ใหญ่แค่ไหนก็เจ๊งได้...

ป้อมพระอาทิตย์
โดย โสภณ องค์การณ์

คนในบ้านเมืองเรายังอยู่สุขสบายดีอยู่หรือ การทำมาหากินราบรื่น มีรายได้ดีชักหน้าถึงหลัง มีเงินเก็บออมเพื่อเผชิญกับอนาคตซึ่งจะมีแรงบีบคั้นผู้ด้อยโอกาส ส่งผลให้เกิดปัญหาสังคม แนวทางชีวิตเอื้ออารีย์แบบไทยๆ ถูกกระแสเศรษฐกิจสามานย์กลบฝังสนิท

เห็นสภาพประเทศกรีซบ้านเมืองอยู่ในภาวะล้มละลาย หนี้สินล้นพ้นตัว กิจการหลักหลายอย่างเช่นธนาคารขาดสภาพคล่องอยู่ไม่ได้ จำต้องขายให้ธนาคารที่แข็งแรงกว่า อัตราการว่างงานอยู่ระดับ 26 เปอร์เซ็นต์ โอกาสจะฟื้นตัวยังต้องใช้เวลาหลายปี

นั่นหมายความว่ากรีซสามารถเจรจากับเจ้าหนี้ได้สำเร็จ เบิกเงินกู้ก้อนใหม่มาใช้จ่ายเพิ่มสภาพคล่องของธนาคารพานิชย์ ใช้หนี้งวดค้างชำระให้ไอเอ็มเอฟ 1,500 ล้านยูโร และอีก 3,400 ล้านยูโรให้ธนาคารกลางยุโรปซึ่งครบกำหนดต้องชำระภายในเดือนนี้

ไม่ง่ายนักถ้ากรีซจะได้คว้าเงินก้อนใหม่มาใช้จ่ายโดยไม่สามารถสร้างความประทับใจ ความน่าเชื่อถือให้เจ้าหนี้สถาบันทั้งหมดว่าประเทศกรีซมีศักยภาพหารายได้มาชำระหนี้สินจำนวนมหาศาล 323 พันล้านยูโรและหนี้ใหม่ได้อย่างสม่ำเสมอ

กรณีกรีซเป็นตัวอย่างสำหรับทุกประเทศซึ่งใช้นโยบายประชานิยมโดยนักการเมืองไร้ความรับผิดชอบ มาแล้วก็ไป สร้างความย่อยยับหายนะให้ประชาชนต้องตากหน้าแบกรับภาระการใช้เงินคืนผ่านกระบวนการเก็บภาษี ต้องสละความสุขสารพัด

ชาวกรีกเสพติดนโยบายประชานิยมต่อเนื่องโดยนักการเมืองประเคนให้แลกกับคะแนนเสียงเพื่อกุมอำนาจรัฐ เมื่อเริ่มแล้วก็เลิกไม่ได้ ถ้ารายได้ไม่เพียงพอก็กู้เพิ่มตลอด และเมื่อหนี้สินพอกพูน กรีซใช้เทคนิคลวดลายแต่งบัญชี จ้างบริษัทต่างประเทศซุกหนี้

ทำได้จนกระทั่งไร้หนทางไปต่อได้ ต้องจำใจเปิดเผยตัวเลข ทำให้เกิดอาการหวาดผวาว่าการมีหนี้สินมหาศาลจะทำให้ต้องใช้มาตรการยาแรงเพื่อสกัดไม่ให้ลุกลามจนบ้านเมืองล่มจม แต่ก็ทำไม่สำเร็จ การกู้หนี้มาหมุน ยืดระยะเวลาใช้เงินก็มีวันต้องสิ้นสุด

กรีซเป็นประเทศโบราณ ต้นตอของระบอบประชาธิปไตย เป็นต้นกำเนิดอารยธรรมตะวันตก ปรัชญา มีนักปราชย์มากมาย เคยมีอาณาจักรไพศาลยุคพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช ล่าเมืองขึ้นได้ค่อนโลก กรีซเป็นสมาชิกองค์การนาโต องค์การค้าโลก

กรีซมีรายได้หลักจากการท่องเที่ยวและการเดินเรือ มีขบวนเรือพาณิชย์นาวีใหญ่เป็นอันดับต้นๆ ของโลก มีเกาะแก่งสวยงามมากมายสำหรับมหาเศรษฐีนักท่องเที่ยวกระเป๋าหนัก ดังนั้นโครงสร้างรัฐจึงมีข้าราชการมากมายสวัสดิการดีไว้รับธุรกิจบริการ

ภาระด้านงบประมาณของกรีซจึงมีเงินเดือนข้าราชการและบำนาญของพวกเกษียณอายุ นอกจากนั้นความทะเยอทะยานของกรีซในการยกระดับศักยภาพป้องกันประเทศด้วยการซื้ออาวุธแพงๆ เกินตัวโดยไม่จำเป็น เช่นรถถัง เครื่องบิน เรือดำน้ำ

จะซื้อเอาคอมมิชชั่นตามแบบประเทศกำลังพัฒนาทั่วไปหรือไม่ ต้องไม่ต้องสงสัย เพราะกรีซมีโครงสร้างของเครือข่ายคอร์รัปชั่นชุกชุม ทำให้รากฐานเศรษฐกิจอ่อนแอ

มีหนี้มากหรือน้อยก็ตาม สักวันหนึ่งต้องชดใช้ให้เต็มจำนวน การอยู่ในสภาพสิ้นเนื้อประดาตัว รอวันเจ้าหนี้ “ยกโทษหนี้” ให้นั้น เป็นตราบาปของประเทศ แต่ชาวกรีกยังมีความทรนง ไม่ยอมให้เจ้าหนี้บีบ ยึดหลักเป็นหนี้น้อยเจ้าหนี้ข่มขู่คุกคามไม่เลิก

แต่ถ้ามีหนี้สินเยอะ เจ้าหนี้จำเป็นต้องเกรงใจ ยิ่งถ้าเป็นบุคคล การยอมล้มละลายเพื่อสะสางหนี้สิน ไม่ต้องใช้คืน เป็นสภาวะที่เจ้าหนี้หวาดผวาเป็นอย่างยิ่ง เพราะลูกหนี้ยอมล้มละลายแทนการใช้หนี้ หลักทรัพย์ค้ำประกันไม่คุ้ม ต้องตัดหนี้สูญ

นักวิเคราะห์มองว่าช่วงการเจรจากับเจ้าหนี้ นายกรัฐมนตรีอเล็กซิส ซิปราส ใช้รูปแบบ “Game of Chicken” วัดดวงวัดใจกับเจ้าหนี้ แสดงให้เห็นความพร้อม “ตายเป็นตาย เจ๊งเป็นเจ๊ง ไม่มีอะไรต้องเสีย” แต่เจ้าหนี้มีอะไรต้องเสียมากกว่าลูกหนี้เยอะ

ตัวอย่าง “เกมวัดใจ” เช่น มี 2 คนขับรถดิ่งเข้าหาหน้าผา ใครใจเสาะกระโดดลงก่อนรถตก ก็ถูกตราหน้าว่า “ใจเสาะ” แต่คนใจถึงต้องขับรถตกหน้าผาเสียชีวิต ดังนั้นถึงเป็นเกมที่มีแต่ “เจ๊งกับเจ๊ง” “ตายกับตาย” สำหรับทั้ง 2 ฝ่ายในสภาวะต้องเล่นเกมนี้

อีกตัวอย่างของ “เกมวัดใจ” คือ 2 คนขับรถดิ่งเข้าหากันเพื่อชนกันให้แหลก ใครใจไม่ถึงหักหลบก็ถูกเย้ยว่าใจไม่ถึง แต่ถ้าทั้ง 2 คนใจถึงก็คือความหายนะทั้งคู่

นายกฯ กรีซ ใช้เกมนี้โดยวัดดวง ใช้ประชามติตัดสินแทนการตัดสินใจของตัวเอง ประชาชนชาวกรีก 61 เปอร์เซ็นต์ตัดสินใจไม่ยอมรับข้อเสนอของเจ้าหนี้ พร้อมเสี่ยงต้องออกจากยูโรโซน แต่รู้ทั้งรู้ว่าผลสุดท้ายเจ้าหนี้ไม่กล้าเสี่ยงให้กรีซต้องหลุดออกไปแน่

นั่นเป็นเพราะผลกระทบมหาศาลโดยเฉพาะเยอรมนีซึ่งเป็นเจ้าหนี้ประเทศซึ่งก้อนใหญ่ที่สุดกว่า 6 หมื่นล้านยูโร ตามมาด้วยฝรั่งเศส หลังจากผลของประชานิยม ท่าทีของผู้นำเยอรมันนีเริ่มอ่อนลง แต่ก็ไม่ทำให้กรีซจะผ่อนปรนเงื่อนไขได้ง่ายนัก

เจ้าหนี้ทุกรายต้องการให้กรีซยังเป็นรัฐในยูโรโซน ดีกว่าให้หลุดออกไปซึ่งอาจไปอยู่ร่วมวงโคจรเดียวกับรัสเซียหรือจีนซึ่งต้องการหาเพื่อนในยูโรโซน ดังนั้นการเจรจารอบใหม่เรื่องข้อเสนอล่าสุดจะมีขึ้นในวันอาทิตย์นี้ ธนาคารในกรีซยังปิดถึงสัปดาห์หน้า

เงินในธนาคารกรีซเกลี้ยงไม่เหลือ รอการอัดฉีดจากกองทุนก้อนใหม่จากเจ้าหนี้ และธนาคารกรีซอย่างน้อย 2 แห่งขาดสภาพคล่องจนอาจต้องโดนธนาคารอื่นเข้ามาเป็นเจ้าของแทน เป็นสภาวะที่ไม่ต่างจากไทยล้มละลายหลังจากลดค่าเงินบาทปี 2540

การล้มละลายเกิดขึ้นได้กับบุคคล องค์กร เมือง และประเทศ ถ้าใช้จ่ายเกินตัว ดังนั้นกรีซเป็นรูปแบบสำหรับประเทศไทยต้องศึกษา อย่าเดินซ้ำรอยเดียวกัน แม้ขณะนี้อยู่เฉียดกันไปมา จำนวนหนี้สินยังห่าง ถ้ายังไม่เจียมตัว โอกาสเจ๊งรอบใหม่เกิดขึ้นได้

วันนี้ปัญหากรีซเป็นเรื่องจ้อยเทียบกับวิกฤตฟองสบู่แตกในตลาดหุ้นจีน ซึ่งเป็นประเทศมีขนาดเศรษฐกิจใหญ่อันดับ 2 ของโลก ต้องรอดูผลกระทบว่าจะมากเพียงใด