‘เผด็จการ’ หลงยุคในยุโรป

ประชาชนชาวเบลารุสไม่ยอมทนกับประธานาธิบดีอเล็กซานเดอร์ ลูคาเชนโก หลังจากกุมอำนาจประเทศมานาน 26 ปี ส่อแววความเป็นเผด็จการทรราช ด้วยกฎเหล็กและอำนาจทั้งถูกกฎหมายและอิทธิพลมืด ภายใต้หน้าฉากประชาธิปไตย

ลูคาเชนโกน่าจะเป็นผู้นำเผด็จการคนสุดท้ายที่ตกค้างอยู่ภายหลังการล่มสลายของระบอบคอมมิวนิสต์ในรัสเซียและกลุ่มประเทศยุโรปตะวันออก ซึ่งได้เป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต หลังจากแยกตัวออกแล้ว ก็ไปทางใครทางมัน

ลูคาเชนโก อายุ 65 ปี เคยเป็นทหารในกองทัพรัสเซีย ประจำอยู่หน่วยตระเวนชายแดน และยังได้เป็นผู้อำนวยการจัดการเกษตรระบบนารวม และเป็นคนค้านความต้องการของประชาชนที่อยากจะแยกตัวออกจากสหภาพโซเวียต

คือต้องการเป็นสมุนรับใช้รัสเซียนั่นเอง และหลังจากแยกตัวออกมา ลูคาเชนโกก็ยังคงไว้ซึ่งระบบต่างๆ ที่มีอยู่ในสมัยอยู่ภายใต้รัสเซีย โดยเฉพาะหน่วยตำรวจลับ ซึ่งยังคงเป็น “เคจีบี” เหมือนยุคโซเวียต มีระบบจัดการกับประชาชนที่ต่อต้านรัฐบาล

หลังจากการเลือกตั้งล่าสุดซึ่งลูคาเชนโกถูกประณามว่าโกงเลือกตั้ง ประชาชนก็ออกมาเดินขบวนประท้วงขับไล่ผู้นำแนวทรราชให้ออกจากตำแหน่ง แต่ลูคาเชนโกออกลายเหี้ยม สั่งตำรวจ ทหาร และตำรวจลับใช้กำลังจัดการผู้ประท้วงอย่างรุนแรง

มีทั้งใช้กระบองทุบตี ระเบิดสะตัน มีทั้งแสงและเสียงดัง ทำให้คนต้องวิ่งหนีเพราะปวดแก้วหู แสบตา มึนงง ซ้ำร้ายมีหน่วยปฏิบัติการหิ้วและอุ้มผู้ประท้วงขึ้นรถตู้ จากนั้นใช้วิธีซ้อม ทรมาน คนส่งเสียงร้องโหยหวน ใครช่วยก็ไม่ได้ เอาตัวไปขัง

ถือว่าเป็นทรราชเต็มขั้น ทำทุกอย่าง แม้อุ้มประชาชนไปคุมขัง ทรมาน เพื่อให้ตัวเองอยู่ในอำนาจ ลูคาเชนโกกล้าทำอย่างนี้เพราะเชื่อมั่นในฐานอำนาจ และผู้นำรัสเซีย วลาดิมีร์ ปูติน ก็ออกปากสนับสนุนลูคาเชนโกให้เป็นผู้นำที่ซื่อสัตย์ต่อปูติน

ประชาชนเบลารุสเซียนมองว่าการชุมนุมประท้วงเป็นทางเลือกเดียวที่จะขับให้ลูคาเชนโกออกจากอำนาจให้ได้ ดังนั้น การประท้วงตามถนนในเมืองหลวงมินสค์ แสดงให้เห็นว่าจะไม่ยอมให้ลูคาเชนโกอยู่ต่ออีก 1 สมัยและจะชนะเลือกตั้งไปแล้ว

ความเป็นรัฐเผด็จการของลูคาเชนโก ทำให้ประชาคมยุโรปและสหรัฐอเมริกาประกาศคว่ำบาตรเบลารุส ทำให้ประชาชนอยู่ในฐานะลำบาก นั่นเป็นการผลักดันลูคาเชนโกต้องยิ่งเข้าไปซุกใต้ปีกของปูติน เพราะจะหันหน้าไปพึ่งกลุ่มอียูไม่ได้

ตัวลูคาเชนโกและเจ้าหน้าที่รัฐหลายคนถูกมาตรการคว่ำบาตรโดยสหรัฐฯ และกลุ่มอียูตั้งแต่ปี 2006 เพราะไม่ให้สิทธิเสรีภาพกับประชาชน ในการแสดงความคิดเห็น สื่อมวลชนก็ไร้สิทธิเสรีภาพเช่นกัน ถูกจับกุมคุมขังโดยตลอด

รัฐบาลยังห้ามการทำผลสำรวจวิจัยหรือการทำโพลทุกชนิด อ้างว่าเป็นอำนาจรัฐเพราะถ้าเอกชนทำอาจเป็นการสร้างแนวคิดผิดพลาดให้ประชาชน

การเลือกตั้งแต่ละครั้งไม่มีความโปร่งใส มีข้อครหาว่ารัฐบาลโกงโดยตลอด ทำให้ลูคาเชนโกอยู่ต่อไปเป็นสมัยที่ 6 แต่จะยืนระยะได้หรือไม่ ต้องรอดู ถึงอย่างไรลูคาเชนโกไม่ยอมลงจากอำนาจง่ายๆ เพราะเครือข่ายผลประโยชน์สมุนบริวารจะพินาศ

เบลารุสมีประชากรประมาณ 10 ล้านคน ฐานเศรษฐกิจมีทั้งอุตสาหกรรม บริการและการผลิต รายได้ต่อหัวประเมินจากกำลังการซื้ออยู่ที่ 18,000 ดอลลาร์สหรัฐ การประท้วงให้ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจ ซ้ำเติมด้วยปัญหาโคโรนาไวรัส

การชุมนุมประท้วงได้รับการสนับสนุนเป็นวงกว้าง การบีบแตรรถยนต์ถือเป็นสัญลักษณ์ รถยนต์วิ่งผ่านไปมาต่างบีบแตร ประชาชนโบกมือตอบรับ แต่ต้องเสี่ยงกับการถูกจับหรืออุ้มโดยหน่วยทำงานลับ ไม่ว่าจะมีการแสดงออกหรือไม่ก็ตาม

ลูคาเชนโกสั่งให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติการพิเศษจับกุมคนให้เห็นกันทั่ว เพื่อสร้างบรรยากาศแห่งความหวาดกลัว คนเดินบนถนน หรือยืนคุยโทรศัพท์มือถือ ก็จะถูกรวบตัวให้นอนลงกับพื้น เอามือไพล่หลัง มัดแล้วจับโยนใส่รถตู้ทึบ เอาตัวไปซ้อม

หลายคนก้าวลงจากรถประจำทางช่วงเดินทางกลับบ้านหลังจากทำงานก็โดนรวบตัวเอาไปขังเช่นกัน ยิ่งในยามค่ำคืน ก็ยิ่งเสี่ยงต่อการถูกจับตัว อุ้มแล้วหาย

สถานการณ์ดูจะเลวร้ายสำหรับรัฐบาลของลูคาเชนโก และชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน การเดินขบวนชุมนุมประท้วงไม่มีเฉพาะเวลากลางคืน หลังจากเลิกงาน ความรุนแรงที่เจ้าหน้าที่ของรัฐกระทำ ได้ทำให้ประชาชนออกมาช่วงกลางวันเช่นกัน

คนงานอุตสาหกรรมในหลายโรงงานประกาศว่าจะใช้วิธีปิดงานสไตรก์เพื่อสนับสนุนการต่อสู้ของประชาชนซึ่งไม่ยอมทนกับอำนาจและอิทธิพลมืดของลูคาเชนโก เพราะถ้ายอมครั้งนี้จะทำให้ผู้นำเผด็จการย่ามใจ อยู่ในอำนาจต่อไปอีก

การประท้วงต่อต้านลูคาเชนโกได้ระบาดไปทั่วประเทศ ซึ่งเป็นการแย้งกับคำอ้างว่าตัวเองได้รับการสนับสนุนจากประชาชนมากถึง 80 เปอร์เซ็นต์ พนักงานสถานีโทรทัศน์ก็ประกาศว่าจะหยุดงานเพื่อประท้วงรัฐบาลที่เซ็นเซอร์รายงานข่าว

ลูคาเชนโกเห็นการประท้วงขยายตัวไปทั่วประเทศอย่างนี้อาจอยู่ในสภาพเลือดเข้าตา ใช้กำลังเข้าจัดการผู้ประท้วงต่อต้านอย่างรุนแรง เพราะถือว่าได้รับการสนับสนุนจากผู้นำรัสเซีย และในอดีต ลูคาเชนโกก็ใช้ความรุนแรงจัดการมาแล้ว

ต้องดูว่าการประท้วงคราวนี้จะยืดเยื้อ และประชาชนจะไม่ยอมอีกต่อไปหรือไม่ ลูคาเชนโกจะพร้อมสั่งให้เจ้าหน้าที่ใช้ความรุนแรงเพิ่ม จนถึงขั้นปราบปรามเข่นฆ่าดังที่เคยเกิดขึ้นในหลายรัฐภายใต้การปกครองของสหภาพโซเวียตหรือไม่

ลูคาเชนโกคงต้องไปแน่ ไม่ช้าก็เร็ว โอกาสจะอยู่ครบเทอมนั้นดูยาก