ปฏิสันถาร

จากปีใหม่สากล มาถึงปีใหม่จีน หรือที่เรียกกันว่า “ตรุษจีน” ซึ่งปี 2558 นี้ ตรงกับวันที่ 19 กุมภาพันธ์ คำอวยพรที่เป็นมงคลและมักได้ยินกันคุ้นหูในเทศกาลนี้คือ “ซินเจียหยู่อี่ ซินนี้ฮวดใช้” ซึ่งผู้รู้หลายท่านบอกว่าเป็นคำที่ผสมกันระหว่างภาษาจีนแต้จิ๋วกับจีนกลาง แต่หากจะออกเสียงให้ถูกต้องตรงตามเสียงของจีนแต้จิ๋วที่มีมากมายในเมืองไทยนั้น ควรจะออกเสียงว่า “ซิงเจียหยู่อี่ ซิงนี้ฮวกใช้” ส่วนในภาษาจีนกลางจะออกเสียงว่า “ซินเจิ้งหรูอี้ ซินเหนียนฟาไฉ” อันมีความหมายว่า “ปีใหม่นี้ คิดหวังสิ่งใดขอให้สมหวัง สมปรารถนา มีแต่ความสุขมั่งคั่ง โชคดี ร่ำรวยตลอดปี”

สิ่งดีๆที่ชาวจีนได้ยึดถือปฏิบัติกันมาจนกลายเป็นธรรมเนียมว่า ในวันตรุษจีนนี้จะต้องพูดคุยกันแต่เรื่องดีๆ ทำสิ่งดีๆ เพราะการทำสิ่งดีๆนั้นจะนำมาซึ่งความสุขความเจริญในชีวิต

ชาวจีนได้ชื่อว่าเป็นชนชาติที่ขยัน อดทน และมีความกตัญญู โดยเฉพาะคุณธรรมเรื่องความกตัญญูนี้ ชาวจีนยกย่องเชิดชูและให้ความสำคัญเป็นอย่างมาก “ขงจื๊อ” นักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ของจีน ได้สอนเรื่องความกตัญญูกตเวทีไว้ว่า

“บุตรต้องเคารพนับถือบิดามารดาด้วยใจจริง มิใช่เพียงแต่หาอาหารมาให้บิดามารดาเท่านั้น เพราะสัตว์เลี้ยง เช่น สุนัข เราก็ให้อาหารมัน ถ้าหากว่าไม่มีความเคารพนับถือบิดามารดาเสียแล้ว บิดามารดาก็เป็นเสมือนสัตว์เลี้ยงในใจของเรา

บุตรอาจแนะนำหรือทัดทานบิดามารดาอย่างสุภาพอ่อนโยนได้ หากบิดามารดาไม่คล้อยตามคำแนะนำ ก็ยังต้องแสดงกิริยานอบน้อมไว้ และไม่ล้มเลิกความตั้งใจที่จะทัดทานเพื่อผลดีต่อตัวท่าน ถึงแม้จะถูกตำหนิแรงๆหรือถูกเฆี่ยนตี ก็ไม่ควรอุทธรณ์ฎีกาใดๆ ทั้งสิ้น

การปฏิบัติต่อบิดามารดาเมื่อท่านยังมีชีวิตอยู่ด้วยความรักและความเคารพ พร้อมทั้งการปฏิบัติด้วยความเสียใจเมื่อท่านจากไปแล้ว เป็นการปลดเปลื้องหน้าที่อันสำคัญของมนุษย์ผู้ยังมีชีวิตอยู่”

ขงจื๊อยังสอนด้วยว่า ความกตัญญูถือเป็นศีลธรรมข้อแรกในบรรดาศีลธรรมทั้งหมด เพราะเป็นศีลธรรมที่เป็นรากฐานค้ำจุนประเทศ หากขุนนางจงรักภักดีต่อพระจักรพรรดิ ประหนึ่งบุตรกตัญญูต่อบิดา ประเทศชาติย่อมเปี่ยมด้วยสันติสุข

จากคำสอนของขงจื๊อมาถึงปัจจุบัน ก็ 2,500 กว่าปีแล้ว ความกตัญญูอาจเลือนหายไปบ้างตามกาลเวลา ทางการจีนจึงได้ออกกฎหมายใหม่ ที่เรียกกันว่า “กฎหมายกตัญญู” บัญญัติให้ลูกที่มีพ่อแม่อายุ 60 ปีขึ้นไป ต้องกลับไปเยี่ยมเยียนดูแลพ่อแม่ หรือญาติที่เข้าสู่วัยชราของพวกเขาอย่างสม่ำเสมอ และให้สิทธิ์กับพ่อแม่ในการฟ้องร้องต่อศาล หากลูกๆไม่ปฏิบัติตามกฎหมาย โดยมีผลบังคับใช้มาตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2556

(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 170 กุมภาพันธ์ 2558)