• ตัวเองไม่ดีเหมือนคนอื่น
ปุจฉา : ถ้าหากเรารู้สึกว่าตัวเองไม่ดีเหมือนคนอื่น เราจะมีทางแก้ไขอย่างไร เพื่อให้ชีวิตพัฒนาขึ้นครับ
วิสัชนา :
การเหยียดตัวเอง ยกคนอื่น มันไม่ใช่หนทางความเจริญของมนุษย์
ถ้าคนมีปัญญา การเอาตัวไปเปรียบกับคนอื่นที่ดีกว่า จะมีความรู้สึกกระตุ้นต่อมอยาก ทะเยอทะยาน ว่าจะต้องทำให้ได้อย่างนั้น ทำให้ได้อย่างนี้
แต่คนที่ไม่มีปัญญา จะมองว่าทำไมเขาถึงดีกว่าเราทุกเรื่อง ไม่ไหวแล้ว อะไรๆมันก็ดีไปหมด เลยกลายเป็นอิจฉาตาร้อน
เพราะฉะนั้น ท่านสอนไว้ว่า ให้มองคนที่ต่ำกว่าตัวเอง เราก็จะรู้สึกว่า เออ.. อย่างน้อยเราก็สูงกว่าเขาหน่อยนึง เราจะมีกำลังใจ แต่ถ้ามองคนที่สูงกว่าตัวเราเสมอๆ เราก็จะมีแต่ความรู้สึกแย่
ชีวิตคือตัวปัญหา ถ้าไม่เรียนรู้ ไม่ศึกษาปัญหา แล้วก็ไม่ใช้ปัญญาในการแก้ เราก็พ่ายแพ้ชีวิตนี้ แล้วสุดท้ายชีวิตนี้ก็ไม่พัฒนา
ถ้าเข้าใจว่า ชีวิตคือตัวปัญหา แล้วเรียนรู้ศึกษา ใช้ปัญญาเข้าแก้ ชีวิตมันก็จะพัฒนาขึ้นเรื่อยๆ
• คำว่า “พยายาม” คืออะไร?
ปุจฉา : เวลาลงมือทำอะไรก็ตาม คิดว่าตัวเองทำเต็มที่แล้ว แต่คนอื่นมองว่ายังใช้ไม่ได้ อย่างนี้ความหมายของคำว่าพยายามคืออะไรครับ
วิสัชนา :
พยายามของเรากับพยายามของคนอื่น มาตรฐานมันจะไม่เหมือนกัน ลองถามตัวเราเองว่า เราอยู่ในสังคมอะไร ถ้าอยู่ในสังคมของคนจำนวนมาก แล้วคนในสังคมนั้นเป็นผู้พัฒนา มีความสามารถ มีศักยภาพ มีความเพียรพยายาม มีความรู้เยอะ เราก็ต้องถามตัวเราว่า เราต้องการจะตะกายให้ถึงเขามั้ย ถ้าเราต้องการอย่างนั้น..พยายามแค่นั้นยังไม่พอ
แต่ถ้าบอกว่า เราไม่ต้องการตะกายให้ถึงเขา เราพอแค่นี้ อย่างนั้น..เราก็ไม่ต้องไปวิตกวิจารณ์ กับคำวิจารณ์ใดๆ เพราะถือว่านี่เป็นความสามารถ แล้วเราก็พอแล้วในสิ่งที่ทำแค่นี้
แต่ถ้าเราไม่รู้จักคำว่าพอ แล้วบอกตัวเองว่า เราต้องพัฒนาขึ้นไปเรื่อยๆ อย่างนั้น..ก็อย่าบ่นว่าเหนื่อยเหลือเกิน ทุกข์เหลือเกิน ลำบากเหลือเกิน ทรมานเหลือเกิน เพราะเราต้องการความสามารถ ความสำเร็จที่สูงกว่าที่มีอยู่ มันก็ต้องขวนขวายให้เยอะขึ้น ต้องพยายามให้มากขึ้น
แต่ถ้าไม่คิดจะพัฒนาตัวเอง แล้วเราไปอยู่ในสังคมที่เขาพัฒนาสูงสุดหรือสูงกว่าเรา ถ้าอย่างนั้นก็จำเป็นเหมือนกันที่ต้องทำหูหนวก ตาบอด แล้วก็บอกกับตัวเองว่า เราเอาแค่นี้พอ แล้วอย่าไปสนใจขี้ปากชาวบ้าน
• สั่งสมอารมณ์ที่เป็นกุศล
ปุจฉา : ทุกวันนี้ในสังคมมีแต่เรื่องราวที่ไม่ดีมากมายที่เราได้รับรู้ เพราะฉะนั้น เราจะสั่งสมอารมณ์ที่เป็นกุศล ในท่ามกลางความอกุศลได้อย่างไรคะ
วิสัชนา :
อืม... ที่จริงขี้ก็มีประโยชน์นะ ถ้ารู้จักที่จะบริหารจัดการ เช่น เอามาทำปุ๋ย สร้างมูลค่าเพิ่ม ทำแก๊สชีวภาพ
จริงๆแล้วในอกุศล มันก็มีของดีๆอยู่ให้เราเรียนรู้ศึกษาได้เหมือนกัน ถ้าเรารู้จัก เข้าใจ มีปัญญา
หลวงปู่จึงเขียนบทโศลกสอนไว้ว่า “คนฉลาดใช้กิเลส มีแต่คนโง่โดนกิเลสใช้”
กิเลสเป็นกุศลหรืออกุศล เออ.. กิเลสเป็นอกุศล ถ้าเรามีสติปัญญา เราก็จะอยู่เหนืออกุศลและใช้อกุศล แต่ถ้าเราโง่เขลาเบาปัญญา เราก็จะอยู่ใต้อกุศล แล้วโดนอกุศลครอบงำ
แต่กุศล อกุศลก็ไม่ได้สำคัญ สำคัญว่าโง่หรือฉลาด มีปัญญาหรือไม่มีปัญญา นั่นแหละสำคัญกว่า
(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 153 กันยายน 2556 โดย หลวงปู่พุทธะอิสระ วัดอ้อน้อย จ.นครปฐม)
