หนังสือ-ที่คนไม่มีและมีอำนาจ-ต้องอ่าน?

สอดแนมการเมือง
โดย...ชัชวาลย์ ชาติสุทธิชัย

อ่านหนังสือ“บันทึกของพ่อ 80 ข้อคิดบันทึกไว้จากใจพ่อ” แล้ว อดเขียนถึงไม่ได้..

เป็นหนังสือที่”พ่อบันทึก” จากคติธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา คำสอนของพระเถระ คำสอนของชาวจีนโบราณ ซึ่งเป็นหลักการดำเนินชีวิตด้วยธรรมแห่งผู้รู้ เพื่อปฏิบัติตนให้พ้นจากทุกข์ทั้งปวง

80 ข้อคิดบันทึกจากใจพ่อ พิมพ์ขึ้นเพื่อให้ลูกๆทุกคน ที่เป็นคนไทยสามัญชนส่วนใหญ่ทั่วไป หรือคนไทยส่วนน้อยที่บริหารชาติอยู่ ได้อ่าน-ได้คิด-ได้รู้ เพื่อนำไปปฏิบัติให้เป็นประโยชน์ต่อทั้งส่วนตัวและส่วนรวมนั่นเอง เช่น

ข้อ 2. ความทุกข์ของเรา.. ส่วนมากเกิดจากความไม่พอ ความไม่พอ.. ทำให้ทำอะไรไม่สำเร็จ แม้จะทำมากสักเท่าใด ความไม่พอ.. ทำให้เป็นคนล้มเหลวในชีวิต เพราะไม่บรรลุเป้าหมายสักที ความไม่พอ.. ทำให้เป็นคนจับจรด เพราะจักเอาเสียทุกอย่าง เลยทำไม่ได้สักอย่าง ความไม่พอ.. ทำให้เสียความสุขทางใจ เพราะมีเท่าใดก็ไม่พอ ความไม่พอ.. ทำให้เป็นคนโลภมากอยากได้ทุกอย่างอยู่ร่ำไป ความไม่พอ.. ทำให้คนรอบข้างวุ่นวาย เพราะเอาแต่ใจตนเอง ถ้าเราทุกคนไม่พอใจ ไม่พอดี ไม่พอที่ ไม่พองาม ก็อย่าหวังว่าจะมีความสุขที่แท้จริงเลย..

ข้อ 5. ลูกจงจำไว้ว่า.. โทสะ ไม่ได้ช่วยให้อะไรดีขึ้นเลย โทสะ.. เปรียบเสมือนแขกที่เรามิได้เชิญ โทสะ.. เป็นศัตรูของจิตใจที่ร้ายกาจที่สุด พ่อขอให้ลูกจำไว้ว่า.. เมื่อลูกเกิดโทสะเมื่อใด ถ้าลูกไม่ยับยั้งชั่งใจ ความเสียหายก็จะตามมาสู่ชีวิตของตนเองอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้เลย

ข้อ 21. คนเห็นแก่ตัวเป็นคนรกโลก คนเห็นแก่ตัวเป็นคนทำลายโลก ความเห็นแก่ตัวเป็นบิดาของความชั่วร้าย ภาษิตโบราณกล่าวไว้ว่า.. รกคนดีกว่ารกหญ้า แต่ถ้าโลกมีคนเห็นแก่ตัวอย่างบ้าๆ คนเขาว่า “รกหญ้าดีกว่ารกคน”

ใครที่เป็น”ผู้นำ”ต้องอ่านหนังสือเล่มนี้ให้ได้ แม้มีไม่กี่หัวข้อพูดถึง.. แต่คมเฉียบเลยครับ

ข้อ 24. เมื่อลูกเป็นผู้ใหญ่ ขอให้พิจารณาใคร่ครวญให้ดี โบราณกล่าวไว้เตือนใจว่า.. เรือดีๆไม่เอาไปขี่ไปข้าม แต่เรือรั่วน้ำกลับเอามาข้ามมาขี่ คนดีๆไม่เอามาช่วงใช้ แต่กลับไปเอาคนอัปรีย์จัญไรมาใช้งาน อย่างนี้ก็ไม่มีคำว่าเจริญ.. ขอให้ลูกพิจารณาในการใช้คนให้ดี

ข้อ 31. ลูกรัก.. ความเป็นผู้นำ มีความสำคัญอย่างยิ่งในสังคมทุกยุคทุกสมัย.. การปกครองจำเป็นจะต้องมีผู้นำ หากขาดผู้นำไปแล้ว ก็เหมือนร่างกายขาดศีรษะ ไม่สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ ลูกจึงจำเป็นต้องมีผู้นำสำหรับเป็นเข็มทิศชี้นำแนวทางชีวิต พ่อขอบอกกับลูกว่า.. ธรรมะเท่านั้น จักเป็นผู้นำของลูก นอกจากนั้น..ไม่มีอะไรเป็นผู้นำลูกได้

ข้อ 32. ผู้นำมี 2 ประเภท 1. ผู้นำที่ไม่ดีไม่มีธรรมะ ไม่เป็นที่พึงปรารถนา เพราะสามารถพาให้ลูกน้องหรือบริวารพบกับเหตุการณ์วิกฤติ 2. ผู้นำที่ดีมีธรรมะ เป็นที่ต้องการ เพราะสามารถทำให้ลูกน้องผู้ตามหรือบริวารพบความเจริญรุ่งเรืองได้

ข้อ 36. ผู้นำที่ดีต้องชนะใจตนเองให้ได้ ผู้นำต้องมีจิตใจเข้มแข็ง ไม่โลภ ไม่โกรธ ไม่หลง ผู้นำต้องทำลายความรู้สึกอยากได้ อยากมี อยากเป็น ให้ลดน้อยลง สมบัติที่ติดตัวของผู้นำไป คือ คุณงามความดี ไม่ใช่สิ่งของเงินทอง เพราะฉะนั้น ผู้นำต้องช่วยเหลือผู้อื่น เพื่อเป็นตัวอย่างที่ดีในสังคมส่วนรวม

ข้อ 38. ผู้นำที่ดีต้องมีความซื่อตรงและซื่อสัตย์ ประพฤติตนเป็นแบบอย่างให้แก่ผู้อื่นทั้ง กาย วาจา และใจ ผู้นำที่ดีต้องมีความสุจริตยุติธรรม แต่ความสุจริต ความยุติธรรม ต้องมีการเบียดเบียนผู้อื่นบ้าง คือ ผู้ที่ทำผิดต้องถูกลงโทษตักเตือน และผู้นำควรเคารพกฎหมายบ้านเมือง

ข้อ 40. ผู้นำที่ดีต้องไม่เบียดเบียน ผิดก็ว่าไปตามผิด ถูกก็ว่าไปตามถูก ไม่มีความโกรธอาฆาตแค้นใคร ผู้นำที่ดีต้องมีความอดทน ยิ่งมีตำแหน่งและฐานะสูงมากเท่าไร ก็ต้องมีความอดทนสูงมากเท่านั้น ไม่วู่วามหุนหันพลันแล่น ไม่เอาแต่ใจตนเอง.. ทั้งหมดที่พ่อบันทึกนี้ ขอให้ลูกนำไปพิจารณาและไตร่ตรองให้ดีในฐานะที่ลูกจักเป็นผู้นำในอนาคต

ข้อ 47. ลูกรักของพ่อ.. ถ้าเรามีทัศนคติไปในทางที่ดี คือ คิดดี พูดดี ทำดี เราก็จะแก้ปัญหาไปในทางที่ดี แต่ถ้าเรามีทัศนคติไปในทางชั่ว คือ คิดชั่ว พูดชั่ว ทำชั่ว เราก็จะแก้ปัญหาไปในทางชั่ว จงฝึกให้มีทัศนคติฝ่ายดีให้เกิดขึ้นในใจของลูกเถิด

ข้อ 48. เท่าที่พ่อสังเกตบุคคลรวมทั้งตัวของพ่อมาจนขณะนี้ ถ้าไม่มีปัญหา ก็ไม่มีปัญญา เพราะปัญหาทำให้เกิดการแก้ปัญหา การแก้ปัญหานั้นต้องใช้ปัญญา และปัญญานั้นก็มีทั้ง 2 ฝ่าย คือ ฝ่ายดีและฝ่ายชั่ว ปัญญาฝ่ายดีเป็นปัญญาเพื่อการลด ละ เลิก กิเลส ปัญญาฝ่ายชั่วเป็นปัญญาเพื่อการเพิ่มพอกพูนกิเลส

ข้อ 51. พุทธภาษิตกล่าวไว้ว่า.. พืชที่ถูกไฟเผาย่อมไม่งอกขึ้นในไฟฉันใด แม้ไมตรีที่ทำไว้ในอสัตบุรุษก็สูญเปล่า ไม่งอกงามฉันนั้น แต่ไมตรีกรรมที่บุคคลทำไว้ในคนกตัญญู มีศีล มีความประพฤติอย่างอารยะชน ย่อมไม่เสียผล เหมือนพืชที่หว่านลงในนาดี ฉันนั้น พ่อขอเตือนลูกว่า.. เวลาลูกจักช่วยเหลือใคร ต้องดูให้ดี เพราะถ้าลูกช่วยคนที่ไม่ดี.. ลูกก็จักเป็นคนทำบุญกับใครไม่ขึ้น

ข้อ 53. พ่อขอให้ข้อคิดเพื่อเตือนจิตลูกดังนี้ 1. ความสัตย์ สุจริต ความตรง เป็นเครื่องหอมของชื่อเสียง 2. ความรู้กาลเทศะ เป็นทางสำเร็จประโยชน์แห่งกิจการ 3. ความตั้งใจจริง ทำจริง ความบากบั่น เป็นลำต้นให้เกิดผล 4. ความมักง่ายไม่รอบคอบ เป็นประตูรับอันตรายและความเสียหาย

ข้อ 76. การทำความดี.. คือ การกระทำที่เมื่อทำแล้วเป็นบุญ.. ทำแล้วไม่ทำให้ตนเองเดือดร้อน ทำแล้วไม่ทำให้ผู้อื่นต้องเดือดร้อน การทำความดีต้องครบ 4 จึงจะดี มีดังนี้ 1. ทำดีถูกที่ 2. ทำดีถูกคน 3. ทำดีถูกเวลา 4. ทำดีอย่างต่อเนื่อง

ท้ายเล่มของหนังสือนี้ ยังมี “ธรรมโอวาท” และ“คติธรรมนำชีวิต” สั้นๆ มากมาย ที่ชวนอ่านชวนคิดชวนนำไปเผยแพร่ ให้ผู้คนเป็น”บัวพ้นน้ำ”อีกด้วย เช่น บางคติธรรมที่ว่า

เกิดเป็นคน อย่าให้”จนความดี” แต่ขอให้”จนความชั่ว” / จุดธูปเป็นกำ ถ้าไม่ปฏิบัติธรรมก็แค่นั้น พนมมือไหว้พระ แต่..ใจไม่มีธรรมะก็แค่นั้น อ้อนวอนไปก็ไร้ผล / “ความชั่ว”เป็นสิ่งน่ากลัวกว่าความตาย /โกรธคือโง่ โมโหคือบ้า ไม่โกรธดีกว่า จะได้ไม่บ้าไม่โง่ / เสียใจ..ไป”นรก” ดีใจ..ไป”สวรรค์” เย็นใจ..ไป”นิพพาน” / ใครชอบ-ใครชัง-ช่างเถิด ใครเชิด-ใครแช่ง-ช่างเขา ใครเบื่อ-ใครบ่น-ทนเอา ใจเรา-ร่มเย็น-เป็นพอ / คนมีปัญญา ถึงแม้ตกทุกข์ ก็ยังหาสุขได้ ฯลฯ

ส่วนคติธรรมนำชีวิตนั้น ดูจะห่วงใยคนบางประเภทเป็นพิเศษ จนถึงกับนำคำสั้นๆมาลงไว้ว่า คนที่ไม่สามารถแยกดี-ชั่วได้ เป็นบุคคลที่น่าห่วงใยที่สุด ฯลฯ

แถมคำกลอนสั้นๆ ปิดหูซ้ายขวา ปิดตาสองข้าง ปิดปากเสียบ้าง แล้วจะนั่งนอนสบาย คงทำให้คนใจร่มแม้แดดร้อนเปรี้ยง กับการรอคอยและตามดู คสช. ปฏิรูปชาติไทย พร้อมท่องคาถา “คสช. ทำดีได้ดี-ทำชั่วได้ชั่ว"อย่างสงบ..

ส่วนสุภาษิตจีนโบราณดีๆก็มีให้อ่าน เช่น ทั่วปฐพีล้วนมีขุมทรัพย์ เพียงแต่รอผู้มีวาสนามาค้นหา / ปลูกต้นไม้บำรุงราก ปลูกฝังคุณธรรมต้องบำรุงจิตใจ / คนถือคุณธรรมย่อมรุ่งเรือง คนถืออำนาจย่อมหายนะ / คนตายเพราะทรัพย์ นกตายเพราะเหยื่อ / หนทางนั้นคดเคี้ยว แต่เหตุผลนั้นเที่ยงธรรม ฯลฯ

สุดท้าย.. “ข้อคิด-ข้อธรรมสำหรับคนดี” ก็มีแง่คิดที่ดีเยี่ยมให้พิเคราะห์ดังนี้

ในโลกใบนี้ไม่ว่าจะเป็นใคร มีอำนาจวาสนาเพียงไหน? สิ่งที่ควรใส่ใจ คือ จริยธรรมและศีลธรรมเพราะเหตุว่า อำนาจและวาสนาที่ได้นั้น เป็นเพียงอำนาจและวาสนาชั่วคราว ไม่อาจติดตัวเราได้ตลอดเวลา เมื่อหมดอำนาจวาสนาเมื่อใด จริยธรรมและศีลธรรมเท่านั้นที่เหลืออยู่ จักคอยดูแลเราอยู่ตลอดเวลา

ทั้งนี้เพราะ..ชื่อเสียง เกียรติยศ และคำสรรเสริญ เปรียบเสมือนหมอกควันที่ลอยล่องมาห่อหุ้มชั่วคราว.. นะโยม..