ตำรวจมี “ส่วย”ด้วยหรือ

ริมฝั่งเจ้าพระยา
โดย...สุนันท์ ศรีจันทรา

การตั้งรางวัลนำจับ ประชาชนที่ติดสินบนเจ้าหน้าที่ตำรวจ หรือตำรวจที่เรียกรับสินบนจากประชาชน กำลังเป็นที่ถกเถียงกันว่า ควรดำเนินการต่อไปหรือยกเลิก ซึ่งแม้แต่ตำรวจใหญ่ด้วยกันก็ยังมีความเห็นต่าง

รางวัล 10,000 บาท สำหรับการจ่ายหรือรับส่วย ทั้งฝ่ายประชาชนและฝ่ายเจ้าหน้าที่ตำรวจจราจร มีเป้าหมายเพื่อแก้ปัญหาการติดสินบน โดยยุติการกระทำความผิดทั้งผู้ให้และผู้รับ

เพราะรางวัลนำจับ จะทำให้แต่ละฝ่ายเกิดความเกรงกลัว ไม่รู้ใครจะเล่นงานใคร ใครจะล่อซื้อใคร เพื่อเอารางวัลนำจับ10,000 บาท

เสียงคัดค้านต่อต้านโครงการตั้งรางวัลนำจับนั้น เนื่องจากเห็นว่า ตำรวจมีหน้าที่ต้องปฏิบัติอยู่แล้ว ใครทำผิดกฎหมาย ติดสินบนก็ดำเนินคดีได้ทันที ไม่ต้องมีรางวัลจูงใจ

รักษาการผู้บัญชาการตำรวจนครบาล กำลังชะลอรางวัลนำจับ แต่ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ กลับประกาศเดินหน้าโครงการต่อ และเตรียมงบประมาณ 10 ล้านบาทเป็นค่ารางวัล

ขณะนี้ต้องถือว่า โครงการรางวัลนำจับ การติดสินบนเจ้าหน้าที่ตำรวจ ยังคงดำเนินต่อไป ภายใต้นโยบายผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ ซึ่งใหญ่กว่า รักษาการผู้บัญชาการตำรวจนครบาล

แต่รางวัลนำจับ จะแก้ปัญหา แก๊งดาวไถริมถนนได้จริงหรือไม่ จะนำไปสู่การกวาดล้างส่วยในระบบตำรวจได้ขนาดไหน

การกินสินบนหรือรับส่วย ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะคดีด้านการจราจรเท่านั้น แต่รวมถึงความผิดทุกประเภท ทั้งด้านบันเทิง การพนัน ยาเสพติด แรงงานต่างด้าว การค้าของเถื่อน และความผิดอื่นๆ อีกมากมาย

คนที่ก้าวขึ้นมาเป็นผู้บัญชาการ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ ล้วนแต่ผ่านเรื่องส่วยหรือสินบนมาทั้งสิ้น

ไม่เคยมี ผบ.ตร.คนไหนออกมาประกาศว่า มือใสสะอาดหมดจรด นับตั้งแต่รับราชการตำรวจมาทั้งชีวิต

เป็นที่เข้าใจโดยทั่วกันว่า การรับสินบน เป็นธรรมเนียมที่ปฏิบัติกันมาช้านาน ฝักรากลึกในตำรวจทุกตัวคน ใครไม่กินก็บ้า ใครปฏิเสธสินบนถือว่า เป็นตำรวจนอกคอก

ธรรมเนียมปฏิบัติที่ยาวนาน จะเลิกคงไม่ง่าย แต่ถ้าปล่อยให้ดำเนินต่อไป สังคมตำรวจก็เละเทะไม่มีที่สิ้นสุด ไม่มีทางที่จะปฏิรูปสังคมให้ดีได้ เพราะตำรวจเป็นต้นธารของความเลวร้ายเสียเอง

การตั้งรางวัลนำจับการติดสินบนไม่ใช่ส่งที่ต้องถกเถียงถึงขั้นเอาเป็นเอาตาย เพราะปัญหาใหญ่อยู่ที่ “ส่วย” ถ้าไม่มีการจ่ายและรับส่วย ทุกอย่างก็จบ การทำผิดกฎหมายจะลดลง โดยตำรวจจะปฏิบัติหนาที่อย่างเคร่งครัดขึ้น ไม่ละเว้น ไม่เลือกปฏิบัติ ใครทำผิดกฎหมายจะจับจริง

ความผิดด้านพ.ร.บ.จราจร ส่วนใหญ่เป็นโทษปรับ แต่ถ้าจ่ายสินบน ถือเป็นคดีอาญา มีโทษถึงติดคุก ถ้าตำรวจเอาจริงกับคนติดสินบน คงไม่มีใครกล้าจ่ายสินบน รางวัลนำจับที่ตั้งไว้ 10,000 บาทก็ไม่ต้องจ่าย

การตั้งรางวัลนำจับ เหมือนการแจกปืนคนละกระบอก ผู้ใช้รถใช้ถนนถือไว้ 1 กระบอก ตำรวจถือไว้ 1 กระบอก ต่างฝ่ายต่างสามารถล่อซื้อได้เหมือนกัน ต่างฝ่ายจึงต่างต้องระแวงกัน จนไม่กล้าทำผิดทั้งสองฝ่าย

แต่ตำรวจจะเลิกรับสินบนตามถนนจริงหรือ

สินบนตำรวจจรจร เป็นเพียงปัญหาส่วนน้อยนิด เมื่อเทียบกับระบบส่วยในสำนักงานตำรวจแห่งชาติทั้งหมด

วินมอเตอร์ไซด์รับจ้าง รถตู้โดยสาร รถเมล์เล็กและรถซูบารุตามซอกซอย แม้คณะรักษาความสงบแห่งชาติ(คสช.)จะเข้ามาจัดระเบียบ แต่ระบบส่วยก็ยังดำรงอยู่ รวมทั้งส่วยรถบรรทุก

บ่อนการพนัน แม้จะเป็นนโยบายที่ต้องปราบปราม จนบ่อนขนาดใหญ่กลางเมืองกรุงต้องปิดกันเป็นแถว แต่ในจังหวัดรอบนอก ก็ยังลักลอบเปิดกันอยู่ จนทหารต้องลงมือบุกจับเอง

สถานบันเทิงเปิดเกินเวลา ปล่อยให้เยาวชนอายุตำกว่า 18 ปีเข้าไปมั่วสุม ยังมีอยู่เต็มไปหมด เหมือนไม่ใช่ยุค คสช.

การหากินกับแรงงานต่างด้าวอาจจางลงไป แต่หวยใต้ดิน โต๊ะบอล ของเถื่อน ยาเสพติด ไม่มีดัชนีใดบ่งชี้ว่าลดลง

นโยบายจัดระเบียบสังคมของ คสช. ดูเหมือนเป็นความจงใจที่จะตัดแขนตัดขาตำรวจ ไม่ให้ใช้เครื่องแบบหากิน พยายามล้างระบบส่วย ปรับเปลี่ยนตำรวจให้กลับมาทำหน้าที่ผู้พิทักษ์สันติราษฎร์อย่างจริงจัง เพื่อคืนความสุขสู่สังคม

แต่พฤติกรรมรีดไถ รับส่วยของตำรวจ จะเปลี่ยนกันง่ายๆได้หรือ ในเมื่อเป็นธรรมเนียมปฏิบัติที่สืบทอดกันมาเป็นชาวอายุตำรวจ และไม่ได้เป็นปัญหาเพียงจุดใดจุดหนึ่ง แต่เป็นปัญหาของตำรวจทั้งระบบ ตั้งแตระดับบนลงถึงระดับล่าง หรือจากระดับล่างไล่มายันระดับบน ตั้งแต่ตำรวจชั้นผู้น้อย จนถึงระดับบิ๊กตำรวจ

รางวัลนำจับผู้ที่ติดสินบนหรือรับสินบน 10,000บาท ไม่ใช่ประเด็นใหญ่ที่ต้องถกกัน แต่อยู่ที่ว่า มีค่าหัวล่าคนติดสินบนหรือตำรวจที่รับสินบนแล้ว จะแก้ปัญหา “สินบน”ได้จริงหรือไม่

ถ้าแก้ได้จริงก็เดินหน้าไป เพราะเมื่อทุกคนเห็นว่า ตำรวจยุคใหม่ ไม่กินสินบน แต่มุ่งเอารางวัลนำจับ อีกหน่อยคงไม่มีใครกล้าจ่าย เพราะดีไม่ดีอาจติดคุกเอา ยอมรับใบสั่งจ่ายค่าปรับดีกว่า

แต่กลัวกันว่า โครงการรางวัลนำจับ จะเป็นเพียงละครฉากหนึ่งของตำรวจเท่านั้น เมื่อเห็นกระแสการปราบส่วยแรง จึงจำเป็นต้องออกมาเต้นตามบท กระแสจางเมื่อไหร่ ดาวไถจะกลับมาเต็มท้องถนนอีกครั้ง ส่วยทุกระบบจะกลับมาใหม่

น้ำท่วมหลังเป็ดเมื่อไหร่ จึงจะเชื่อว่าตำรวจเลิกรับส่วย ต่อให้มี คสช. ก็ไม่มีใครเชื่อว่า จะปราบ “ส่วย”ในวงการตำรวจได้

เพราะ คสช.ก็ยังไม่เหี้ยมจริงกับการจัดระเบียบตำรวจ