เห็ดมีมากมายหลายชนิดทั้งที่กินได้และกินไม่ได้ แต่ส่วนใหญ่แล้วจะเป็นเห็ดที่กินได้ เห็ดมีสารอาหารโปรตีนสูง รวมทั้งแร่ธาตุต่างๆที่จำเป็นต่อร่างกาย เช่น ธาตุเหล็ก, ฟอสฟอรัส, แคลเซียม โดยเฉพาะมีเกลือแร่ เช่น ซิลิเนียม ที่ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง โรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
นอกจากนี้ เห็ดยังอุดมไปด้วยวิตามิน โดยเฉพาะวิตามินบีรวม (ไรโบฟลาวิน) และไนอาซิน ซึ่งจะช่วยควบคุมการทำงานของระบบย่อยอาหาร
ที่สำคัญเห็ดมีคุณค่าทางอาหารที่สามารถทดแทนเนื้อสัตว์ได้ แต่ไม่มีโคเลสเตอรอลที่เป็นอันตรายต่อระบบไหลเวียนของโลหิต เห็ดจึงมีคุณค่าทางโภชนาการสูงและมีสรรพคุณทางยามากมาย ที่ช่วยเสริมภูมิคุ้มกันในร่างกาย และช่วยลดอัตราความเสี่ยงจากโรคร้ายต่างๆ เช่น โรคมะเร็ง เบาหวาน อัลไซเมอร์ หลอดเลือดหัวใจอุดตัน และความดันโลหิตสูง เป็นต้น
มาดูกันว่า เห็ดที่หาได้ง่ายและคนทั่วไปนิยมรับประทานกันนั้น มีประโยชน์อะไรบ้าง
1. เห็ดเข็มทอง
เห็ดเข็มทอง 100 กรัม ให้พลังงาน 34 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 2.4 กรัม โซเดียม 3 มิลลิกรัม คาร์โบไฮเดรต 7 กรัม เส้นใย 2.6 กรัม
ช่วยรักษาโรคตับ โรคกระเพาะอาหาร โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง และมีสารที่ช่วยยับยั้งเซลล์มะเร็งในปริมาณสูง
2. เห็ดฟาง
เห็ดฟาง 100 กรัม จะให้พลังงานทั้งหมด 35 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 3.2 กรัม ไขมัน 0.2 กรัม คาร์โบไฮเดรต 5 กรัม แคลเซียม 8 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 18 มิลลิกรัม เหล็ก 1.1 มิลลิกรัมและวิตามินซี 7 มิลลิกรัม
เห็ดฟางมีสาร vovatoxins ช่วยป้องกันการเติบโตของไวรัสที่ทำให้เกิดไข้หวัดใหญ่ ช่วยลดปัญหาเกี่ยวกับไขมันในเส้นเลือดหรือโรคหัวใจได้
3. เห็ดหูหนู
มีธาตุเหล็ก ฟอสฟอรัส แคลเซียม วิตามินซีและโปรตีนสูง ป้องกันโรคหลอดเลือดอุดตัน ช่วยบำรุงกระเพาะ สมอง หัวใจ ปอดและตับ กระตุ้นการทำงานของลำไส้ ยับยั้งการเกิดมะเร็งและรักษาอาการริดสีดวง
ชาวจีนถือว่าเป็นยาอายุวัฒนะอีกชนิดหนึ่ง ใช้บำรุงร่างกาย บำรุงปอด แก้อ่อนเพลีย ไอ เสมหะมีเลือดปน ร้อนใน บำรุงโลหิต ช่วยต่อต้านการผิดปกติของเม็ดเลือดขาว ป้องกันมะเร็งเม็ดเลือดขาว
4. เห็ดเป๋าฮื้อ
เห็ดเป๋าฮื้อ 100 กรัม ให้พลังงาน 34 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 1.6 กรัม ไขมัน 0.4 กรัม คาร์โบไฮเดรต 1 กรัม แคลเซียม 3 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 78 มิลลิกรัม เหล็ก 1.1 มิลลิกรัม ไนอะซิน 2.8 มิลลิกรัม วิตามินซี 11 มิลลิกรัม
มีฤทธิ์ต่อต้านแบคทีเรีย ป้องกันโรคหวัด ช่วยให้ระบบการไหลเวียนเลือดทำงานดีขึ้น แก้โรคกระเพาะ และป้องกันโรคมะเร็ง
5. เห็ดหอม
หรือเห็ดชิตาเกะ เป็นยาอายุวัฒนะ ช่วยลดไขมันในเส้นเลือด เพิ่มภูมิคุ้มกันเชื้อไวรัสและมะเร็ง มีกรดอะมิโนถึง 21 ชนิด มีวิตามินบี 1 บี 2 สูง มีวิตามินดีสูงและมีปริมาณโซเดียมต่ำ เหมาะสำหรับผู้ที่เป็นโรคไต รวมทั้งมีแร่ธาตุฟอสฟอรัส และเหล็กช่วยบำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง ช่วยลดความเป็นกรดในกระเพาะอาหาร ช่วยบำรุงกำลัง บรรเทาอาการไข้หวัด บำรุงสมอง ปรับธาตุให้สมดุล แก้โรคกระเพาะอาหาร บำรุงสายตา
ในเห็ดหอมมีสารพิเศษคือ “เลนติแนน” ซึ่งช่วยทำให้ระดับโคเลสเตอรอลในร่างกายลดต่ำลง และสาร “โพลิแซคคาร์ไรด์” ที่ช่วยในการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน ต่อต้านแบคทีเรียและไวรัส
6. เห็ดเผาะ
ช่วยบำรุงร่างกาย แก้ช้ำใน หยุดการไหลของเลือด (ช่วยให้เลือดแข็งตัวเร็ว) ช่วยสมานแผล ลดอาการบวม ลดอาการคันนิ้วมือนิ้วเท้า และช่วยลดไข้ ร้อนใน
7. เห็ดนางฟ้า
เห็ดนางฟ้า 100 กรัม จะให้พลังงานทั้งหมด 35 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 2.3 กรัม ไขมัน 0.3 กรัม คาร์โบไฮเดรต 5.7 กรัม และไนอะซิน 2.5 มิลลิกรัม
ลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็ง โรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน ลดไขมันในเส้นเลือด ช่วยให้การไหลเวียนเลือดดี ลดความดันโลหิตสูง ป้องกันโรคกระเพาะ
8. เห็ดนางรม
ป้องกันโรคโลหิตจาง โรคความดันโลหิตสูง บำบัดอาการปวดและชาตามร่างกาย แขนขา ช่วยขยายหลอดเลือดและอาการเอ็นยึด ยับยั้งการเติบโตของเซลล์มะเร็ง กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้ทำงานดีขึ้น ช่วยลดน้ำตาลในเลือด ปรับความดันโลหิตและความเข้มข้นของไขมันในเลือด
9. เห็ดขอน
บำรุงร่างกาย แก้ไข้พิษ และช่วยระบบขับถ่ายทำงานดีขึ้น ยับยั้งการเติบโตของเซลล์มะเร็ง ช่วยลดไขมันในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานและผู้ติดเชื้อ HIV ทำให้ผู้ป่วยมีอายุยืนยาวต่อไป
10. เห็ดกระดุม หรือ เห็ดแชมปิญอง
ช่วยรักษาและป้องกันการเกิดมะเร็งเต้านมมากที่สุด โดยสารบางอย่างในเห็ดไปช่วยยับยั้งเอนไซม์อะโรมาเตส (aromatase) ทำให้เกิดการยับยั้งการเปลี่ยนฮอร์โมนเอนโดรเจนเป็นฮอร์โมนเอสโตรเจนในผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน เมื่อร่างกายผลิตฮอร์โมนเอสโตรเจนได้น้อยลง ก็ลดโอกาสการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งเต้านมให้น้อยลงตามไปด้วย
และยังช่วยลดความดันโลหิตสูง ช่วยให้แม่มีน้ำนมมากขึ้น และลดการเติบโตของเชื้อแบคทีเรียในร่างกาย
11. เห็ดหลินจือ
ช่วยให้ระบบทางเดินอาหารทำงานได้ดี ทั้งเรื่องโรคกระเพาะ โรคแผลในลำไส้ ท้องผูก อาหารไม่ย่อย ริดสีดวง ช่วยให้ระบบไหลเวียนโลหิตทำงานได้ดีขึ้น ลดอาการโรคความดันโลหิตสูงและต่ำ โรคเบาหวาน ลดโคเลสเตอรอลในเลือด บรรเทาอาการไขข้ออักเสบ
ในเห็ดหลินจือมีสารสำคัญคือ “เบต้ากลูแคน” ซึ่งมีคุณสมบัติต้านมะเร็ง และยืดชีวิตผู้ป่วยเอดส์ รวมทั้งช่วยรักษาอาการโรคหลอดลมอักเสบเรื้อรังและโรคหัวใจด้วย
12. เห็ดตับเต่า
บำรุงร่างกาย บำรุงกำลัง ช่วยให้ระบบไหลเวียนเลือดทำงานได้ดี ดับพิษร้อน บรรเทาอาการปวดชาตามแขนขา ตามกระดูกและเส้นเอ็น ลดอาการระดูขาว หยุดการเติบโตและต่อต้านเนื้อร้ายหรือเซลล์มะเร็ง
(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 154 ตุลาคม 2556 โดย ปุยฝ้าย)