ปุจฉา-วิสัชนา

• พูดปดให้คนอื่นสบายใจ

ปุจฉา :

นมัสการหลวงปู่ ถ้าเราพูดปด พูดเท็จ เพื่อให้คนอื่นไม่เดือดร้อน หรือว่าเพื่อให้คนอื่นสบายใจ การพูดปดนี้ ถือว่าผืดศีลหรือไม่ครับ

วิสัชนา :

พูดปด ก็คือ พูดปด จะมาอ้างว่า คนนั้นไม่เดือดร้อน หรือให้คนนี้สบายใจ ยังไงมันก็พูดปด เพราะถ้าเขาเชื่อในสิ่งที่เราพูด แล้วเห็นตามที่เราพูด แล้วก็ทำให้ผู้ฟังได้รับว่า สิ่งที่พูดนั้นเป็นความจริง อย่างนี้ก็ถือว่า พูดปดล่ะ ไม่ว่าด้วยเจตนาอะไร ก็เป็นการพูดปดทั้งนั้นแหละ

• ขอคำอธิบายปฏิจจสมุปบาทแบบง่ายๆ

ปุจฉา :

กราบนมัสการหลวงปู่ด้วยความเคารพ กระผมขอความเมตตาหลวงปู่ช่วยอธิบายสายสัมพันธ์ของปฏิจจสมุปบาท ให้พอเข้าใจเป็นรูปธรรมง่ายๆ โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับภพและชาติ กระผมพอจะเข้าใจว่า อุปทานเป็นอย่างไร และรู้ว่าเป็นตัวทำให้เกิดภพและชาติ แต่รู้สึกตาและสมองมันยังบอดอยู่กับคำว่าภพและชาติ ขอความเมตตาหลวงปู่ชี้นำความสว่างดับความโง่เขลาให้ด้วย

วิสัชนา :

สายสัมพันธ์ของปฏิจจสมุปบาท ได้แก่ สภาพอันอาศัยเหตุปัจจัยทำให้เกิด หรือเรียกอีกอย่างตามศัพท์วิทยาศาสตร์ว่า ปฏิกิริยาลูกโซ่ คือมีสิ่งนี้ สิ่งนั้นจึงเกิด สิ่งโน้นจึงปรากฏ มีทั้งหมด 12 สายสัมพันธ์ คือ

• ความไม่รู้ คืออวิชชา เป็นเหตุให้ทำดี ทำชั่ว หรือไม่ดี ไม่ชั่ว รวมเรียกว่า ทำกรรม หรือเรียกอีกหนึ่งว่า สังขาร
• กรรมหรือสังขาร เป็นเหตุให้เกิดการกระทบสัมผัส รูป รส กลิ่น เสียง เป็นเหตุให้รับรู้เรียกว่า วิญญาณ
• การรับรู้หรือวิญญาณ เป็นเหตุให้สุข ทุกข์ ไม่สุข ไม่ทุกข์ และจำได้หมายรู้ เจตนา สัมผัส นึกคิด เรียกว่า นาม รูป
• ความรู้สึก ความทรงจำ เจตนา กระทบ สัมผัส คิดนึก เรียกว่า นาม รูป เป็นปัจจัยให้เกิด อายตนะ 6 เรียกว่า สฬายตนะ
• อายตนะ 6 หรือ สฬายตนะ เป็นปัจจัยให้เกิด ผัสสะ
• การกระทบสัมผัสที่เรียกว่าผัสสะ เป็นปัจจัยให้เกิดสุข ทุกข์ ไม่สุข ไม่ทุกข์ เรียกว่า เวทนา
• สุข ทุกข์ ไม่สุข ไม่ทุกข์ เรียกว่า เวทนา ก่อให้เกิดความทะยานอยาก เรียกว่า ตัณหา
• ความทะยานอยาก หรือ ตัณหา เป็นปัจจัยให้เกิดความยึดถือ เรียกว่า อุปาทาน
• ความยึดถือมั่น ที่เรียกว่า อุปาทาน เป็นปัจจัยให้เกิดสภาวะแห่งชีวิตที่เรียกว่า ภพ
• สภาวะแห่งชีวิตที่เรียกว่า ภพ เป็นปัจจัยให้เกิดชาติกำเนิด เช่น เกิดเป็นคน เทวดา เดรัจฉาน สัตว์นรก
• ชาติกำเนิด เป็นปัจจัยให้เกิดความเสื่อมโทรม เรียกว่า ชรา
• ความเสื่อมโทรม ความแก่ ที่เรียกว่าชรา เป็นปัจจัยให้เกิดความแตกดับ ความตายที่เรียกว่ามรณะ และก็มรณะเพราะอวิชชา

• สวดมนต์ในใจ

ปุจฉา :

กราบหลวงปู่ที่เคารพ ลูกอยากจะรู้ว่า การสวดมนต์ที่ถูกต้องเราจำเป็นต้องออกเสียงหรือไม่คะ จะสวดในใจได้หรือเปล่า แล้วการสวดมนต์ให้จิตสงบ มีสมาธิ มีสติ ไม่ฟุ้งซ่าน ควรจะทำอย่างไรคะ

วิสัชนา :

ได้ทั้งนั้นแหละ เพราะการสวดมนต์ไม่จำเป็นต้องตะโกนเสียงดัง แต่การสวดเสียงดัง ก็เป็นเรื่องการฝึกลิ้น ฝึกวิธีการอ่านอักขระ ฝึกการออกเสียงให้มันถูกต้อง มันก็ไม่ได้มีข้อจำกัดว่า จะต้องสวดเสียงดัง หรือสวดในใจ การสวดเสียงดังก็จัดเป็นภาวนาอย่างหนึ่ง สวดในใจก็เป็นภาวนาอย่างหนึ่ง ไม่ได้เสียหาย

แต่การสวดมนต์ด้วยปาก แต่ใจไม่อยู่กับมนต์ ก็ไม่เรียกว่าสวด แต่ถ้าสวดมนต์แล้ว ใจรวมกับมนต์ มนต์กับใจรวมเป็นหนึ่ง ใจรู้มนต์ มนต์อยู่ในใจ ทำให้เกิดสมาธิ อย่างนี้เรียกว่า มนุษย์มีมนต์ ไม่ใช่มนุษย์ต้องมนต์

(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 170 กุมภาพันธ์ 2558 โดย หลวงปู่พุทธะอิสระ วัดอ้อน้อย จ.นครปฐม)