พ่อแม่เลี้ยงบวก : ข้ามสะพานลอย

เสียงเบรกดังเอี๊ยดดดดด

พ่อ : (น้ำเสียงฉุนเฉียวหนัก) ไอ้เด็กบ้าเอ๊ย! อยากตายหรือยังไง? สะพานลอยก็มีทำไมไม่รู้จักใช้ฮึ! ดีนะเบรกทัน ไม่งั้นได้ไปนอวัดแน่ ยังจะมามองหน้าอีก ดูซิ! ไม่มีระเบียบวินัยเสียเลย เรียนมหาวิทยาลัยซะเปล่า ครูบาอาจารย์ พ่อแม่ไม่สั่งสอนหรือไงวะ?!?

ลูก : โอ๊ย!! ตายแล้วพ่อ!

พ่อ : ยังไม่ตาย ยังอยู่นี่ ร้องทำไม?

ลูก : แล้วพ่อจบมหาวิทยาลัยรึเปล่าครับ?

พ่อ : จบสิ ถามทำไม?

ลูก : อ้าว! แล้วทำไมวันนั้นตอนไปห้างโลตุ๊ด เราเกือบถูกรถชนเพราะพ่อข้ามถนนไม่ใช้สะพานลอย รถเก๋ง คันนั้นเบรคดังเอี๊ยดดดเหมือนพ่อเบรคเมื่อกี๊เลย เขาโกรธมากๆ มองพ่อเขม็งเลย (น้ำเสียงกังวล) พ่อว่าคนขับเขาจะรู้ไหมว่าพ่อเรียนจบมหาวิทยาลัย แล้วผมกำลังเรียนอยู่ชั้นป.2 ห้องครูกานดา?!!? (ซาวด์เสียงหัวเราะ)

พ่อ : เอ่อ.....

ลูก : แล้วพ่อว่า ปู่กับย่าจะโดนด่าด้วยมั้ยครับ? (ซาวด์เสียงหัวเราะที่ดังกว่าเดิม)

หมอเหมียวชวนคุย

พ่อแม่ทุกคนอยากให้ลูกเติบโตเป็นคนดี มีวินัย ไม่เห็นแก่ตัว การพร่ำสอนแต่คำพูดไม่สามารถเทียบเท่าการกระทำ
ของพ่อแม่ บางครั้งพ่อแม่ฝ่าฝืนกฎจราจรเล็กๆน้อยๆ เห็นว่าเป็นเรื่องไม่เสียหายอะไร ใครๆก็ทำ ซึ่งลูกจะซึมซับการกระทำของพ่อแม่ซึ่งเป็นเหมือนการสอนอย่างไม่รู้ตัวให้ลูกค่ะ

ไม่สอนลูกแบบอิเหนาเป็นเอง

• ถ้าแม่สอนลูกว่า ไม่ควรพูดหยาบคาย แต่แม่พูดหยาบคายให้ลูกได้ยิน
• ถ้าพ่อบอกลูกว่า การกินเหล้าเป็นสิ่งไม่ดี แต่พ่อกินเหล้าต่อหน้าลูกบ่อยๆ
• ถ้าแม่บ่นลูกว่า ใช้จ่ายฟุ่มเฟือยซื้อแต่ของเล่นซื้อแต่เกม แต่แม่หมดเงินก้อนโตกับกระเป๋าแบรนด์เนมรุ่นใหม่
• ถ้าพ่อสอนว่า พี่น้องทะเลาะกันเป็นสิ่งไม่ดี แต่พ่อก็ทะเลาะกับแม่เสมอ
• ถ้าแม่ตำหนิ คนข้ามถนนไม่ใช้สะพานลอย แต่แม่เองข้ามถนนใต้สะพานลอยเพราะเร็วดี ขี้เกียจขึ้นบันได

ถ้าพ่อแม่มีนิสัยอิเหนาเป็นเอง ไม่เคารพคำพูดที่ตัวเองสอน แต่ทำสิ่งตรงข้ามกับที่ตัวเองสอน ลูกจะไม่จำคำสอนดีๆของพ่อแม่ แต่จะจำการกระทำที่ไม่ดีแทน เพราะคมชัดทั้งน้ำเสียง คำพูด และการกระทำ ซึ่งมีอิทธิพลต่อลูกที่จำไว้ทำเป็นแบบอย่าง อยากให้ลูกเป็นคนดี พ่อแม่ก็ต้องพูดดีทำดีให้ลูกดู

ควรทำ

- พ่อแม่ที่สามารถควบคุมอารมณ์ได้และแสดงออกได้เหมาะสม จะเป็นแบบอย่างที่ดีให้เด็กเลียนแบบ และเป็นการสอนลูกโดยไม่รู้ตัว

- การทำตามกฎ กติกา เป็นเรื่องที่ดี ต้องใช้ความคิด ความอดกลั้น ความอดทน ต้องคิดถึงความรู้สึกของผู้อื่นที่ได้รับความเดือนร้อนจากเรา ที่สำคัญ คือ จะทำให้เราอยู่รวมกันได้อย่างมีความสุข

ไม่ควรทำ

- เวลาโกรธ เรามักควบคุมตนเองได้ต่ำ ลืมตัว จะทำไปตามอัตโนมัติ พ่อแม่บางคนโกรธขณะขับรถ แล้วชอบโทษคนอื่น บ่นและว่าลามไปถึงผู้ที่ไม่เกี่ยวข้อง พูดคำหยาบคายให้คนในรถตัวเองฟัง บีบแตรใส่ ทำท่าทางหยาบคาย จอดรถลงไปหาเรื่อง ขับรถไปปาดหน้ารถที่ทำให้โกรธ ฯลฯ พฤติกรรมเหล่านี้ เด็กจะเรียนรู้และจดจำอยู่ตลอดเวลา

- การทำอะไรตามใจตนเอง ไม่คำนึงถึงกฎ กติกา เป็นเรื่องที่ทำได้ง่าย ไม่ต้องใช้ความคิด ความอดกลั้น รวมถึงไม่ต้องคิดถึงความรู้สึกของผู้อื่นที่ได้รับความเดือนร้อนจากเรา ใช้แต่ความพอใจส่วนตัวเป็นหลัก คนส่วนใหญ่จึงเลือกวิธีการนี้

* หัวใจการเลี้ยงดู

แบบอย่างที่ดีของพ่อแม่มีอิทธิพลต่อการเลี้ยงลูกให้เป็นคนดี

จัดทำข้อมูลโดย : นพ. ประเวช ตันติพิวัฒนสกุล กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข แผนงานสร้างเสริมสุขภาพจิตเพื่อสุขภาวะสังคมไทย
สนับสนุนโดย : สำนักกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 148 เมษายน 2556 โดย แผนงานสร้างเสริมสุขภาพจิตเพื่อสุขภาวะสังคมไทย)