อาหารเป็นยา : รู้มั้ย.. “ยาดี” มีในสับปะรด

มีสำนวนไทยที่มักได้ยินได้ฟังกันบ่อยๆ คือ “ไม่เป็นสับปะรด” หมายความว่า ไม่ดี ไม่เข้าท่า ไม่ได้เรื่อง ไม่เหมาะ ไม่อร่อย แล้วเคยสงสัยมั้ยว่า ทำไม “ไม่เป็นมะม่วง” “ไม่เป็นมังคุด” บ้าง ทำไมต้อง “ไม่เป็นสับปะรด” อย่างเดียว

ราชบัณฑิตสถานได้ให้คำตอบเรื่องนี้ไว้ว่า สำนวนนี้ไม่ได้เกี่ยวข้องกับสับปะรดที่เป็นพืชล้มลุก ผลกินได้มีรสเปรี้ยวๆหวานๆ แต่อย่างใด

คำว่า “สับปะรด” ในสำนวนนี้สันนิษฐานว่า เพี้ยนเสียงมาจากคำว่าสรรพรส (อ่านว่า สับ-พะ -รด) สรรพ (อ่านว่า สับ-พะ) เป็นคำที่มาจากภาษาสันสกฤต แปลว่า ทุกสิ่ง ทั้งปวง ทั้งหมด ส่วนคำว่ารส แปลว่า สิ่งที่รู้ได้ด้วยลิ้น เช่น เปรี้ยว หวาน มัน เค็ม เผ็ด จืด ฝาด เมื่อรวมคำเป็น “สรรพรส” แปลว่า หลายรส หมายถึงรสชาติของอาหาร

ถ้าพูดว่าอาหารไม่มีสรรพรส หรือทำอาหารไม่เป็นสับปะรด แปลว่า อาหารไม่มีรสชาติ ไม่อร่อย จากความหมายโดยตรงที่ใช้กับอาหาร ต่อมาก็ใช้เป็นสำนวนกับเรื่องอื่นๆด้วย เช่น ดูเธอแต่งตัวสิ ไม่เป็นสับปะรดเลย หมายถึง แต่งตัวไม่สวย ละครเรื่องนี้เล่นอะไรก็ไม่รู้ ไม่เป็นสับปะรดเอาซะเลย หมายถึง ละครไม่สนุก นางเอกเรื่องนี้หน้าตาไม่เป็นสับปะรดเลย หมายถึง นางเอกไม่สวย เป็นต้น

แต่ถ้าจะกิน “สับปะรด” รับรองว่าต้องเป็นสับปะรดแน่ๆ เพราะสับปะรดไม่ใช่แค่ผลไม้รสชาติดีที่มีตารอบตัว แต่ยังมี “ยาดี” ทั่วตัวด้วย

สับปะรดอุดมไปด้วยวิตามินเอ วิตามินซี สารอาหาร เช่น เบต้าแคโรทีน ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยยับยั้งโรคมะเร็ง เอนไซม์ เช่น โบรมีเลน และแร่ธาตุต่างๆ เช่น แมงกานีส โพแทสเซียม ฟอสฟอรัส แคลเซียม ทองแดง สังกะสี ฯลฯ ซึ่งมีประโยชน์ต่อสุขภาพมากมาย ดังนี้

1. ต้านอนุมูลอิสระ ช่วยปกป้องโรคหลอดเลือด โรคหัวใจ โรคไขข้อ โรคมะเร็ง ฯลฯ
2. โบรมีเลน ช่วยย่อยอาหารและสมานแผลในกระเพาะอาหาร ลดการจับตัวของเกล็ดเลือด และช่วยลดการเกิดโรคที่เกิดจากการอุดตันในเส้นเลือด เช่น หลอดเลือดอุดตัน และโรคหัวใจ
3. ช่วยขับปัสสาวะ รักษาโรคนิ่ว
4. เพิ่มระบบภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย ป้องกันการติดเชื้อจุลินทรีย์
5. ป้องกันโรคไซนัสอักเสบ
6. ป้องกันโรคเกาต์
7. เสริมสร้างกระดูกและฟันให้แข็งแรง เพราะอุดมไปด้วยแคลเซียมและแมงกานีส
8. ช่วยป้องกันไม่ให้เกิดโรคเหงือก
9. สารเบต้าแคโรทีนจะช่วยป้องกันจอประสาทตาเสื่อม
10. ต้านการอักเสบ
11. ลดโคเลสเตอรอล และปกป้องโรคหัวใจ
12. ช่วยย่อยอาหาร และขับพยาธิตัวตืด
13. ช่วยบรรเทาและรักษาอาการหวัด
14. ช่วยให้เลือดลมไหลเวียนดี
15. ป้องกันโรคหืด
16. ป้องกันความดันโลหิตสูง เพราะอุดมไปด้วยโพแทสเซียม
17. บรรเทาอาการคลื่นไส้
18. ช่วยรักษาอาการบวมน้ำ
19. ช่วยลดเสมหะในลำคอ รักษาอาการเจ็บคอ
20. ป้องกันผมร่วง
21. ช่วยแก้อาการท้องผูก ขับถ่ายไม่สะดวก
22. ช่วยบำรุงผิวพรรณให้เปล่งปลั่งสดใสดูอ่อนกว่าวัย

(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 173 พฤษภาคม 2558 โดย ปุยฝ้าย)