนันเสือ ชายชรา พ่อม่าย ผู้มีอิทธิพลแถวนั้น ดุสมชื่อจนใครๆก็เกรงและกลัว กำนันเสือเป็นคนมีอันจะกิน มีที่ทางในสวนมากมาย พักผ่อนหย่อนใจบางครั้งบางคราวในบ่อน จึงได้เจอลำยอง ลำยองอ่อยหวังจับกำนันเสือทำผัว จะได้มีที่พึ่งสบายไปทั้งชาติ กำนันเสือเป็นคนจริง น้ำใจเป็นนักเลง พูดคำไหนคำนั้น และมีความรับผิดชอบต่อการกระทำของตัวเอง เมื่อได้ลำยองเป็นเมียก็อุตสาห์รับฝากขายบ้านลำยองเอาไว้ เพราะรู้นิสัยลำยองดีว่าขายทุกอย่างกินได้ และทุกอย่างก็จะหมดไปไม่มีวันเหลือไปถึงลูก มะพร้าวในสวนก็ส่งมาให้ลำยองขายแลกเป็นเงิน สอนให้รู้จักทำมาหากิน แต่ลำยองก็ไม่ได้คิด กำนันเสือโกรธมากเมื่อรู้ว่าลำยองนอกใจจนท้องลูกอีกคน เพราะเขาทำหมันมานานแล้ว จะยึดทุกอย่างคืนจากลำยอง แต่ก็ต้องเปลี่ยนใจ เพราะเวทนาวันเฉลิม

หมอชด หมอยาสมุนไพรแผนไทย เป็นผู้ใหญ่ใจดีที่อยู่ในศีลธรรมเคร่งครัด แต่ต้องมาทำผิดศีล เล่นละครตบตาลำยองเพื่อลวงให้ลำยองยอมให้วันเฉลิมบวช เพราะเวทนาและเห็นแวววันเฉลิมว่าน่าจะเอาดีทางสายพระศาสนาได้ หมอชดใจคอกว้างขวางสละตัวเองเพื่อช่วยเหลือคนอื่นมาทั้งชีวิต

ป่อง น้องลำยอง น้าวันเฉลิม หนังสือไม่ยอมเรียนเพราะขี้เกียจและทุกคนทางบ้านก็ไม่เห็นประโยชน์ของการศึกษาจึงไม่มีใครเคี่ยวเข็ญ ป่องก็เลยไม่จบแม้แต่ประถมสี่วันๆก็ได้แต่ช่วยทางโน้นทีทางนี้ที เผลอเป็นแว๊บ หันหลังเป็นขโมยเงินเล็กๆน้อยๆ ไปทำงานที่ไหนๆก็ไม่มีใครรับเพราะไม่มีวุฒิการศึกษา ป่องก็เลยได้แต่ลอยไปลอยมาเป็นกาฝากของครอบครัวอีกแบบ ใครจะให้ช่วยทำงานอะไรก็ต้องเอาเงินมาจ้างมาล่อถึงจะทำและก็ทำอย่างขอไปที เอาดีอะไรไม่ได้สักอย่าง และโตขึ้นอีกหน่อยก็รวมแก๊งค์ลักเล็กขโมยน้อยยังชีพ เก่งกล้าสามารถขึ้นก็ออกปล้นจนโดนตำรวจจับ เข้าออกโรงพักเป็นว่าเล่น ป่องชวนวันเฉลิมให้เข้าร่วมแก็งค์ด้วยโน้มน้าวว่าเป็นการทำมาหากินที่เหนื่อยน้อย แถมได้เงินเป็นกอบเป็นกำ ท้ายที่สุดป่องถูกตำรวจยิงตาย ท่ามกลางความสบายใจของทุกคน เหมือนมีคนช่วยเก็บกวาดขยะเน่าๆที่สุมอยู่หน้าบ้านทิ้งออกไปได้

ปาน น้องคนสุดท้องของลำยอง โตกว่าวันเฉลิมไม่กี่ปี ถึงหัวจะทึบแต่ถูกหลวงตาปิ่นเคี่ยวเข็ญให้รู้จักเรียน บางทีก็เรียกใช้สอยให้ทำโน่นทำนี่ได้บ้าง ปานถึงจะพอเป็นโล้เป็นพายช่วยเป็นเรี่ยวแรงทางบ้านได้บ้าง แข็งใจจนเรียนจบประถมสี่ จึงออกมาช่วยทางบ้านขายของ พอชุดสามีลำยงขับเรือไม่ไหวปานก็ได้รับช่วงขับแทน หนักเอาเบาสู้ประมาณนึงเพราะรู้ดีว่าตัวเองความรู้ด้อยต้องมานะบากบั่น ปานเป็นตัวละครเปรียบเทียบกับป่องและวันเฉลิม ให้เห็นการดิ้นรนต่อสู้ต่อความยากลำบากของชีวิต สุดท้ายปานได้รางวัลสำหรับชีวิต ยืนบนลำแข็งตัวเองได้โดยไม่ต้องพึ่งพาใคร และมีความสุขตามอัตภาพ ด้วยการเป็นเจ้าของรถซาเล้งรับซื้อของเก่ามาขาย

ชื่น แม่บ้านที่กวงหามาให้เป็นคนใช้บ้านลำยอง เรียนน้อยจึงเป็นได้แค่คนใช้เขา แต่ขยันขันแข็งทำงานเต็มกำลังตามความสามารถ ซื่อสัตย์ แต่ต้องเอือมระอากับนายจ้าง อย่างลำยองเพราะกำพืดต่ำอย่างชนิดที่ไม่เคยพบเคยเห็น มีคุณธรรมและจรรยาบรรณการเป็นคนใช้เขาประมาณนึงคือไม่เม้าท์เจ้านาย แต่สุดท้ายคนใช้ดีๆอย่างชื่นก็ต้องตะบะแตก และขอลาออกไปในที่สุด

ชม ลูกสาวชื่นติดพ่วงมาอยู่กับชื่น เพื่อช่วยงาน ชมปากไวคิดยังไวก็พูดไปตามนั้น จึงได้ฉะกับลำยองเสมอๆ จนกลายเป็นคนใช้สอนนาย ชื่นเป็นคนเลี้ยงวันเฉลิมหาข้าวหาน้ำให้กินและได้มีส่วนช่วยอบรมวันเฉลิมให้ได้รับสิ่งดีๆประมาณนึง

ม่อม คนใช้อีกคนที่ลำยองได้มาหลังจากชื่น ชมบอกศาลาลาออกไปแล้ว ม่อมใช้ความอดทนอย่างมากในการต้องทำงานแลกเงินเดือนที่ได้บ้างไม่ได้บ้างจากลำยอง บางวันขาดแคลนข้าวสารเพราะลำยองไม่ได้ดูแลใส่ใจ ม่อมต้องกลายเป็นคนควักกระเป๋าตัวเองเลี้ยงดูวันเฉลิมและน้องๆด้วยซ้ำ ม่อมสอนวันเฉลิมมากมาย ในการดำเนินชีวิตเช่น ให้รู้จักประหยัด รู้จักปลูกผักไว้กินเอง แต่ม่อมก็ทนอยู่กับลำยองได้ไม่นานก็ต้องจากไปอีกคน

อภิชาติ ลูกชายลำยองกับกวง เกิดมาสุขภาพไม่ดี ตัวเหี่ยวย่นเพราะแม่กินเหล้าระหว่างท้อง เมื่อคลอดได้ไม่กี่วันกวงก็พาตัวอภิชาติไป และวันเฉลิมก็ไม่ได้เห็นน้องอีกเลย จนกระทั่งโตเป็นหนุ่ม วันเฉลิมได้พบกับอภิชาติอีกครั้งโดยบังเอิญที่อเมริกา อภิชาติกลายเป็นคนขี้เหล้า โวยวายย้อมใจให้ตัวเองลืมความทุกข์ หนีปัญหาที่กำลังเผชิญ เขาถูกเลี้ยงดูมาอย่างมีทุกอย่างพรั่งพร้อม เพราะเป็นลูกชายคนเดียวของบ้าน จึงถูกตามใจอยากได้อะไรก้ต้องได้ จนเปราะบางเสียศูนย์ เมื่อรู้ความจริงว่าเขาไม่ใช่ลูกแท้ๆของแม่ เขาไม่แข็งแรงพอที่จะลุกขึ้นมาฟาดฟันเอาชนะคำสบประมาทใดๆจนทำร้ายตัวเอง เพื่อเป็นการประชดประชัน

อ้อย ลูกสาวลำยองกับเมืองเทพ ออกมาสุขภาพไม่ดีนักและกว่าจะรู้ว่าปัญญาอ่อน อ้อยก็โตเกินกว่าวัยจะเข้าโรงเรียนได้แล้ว พัฒนาการช้าจัดและต้องการดูแลอย่างใกล้ชิด อ้อยเคยซนจนถูกไฟลวกมือ อ้อยจึงกลัวไฟมาก นอกจากจะไม่สามารถช่วยเหลืออะไรได้แล้วอ้อยยังกลายเป็นภาระของทุกคนอีกด้วย เทวีจึงออกความคิดส่งอ้อยไปอยู่โรงเรียนสอนคนปัญญาอ่อนแบบอยู่ประจำ เมื่อเป็นสาวกลับมาอยู่บ้านจึงพอช่วยเหลือตัวเองได้ประมาณหนึ่ง อ้อยไม่สามารถระงับใจตัวเองได้โดยเฉพาะเรื่องผู้ชาย เธอชอบผู้ชายอบรมสั่งสอนยังไงก็เปล่าประโยชน์ พฤติกรรมทุกอย่างตอบสนองสัญชาติญาณเท่านั้น อ้อยเสียท่าให้ผู้ชายทั้งฝูงจนท้อง ลำยงจึงจับทำหมัน เพื่อตัดปัญหาที่ไม่รู้จะเกิดขึ้นเมื่อไรอีก อ้อยเข็ดขยาดกับเรื่องผู้ชายเพราะติดโรคงอมแงม สุดท้ายจึงหันมาทำไข่เค็มขายเป็นอาชีพ เพราะอ้อยชอบกินไข่เค็มเป็นชีวิตจิตใจ อ้อยอารมณ์ดีและหัวเราะอยู่เสมอเหมือนไม่มีเรื่องทุกข์ร้อนอะไรในชีวิต แต่เวลาไม่ได้ดั่งใจ ก็อาละวาดรุนแรงบ้านแตก ดูภายนอกไม่มีใครรู้ว่าปัญญาอ่อน แต่พอพูดหรือทำอะไรเท่านั้นถ้าไม่ฮาก็มีอึ้งกันเป็นแถว

จิตรา น้องสาวคนเล็กของวันเฉลิมลำยองได้เสียเป็นเมียผัวกับคนขับรถรับจ้างที่มาเช่าบ้านลำยองอยู่พอลำยองท้องมันก็หายหัว จิตราจึงไม่รู้ว่าพ่อตัวเองคือใคร จิตราเติบโตมาได้เพราะวันเฉลิมเลี้ยงข้าวก้นบาตรบ้าง ก๋วยเตี๋ยวเหลือๆจากร้านลำยงบ้าง จิตราเกลียดสภาพชีวิตที่ตัวเองเป็นอยู่ จึงกลายเป็นเด็กเงียบขรึมเก็บตัว ไม่สุงสิงกับใคร เพราะคิดว่าตัวเองมีปมด้อยไม่เหมือนคนอื่น สติปัญญามีอยู่ประมาณนึง เทวีจึงแนะนำให้จิตราเรียนวิชาครู ซึ่งจิตราก็ชอบตั้งใจเรียนจนจบ คิดว่าจะใช้วิชาความรู้ที่ได้มาสร้างสติปัญญาให้เด็กๆ จะได้ไม่ต้องทนทุกข์ทรมารอย่างตน จิตราหายสาปสูญไป จนใครๆพากันคิดว่าล้มหายตายจากไปแล้วกว่าจะได้ข่าวและพบกันอีกที จากความช่วยเหลือของอภิชาติ

เหน่ง น้องชายคนเล็กของวันเฉลิม ลำยองเมาจึงได้คนเข็นรถขายฝรั่งดองที่มาเช่าห้องอยู่เป็นผัว เหน่งเกิดมาในจังหวะที่ลำยองตกต่ำแทบไม่มีอะไรติดตัวแล้ว สติแตกกับการเล่นการพนันและเมา วันเฉลิมจึงเป็นคนเลี้ยงเหน่งเสียเป็นส่วนมาก เหน่งได้ไปโรงเรียนวันเฉลิมดิ้นรนให้เหน่งได้เรียน โชคดีจึงเป็นของเหน่งที่ได้รับสิ่งดีๆได้คิดและหลุดพ้นจากอำนาจด้านต่ำด้วยสติปัญญาระดับนึง กลายเป็นเด็กซึ่งมีความทะเยอทะยานด้านบวก รู้จักมองอนาคตและฟันฝ่าเพื่อไปให้ถึงจะได้ไม่ต้องจมอยู่ในนรกอย่างเช่นญาติพี่น้องของตน เหน่งเรียนช่างเครื่องหนัง สร้างเนื้อสร้างตัวจนมีกิจการเล็กๆของตัวเอง และประสบความสำเร็จระดับนึง หลังจากการอดทนมุมานะไม่ย่อท้อ และอีกส่วนนึงมาจากความช่วยเหลือจากพี่น้องที่ไม่เคยทอดทิ้งกัน

ประพันธ์ ผัวลำดวน เป็นจ่าทหารบกที่มาชอบลำดวน หลังจากลำดวนผ่านชีวิตฟ่อนเฟะมาแล้ว แถมมีลูกติดอีกหนึ่ง ความจริงใจของประพันธ์ ทำให้ลำดวนคิดได้ และหันหลังให้กับอาชีพโสเภณี กลับตัวกลับใจมาหาเลี้ยงปากท้อง อย่างคนปกติเขาทำกัน ประพันธ์มาดเข้มขึงขันดุดันใครเห็นก็ต้องขยาด แต่จริงๆแล้วเป็นคนจิตใจดี ซื่อจริงใจ ขยันและให้ความช่วยเหลือทุกอย่างเท่าที่ตนจะสามารถทำได้ เขาไม่เคยรังเกียจความยากจน และสภาพอเน็จอนาจ ของครอบครัวลำดวน นับเป็นของขวัญอันมีค่าที่ฟ้าส่งมาให้ลำดวน

รายชื่อนักแสดง

ณัฐวุฒิ สกิดใจ แสดงเป็นสันต์
วรนุช ภิรมย์ภักดี แสดงเป็นลำยอง
ทัศน์วรรณเสนีย์วงศ์ แสดงเป็นแม่ปั้น
ญาณี ตราโมท แสดงเป็นพ่อสิน
อำภา ภูษิต แสดงเป็นยัยแล
ชลิต เฟื่องอารมณ์ แสดงเป็นตาปอ
โชติรส แก้วพินิจ แสดงเป็นลำยง
วิรากานต์ เสณีตันติกุล แสดงเป็นลำดวน
วรเชรษฐ์ นิ่มสุวรรณ แสดงเป็นชุด
ชาตโยดมหิรัญยัษฐิติ แสดงเป็นกวง
พิศาล อัครเศรณี แสดงเป็นกำนันเสือ
สุเชาว์ พงษ์วิไล แสดงเป็นผจก.กวง
อรรถพล เทศทะวงศ์ แสดงเป็นแป้ง
ณฉัตร จันทพันธ์ แสดงเป็นปาน
ณิชชาพันธ์ชุณหะวงศ์วสุ แสดงเป็นศรีวรรณ
พรรษชล สุปรีย์ แสดงเป็นเทวี
วราพรรณหงุ่ยตละกูล แสดงเป็นเมียกวง
ธนากร โปษยานนท์ แสดงเป็นเมืองเทพ
ชวัลนันท์ จันทร์ทรัพย์ แสดงเป็นคนขับรถ
ทวีศักดิ์ ธนานันท์ แสดงเป็นคนลับมืด
พศิณ เรืองวุฒิ แสดงเป็นชายฝนตก
จารุวรรณ ปัญโญภาส แสดงเป็นคุณยายวิมล
ปุญญาภา แสงหิรัญ แสดงเป็นหนูสมฤดี
จิรายุ ตั้งศรีสุข แสดงเป็นวันเฉลิมโต
ยงศิลป์ วงศ์พนิตนนท์ แสดงเป็นวันเฉลิมยอร์ช
ณัฐพัชร์ นิมจิรวัฒน์ แสดงเป็นวันเฉลิมแม็ค
เมลิค เอเฟ่ ไอย์กูน แสดงเป็นวันเฉลิมเมริค
วิชญพร คุณาอนุวิทย์ แสดงเป็นอ้อย
สะอาด เปี่ยมพงศ์สานต์ แสดงเป็นหลวงตาปิ่น
วิสรรค์ ฉัตรรังสิกุล แสดงเป็นหมออ่ำ
จรรยา ธนาสว่างกุล แสดงเป็นเจ๊ไฝ (เจ้าของบ่อน)
พิมพ์พรรณบูรณพิมพ์ แสดงเป็นชื่น
ดลพร ยรรยง แสดงเป็นชม
รตวรรณ ออมไธสง แสดงเป็นม่อม
นริสา พรหมสุภา แสดงเป็นช่างทำผม
ณัฏฐณิชา ดังวัธนาวณิชย์ แสดงเป็นสมฤดีโต
สุมณทิพย์เหลืองอุทัย แสดงเป็นอ้อยโต
ปณิธย์ โพธิสมภรณ์ แสดงเป็นเหน่งโต
ยุวิรัญญา สิงห์บุตราธนิธิ แสดงเป็นจิตราโต
คณิน สแตนลีย์ แสดงเป็นอภิชาตโต