**ต้องว่ายอมรับตลอดช่วง 1-2 ปีที่ผ่านมา ภาวะทางเศรษฐกิจของไทยอยู่ในช่วงซบเซาอย่างหนัก ทั้งจากปัญหาการเมืองภายในประเทศ กอปรกับวิกฤตเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นในหลายพื้นที่ทั่วโลก ทำให้หลายฝ่ายประเมินตรงกันว่า เปิดศักราชใหม่ปี 2558 แนวโน้มทางเศรษฐกิจของไทยก็ยังอยู่ในอาการน่าเป็นห่วง ซึ่งผู้ที่มีส่วนในการแก้ไขปัญหานี้ก็หนีไม่พ้นรัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.)
แต่ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ทั้ง 7 เดือนของ คสช.และ 4 เดือนกว่าของรัฐบาล นโยบายทางเศรษฐกิจของรัฐบาลก็ถูกวิพากษ์วิจารณ์ในทางลบมากกว่า
“ทีมข่าว ASTVผู้จัดการ” มีโอกาสได้พูดคุยกับ “พิชัย นริพทะพันธุ์”คณะทำงานด้านเศรษฐกิจ พรรคเพื่อไทย และอดีต รมว.พลังงาน-รมช.คลัง ซึ่งเป็นผู้หนึ่งที่ออกมาวิจารณ์การทำงานของรัฐบาลและคสช. อย่างตรงไปตรงมา โดยเฉพาะแง่มุมทางเศรษฐกิจ-พลังงาน
“พิชัย”ได้วิเคราะห์ภาพรวมทางเศรษฐกิจไทยและสิ่งที่ต้องประสบในปี 2558 ไว้ว่า ตอนนี้ทั้งโลกมีการปรับตัวครั้งใหญ่ มีทั้งดีขึ้นและแย่ลง อย่างสหภาพยุโรป (อียู) ที่มีปัญหามาตลอด จนเชื่อว่าสุดท้ายก็ต้องแยกตัวจากกัน สหรัฐอเมริกา ก็เพิ่งฟื้นขึ้นมาได้ ขณะที่จีนก็ปรับตัวให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ส่วนญี่ปุ่นก็อาจจะทรงๆ อยู่ มองทั้งโลกแล้วก็จะเห็นว่า ภูมิภาคอาเซียนมีโอกาสที่ดีอยู่ แต่วันนี้ประเทศไทยที่เหมือนจะเป็นพี่ใหญ่ กลับกลายมาเป็นตัวฉุดของภูมิภาค
ดังนั้นไทยก็ต้องมาคิดว่าเราจะทำอย่างไร เพราะสิ่งที่ทำอยู่ ตอนนี้เพื่อนบ้านไล่กวดมาแล้ว เรื่องแรงงาน อุตสาหกรรม ที่ดิน ปัจจัยการผลิตต่างๆไม่ได้ถูกกว่าเพื่อนบ้านแล้ว เราจึงต้องถีบตัวขึ้นไป ทำให้สินค้าของเรามีมูลค่าที่เพิ่มขึ้น มีคุณภาพที่ดีขึ้น แต่ปัญหาคือ ตอนนี้เราไต่ไม่ขึ้น จะถอยหลังพรรคพวกก็ตามมาจ่ออยู่ ดูจากมูลค่าการส่งออก ไม่ใช่เฉพาะปีที่ผ่านมาเท่านั้น หลายปีมาแล้วที่ตัวเลขไม่น่าพอใจเท่าที่ควร เป็นปัญหาที่เรายังไม่สามารถถีบตัวเองขึ้นาได้ ในขณะที่มีคู่แข่งมากขึ้น ยิ่งเมื่อเจอปัญหาการเมือง ทำให้ทุกอย่างของเรานิ่งไปเลย
**เตือนระวังประเทศล้มเหลว
**“พิชัย”ตั้งคำถามว่า วันนี้เราอยากเห็นอะไร อยากเห็นประเทศไทยเจริญแบบไหน และด้วยวิธีการใด ซึ่งตัวเขาเองมองว่า โอกาสเดียวที่เราจะเติบโตเจริญไปได้ ต้องเป็นศูนย์กลางของอาเซียน ศูนย์กลางของคน 600 ล้านคน เป็นเมืองหลวงของภูมิภาค
แต่การจะเป็นแบบนั้นต้องเป็นที่ยอมรับจากคนอื่น ไม่ใช่เรามาประกาศตั้งตัวเราเอง วันนี้ยังไม่สายเกินไป เพราะประเทศเพื่อนบ้านก็ยังไม่มีความพร้อมเท่าที่ควร และเราได้เปรียบในเรื่องของภูมิศาสตร์ที่ตั้ง ถ้า 1-2 ปีนี้เราพลิกฟื้นมาได้ โอกาสในการเป็นศูนย์กลางของภูมิภาคก็ยังมีอยู่ แต่ถ้าปล่อยให้เป็นเช่นนี้ต่อไป ยังมีปัญหาเรื้อรัง เราก็จะกลายเป็นประเทศที่ล้มเหลว และจะส่งผลกระทบในระยะยาว ผู้ที่เดือดร้อนมากที่สุดก็เป็นคนที่มีรายได้น้อย ในขณะเดียวกันเราก็ต้องให้ความรู้กับคนของเรา ทั้งเรื่องภาษา และสายอาชีพต่างๆ ที่ต้องส่งเสริมให้ถูกทางด้วย
เราต้องเริ่มย้ายคนออกจากภาคการเกษตรไปอยู่ภาคอื่นๆ ทั้งอุตสาหกรรม หรือบริการที่เป็นรายได้หลักของประเทศ ซึ่งปัจจุบันขนาดของภาคเกษตรที่คิดเป็น 10% กว่าของอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ (จีดีพี) แต่มีคนถึง 40% กว่า คิดเป็นหลายสิบล้านที่อยู่ในภาคการเกษตร ซึ่งเป็นจำนวนที่มากเกินไป ในขณะเดียวกันสินค้าเกษตรก็มีแนวโน้มที่จะตกต่ำลง รัฐจะไปมัวหมกมุ่นคิดแก้ไขปัญหาการเกษตรอย่างเดียว คงไม่ได้ แต่การจะให้คนออกมาได้ต้องส่งเสริมความรู้ให้เขาก่อน
“พิชัย”มองว่า ปัญหาการถูกหลายประเทศปฏิเสธทำการค้าด้วย รวมทั้งการถูกตัดสิทธิพิเศษทางภาษีศุลกากร (จีเอสพี) จากอียู ส่งผลกระทบกับไทยอย่างมาก ทั้งในแง่การส่งออกที่เป็นรายได้หลักของประเทศ รวมไปถึงการลงทุนที่หดหายไปมากพอสมควร โดยบอกว่า การที่ไทยถูกตัดสิทธิจีเอสพี นอกจากโอกาสที่เสียหายด้านส่งออกแล้ว ยังมีในเรื่องการลงทุน บรรดานักลงทุนก็ต้องมองว่า เมื่อไทยเสียสิทธิจีเอสพีแล้ว แทนที่จะมาลงทุนในไทนตามเดิม ก็ย้ายไปที่ ลาว เวียดนาม หรือ กัมพูชา ดีกว่า และเมื่อไปที่อื่นก็จะไม่กลับมาแล้ว เฉพาะปีที่แล้วตัวเลขการลงทุนของคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน (บีโอไอ) น้อยกว่าปี 2556 ถึง 30-40% จาก 1 ล้านล้านบาท เหลือเพียง 7 แสนล้านบาท แสดงว่าคนไม่อยากลงทุนกับเราแล้ว ตรงนี้ถือสัญญาณอันตราย เพราะลงทุนวันนี้กว่าจะเห็นผลก็อีก 3-4 ปี เมื่อถึงตอนนั้นเราก็จะเติบโตน้อยลงไปอีก
**หมกมุ่นความมั่นคง-ศก.ร่วง
ทั้งนี้ เขาเสนอความเห็นว่า รัฐไม่ควรสนใจแต่สถานภาพทางการเมืองและความมั่นคง จนไม่มองภาพใหญ่ของประเทศและของโลก ถ้าเรามองไม่ออก ไทยก็จะกลายเป็นประเทศที่ล้มเหลวได้ ดูตัวอย่างประเทศรัสเซีย ตอนนี้ที่รวยมหาศาล แต่ถึงเวลาส่งออกไม่ได้ ก็ย่ำแย่หนัก ไม่ต่างจากไทยที่ตอนนี้เริ่มเหี่ยว ค่อยๆ หดตัวเองโดยที่เราไม่รู้ตัว สิ่งที่ต้องกลับมาดู คือเราจะปรับตัวอย่างไรให้กลับมาแข่งขันได้ดีขึ้น
วันนี้นโยบายรัฐกลับเหมือนสนใจแต่เรื่องเล็กๆ ไม่ได้มองภาพใหญ่ ไม่ได้มองว่าจะพาประเทศมุ่งไปสู่ความเจริญอย่างไร ซึ่งเป็นเรื่องที่ต้องมีแนวคิดของตัวเอง และต้องคิดไปพร้อมๆ กัน แต่เมื่อเลือกใช้คนที่ไม่มีวิสัยทัศน์ เศรษฐกิจไทยก็ดียาก การคาดการณ์ของทีมเศรษฐกิจของรัฐบาล ก็ผิดพลาดมาตลอด พอคาดการณ์ผิด ก็ออกนโยบายผิด มาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจที่ออกมาก็ไม่ได้ผล เหมือนใช้ขันน้ำไปราดไฟป่า แถมไปราดผิดที่อีกต่างหาก รัฐไม่ควรหลอกตัวเอง ไม่ควรให้ข้อมูลที่ผิดๆ ทำให้ประชาชนสับสน และเมื่อมองภายในแล้วก็ต้องมองออกไปภายนอกว่า วันนี้โลกเปลี่ยนไปอย่างไร จะไปพึ่งพิงแต่ประเทศจีนอย่างเดียว ก็ไม่ถูกต้องนัก
“การคบจีนไม่ใช่เรื่องไม่ดี แต่ก็ต้องมองในแง่ของพ่อค้าที่มองประโยชน์ตัวเองเป็นสำคัญ เมื่อการเมืองโลก เริ่มมีการแข่งขันสูงระหว่างจีนกับอเมริกา ไทยก็ต้องวางตัวให้ดี การที่เอียงไปข้างใดข้างหนึ่งก็อาจมีปัญหาได้ อย่างการที่ทางสหรัฐฯออกมาเตือนว่าหากไทยเลือกตั้งช้าจะไม่ส่งผลดี เราก็ต้องรับฟังไว้ ไม่ใช่ไปตำหนิเขากลับไป ไทยไม่ควรคิดว่าเมื่อถูกตัดจีเอสพี หรือ มีแนวโน้มที่ไม่ดีจากทางฝั่งอเมริกา ก็มองหาตลาดที่อื่น หรือไปพึ่งจีนเป็นหลัก เราควรจะสร้างสมดุลกับคู่ค้าทั้งหมดทั่วโลก เพราะเมื่อเราเอียงไปทางจีนมาก ไม่เฉพาะอเมริกาที่ไม่พอใจ แต่ทางญี่ปุ่นก็อาจจะไม่พอใจด้วย ในฐานะที่ญี่ปุ่นเป็นผู้ลงทุนรายสำคัญในไทย ดังนั้นจึงต้องให้ความสำคัญในการวางตัวด้วย”
**สัญญาณอันตราย“มะกัน”เมินส่งทูตใหม่
“พิชัย”ตั้งข้อสังเกตด้วยว่า การที่สหรัฐฯ ยังไม่ส่งเอกอัครราชทูตมาประจำประเทศไทย หลังจากที่ทูตคนเดิม คริสตี เคนนีย์ หมดวาระและกลับประเทศ ถือเป็นเรื่องที่ส่งสัญญาณท่าทีของสหรัฐฯต่อประเทศไทยชัดเจน เพราะตามปกติก่อนเอกอัครราชทูตคนเดิมจะหมดวาระ ต้องส่งคนใหม่มาก่อน เพื่อเริ่มแนะนำ และทำความรู้จัก แต่ตอนนี้ทูตคนเดิมกลับไปนานแล้ว สหรัฐฯ ก็ไม่ส่งคนใหม่มา ถึงคนในรับบาลจะบอกว่าสหรัฐฯ ยอมรับรัฐบาล แต่สิ่งที่เกิดขึ้นมันขัดแย้งชัดเจน
"ในฐานะอดีต รมว.พลังงาน ก็ได้ให้มุมมองในส่วนของการปฎิรูปพลังงาน และการปรับโครงสร้างพลังงานว่า ในอดีตที่ผ่านมา ประเทศไทยใช้พลังงานฟุ่มเฟือย เนื่องจากระบบขนส่งยังไม่ดี ใช้การขนส่งทางรถยนต์มาก ขณะที่ระบบขนส่งทางราง ยังมีปัญหาอยู่ มีอัตราการใช้พลังงานถึง 2 ล้านล้านบาทต่อปี เป็นการนำเข้าน้ำมันมากถึง 1.4 ล้านล้านบาทต่อปี เทียบเป็น 17-18 % ต่อจีดีพี ของประเทศ ถือเป็นมูลค่าที่สูงมาก การที่ราคาน้ำมันในตลาดโลกลดลงมาเยอะ หากสถานการณ์ในประเทศเป็นปกติ จะเป็นประโยชน์กับเรามาก มูลค่าการนำเข้าจะลดลงไปหลายแสนล้านบาท
แต่ด้วยสถานการณ์ทางเศรษฐกิจที่หนักกว่าปกติ และรัฐบาลก็ไม่สามารถถ่ายทอดมูลค่าราคาน้ำมันของตลาดโลกให้กับประชาชนได้อย่างเพียงพอ เพราะยังมีเรื่องภาษีสรรพสามิต และกองทุนน้ำมันอยู่
"ด้วยภาวะเศรษฐกิจที่ไม่ดี การช่วยเหลือประชาชน จึงมีความจำเป็นมาก ต้องทำให้คนไทยรอดใด้ได้ก่อน การจัดระเบียบต่างๆ ก็ต้องแยกให้ชัด การช่วยลดภาระในส่วนไหนได้ก็ควรทำก่อน เมื่อเศรษฐกิจฟื้นก็ค่อยมาจัดระเบียบอีกครั้ง ระยะสั้นๆ ดี สิ่งใดทำได้ควรทำก่อน โดยเฉพาะเรื่องการลดราคาพลังงานต่างๆ โดยต้องดูว่า เมื่อราคาน้ำมันอยู่ที่เท่านี้ ราคาน้ำมันในไทยควรอยู่ที่เท่าใด”
**ราคาพลังงานต้องเหมาะสม
“พิชัย” บอกด้วยว่า ในความเป็นจริงส่วนที่จะเก็บเงินเข้ากองทุนน้ำมันก็ควรลดลง เพราะปัจจุบันมีการลอยตัวราคาก๊าซหุงต้ม (แอลพีจี) และก๊าซธรรมชาติ (เอ็นจีวี) แล้ว การเก็บเข้ากองทุนน้ำมัน ก็มีความจำเป็นน้อยลง ตอนนี้กองทุนน้ำมันก็มีเงินเกินหมื่นล้าน ในภาวะที่เศรษฐกิจไม่ดี ก็ควรช่วยเหลือประชาชน โดยลดเงินในกองทุนน้ำมันลง เช่นเดียวกับการเก็บภาษีสรรพสามิตน้ำมัน เมื่อตอนนี้ราคาน้ำมันลดลง การเก็บก็ควรลดลงมา เพื่อให้ประชาชนได้ประโยชน์จากราคาน้ำมันที่ลดลง และกระตุ้นเศรษฐกิจ เพราะน้ำมันเป็นต้นทุนของธุรกิจ แต่ก็ต้องเข้าใจว่ารัฐยังมีความจำเป็นต้องเก็บภาษีส่วนนี้อยู่เพื่อนำไปใช้ในส่วนอื่นๆ เช่น การสร้างหรือซ่อมแซมถนน
อย่างไรก็ตาม การปรับโครงสร้างราคาพลังงานเป็นสิ่งที่จำเป็น และถูกต้อง เนื่องจากมีการใช้พลังงานอย่างไม่เหมาะสม รัฐบาลต้องชดเชยราคาพลังงานหลายตัวจนเกิดปัญหา ซึ่งที่ผ่านมาก่อนรัฐบาลชุดนี้ก็มีความพยายามในการดำเนินการปรับโครงสร้างมาโดยตลอด แต่ก็ติดขัดในหลายเรื่อง เพราะกระทบคนในหมู่มาก ย้อนไปสมัยพรรคประชาธิปัตย์ได้มีการยกเลิกการเก็บภาษีสรรพสามิตน้ำมันดีเซล ราว 5 บาทกว่าต่อลิตร ตกปีหนึ่งเราเงินหายไปแสนกว่าล้านบาท เมื่อยกเลิกแล้ว ก็ยากที่จะไปเรียกเก็บใหม่ เพราะมีเรื่องของทางการเมืองเกี่ยวข้อง เท่ากับว่า 5-6 ปีที่ผ่านมา ประเทศไทยเงินหายไป 5-6 แสนล้านบาท เงินที่ควรนำไปสร้างถนนหนทาง ก็หายไป ทั้งที่โดยหลักคิดแล้วน้ำมันดีเซลต้องเก็บภาษีสรรพสามิตมากกว่า เพราะอัตราการใช้น้ำมันดีเซลมีมากกว่าเบนซิน ถึงหนึ่งเท่าตัว อย่างไรก็ตาม เมื่อราคาน้ำมันลดลง ก็ควรที่จะลดอัตราการเก็บภาษีตามสัดส่วนไปด้วย เพราะคนก็สงสัยว่า ทำไมน้ำมันโลกลดลงมากกว่าครึ่ง แต่ราคาในไทยไม่ค่อยลด ทีตอนราคาตลาดโลกขึ้น ก็ขึ้นราคาน้ำมัน จึงอยากให้คิดโครงสร้างราคาให้เหมาะสม และยุติธรรมกับประชาชนด้วย
**อย่าชะล่าใจราคาน้ำมันโลก
สำหรับแนวโน้มสถานการณ์น้ำมันในตลาดโลก “พิชัย”วิเคราะห์ว่า ราคาน้ำมันโลก น่าจะลดลงอีกพักใหญ่ๆโดยมีผลมาจากการค้นพบแหล่งเชลล์แก๊ส และเชลล์ออยล์ในสหรัฐอเมริกา จากผู้ที่นำเข้าน้ำมันมากที่สุดในโลก สหรัฐฯ ก็กลายมาเป็นคนส่งออกแทน และทำให้ความต้องการใช้น้ำมันของโลกลดลง แต่มีน้ำมันออกมาเยอะมาก รวมไปถึงการเมืองระหว่างประเทศ ในเรื่องของรัสเซีย กับสหรัฐฯ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่จะชี้วัดว่า ราคาน้ำมันจะขึ้นหรือลง รัฐบาลไทยต้องไม่ประมาท ประเมินสถานการณ์อย่างรอบด้าน เพราะเหตุการณ์พลิกผันได้ตลอด หากวันหนึ่งสหรัฐฯ กับรัสเซียคุยกันรู้เรื่อง ปัญหาก่อการร้ายลดลง ราคาน้ำมันก็อาจจะพุ่งกลับไปได้ในเวลาไม่นาน
“อย่าไปมั่นใจว่า ราคาน้ำมันจะอยู่อย่างนี้นาน ต้องเผื่อใจไว้ด้วย เวลามันลงไม่มาก แต่ตอนขึ้นเศรษฐกิจจะยิ่งแย่หนักไปใหญ่ ต้องยิ่งระวังในแง่ผลกระทบ”
**ฝากการบ้าน “โรง-ท่อ-บ่อ-ถัง”
“พิชัย”ฝากการบ้านให้รัฐบาลในเรื่องพลังงานด้วยว่า นอกเหนือจากการพัฒนาระบบขนส่งทางราง ที่จะทำให้ประหยัดการใช้พลังงานไปได้เยอะแล้ว รัฐต้องส่งเสริมเรื่องพลังงานทดแทนอย่างจริงจัง ตอนเป็น รมว.พลังงานได้ยกเลิกเบนซิน 91 ทำให้ปริมาณการใช้เอทานอล เพิ่มสูงขึ้นจาก 1 ล้านลิตรต่อวัน กลายเป็น 3.5 ล้านลิตรต่อวัน ถ้าวันนึงราคาน้ำมันโลกกลับมาสูง เอทานอลหรือพลังงานทดแทนจะมีความสำคัญมาก ตามแผนงานน้ำมัน E20 ต้องใช้เอทานอลถึงวันละ 9 ล้านลิตร ตรงนี้รัฐต้องเอาจริงเอาจังในการส่งเสริม เพราะจะมีรายได้หมุนเวียนในประเทศ
อดีตรมว.พลังงาน เล่าย้อนไปว่า สมัยที่กำกับดูแลกระทรวงพลังงาน ได้มีแนวคิดเรื่อง โรง-ท่อ-บ่อ-ถัง ซึ่งเชื่อว่าเป็นแนวทางสร้างความมั่นคงทางพลังงานของประเทศไทยในอนาคต บางเรื่องอาจจะไม่ถูกใจ และมีผลกระทบกับคนบางกลุ่ม แต่อยากให้คนไทยใช้วิจารณญาณตัดสินว่า สิ่งใดเป็นประโยชน์สูงสุดต่อประเทศไทยอย่างแท้จริง
เริ่มจาก“โรง”คือการผลิตโรงไฟฟ้าในรูปแบบต่างๆ กระทั่งพลังงานนิวเคลียร์ ที่สุดท้ายประเทศไทยก็คงหนีไม่พ้น เพียงแต่รอเวลาและวิธีการที่เหมาะสม
ส่วนเรื่อง“ท่อ”คือการวางท่อส่งก๊าซ-น้ำมันไปยังภาคเหนือ-อีสาน เพื่อลดต้นทุนการขนส่ง ที่ปัจจุบันมีการขนส่งถึงพันกว่าเที่ยวต่อวัน แต่หากวางท่อ จะใช้งบประมาณราวหมื่นล้านบาทเท่านั้น ถือเป็นการลงทุนระยะยาวที่คุ้มค่ากว่ามาก ราคาน้ำมันก็จะเท่ากันทั้งประเทศ แต่ก็ติดเรื่องผลประโยชน์ในการขนส่งน้ำมันอยู่มาก จึงเริ่มดำเนินการไม่ได้เสียที รวมไปถึงโครงการแลนด์บริดจ์ในภาคใต้ หรือโครงการท่อส่งน้ำมันใต้ดิน (เอนเนอร์จีบริดจ์) จากทะเลอันดามัน สู่ฝั่งอ่าวไทย ที่จะทำให้เศรษฐกิจภาคใต้ดีขึ้นในพริบตา จะโตกว่าอีสเทิร์นซีบอร์ดเป็นสิบๆ เท่า ส่งผลกับภาพรวมของไทยด้วย
สำหรับเรื่อง“บ่อ”ซึ่งอาจจะไม่ตรงกับแนวทางของภาคประชาชนบ้าง คือ การพัฒนาและเจรจาพื้นที่ทับซ้อนไทย-กัมพูชา ที่ส่วนตัวมองว่าเป็นเรื่องจำเป็น เพราะอีกไม่นานก๊าซของเราจะหมดลง ธุรกิจปิโตรเคมีคอล ที่สร้างรายได้ให้ประเทศมหาศาล ก็จะตกไปด้วย เพราะก๊าซที่ขุดจากอ่าวไทยอยู่ตอนนี้กำลังจะหมด ดังนั้นจึงต้องมองหาแหล่งพลังงานอื่นมาทดแทน ซึ่งในพื้นที่ทับซ้อนไทย-กัมพูชา มีพลังงานในส่วนนี้อยู่เยอะมาก จากการสำรวจเบื้องต้นพบว่า มีมากกว่าที่ประเทศไทยเคยมี อย่างไรก็ตาม ก็ต้องมาพิจารณาเรื่องการแบ่งปันผลประโยชน์ให้เหมาะสมอีกครั้ง ซึ่งต้องระวัง และแยกแยะในเรื่องความมั่นคงด้วย สุดท้ายเรื่อง“ถัง”จะเป็นการส่งเสริมการลงทุนการสร้างคลังน้ำมัน และคลังก๊าซ ในประเทศไทย โดยเฉพาะคลังน้ำมันในภาคใต้ ในโครงการแลนด์บริดจ์ ซึ่งหากเกิดขึ้นจะช่วยลดระยะเวลาการขนส่งน้ำมันจากตะวันออกกลางมาเป็นประเทศไทย และกลุ่มประเทศเอเชียตะวันออกไกล
**“สิ่งที่รัฐบาลทหารทำได้ ต้องรีบทำ อย่างการเจรจาพื้นที่ทับซ้อนไทย-เขมร หากศึกษาข้อมูลและเห็นว่าได้ประโยชน์จริงๆก็ต้องรีบทำ จะได้เป็นที่จดจำของประชาชน และตัดปัญหาเรื่องผลประโยชน์ของนักการเมืองด้วย เพราะที่ผ่านมา ไม่ว่ารัฐบาลไหนทำท่าจะคุยก็ถูกวิจารณ์ว่ามีผลประโยชน์ตลอด รวมทั้งเอนเนอร์จีบริดจ์ ที่อยากให้รัฐบาลเข้าไปศึกษาแล้วเร่งลงมือทำ”
** เผยเหตุ ปตท.ลงทุนเจ๊ง-ทุจริตอื้อ
นอกจากนี้ “พิชัย”ยังพูดถึงปัญหาใน บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) ด้วยว่า ปตท.เป็นบริษัท ใหญ่ รายได้ของปตท. ตกปีละ 2.8 ล้านล้านบาท มีมากกว่างบประมาณประจำปีของประเทศไทยหรือเพียง 2.5 ล้านล้านบาท
** ด้วยความใหญ่ของ ปตท. จึงมีปัญหาอยู่มาก เมื่อปตท. มีกำไรมากเมื่อใด ก็จะถูกมองว่าเอาเปรียบประชาชน จึงเป็นช่องทาง ที่มีการนำเงินของปตท.ไปลงทุนอะไรต่างๆ บางอย่างก็เป็นการลงทุนแบบงงๆ เพราะกลัวคนจะมองว่า ปตท. กำไรมากแล้วจะดูผิดปกติ
ซึ่งในความเป็นจริงไม่อยากให้มองเช่นนั้น ธุรกิจ ก็คือธุรกิจ การทำธุรกิจ ก็ต้องกำไร โดยเฉพาะบริษัทน้ำมันอย่าง ปตท. ที่เมื่อมีกำไร ก็ควรนำเงินไปลงทุนหรือหาแหล่งพลังงาน ให้เป็นประโยชน์กับประเทศ ต้องย้อนกับไปว่า ปตท. มีปัญหาเดิมอยู่มาก ก่อนที่ตัวเขาจะเข้าไปเป็นรัฐมนตรีด้วยซ้ำ
“พิชัย”เปิดเผยด้วยว่า การลงทุนที่ผิดพลาดถือเป็นปัญหาใหญ่ของ ปตท. โดยระบุว่า การลงทุนที่เป็นปัญหาหลักๆ ของ ปตท.มี 3 เรื่องใหญ่ๆแต่ละโครงการเสียหายหลักหมื่นล้านบาท คือ
1. การทำท่อส่งน้ำมันจากอียิปต์-อิสราเอล เมื่อช่วงหลังการรัฐประหาร 2549 ซึ่งเป็นการตัดสินใจที่ผิดพลาดมหันต์ เพราะเป็นการทำท่อส่งระหว่างประเทศ ที่มีความขัดแย้งสูง สุดท้ายก็ถูกวางระเบิดตลอดเวลา จนเจ๊งในที่สุด
2. เรื่องการปลูกสวนปาล์มในประเทศอินโดนีเซีย มีปัญหามาก ทั้งการปลูกไม่ครบตามจำนวนที่แจ้ง การใช้ที่ดินที่ไม่เหมาะสม และมีการทุจริตคอรร์รัปชั่นกันมาก ตั้งแต่กระบวนการซื้อที่ดิน เป็นการไซฟ่อนเงินออกจากปตท.อย่างน่าเกลียด ซึ่งมีผลสอบว่าผิดจริง และมีการส่งเรื่องไปที่ป.ป.ช.แล้ว
3. การลงทุนซื้อออยแซนด์ที่ประเทศแคนาดา ก็เป็นลงทุนที่ผิดพลาด เพราะออยแซนด์ มีต้นทุนการผลิตการผลิต 80-90 เหรียญสหรัฐฯ ต่อน้ำมัน 1 บาร์เรล ถ้าราคาน้ำมันในตลาดโลกต่ำกว่า 100 เหรียญ ก็เจ๊ง สุดท้ายก็ต้องปิดไป และก่อนหน้านั้น ปตท.ได้ไปประมูลบ่อน้ำมันในประเทศบราซิล ที่มีน้ำมันเยอะมาก ซึ่งเราชนะการประมูล แต่กลับทิ้งการประมูลดื้อๆ แล้วเลือกมาลงทุนออยแซนด์ ที่แคนาดา อย่างมีข้อสังเกตว่า ผิดปกติ
** นี่คือ 3 เรื่องใหญ่ ที่ปตท.บริหารผิดพลาด และเกิดความสูญเสียมหาศาล
แต่ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ทั้ง 7 เดือนของ คสช.และ 4 เดือนกว่าของรัฐบาล นโยบายทางเศรษฐกิจของรัฐบาลก็ถูกวิพากษ์วิจารณ์ในทางลบมากกว่า
“ทีมข่าว ASTVผู้จัดการ” มีโอกาสได้พูดคุยกับ “พิชัย นริพทะพันธุ์”คณะทำงานด้านเศรษฐกิจ พรรคเพื่อไทย และอดีต รมว.พลังงาน-รมช.คลัง ซึ่งเป็นผู้หนึ่งที่ออกมาวิจารณ์การทำงานของรัฐบาลและคสช. อย่างตรงไปตรงมา โดยเฉพาะแง่มุมทางเศรษฐกิจ-พลังงาน
“พิชัย”ได้วิเคราะห์ภาพรวมทางเศรษฐกิจไทยและสิ่งที่ต้องประสบในปี 2558 ไว้ว่า ตอนนี้ทั้งโลกมีการปรับตัวครั้งใหญ่ มีทั้งดีขึ้นและแย่ลง อย่างสหภาพยุโรป (อียู) ที่มีปัญหามาตลอด จนเชื่อว่าสุดท้ายก็ต้องแยกตัวจากกัน สหรัฐอเมริกา ก็เพิ่งฟื้นขึ้นมาได้ ขณะที่จีนก็ปรับตัวให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ส่วนญี่ปุ่นก็อาจจะทรงๆ อยู่ มองทั้งโลกแล้วก็จะเห็นว่า ภูมิภาคอาเซียนมีโอกาสที่ดีอยู่ แต่วันนี้ประเทศไทยที่เหมือนจะเป็นพี่ใหญ่ กลับกลายมาเป็นตัวฉุดของภูมิภาค
ดังนั้นไทยก็ต้องมาคิดว่าเราจะทำอย่างไร เพราะสิ่งที่ทำอยู่ ตอนนี้เพื่อนบ้านไล่กวดมาแล้ว เรื่องแรงงาน อุตสาหกรรม ที่ดิน ปัจจัยการผลิตต่างๆไม่ได้ถูกกว่าเพื่อนบ้านแล้ว เราจึงต้องถีบตัวขึ้นไป ทำให้สินค้าของเรามีมูลค่าที่เพิ่มขึ้น มีคุณภาพที่ดีขึ้น แต่ปัญหาคือ ตอนนี้เราไต่ไม่ขึ้น จะถอยหลังพรรคพวกก็ตามมาจ่ออยู่ ดูจากมูลค่าการส่งออก ไม่ใช่เฉพาะปีที่ผ่านมาเท่านั้น หลายปีมาแล้วที่ตัวเลขไม่น่าพอใจเท่าที่ควร เป็นปัญหาที่เรายังไม่สามารถถีบตัวเองขึ้นาได้ ในขณะที่มีคู่แข่งมากขึ้น ยิ่งเมื่อเจอปัญหาการเมือง ทำให้ทุกอย่างของเรานิ่งไปเลย
**เตือนระวังประเทศล้มเหลว
**“พิชัย”ตั้งคำถามว่า วันนี้เราอยากเห็นอะไร อยากเห็นประเทศไทยเจริญแบบไหน และด้วยวิธีการใด ซึ่งตัวเขาเองมองว่า โอกาสเดียวที่เราจะเติบโตเจริญไปได้ ต้องเป็นศูนย์กลางของอาเซียน ศูนย์กลางของคน 600 ล้านคน เป็นเมืองหลวงของภูมิภาค
แต่การจะเป็นแบบนั้นต้องเป็นที่ยอมรับจากคนอื่น ไม่ใช่เรามาประกาศตั้งตัวเราเอง วันนี้ยังไม่สายเกินไป เพราะประเทศเพื่อนบ้านก็ยังไม่มีความพร้อมเท่าที่ควร และเราได้เปรียบในเรื่องของภูมิศาสตร์ที่ตั้ง ถ้า 1-2 ปีนี้เราพลิกฟื้นมาได้ โอกาสในการเป็นศูนย์กลางของภูมิภาคก็ยังมีอยู่ แต่ถ้าปล่อยให้เป็นเช่นนี้ต่อไป ยังมีปัญหาเรื้อรัง เราก็จะกลายเป็นประเทศที่ล้มเหลว และจะส่งผลกระทบในระยะยาว ผู้ที่เดือดร้อนมากที่สุดก็เป็นคนที่มีรายได้น้อย ในขณะเดียวกันเราก็ต้องให้ความรู้กับคนของเรา ทั้งเรื่องภาษา และสายอาชีพต่างๆ ที่ต้องส่งเสริมให้ถูกทางด้วย
เราต้องเริ่มย้ายคนออกจากภาคการเกษตรไปอยู่ภาคอื่นๆ ทั้งอุตสาหกรรม หรือบริการที่เป็นรายได้หลักของประเทศ ซึ่งปัจจุบันขนาดของภาคเกษตรที่คิดเป็น 10% กว่าของอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ (จีดีพี) แต่มีคนถึง 40% กว่า คิดเป็นหลายสิบล้านที่อยู่ในภาคการเกษตร ซึ่งเป็นจำนวนที่มากเกินไป ในขณะเดียวกันสินค้าเกษตรก็มีแนวโน้มที่จะตกต่ำลง รัฐจะไปมัวหมกมุ่นคิดแก้ไขปัญหาการเกษตรอย่างเดียว คงไม่ได้ แต่การจะให้คนออกมาได้ต้องส่งเสริมความรู้ให้เขาก่อน
“พิชัย”มองว่า ปัญหาการถูกหลายประเทศปฏิเสธทำการค้าด้วย รวมทั้งการถูกตัดสิทธิพิเศษทางภาษีศุลกากร (จีเอสพี) จากอียู ส่งผลกระทบกับไทยอย่างมาก ทั้งในแง่การส่งออกที่เป็นรายได้หลักของประเทศ รวมไปถึงการลงทุนที่หดหายไปมากพอสมควร โดยบอกว่า การที่ไทยถูกตัดสิทธิจีเอสพี นอกจากโอกาสที่เสียหายด้านส่งออกแล้ว ยังมีในเรื่องการลงทุน บรรดานักลงทุนก็ต้องมองว่า เมื่อไทยเสียสิทธิจีเอสพีแล้ว แทนที่จะมาลงทุนในไทนตามเดิม ก็ย้ายไปที่ ลาว เวียดนาม หรือ กัมพูชา ดีกว่า และเมื่อไปที่อื่นก็จะไม่กลับมาแล้ว เฉพาะปีที่แล้วตัวเลขการลงทุนของคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน (บีโอไอ) น้อยกว่าปี 2556 ถึง 30-40% จาก 1 ล้านล้านบาท เหลือเพียง 7 แสนล้านบาท แสดงว่าคนไม่อยากลงทุนกับเราแล้ว ตรงนี้ถือสัญญาณอันตราย เพราะลงทุนวันนี้กว่าจะเห็นผลก็อีก 3-4 ปี เมื่อถึงตอนนั้นเราก็จะเติบโตน้อยลงไปอีก
**หมกมุ่นความมั่นคง-ศก.ร่วง
ทั้งนี้ เขาเสนอความเห็นว่า รัฐไม่ควรสนใจแต่สถานภาพทางการเมืองและความมั่นคง จนไม่มองภาพใหญ่ของประเทศและของโลก ถ้าเรามองไม่ออก ไทยก็จะกลายเป็นประเทศที่ล้มเหลวได้ ดูตัวอย่างประเทศรัสเซีย ตอนนี้ที่รวยมหาศาล แต่ถึงเวลาส่งออกไม่ได้ ก็ย่ำแย่หนัก ไม่ต่างจากไทยที่ตอนนี้เริ่มเหี่ยว ค่อยๆ หดตัวเองโดยที่เราไม่รู้ตัว สิ่งที่ต้องกลับมาดู คือเราจะปรับตัวอย่างไรให้กลับมาแข่งขันได้ดีขึ้น
วันนี้นโยบายรัฐกลับเหมือนสนใจแต่เรื่องเล็กๆ ไม่ได้มองภาพใหญ่ ไม่ได้มองว่าจะพาประเทศมุ่งไปสู่ความเจริญอย่างไร ซึ่งเป็นเรื่องที่ต้องมีแนวคิดของตัวเอง และต้องคิดไปพร้อมๆ กัน แต่เมื่อเลือกใช้คนที่ไม่มีวิสัยทัศน์ เศรษฐกิจไทยก็ดียาก การคาดการณ์ของทีมเศรษฐกิจของรัฐบาล ก็ผิดพลาดมาตลอด พอคาดการณ์ผิด ก็ออกนโยบายผิด มาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจที่ออกมาก็ไม่ได้ผล เหมือนใช้ขันน้ำไปราดไฟป่า แถมไปราดผิดที่อีกต่างหาก รัฐไม่ควรหลอกตัวเอง ไม่ควรให้ข้อมูลที่ผิดๆ ทำให้ประชาชนสับสน และเมื่อมองภายในแล้วก็ต้องมองออกไปภายนอกว่า วันนี้โลกเปลี่ยนไปอย่างไร จะไปพึ่งพิงแต่ประเทศจีนอย่างเดียว ก็ไม่ถูกต้องนัก
“การคบจีนไม่ใช่เรื่องไม่ดี แต่ก็ต้องมองในแง่ของพ่อค้าที่มองประโยชน์ตัวเองเป็นสำคัญ เมื่อการเมืองโลก เริ่มมีการแข่งขันสูงระหว่างจีนกับอเมริกา ไทยก็ต้องวางตัวให้ดี การที่เอียงไปข้างใดข้างหนึ่งก็อาจมีปัญหาได้ อย่างการที่ทางสหรัฐฯออกมาเตือนว่าหากไทยเลือกตั้งช้าจะไม่ส่งผลดี เราก็ต้องรับฟังไว้ ไม่ใช่ไปตำหนิเขากลับไป ไทยไม่ควรคิดว่าเมื่อถูกตัดจีเอสพี หรือ มีแนวโน้มที่ไม่ดีจากทางฝั่งอเมริกา ก็มองหาตลาดที่อื่น หรือไปพึ่งจีนเป็นหลัก เราควรจะสร้างสมดุลกับคู่ค้าทั้งหมดทั่วโลก เพราะเมื่อเราเอียงไปทางจีนมาก ไม่เฉพาะอเมริกาที่ไม่พอใจ แต่ทางญี่ปุ่นก็อาจจะไม่พอใจด้วย ในฐานะที่ญี่ปุ่นเป็นผู้ลงทุนรายสำคัญในไทย ดังนั้นจึงต้องให้ความสำคัญในการวางตัวด้วย”
**สัญญาณอันตราย“มะกัน”เมินส่งทูตใหม่
“พิชัย”ตั้งข้อสังเกตด้วยว่า การที่สหรัฐฯ ยังไม่ส่งเอกอัครราชทูตมาประจำประเทศไทย หลังจากที่ทูตคนเดิม คริสตี เคนนีย์ หมดวาระและกลับประเทศ ถือเป็นเรื่องที่ส่งสัญญาณท่าทีของสหรัฐฯต่อประเทศไทยชัดเจน เพราะตามปกติก่อนเอกอัครราชทูตคนเดิมจะหมดวาระ ต้องส่งคนใหม่มาก่อน เพื่อเริ่มแนะนำ และทำความรู้จัก แต่ตอนนี้ทูตคนเดิมกลับไปนานแล้ว สหรัฐฯ ก็ไม่ส่งคนใหม่มา ถึงคนในรับบาลจะบอกว่าสหรัฐฯ ยอมรับรัฐบาล แต่สิ่งที่เกิดขึ้นมันขัดแย้งชัดเจน
"ในฐานะอดีต รมว.พลังงาน ก็ได้ให้มุมมองในส่วนของการปฎิรูปพลังงาน และการปรับโครงสร้างพลังงานว่า ในอดีตที่ผ่านมา ประเทศไทยใช้พลังงานฟุ่มเฟือย เนื่องจากระบบขนส่งยังไม่ดี ใช้การขนส่งทางรถยนต์มาก ขณะที่ระบบขนส่งทางราง ยังมีปัญหาอยู่ มีอัตราการใช้พลังงานถึง 2 ล้านล้านบาทต่อปี เป็นการนำเข้าน้ำมันมากถึง 1.4 ล้านล้านบาทต่อปี เทียบเป็น 17-18 % ต่อจีดีพี ของประเทศ ถือเป็นมูลค่าที่สูงมาก การที่ราคาน้ำมันในตลาดโลกลดลงมาเยอะ หากสถานการณ์ในประเทศเป็นปกติ จะเป็นประโยชน์กับเรามาก มูลค่าการนำเข้าจะลดลงไปหลายแสนล้านบาท
แต่ด้วยสถานการณ์ทางเศรษฐกิจที่หนักกว่าปกติ และรัฐบาลก็ไม่สามารถถ่ายทอดมูลค่าราคาน้ำมันของตลาดโลกให้กับประชาชนได้อย่างเพียงพอ เพราะยังมีเรื่องภาษีสรรพสามิต และกองทุนน้ำมันอยู่
"ด้วยภาวะเศรษฐกิจที่ไม่ดี การช่วยเหลือประชาชน จึงมีความจำเป็นมาก ต้องทำให้คนไทยรอดใด้ได้ก่อน การจัดระเบียบต่างๆ ก็ต้องแยกให้ชัด การช่วยลดภาระในส่วนไหนได้ก็ควรทำก่อน เมื่อเศรษฐกิจฟื้นก็ค่อยมาจัดระเบียบอีกครั้ง ระยะสั้นๆ ดี สิ่งใดทำได้ควรทำก่อน โดยเฉพาะเรื่องการลดราคาพลังงานต่างๆ โดยต้องดูว่า เมื่อราคาน้ำมันอยู่ที่เท่านี้ ราคาน้ำมันในไทยควรอยู่ที่เท่าใด”
**ราคาพลังงานต้องเหมาะสม
“พิชัย” บอกด้วยว่า ในความเป็นจริงส่วนที่จะเก็บเงินเข้ากองทุนน้ำมันก็ควรลดลง เพราะปัจจุบันมีการลอยตัวราคาก๊าซหุงต้ม (แอลพีจี) และก๊าซธรรมชาติ (เอ็นจีวี) แล้ว การเก็บเข้ากองทุนน้ำมัน ก็มีความจำเป็นน้อยลง ตอนนี้กองทุนน้ำมันก็มีเงินเกินหมื่นล้าน ในภาวะที่เศรษฐกิจไม่ดี ก็ควรช่วยเหลือประชาชน โดยลดเงินในกองทุนน้ำมันลง เช่นเดียวกับการเก็บภาษีสรรพสามิตน้ำมัน เมื่อตอนนี้ราคาน้ำมันลดลง การเก็บก็ควรลดลงมา เพื่อให้ประชาชนได้ประโยชน์จากราคาน้ำมันที่ลดลง และกระตุ้นเศรษฐกิจ เพราะน้ำมันเป็นต้นทุนของธุรกิจ แต่ก็ต้องเข้าใจว่ารัฐยังมีความจำเป็นต้องเก็บภาษีส่วนนี้อยู่เพื่อนำไปใช้ในส่วนอื่นๆ เช่น การสร้างหรือซ่อมแซมถนน
อย่างไรก็ตาม การปรับโครงสร้างราคาพลังงานเป็นสิ่งที่จำเป็น และถูกต้อง เนื่องจากมีการใช้พลังงานอย่างไม่เหมาะสม รัฐบาลต้องชดเชยราคาพลังงานหลายตัวจนเกิดปัญหา ซึ่งที่ผ่านมาก่อนรัฐบาลชุดนี้ก็มีความพยายามในการดำเนินการปรับโครงสร้างมาโดยตลอด แต่ก็ติดขัดในหลายเรื่อง เพราะกระทบคนในหมู่มาก ย้อนไปสมัยพรรคประชาธิปัตย์ได้มีการยกเลิกการเก็บภาษีสรรพสามิตน้ำมันดีเซล ราว 5 บาทกว่าต่อลิตร ตกปีหนึ่งเราเงินหายไปแสนกว่าล้านบาท เมื่อยกเลิกแล้ว ก็ยากที่จะไปเรียกเก็บใหม่ เพราะมีเรื่องของทางการเมืองเกี่ยวข้อง เท่ากับว่า 5-6 ปีที่ผ่านมา ประเทศไทยเงินหายไป 5-6 แสนล้านบาท เงินที่ควรนำไปสร้างถนนหนทาง ก็หายไป ทั้งที่โดยหลักคิดแล้วน้ำมันดีเซลต้องเก็บภาษีสรรพสามิตมากกว่า เพราะอัตราการใช้น้ำมันดีเซลมีมากกว่าเบนซิน ถึงหนึ่งเท่าตัว อย่างไรก็ตาม เมื่อราคาน้ำมันลดลง ก็ควรที่จะลดอัตราการเก็บภาษีตามสัดส่วนไปด้วย เพราะคนก็สงสัยว่า ทำไมน้ำมันโลกลดลงมากกว่าครึ่ง แต่ราคาในไทยไม่ค่อยลด ทีตอนราคาตลาดโลกขึ้น ก็ขึ้นราคาน้ำมัน จึงอยากให้คิดโครงสร้างราคาให้เหมาะสม และยุติธรรมกับประชาชนด้วย
**อย่าชะล่าใจราคาน้ำมันโลก
สำหรับแนวโน้มสถานการณ์น้ำมันในตลาดโลก “พิชัย”วิเคราะห์ว่า ราคาน้ำมันโลก น่าจะลดลงอีกพักใหญ่ๆโดยมีผลมาจากการค้นพบแหล่งเชลล์แก๊ส และเชลล์ออยล์ในสหรัฐอเมริกา จากผู้ที่นำเข้าน้ำมันมากที่สุดในโลก สหรัฐฯ ก็กลายมาเป็นคนส่งออกแทน และทำให้ความต้องการใช้น้ำมันของโลกลดลง แต่มีน้ำมันออกมาเยอะมาก รวมไปถึงการเมืองระหว่างประเทศ ในเรื่องของรัสเซีย กับสหรัฐฯ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่จะชี้วัดว่า ราคาน้ำมันจะขึ้นหรือลง รัฐบาลไทยต้องไม่ประมาท ประเมินสถานการณ์อย่างรอบด้าน เพราะเหตุการณ์พลิกผันได้ตลอด หากวันหนึ่งสหรัฐฯ กับรัสเซียคุยกันรู้เรื่อง ปัญหาก่อการร้ายลดลง ราคาน้ำมันก็อาจจะพุ่งกลับไปได้ในเวลาไม่นาน
“อย่าไปมั่นใจว่า ราคาน้ำมันจะอยู่อย่างนี้นาน ต้องเผื่อใจไว้ด้วย เวลามันลงไม่มาก แต่ตอนขึ้นเศรษฐกิจจะยิ่งแย่หนักไปใหญ่ ต้องยิ่งระวังในแง่ผลกระทบ”
**ฝากการบ้าน “โรง-ท่อ-บ่อ-ถัง”
“พิชัย”ฝากการบ้านให้รัฐบาลในเรื่องพลังงานด้วยว่า นอกเหนือจากการพัฒนาระบบขนส่งทางราง ที่จะทำให้ประหยัดการใช้พลังงานไปได้เยอะแล้ว รัฐต้องส่งเสริมเรื่องพลังงานทดแทนอย่างจริงจัง ตอนเป็น รมว.พลังงานได้ยกเลิกเบนซิน 91 ทำให้ปริมาณการใช้เอทานอล เพิ่มสูงขึ้นจาก 1 ล้านลิตรต่อวัน กลายเป็น 3.5 ล้านลิตรต่อวัน ถ้าวันนึงราคาน้ำมันโลกกลับมาสูง เอทานอลหรือพลังงานทดแทนจะมีความสำคัญมาก ตามแผนงานน้ำมัน E20 ต้องใช้เอทานอลถึงวันละ 9 ล้านลิตร ตรงนี้รัฐต้องเอาจริงเอาจังในการส่งเสริม เพราะจะมีรายได้หมุนเวียนในประเทศ
อดีตรมว.พลังงาน เล่าย้อนไปว่า สมัยที่กำกับดูแลกระทรวงพลังงาน ได้มีแนวคิดเรื่อง โรง-ท่อ-บ่อ-ถัง ซึ่งเชื่อว่าเป็นแนวทางสร้างความมั่นคงทางพลังงานของประเทศไทยในอนาคต บางเรื่องอาจจะไม่ถูกใจ และมีผลกระทบกับคนบางกลุ่ม แต่อยากให้คนไทยใช้วิจารณญาณตัดสินว่า สิ่งใดเป็นประโยชน์สูงสุดต่อประเทศไทยอย่างแท้จริง
เริ่มจาก“โรง”คือการผลิตโรงไฟฟ้าในรูปแบบต่างๆ กระทั่งพลังงานนิวเคลียร์ ที่สุดท้ายประเทศไทยก็คงหนีไม่พ้น เพียงแต่รอเวลาและวิธีการที่เหมาะสม
ส่วนเรื่อง“ท่อ”คือการวางท่อส่งก๊าซ-น้ำมันไปยังภาคเหนือ-อีสาน เพื่อลดต้นทุนการขนส่ง ที่ปัจจุบันมีการขนส่งถึงพันกว่าเที่ยวต่อวัน แต่หากวางท่อ จะใช้งบประมาณราวหมื่นล้านบาทเท่านั้น ถือเป็นการลงทุนระยะยาวที่คุ้มค่ากว่ามาก ราคาน้ำมันก็จะเท่ากันทั้งประเทศ แต่ก็ติดเรื่องผลประโยชน์ในการขนส่งน้ำมันอยู่มาก จึงเริ่มดำเนินการไม่ได้เสียที รวมไปถึงโครงการแลนด์บริดจ์ในภาคใต้ หรือโครงการท่อส่งน้ำมันใต้ดิน (เอนเนอร์จีบริดจ์) จากทะเลอันดามัน สู่ฝั่งอ่าวไทย ที่จะทำให้เศรษฐกิจภาคใต้ดีขึ้นในพริบตา จะโตกว่าอีสเทิร์นซีบอร์ดเป็นสิบๆ เท่า ส่งผลกับภาพรวมของไทยด้วย
สำหรับเรื่อง“บ่อ”ซึ่งอาจจะไม่ตรงกับแนวทางของภาคประชาชนบ้าง คือ การพัฒนาและเจรจาพื้นที่ทับซ้อนไทย-กัมพูชา ที่ส่วนตัวมองว่าเป็นเรื่องจำเป็น เพราะอีกไม่นานก๊าซของเราจะหมดลง ธุรกิจปิโตรเคมีคอล ที่สร้างรายได้ให้ประเทศมหาศาล ก็จะตกไปด้วย เพราะก๊าซที่ขุดจากอ่าวไทยอยู่ตอนนี้กำลังจะหมด ดังนั้นจึงต้องมองหาแหล่งพลังงานอื่นมาทดแทน ซึ่งในพื้นที่ทับซ้อนไทย-กัมพูชา มีพลังงานในส่วนนี้อยู่เยอะมาก จากการสำรวจเบื้องต้นพบว่า มีมากกว่าที่ประเทศไทยเคยมี อย่างไรก็ตาม ก็ต้องมาพิจารณาเรื่องการแบ่งปันผลประโยชน์ให้เหมาะสมอีกครั้ง ซึ่งต้องระวัง และแยกแยะในเรื่องความมั่นคงด้วย สุดท้ายเรื่อง“ถัง”จะเป็นการส่งเสริมการลงทุนการสร้างคลังน้ำมัน และคลังก๊าซ ในประเทศไทย โดยเฉพาะคลังน้ำมันในภาคใต้ ในโครงการแลนด์บริดจ์ ซึ่งหากเกิดขึ้นจะช่วยลดระยะเวลาการขนส่งน้ำมันจากตะวันออกกลางมาเป็นประเทศไทย และกลุ่มประเทศเอเชียตะวันออกไกล
**“สิ่งที่รัฐบาลทหารทำได้ ต้องรีบทำ อย่างการเจรจาพื้นที่ทับซ้อนไทย-เขมร หากศึกษาข้อมูลและเห็นว่าได้ประโยชน์จริงๆก็ต้องรีบทำ จะได้เป็นที่จดจำของประชาชน และตัดปัญหาเรื่องผลประโยชน์ของนักการเมืองด้วย เพราะที่ผ่านมา ไม่ว่ารัฐบาลไหนทำท่าจะคุยก็ถูกวิจารณ์ว่ามีผลประโยชน์ตลอด รวมทั้งเอนเนอร์จีบริดจ์ ที่อยากให้รัฐบาลเข้าไปศึกษาแล้วเร่งลงมือทำ”
** เผยเหตุ ปตท.ลงทุนเจ๊ง-ทุจริตอื้อ
นอกจากนี้ “พิชัย”ยังพูดถึงปัญหาใน บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) ด้วยว่า ปตท.เป็นบริษัท ใหญ่ รายได้ของปตท. ตกปีละ 2.8 ล้านล้านบาท มีมากกว่างบประมาณประจำปีของประเทศไทยหรือเพียง 2.5 ล้านล้านบาท
** ด้วยความใหญ่ของ ปตท. จึงมีปัญหาอยู่มาก เมื่อปตท. มีกำไรมากเมื่อใด ก็จะถูกมองว่าเอาเปรียบประชาชน จึงเป็นช่องทาง ที่มีการนำเงินของปตท.ไปลงทุนอะไรต่างๆ บางอย่างก็เป็นการลงทุนแบบงงๆ เพราะกลัวคนจะมองว่า ปตท. กำไรมากแล้วจะดูผิดปกติ
ซึ่งในความเป็นจริงไม่อยากให้มองเช่นนั้น ธุรกิจ ก็คือธุรกิจ การทำธุรกิจ ก็ต้องกำไร โดยเฉพาะบริษัทน้ำมันอย่าง ปตท. ที่เมื่อมีกำไร ก็ควรนำเงินไปลงทุนหรือหาแหล่งพลังงาน ให้เป็นประโยชน์กับประเทศ ต้องย้อนกับไปว่า ปตท. มีปัญหาเดิมอยู่มาก ก่อนที่ตัวเขาจะเข้าไปเป็นรัฐมนตรีด้วยซ้ำ
“พิชัย”เปิดเผยด้วยว่า การลงทุนที่ผิดพลาดถือเป็นปัญหาใหญ่ของ ปตท. โดยระบุว่า การลงทุนที่เป็นปัญหาหลักๆ ของ ปตท.มี 3 เรื่องใหญ่ๆแต่ละโครงการเสียหายหลักหมื่นล้านบาท คือ
1. การทำท่อส่งน้ำมันจากอียิปต์-อิสราเอล เมื่อช่วงหลังการรัฐประหาร 2549 ซึ่งเป็นการตัดสินใจที่ผิดพลาดมหันต์ เพราะเป็นการทำท่อส่งระหว่างประเทศ ที่มีความขัดแย้งสูง สุดท้ายก็ถูกวางระเบิดตลอดเวลา จนเจ๊งในที่สุด
2. เรื่องการปลูกสวนปาล์มในประเทศอินโดนีเซีย มีปัญหามาก ทั้งการปลูกไม่ครบตามจำนวนที่แจ้ง การใช้ที่ดินที่ไม่เหมาะสม และมีการทุจริตคอรร์รัปชั่นกันมาก ตั้งแต่กระบวนการซื้อที่ดิน เป็นการไซฟ่อนเงินออกจากปตท.อย่างน่าเกลียด ซึ่งมีผลสอบว่าผิดจริง และมีการส่งเรื่องไปที่ป.ป.ช.แล้ว
3. การลงทุนซื้อออยแซนด์ที่ประเทศแคนาดา ก็เป็นลงทุนที่ผิดพลาด เพราะออยแซนด์ มีต้นทุนการผลิตการผลิต 80-90 เหรียญสหรัฐฯ ต่อน้ำมัน 1 บาร์เรล ถ้าราคาน้ำมันในตลาดโลกต่ำกว่า 100 เหรียญ ก็เจ๊ง สุดท้ายก็ต้องปิดไป และก่อนหน้านั้น ปตท.ได้ไปประมูลบ่อน้ำมันในประเทศบราซิล ที่มีน้ำมันเยอะมาก ซึ่งเราชนะการประมูล แต่กลับทิ้งการประมูลดื้อๆ แล้วเลือกมาลงทุนออยแซนด์ ที่แคนาดา อย่างมีข้อสังเกตว่า ผิดปกติ
** นี่คือ 3 เรื่องใหญ่ ที่ปตท.บริหารผิดพลาด และเกิดความสูญเสียมหาศาล
