เราได้ยินบ่อยๆ นะครับว่า “ก็เลือกเกิดไม่ได้นี่ ถ้าเลือกเกิดได้ก็จะเลือกเกิดให้ดีที่สุด ร่ำรวยที่สุด สวยที่สุด ดีที่สุด...แต่เลือกเกิดไม่ได้”
ถ้าจะถามว่า เราเลือกทำกรรมใช่หรือไม่ การทำกรรมนี่ใครเป็นคนเลือก เราเป็นคนเลือกทำกรรม กรรมเป็นตัวกำหนดการเกิดของเรา คนเราเป็นไปตาม กรรม จะเป็นดี เป็นชั่ว เป็นทุกข์ อย่างไรนั้นเป็นไปตามกรรม
กมฺมุนา วตฺตตี โลโก สัตว์โลกเป็นไปตามกรรม เมื่อเราเป็นคนเลือกทำกรรม และกรรมเป็นตัวกำหนดการเกิดของเรา เพราะฉะนั้นใช่เราหรือเปล่าที่เป็นคนเลือกเกิด เพราะเลือกทำกรรมนั้นเอง
เหมือนกับคนไปติดคุก เขาก็ทำกรรมที่เป็นเหตุให้ติดคุก เสร็จแล้วพอติดคุกแล้ว เขาบอกว่าเขาไม่ได้เลือก ที่จริงเขาเลือกเพราะเขาไปทำกรรมที่เป็นเหตุให้ติดคุก ยกเว้นคนที่ถูกใส่ความ คนที่ไม่ได้ทำ แต่ว่ามันอาจจะเป็นกรรมเก่าหรือกรรมใหม่ก็แล้วแต่ ยกเว้นไปบ้าง เพราะกฎทุกอย่างมีข้อยกเว้น แต่ในที่สุดเขาก็เป็นผู้บริสุทธิ์อยู่ดีถ้าเขาไม่ได้ทำ แต่ส่วนมาก ได้ทำ
เพราะฉะนั้นเมื่อเราเป็นผู้เลือกทำกรรม และกรรมเป็นตัวกำหนดในการเกิด เราถือว่าเราเป็นผู้เลือก การเกิด คนที่มีบารมีดีๆ เขาเลือกเกิดได้ มีพระสูตรอ้างอิง คือสังขารูปปัตติสูตร พระไตรปิฎกเล่ม ๑๔ ข้อ ๑๓๘ พระพุทธเจ้าได้ตรัสกับภิกษุทั้งหลาย ว่า
ผู้ที่ประกอบพร้อมสมบูรณ์ด้วยศรัทธา ศีล สุตะ (สดับตรับฟังมาก)จาคะ และปัญญา ปรารถนาเกิดเป็นอะไรก็สามารถเกิดในภพนั้นได้ โดยที่สุดแม้ปรารถนาสิ้นอาสวะก็สิ้นอาสวะได้ ถ้ามีธรรม ๕ อย่างนี้พรั่งพร้อม
มีเรื่องเล่า เรื่องพระเจ้าพิมพิสารท่านเป็นโสดาบัน ท่านมีสิทธิ์จะไปเกิดชั้นดุสิต ซึ่งเป็นที่เกิดของนัก ปราชญ์ เป็นที่เกิดของผู้มีธรรมทั้งหลาย แต่พระเจ้าพิมพิสารไปเลือกเกิดชั้นจาตุมหาราช เป็นชั้นเทพต่ำ ที่สุด ท่านเลือกไปเกิดที่นั่น ถามว่าทำไมท่านจึงเลือกไปเกิดที่นั่น ท่านบอกว่าเป็นภพเก่าของท่าน ท่านเคยเกิดอยู่ที่นั่นนาน ท่านคุ้นเคยกับที่นั่น ท่านอยากจะเกิดที่นั่น ก็ไปเกิดได้ นี่ท่านเลือกเกิดได้
พระพุทธเจ้า ตามตำนานว่า ก่อนจะมาเกิดในโลก มนุษย์ ตอนที่มาจากเทวดามาเกิดในโลกมนุษย์ ท่านก็เลือกว่าจะเกิดที่ไหนดี ก็เลือกมาเกิดเหมือนกัน พวกเทวดานี่เขาเลือกเกิดได้นะครับ
คนที่รวยมีเงินเยอะๆ เลือกที่อยู่ได้ เขาอยู่ที่นี่บ้าง ที่โน่นบ้าง หรือเขาจะไปอยู่ที่ไหนก็อยู่ได้ ไปปลูกบ้านที่ไหนสักหลังไม่ใช่เรื่องยากสำหรับคนที่มีเงินเยอะ เลือกที่อยู่ได้ เบื่อที่นี่ก็ไปอยู่ที่นั่น เบื่อที่โน่นก็ไปที่นั่น เลือกที่อยู่ได้
แต่คนที่ไม่มีเงิน มันเลือกไม่ได้ อยู่กระท่อมก็ต้องอยู่ไป ไม่มีทางเลือกเพราะมีทุนน้อย มีทางเลือกน้อย คนที่มีความรู้เยอะ มีความรู้หลายแขนง เลือกงานทำได้ อยากจะลองตรงไหนก็ไปลองได้ คนแย่งตัวกันด้วยซ้ำไป คนที่มีความรู้น้อยขาดความรู้ เที่ยวสมัครงานเป็นเดือน เป็นปีสองปีไม่มีใครรับ หาเงินหางานทำไม่ได้ นี่แหละครับความแตกต่างมันมีอยู่
เพราะฉะนั้นเราเลือกเกิดได้ถ้าเรามีบุญบารมี มีคุณงามความดี ถึงเราจะไม่มีคุณงามความดีอะไร สภาพที่เราทำกรรมเอาไว้แล้วไปเกิด กรรมเป็นตัวกำหนดการเกิด ก็เหมือนกับเราเลือกเหมือนกัน
คราวนี้มีปัญหาว่า ถ้าคนมีธรรม ๕ ประการตามที่กล่าวมา แต่ไม่มีความปรารถนา หรือมีความปรารถนาแต่ไม่มีธรรม ๕ ประการ คติของท่านผู้นั้นจะเป็นอย่างไร? จะเลือกได้ไหม?
ท่านบอกว่าไม่ได้ เพราะคติของท่านผู้นั้นไม่ต่อเนื่อง อันนี้เป็นนัยอรรถกถาสังขารูปปัตติสูตร ไม่ใช่ความเห็นของผม เป็นความเห็นของพระอรรถกถจารย์ ที่ท่านอธิบายสังขารูปปัตติสูตร ท่านบอกว่า “ถ้ามีธรรม ๕ ประการ แต่ไม่มีความปรารถนาว่า ขอให้เราไปเกิดที่นั่นเถิด ขอให้เราเป็นอย่างนั้นเถิด อย่างนี้ก็จะต้องไปตามกรรมที่ได้กระทำไว้”
อีกพวกหนึ่ง มีความปรารถนา แต่ไม่มีธรรม ๕ ประการนั้นก็ไม่ได้ มันต้องมีธรรม ๕ ประการนี้พร้อม บริบูรณ์ มีความปรารถนา มีความตั้งใจ มีความจงใจ จึงจะไปได้ตามที่ต้องการ เหมือนกับเรามีเงิน ๕๐๐ ให้เด็กไปซื้ออะไรมาก็ได้ เด็กก็จะซื้อสะเปะสะปะไปเรื่อยตามที่แกอยากจะซื้อ มันก็ตรงกับความต้องการของเราบ้าง ไม่ตรงบ้าง แต่ถ้าเราระบุไปเลยว่า ๕๐๐ นี้ซื้อสิ่งนั้นสิ่งนี้ ระบุสิ่งของไปเลย เด็กก็ต้องซื้อสิ่งที่เราต้องการมาได้ เพราะเราปรารถนาจงใจในสิ่งนั้น
“เราเลือกเกิดได้” เพราะฉะนั้นให้บำเพ็ญคุณงามความดีไว้มากๆ เพื่อจะได้เลือกเกิดได้ตามที่ต้องการ ถ้าต้องการจะเกิดที่ดีกว่านั้นคือเลือกไม่เกิด เลือกสิ้น อาสวะ
(จากหนังสือสิ่งที่ควรทำความเข้าใจกันใหม่เพื่อความถูกต้อง)
จาก ธรรมลีลา ฉบับที่ 103 มิถุนายน 2552
โดย อ.วศิน อินทสระ
ถ้าจะถามว่า เราเลือกทำกรรมใช่หรือไม่ การทำกรรมนี่ใครเป็นคนเลือก เราเป็นคนเลือกทำกรรม กรรมเป็นตัวกำหนดการเกิดของเรา คนเราเป็นไปตาม กรรม จะเป็นดี เป็นชั่ว เป็นทุกข์ อย่างไรนั้นเป็นไปตามกรรม
กมฺมุนา วตฺตตี โลโก สัตว์โลกเป็นไปตามกรรม เมื่อเราเป็นคนเลือกทำกรรม และกรรมเป็นตัวกำหนดการเกิดของเรา เพราะฉะนั้นใช่เราหรือเปล่าที่เป็นคนเลือกเกิด เพราะเลือกทำกรรมนั้นเอง
เหมือนกับคนไปติดคุก เขาก็ทำกรรมที่เป็นเหตุให้ติดคุก เสร็จแล้วพอติดคุกแล้ว เขาบอกว่าเขาไม่ได้เลือก ที่จริงเขาเลือกเพราะเขาไปทำกรรมที่เป็นเหตุให้ติดคุก ยกเว้นคนที่ถูกใส่ความ คนที่ไม่ได้ทำ แต่ว่ามันอาจจะเป็นกรรมเก่าหรือกรรมใหม่ก็แล้วแต่ ยกเว้นไปบ้าง เพราะกฎทุกอย่างมีข้อยกเว้น แต่ในที่สุดเขาก็เป็นผู้บริสุทธิ์อยู่ดีถ้าเขาไม่ได้ทำ แต่ส่วนมาก ได้ทำ
เพราะฉะนั้นเมื่อเราเป็นผู้เลือกทำกรรม และกรรมเป็นตัวกำหนดในการเกิด เราถือว่าเราเป็นผู้เลือก การเกิด คนที่มีบารมีดีๆ เขาเลือกเกิดได้ มีพระสูตรอ้างอิง คือสังขารูปปัตติสูตร พระไตรปิฎกเล่ม ๑๔ ข้อ ๑๓๘ พระพุทธเจ้าได้ตรัสกับภิกษุทั้งหลาย ว่า
ผู้ที่ประกอบพร้อมสมบูรณ์ด้วยศรัทธา ศีล สุตะ (สดับตรับฟังมาก)จาคะ และปัญญา ปรารถนาเกิดเป็นอะไรก็สามารถเกิดในภพนั้นได้ โดยที่สุดแม้ปรารถนาสิ้นอาสวะก็สิ้นอาสวะได้ ถ้ามีธรรม ๕ อย่างนี้พรั่งพร้อม
มีเรื่องเล่า เรื่องพระเจ้าพิมพิสารท่านเป็นโสดาบัน ท่านมีสิทธิ์จะไปเกิดชั้นดุสิต ซึ่งเป็นที่เกิดของนัก ปราชญ์ เป็นที่เกิดของผู้มีธรรมทั้งหลาย แต่พระเจ้าพิมพิสารไปเลือกเกิดชั้นจาตุมหาราช เป็นชั้นเทพต่ำ ที่สุด ท่านเลือกไปเกิดที่นั่น ถามว่าทำไมท่านจึงเลือกไปเกิดที่นั่น ท่านบอกว่าเป็นภพเก่าของท่าน ท่านเคยเกิดอยู่ที่นั่นนาน ท่านคุ้นเคยกับที่นั่น ท่านอยากจะเกิดที่นั่น ก็ไปเกิดได้ นี่ท่านเลือกเกิดได้
พระพุทธเจ้า ตามตำนานว่า ก่อนจะมาเกิดในโลก มนุษย์ ตอนที่มาจากเทวดามาเกิดในโลกมนุษย์ ท่านก็เลือกว่าจะเกิดที่ไหนดี ก็เลือกมาเกิดเหมือนกัน พวกเทวดานี่เขาเลือกเกิดได้นะครับ
คนที่รวยมีเงินเยอะๆ เลือกที่อยู่ได้ เขาอยู่ที่นี่บ้าง ที่โน่นบ้าง หรือเขาจะไปอยู่ที่ไหนก็อยู่ได้ ไปปลูกบ้านที่ไหนสักหลังไม่ใช่เรื่องยากสำหรับคนที่มีเงินเยอะ เลือกที่อยู่ได้ เบื่อที่นี่ก็ไปอยู่ที่นั่น เบื่อที่โน่นก็ไปที่นั่น เลือกที่อยู่ได้
แต่คนที่ไม่มีเงิน มันเลือกไม่ได้ อยู่กระท่อมก็ต้องอยู่ไป ไม่มีทางเลือกเพราะมีทุนน้อย มีทางเลือกน้อย คนที่มีความรู้เยอะ มีความรู้หลายแขนง เลือกงานทำได้ อยากจะลองตรงไหนก็ไปลองได้ คนแย่งตัวกันด้วยซ้ำไป คนที่มีความรู้น้อยขาดความรู้ เที่ยวสมัครงานเป็นเดือน เป็นปีสองปีไม่มีใครรับ หาเงินหางานทำไม่ได้ นี่แหละครับความแตกต่างมันมีอยู่
เพราะฉะนั้นเราเลือกเกิดได้ถ้าเรามีบุญบารมี มีคุณงามความดี ถึงเราจะไม่มีคุณงามความดีอะไร สภาพที่เราทำกรรมเอาไว้แล้วไปเกิด กรรมเป็นตัวกำหนดการเกิด ก็เหมือนกับเราเลือกเหมือนกัน
คราวนี้มีปัญหาว่า ถ้าคนมีธรรม ๕ ประการตามที่กล่าวมา แต่ไม่มีความปรารถนา หรือมีความปรารถนาแต่ไม่มีธรรม ๕ ประการ คติของท่านผู้นั้นจะเป็นอย่างไร? จะเลือกได้ไหม?
ท่านบอกว่าไม่ได้ เพราะคติของท่านผู้นั้นไม่ต่อเนื่อง อันนี้เป็นนัยอรรถกถาสังขารูปปัตติสูตร ไม่ใช่ความเห็นของผม เป็นความเห็นของพระอรรถกถจารย์ ที่ท่านอธิบายสังขารูปปัตติสูตร ท่านบอกว่า “ถ้ามีธรรม ๕ ประการ แต่ไม่มีความปรารถนาว่า ขอให้เราไปเกิดที่นั่นเถิด ขอให้เราเป็นอย่างนั้นเถิด อย่างนี้ก็จะต้องไปตามกรรมที่ได้กระทำไว้”
อีกพวกหนึ่ง มีความปรารถนา แต่ไม่มีธรรม ๕ ประการนั้นก็ไม่ได้ มันต้องมีธรรม ๕ ประการนี้พร้อม บริบูรณ์ มีความปรารถนา มีความตั้งใจ มีความจงใจ จึงจะไปได้ตามที่ต้องการ เหมือนกับเรามีเงิน ๕๐๐ ให้เด็กไปซื้ออะไรมาก็ได้ เด็กก็จะซื้อสะเปะสะปะไปเรื่อยตามที่แกอยากจะซื้อ มันก็ตรงกับความต้องการของเราบ้าง ไม่ตรงบ้าง แต่ถ้าเราระบุไปเลยว่า ๕๐๐ นี้ซื้อสิ่งนั้นสิ่งนี้ ระบุสิ่งของไปเลย เด็กก็ต้องซื้อสิ่งที่เราต้องการมาได้ เพราะเราปรารถนาจงใจในสิ่งนั้น
“เราเลือกเกิดได้” เพราะฉะนั้นให้บำเพ็ญคุณงามความดีไว้มากๆ เพื่อจะได้เลือกเกิดได้ตามที่ต้องการ ถ้าต้องการจะเกิดที่ดีกว่านั้นคือเลือกไม่เกิด เลือกสิ้น อาสวะ
(จากหนังสือสิ่งที่ควรทำความเข้าใจกันใหม่เพื่อความถูกต้อง)
จาก ธรรมลีลา ฉบับที่ 103 มิถุนายน 2552
โดย อ.วศิน อินทสระ
