ปุจฉา
ศรัทธาหมายความว่าอย่างไร และทำอย่างไรถึงจะศรัทธาในตัวเองได้
วิสัชนา
ศรัทธามี 2 ประเภท คือ ถ้าเป็นศรัทธาอย่างชาวบ้านก็แปลว่าความเชื่อ คือเขาบอกยังไง ก็เชื่อตามเขา แต่ถ้าเป็นศรัทธาอย่างพุทธ แปลว่า ปัญญาญาณ หยั่งรู้
ศรัทธาที่ใช้ปัญญาญาณหยั่งรู้ นั่นก็คือ การวิเคราะห์ ให้ การเปรียบเทียบ วิจารณ์พิจารณา เหมือนดังที่พระเจ้าปเสนธิโกศล ถามพระพุทธเจ้าว่า พรหมณะทั้งหกที่เขาถือกันว่าเป็นพระอรหันต์ในโลกนี้ ไม่ว่าจะเป็น นิครนถ์ สัญชัญเวลัฏฐบุตร ปกุบาธจัจจายนะ อชิตกัมพล มักขลิโคสาล ปูรณกัสสป เหล่านี้เป็นอรหันต์จริงหรือเปล่า พระพุทธเจ้าตรัสว่า "มหาบพิตร การที่พระองค์จะดูใครว่าเป็นอรหันต์ หมดกิเลสหรือไม่นั้น ก็ต้องดูว่าเขาเป็นผู้บริโภคกามไหม ตกเป็นทาสของกามหรือเปล่า มีกามเป็นเจ้านายไหม แล้วมีกามเป็นที่อยู่อาศัย มีกามเป็นเครื่องไปเครื่องมาหรือเปล่า ถ้าเขายังตกอยู่ในกาม มีกามเป็นเจ้านาย มีกามเป็นที่อยู่อาศัย มีกามเป็นเครื่องไปเครื่องมาแล้ว ยังแสวงหาแต่กาม แสดงว่าจะหมดกามเป็นไปไม่ได้"
ส่วนคำถามที่ว่าทำอย่างไรถึงจะศรัทธาในตนเองได้นั้น ก็ต้องสร้าง 3 สิ่งให้เกิดขึ้น คือ การงานดี ตบะดี ปัญญาดี
การงานดี ก็คือ การทำเพื่อประโยชน์ส่วนรวมเป็นใหญ่ คำนึงถึงประโยชน์ภายในเป็นเกณฑ์ ทำเพื่อส่วนรวม ทำเพื่อพลี ทำเพื่ออุทิศให้เกิดประโยชน์ เรียกว่าการงานสะอาด การงานดี
ตบะดี ก็คือเราต้องรักษาใจ เราให้เป็นหนึ่ง แนบแน่นสนิทจน กระทั่งไม่เกิดอารมณ์ชนิดใดๆ ออกมา คือ สติ สมาธิ และตบะ
ปัญญา คือ ความใคร่ครวญ ไม่ว่าจะรู้อะไร ฟังอะไร ดูอะไร ดมอะไร และสัมผัสอะไร ต้องผ่านปัญญาการใคร่ครวญก่อนที่จะเชื่อ แต่ว่าถ้าไม่เชื่อก็ปฏิเสธ นั่นก็ไม่ใช่ ต้องผ่านการวิจารณ์ตรวจสอบพิจารณาใคร่ครวญจนละเอียดถี่ถ้วน จึงยอมรับหรือปฏิเสธ
เมื่อเรามี 3 สิ่งนี้ คือ การงานดี ตบะดี ปัญญาดี ก็ถือว่าเราแก่กล้าและศรัทธาในตัวเรา
ลูกรัก.....
พ่อมีเรื่องอะไรมากมายที่จะคุยให้ฟัง อยากจะเตือนพวกเจ้าให้รู้ว่า อย่าทำตนเป็นทัพพีคนแกง เพราะมันอยู่ในหม้อก็คนแกงก็มั่วอยู่ในน้ำแกง คนจนกระทั่งสึกงอและพังไปในที่สุดแต่มันไม่เคยรับรสแกงเลย
พวกเจ้าทั้งหลายที่อยู่ในพระธรรมวินัย นุ่งห่มผ้ากาสาว-พัสตร์อยู่ในพระศาสนา ถ้าไม่รู้เรื่องอะไรในพระธรรมวินัยที่นำไปปฏิบัติ ก็ไม่ต่างอะไรกับทัพพีคนแกง โดยไม่ได้ประโยชน์อะไร และหากการที่พวกเจ้าอุตส่าห์ออกมาจากหัวเมืองเข้ามาอยู่ในป่า ซึ่งมีทั้งป่าชัฏ ป่าช้า อะไรก็แล้วแต่ ซึ่งถ้าเจ้าไม่โง่เกินไปก็คงจะได้อะไรๆ ให้มันเบาๆ ออกไปจากตัวบ้าง เพราะในป่าเขาลำเนาไพรมันมีกลิ่นอายของธรรมชาติของสรรพสิ่งที่ไร้มายาการ มีกลิ่นอายของสติและความสงบสดชื่นของความมีชีวิตวิญญาณ ซึ่งเราควรจะรู้อะไรๆ จากสิ่งเหล่านี้บ้าง ควรได้สิ่งดีๆ ความสงบสดชื่น เบิกบานแจ่มใส สิ่งใดๆ ที่เป็นธรรมชาติ ควรจะซึมสิงเข้าไปในหัวใจซะบ้าง เพราะมันจะทำให้จิตใจปลอดโปร่งไม่หงุดหงิด ไม่ฟุ้งซ่าน รำคาญ หรือโกรธง่าย ความสงบและสันติเกิดขึ้นภายใน แสดงว่าเราไม่ใช่ทัพพีคนแกง แต่เรากลายเป็นสำลีที่ดูดรสน้ำแกงได้ ถือว่าเราได้ประโยชน์จากการมาครั้งนี้
อีกประการหนึ่ง หากครูบาอาจารย์อบรมสั่งสอนของ ดีไปมากมายมหาศาล ถ้าเจ้าไม่ได้ทำให้มันเกิดประโยชน์อะไรขึ้นมา ก็ไม่ต่างกับทัพพีคนแกง หรือว่าสากกะเบือตำน้ำพริก ซึ่งไม่รู้รสชาติของพริกที่มันตำ ไม่รู้รสแกงที่มันคน ครูผู้อารีอุตส่าห์อบรมขัดเกลาให้อยู่ในพระธรรมวินัย ให้ออกไปเป็นลูกที่ดีของพ่อแม่ เป็นพี่ที่ดีของน้อง เป็นเยาวชนที่ดีของชาติ เพียงเพื่อจะอบรมให้เราเป็นคนดี แต่ถ้าเราไม่รับฟัง ฟังแล้วไม่ทำตาม ก็ไม่ต่างกับสากกะเบือที่มีไว้ตำน้ำพริกหรือทัพพีคนแกง ไม่ต่างอะไรกับไม้พายที่ใช้กวนขนม คนกันจนไม้พายหัก ก็ยังไม่รู้รสขนมที่ตัวเองลงไปกวนเลย
เพราะฉะนั้น หวังว่าทุกคนจะไม่เป็นดังนี้ เช่นการมาอยู่ป่าเขานี้ก็สงบ ถ้าเราซึมซับก็จะรู้และสัมผัสสิ่งต่างๆ ได้ ว่ามีอะไรดีๆ ให้กับตัวเอง การที่เรามาอยู่ในป่าเขาลำเนาไพร เพราะต้องการซึมซับอิงแอบอำนาจของป่าเขาลำเนาไพร ป่ามีพลังอำนาจในตัว นั่นคือความเงียบกับความสงบ ซึ่งสามารถทำให้เราสยบ หรือผวาหวาดกลัวได้ทุกเวลานาที แต่ถ้าเราเป็นคนสงบและเงียบยิ่งกว่าป่า ก็จะกล้า เดินคนเดียวในป่าอย่างรื่นเริงบันเทิงใจไม่ต้องกลัวใครเหยียบ ย่ำบีฑา เพราะเราสงบจริงๆ จึงกล้าอยู่ในป่าคนเดียวโดยไม่หวาดผวาและยุ่งเกี่ยวกับอะไร
แต่ถ้าเมื่อใดที่เรารู้สึกกลัวและหวาดผวา แสดงว่าใจเราไม่กล้าทำให้เกิดความสงบ และไม่เคยคบหากับความสันติ ความสว่างและความสะอาดของใจเลย ฉะนั้นถ้าเราต้องการสยบป่าให้อยู่ใต้มือใต้เท้า เราก็ต้องทำตัวเราให้เงียบและสงบ มีสันติในใจ ถ้าทำได้อย่างนี้เราก็ไม่ใช่ทัพพีคนแกง แต่เป็นสำลีที่ซึมซับทุกๆ อย่างได้ และเราก็จะเกิดศรัทธาขึ้นได้ในตนเอง
ศรัทธาหมายความว่าอย่างไร และทำอย่างไรถึงจะศรัทธาในตัวเองได้
วิสัชนา
ศรัทธามี 2 ประเภท คือ ถ้าเป็นศรัทธาอย่างชาวบ้านก็แปลว่าความเชื่อ คือเขาบอกยังไง ก็เชื่อตามเขา แต่ถ้าเป็นศรัทธาอย่างพุทธ แปลว่า ปัญญาญาณ หยั่งรู้
ศรัทธาที่ใช้ปัญญาญาณหยั่งรู้ นั่นก็คือ การวิเคราะห์ ให้ การเปรียบเทียบ วิจารณ์พิจารณา เหมือนดังที่พระเจ้าปเสนธิโกศล ถามพระพุทธเจ้าว่า พรหมณะทั้งหกที่เขาถือกันว่าเป็นพระอรหันต์ในโลกนี้ ไม่ว่าจะเป็น นิครนถ์ สัญชัญเวลัฏฐบุตร ปกุบาธจัจจายนะ อชิตกัมพล มักขลิโคสาล ปูรณกัสสป เหล่านี้เป็นอรหันต์จริงหรือเปล่า พระพุทธเจ้าตรัสว่า "มหาบพิตร การที่พระองค์จะดูใครว่าเป็นอรหันต์ หมดกิเลสหรือไม่นั้น ก็ต้องดูว่าเขาเป็นผู้บริโภคกามไหม ตกเป็นทาสของกามหรือเปล่า มีกามเป็นเจ้านายไหม แล้วมีกามเป็นที่อยู่อาศัย มีกามเป็นเครื่องไปเครื่องมาหรือเปล่า ถ้าเขายังตกอยู่ในกาม มีกามเป็นเจ้านาย มีกามเป็นที่อยู่อาศัย มีกามเป็นเครื่องไปเครื่องมาแล้ว ยังแสวงหาแต่กาม แสดงว่าจะหมดกามเป็นไปไม่ได้"
ส่วนคำถามที่ว่าทำอย่างไรถึงจะศรัทธาในตนเองได้นั้น ก็ต้องสร้าง 3 สิ่งให้เกิดขึ้น คือ การงานดี ตบะดี ปัญญาดี
การงานดี ก็คือ การทำเพื่อประโยชน์ส่วนรวมเป็นใหญ่ คำนึงถึงประโยชน์ภายในเป็นเกณฑ์ ทำเพื่อส่วนรวม ทำเพื่อพลี ทำเพื่ออุทิศให้เกิดประโยชน์ เรียกว่าการงานสะอาด การงานดี
ตบะดี ก็คือเราต้องรักษาใจ เราให้เป็นหนึ่ง แนบแน่นสนิทจน กระทั่งไม่เกิดอารมณ์ชนิดใดๆ ออกมา คือ สติ สมาธิ และตบะ
ปัญญา คือ ความใคร่ครวญ ไม่ว่าจะรู้อะไร ฟังอะไร ดูอะไร ดมอะไร และสัมผัสอะไร ต้องผ่านปัญญาการใคร่ครวญก่อนที่จะเชื่อ แต่ว่าถ้าไม่เชื่อก็ปฏิเสธ นั่นก็ไม่ใช่ ต้องผ่านการวิจารณ์ตรวจสอบพิจารณาใคร่ครวญจนละเอียดถี่ถ้วน จึงยอมรับหรือปฏิเสธ
เมื่อเรามี 3 สิ่งนี้ คือ การงานดี ตบะดี ปัญญาดี ก็ถือว่าเราแก่กล้าและศรัทธาในตัวเรา
ลูกรัก.....
พ่อมีเรื่องอะไรมากมายที่จะคุยให้ฟัง อยากจะเตือนพวกเจ้าให้รู้ว่า อย่าทำตนเป็นทัพพีคนแกง เพราะมันอยู่ในหม้อก็คนแกงก็มั่วอยู่ในน้ำแกง คนจนกระทั่งสึกงอและพังไปในที่สุดแต่มันไม่เคยรับรสแกงเลย
พวกเจ้าทั้งหลายที่อยู่ในพระธรรมวินัย นุ่งห่มผ้ากาสาว-พัสตร์อยู่ในพระศาสนา ถ้าไม่รู้เรื่องอะไรในพระธรรมวินัยที่นำไปปฏิบัติ ก็ไม่ต่างอะไรกับทัพพีคนแกง โดยไม่ได้ประโยชน์อะไร และหากการที่พวกเจ้าอุตส่าห์ออกมาจากหัวเมืองเข้ามาอยู่ในป่า ซึ่งมีทั้งป่าชัฏ ป่าช้า อะไรก็แล้วแต่ ซึ่งถ้าเจ้าไม่โง่เกินไปก็คงจะได้อะไรๆ ให้มันเบาๆ ออกไปจากตัวบ้าง เพราะในป่าเขาลำเนาไพรมันมีกลิ่นอายของธรรมชาติของสรรพสิ่งที่ไร้มายาการ มีกลิ่นอายของสติและความสงบสดชื่นของความมีชีวิตวิญญาณ ซึ่งเราควรจะรู้อะไรๆ จากสิ่งเหล่านี้บ้าง ควรได้สิ่งดีๆ ความสงบสดชื่น เบิกบานแจ่มใส สิ่งใดๆ ที่เป็นธรรมชาติ ควรจะซึมสิงเข้าไปในหัวใจซะบ้าง เพราะมันจะทำให้จิตใจปลอดโปร่งไม่หงุดหงิด ไม่ฟุ้งซ่าน รำคาญ หรือโกรธง่าย ความสงบและสันติเกิดขึ้นภายใน แสดงว่าเราไม่ใช่ทัพพีคนแกง แต่เรากลายเป็นสำลีที่ดูดรสน้ำแกงได้ ถือว่าเราได้ประโยชน์จากการมาครั้งนี้
อีกประการหนึ่ง หากครูบาอาจารย์อบรมสั่งสอนของ ดีไปมากมายมหาศาล ถ้าเจ้าไม่ได้ทำให้มันเกิดประโยชน์อะไรขึ้นมา ก็ไม่ต่างกับทัพพีคนแกง หรือว่าสากกะเบือตำน้ำพริก ซึ่งไม่รู้รสชาติของพริกที่มันตำ ไม่รู้รสแกงที่มันคน ครูผู้อารีอุตส่าห์อบรมขัดเกลาให้อยู่ในพระธรรมวินัย ให้ออกไปเป็นลูกที่ดีของพ่อแม่ เป็นพี่ที่ดีของน้อง เป็นเยาวชนที่ดีของชาติ เพียงเพื่อจะอบรมให้เราเป็นคนดี แต่ถ้าเราไม่รับฟัง ฟังแล้วไม่ทำตาม ก็ไม่ต่างกับสากกะเบือที่มีไว้ตำน้ำพริกหรือทัพพีคนแกง ไม่ต่างอะไรกับไม้พายที่ใช้กวนขนม คนกันจนไม้พายหัก ก็ยังไม่รู้รสขนมที่ตัวเองลงไปกวนเลย
เพราะฉะนั้น หวังว่าทุกคนจะไม่เป็นดังนี้ เช่นการมาอยู่ป่าเขานี้ก็สงบ ถ้าเราซึมซับก็จะรู้และสัมผัสสิ่งต่างๆ ได้ ว่ามีอะไรดีๆ ให้กับตัวเอง การที่เรามาอยู่ในป่าเขาลำเนาไพร เพราะต้องการซึมซับอิงแอบอำนาจของป่าเขาลำเนาไพร ป่ามีพลังอำนาจในตัว นั่นคือความเงียบกับความสงบ ซึ่งสามารถทำให้เราสยบ หรือผวาหวาดกลัวได้ทุกเวลานาที แต่ถ้าเราเป็นคนสงบและเงียบยิ่งกว่าป่า ก็จะกล้า เดินคนเดียวในป่าอย่างรื่นเริงบันเทิงใจไม่ต้องกลัวใครเหยียบ ย่ำบีฑา เพราะเราสงบจริงๆ จึงกล้าอยู่ในป่าคนเดียวโดยไม่หวาดผวาและยุ่งเกี่ยวกับอะไร
แต่ถ้าเมื่อใดที่เรารู้สึกกลัวและหวาดผวา แสดงว่าใจเราไม่กล้าทำให้เกิดความสงบ และไม่เคยคบหากับความสันติ ความสว่างและความสะอาดของใจเลย ฉะนั้นถ้าเราต้องการสยบป่าให้อยู่ใต้มือใต้เท้า เราก็ต้องทำตัวเราให้เงียบและสงบ มีสันติในใจ ถ้าทำได้อย่างนี้เราก็ไม่ใช่ทัพพีคนแกง แต่เป็นสำลีที่ซึมซับทุกๆ อย่างได้ และเราก็จะเกิดศรัทธาขึ้นได้ในตนเอง
