โดย...ปราโมทย์ นาครทรรพ
อดีตตุลาการรัฐธรรมนูญและครูสอนวิชารัฐธรรมนูญ
มวลมหาประชาชนได้ลุกฮือขึ้นต่อต้านรัฐบาลยื้ออำนาจของระบอบยิ่งลักษณ์-ทักษิณอย่างยิ่งใหญ่ ทำลายสถิติจักรวาลทั้งในทางปฏิบัติและทฤษฎี (ประชาธิปไตย) หากไม่เจออันธพาลในและนอกเครื่องแบบของรัฐบาล (เถื่อน) เข่นฆ่าทำร้าย ก็จะเป็นความสวยงามที่สุดของการเมืองไทยในประวัติศาสตร์สากล
ผมเองลุ้นมวลมหาประชาชนจนตัวโก่ง เพราะมวลมหาประชาชนไม่ว่าจะนำโดยใคร ได้กระทำสิ่งที่ผมอยากเห็น พูดและเขียนเรียกร้องในฐานะนักวิชาการมานานโขแล้ว ว่าการล้มรัฐบาลที่ไม่ชอบธรรมนั้นมิใช่เป็นแต่เพียงสิทธิแต่เป็นหน้าที่ของประชาชนทุกคน ไม่ว่าจะในทฤษฎีการเมืองตะวันตกหรือชาดกในพุทธศาสนาก็ว่าอย่างนั้น
เมื่อลุงกำนันเข้ามานำการโค่นล้มรัฐบาลอัปรีย์ ผมก็ยิ่งลุ้นมากกว่าเดิมหลายเท่า เพราะเชื่อว่าความสำเร็จใกล้เข้ามาแล้ว คนทั้งหลายไม่ว่าใครก็ไม่สมควรไปเตะตัดขาหรือทอนกำลังของลุงกำนันด้วยวิธีใดๆ ทั้งสิ้น
ผมดีใจที่ศาลรัฐธรรมนูญตัดสินให้การเลือกตั้งทั่วไปวันที่ 2 กุมภาพันธ์เป็นโมฆะ ผมเชื่อว่ามวลมหาประชาชนและลุงกำนันก็คงจะดีใจเช่นเดียวกัน และน่าจะมากกว่าผมเสียด้วยซ้ำ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบรรดาผู้ที่อยากเห็นการปฏิรูปก่อนเลือกตั้ง ตอนนี้ผมกำลังจับตาดูอยู่ว่า มวลมหาประชาชนหรือลุงกำนันใครจะชี้นำใครว่าอย่างไรในเรื่องการเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภาซึ่งจะมาถึงภายในวันที่ 30 มีนาคม นี้เกรงว่าจะช้าไปแล้วลุงกำนัน
หรือว่าการปฏิรูปก่อนเลือกตั้งนั้นจำกัดอยู่ที่สภาผู้แทนราษฎรเท่านั้น วุฒิสภาเป็นประชาธิปไตยสมบูรณ์แล้ว ไม่มีปัญหาเหมือนกับสภาผู้แทนฯ
ความจริงวุฒิสภาของเรานั้นมีปัญหาไม่น้อยกว่าสภาผู้แทนฯ ข้อแตกต่างที่มีอยู่ไม่กี่อย่าง คือเป็นนายกฯ ไม่ได้ ตั้งรัฐบาลไม่ได้ สังกัดพรรคไม่ได้นั้น ไม่ได้หมายความว่าวุฒิสภาจะพ่นพิษทำลายประชาธิปไตยและบ้านเมืองได้น้อยกว่าสภาจกเปรตหรือสภาผู้แทนฯ เสียเมื่อไร ดร.บุญทัน ดอกไทสง อดีตรองประธานวุฒิสภาเคยให้สมญาสภานี้ว่า สภาทายาทอสูร
ทายาทอสูรนี้มาจากทั้งการเลือกตั้งและสรรหา มีกลุ่มใหญ่ๆ ในทั้ง 2 ประเภทที่ “แข็งเท่าแข็ง เงินง้างอ่อนได้ดังใจ” จึงพากันเป็นเครื่องมือทำความป่นปี้ให้กับองค์กรอิสระ และทำให้องค์กรอิสระทำความป่นปี้ให้ชาติบ้านเมืองเป็นอเนกประการ หรือว่าที่พูดมานี้ไม่จริง ถ้าไม่จริง ไม่ต้องปฏิรูปก็ได้ หรือปฏิรูปหลังเลือกตั้งก็ได้ ไม่เป็นไรหรอก
ความจริง วุฒิสภาของเรานั้นเป็นพิษของอวิชชาที่มาจากนักวิชาการ และความมักง่ายของนักการเมือง จึงพ่นพิษทำลายบ้านเมืองได้ ทั้งส่วนหัวที่เป็นมงกุฎ และส่วนท้ายที่เป็นมังกรพอๆ กัน
และ “หัวมงกุฎ-ท้ายมังกร” นี้ ก็เป็นรูปแบบและโครงสร้างที่ขัดแย้ง ทำลายและเป็นปฏิปักษ์โดยตรงกับวัตถุประสงค์และปรัชญาประชาธิปไตยของสภาสูงในระบบรัฐสภาของประเทศที่มีระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขอย่างอังกฤษ ที่เราอ้างนักอ้างหนาว่าเป็นแบบอย่างของประชาธิปไตยไทย อ้วก (ขอโทษ)
วุฒิสภาหรือสภาขุนนาง (House of Lords) ของอังกฤษนั้นใหญ่โต (670 คน) และมีอำนาจมากสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ในการถ่วงดุลสภาผู้แทนราษฎรรัฐบาลและขบวนการยุติธรรม เป็นที่นำมาซึ่งความอบอุ่นใจและภาคภูมิใจของคนอังกฤษ ถึงแม้จะถูกคุกคามว่าจะยุบหรือปฏิรูป (โดยรัฐบาลและสภาผู้แทนราษฎร) อย่างไรก็ไม่กระทบกระเทือน
สมาชิกของสภาท่านหลอดหรือ Lords นี้ตั้งโดยอำนาจของกษัตริย์แต่มิใช่ด้วยการแต่งตั้งเป็นครั้งเข้าสู่สภาฯ โดยตรงหากเป็นการเข้าโดยอัตโนมัติของบรรดาท่านหลอดทั้ง 4 ประเภท คือ (1) ท่านหลอดทางจิตวิญญาณคือบรรดาพระเถระชั้นผู้ใหญ่ในตำแหน่งของประเทศและเมืองต่างๆ (2) ท่านหลอดทายาทสืบสายโลหิต (3) ท่านหลอดชั่วชีวิตของตน และ (4) ท่าน(หลอด)ผู้พิพากษาศาลสูงต่างๆ
ผมขออธิบายเพิ่มเติมเฉพาะท่านหลอดประเภท 3 ซึ่งมีจำนวนมากที่สุดซึ่งพระเจ้าแผ่นดินทรงแต่งตั้งขึ้นตามกฎหมายว่าด้วยท่านหลอดตลอดชีวิต (Life Peerages Act of 1958) อันนี้แหละสำคัญเพราะประกอบด้วยบุคคลที่ประสบความสำเร็จในชีวิตและทำคุณงามความดีเป็นที่ประจักษ์ในอาชีพต่างๆ รวมทั้งกรรมกร นักฟุตบอล (ที่ท่านอาจจะรู้จัก) และอดีตผู้แทนราษฎรพรรคต่างๆ ที่เรียกว่าหลอดพรรคแรงงานและหลอดอนุรักษนิยม เป็นต้น
ถ้าท่านอ่านแล้วจะรีบสรุปว่านั่นไง ไทยจะเอาอย่างอังกฤษได้อย่างไร ก็ตามสบายเถิด ผมอยากจะบอกว่าตั้งแต่เปลี่ยนแปลงการปกครองมา รัฐธรรมนูญและชนชั้น (ที่มิใช่เจ้า) ปกครองของเราได้สร้างโครงสร้างการปกครองที่กีดกันการมีส่วนร่วมของพระมหากษัตริย์และราษฎรธรรมดาๆ มากและแยบยลที่สุด เป็นเหตุให้เราสร้างประชาธิปไตยธรรมดาๆ ก็ไม่สำเร็จ อย่าว่าแต่ระบอบราชประชาสมาสัยหรือประชาธิปไตย (แบบมีส่วนร่วม) อันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขเลย
ถ้าหากเราสามารถสถาปนาระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขอย่างแท้จริงได้ การแต่งตั้งบุคคล (ไว้ล่วงหน้า) ที่ทำคุณงามความดีจนเป็นที่ประจักษ์ทุกอาชีพทุกจังหวัดที่เทียบเคียงกับอังกฤษก็มิใช่สิ่งที่ยากเย็น และไม่จำต้องกังวลต่อไปว่าจะต้องมีพระผู้ใหญ่ไปติดคุก เพราะวิ่งเต้น(ขาย)เครื่องราชอิสริยาภรณ์อีกด้วย
จวนจบแล้ว ผมยังไม่ได้บอกว่าวุฒิสภาของเรามันขัดกับสภาสูงในระบอบอังกฤษอย่างไร ก็กำปั้นทุบดินไปก่อนว่ามันขัดเพราะมันดันไปเอามาจากระบอบประธานาธิบดีหรือสาธารณรัฐ มันขัดเพราะมันไม่เหมือนกัน มันขัดเพราะมันนำมาสร้างความอัปรีย์ได้อย่างที่ต้นแบบต้นตำรับคิดไม่ถึงไม่ทำและทำไม่ได้เลยก็แล้วกัน
ทีนี้มาถึงคำถามที่สอง ว่าไก่เกิดก่อนไข่หรือไข่เกิดก่อนไก่ บอกตรงๆ ว่าผมตอบได้ แต่ไม่ต้องการตอบ
เพราะผมต้องการถามว่าจะปฏิรูปหรือไม่ปฏิรูป ถ้าจะปฏิรูปก่อนเลือกตั้ง จะปล่อยให้เลือกตั้งวุฒิสมาชิกไปทำไม อัปรีย์กินกระบาลอีกนั้นไม่เป็นไร
แต่อัปรีย์กินประเทศต่อไปอีก ใครจะรับผิดชอบ
มวลมหาประชาชนหรือลุงกำนันจะตอบว่าอย่างไร
อดีตตุลาการรัฐธรรมนูญและครูสอนวิชารัฐธรรมนูญ
มวลมหาประชาชนได้ลุกฮือขึ้นต่อต้านรัฐบาลยื้ออำนาจของระบอบยิ่งลักษณ์-ทักษิณอย่างยิ่งใหญ่ ทำลายสถิติจักรวาลทั้งในทางปฏิบัติและทฤษฎี (ประชาธิปไตย) หากไม่เจออันธพาลในและนอกเครื่องแบบของรัฐบาล (เถื่อน) เข่นฆ่าทำร้าย ก็จะเป็นความสวยงามที่สุดของการเมืองไทยในประวัติศาสตร์สากล
ผมเองลุ้นมวลมหาประชาชนจนตัวโก่ง เพราะมวลมหาประชาชนไม่ว่าจะนำโดยใคร ได้กระทำสิ่งที่ผมอยากเห็น พูดและเขียนเรียกร้องในฐานะนักวิชาการมานานโขแล้ว ว่าการล้มรัฐบาลที่ไม่ชอบธรรมนั้นมิใช่เป็นแต่เพียงสิทธิแต่เป็นหน้าที่ของประชาชนทุกคน ไม่ว่าจะในทฤษฎีการเมืองตะวันตกหรือชาดกในพุทธศาสนาก็ว่าอย่างนั้น
เมื่อลุงกำนันเข้ามานำการโค่นล้มรัฐบาลอัปรีย์ ผมก็ยิ่งลุ้นมากกว่าเดิมหลายเท่า เพราะเชื่อว่าความสำเร็จใกล้เข้ามาแล้ว คนทั้งหลายไม่ว่าใครก็ไม่สมควรไปเตะตัดขาหรือทอนกำลังของลุงกำนันด้วยวิธีใดๆ ทั้งสิ้น
ผมดีใจที่ศาลรัฐธรรมนูญตัดสินให้การเลือกตั้งทั่วไปวันที่ 2 กุมภาพันธ์เป็นโมฆะ ผมเชื่อว่ามวลมหาประชาชนและลุงกำนันก็คงจะดีใจเช่นเดียวกัน และน่าจะมากกว่าผมเสียด้วยซ้ำ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบรรดาผู้ที่อยากเห็นการปฏิรูปก่อนเลือกตั้ง ตอนนี้ผมกำลังจับตาดูอยู่ว่า มวลมหาประชาชนหรือลุงกำนันใครจะชี้นำใครว่าอย่างไรในเรื่องการเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภาซึ่งจะมาถึงภายในวันที่ 30 มีนาคม นี้เกรงว่าจะช้าไปแล้วลุงกำนัน
หรือว่าการปฏิรูปก่อนเลือกตั้งนั้นจำกัดอยู่ที่สภาผู้แทนราษฎรเท่านั้น วุฒิสภาเป็นประชาธิปไตยสมบูรณ์แล้ว ไม่มีปัญหาเหมือนกับสภาผู้แทนฯ
ความจริงวุฒิสภาของเรานั้นมีปัญหาไม่น้อยกว่าสภาผู้แทนฯ ข้อแตกต่างที่มีอยู่ไม่กี่อย่าง คือเป็นนายกฯ ไม่ได้ ตั้งรัฐบาลไม่ได้ สังกัดพรรคไม่ได้นั้น ไม่ได้หมายความว่าวุฒิสภาจะพ่นพิษทำลายประชาธิปไตยและบ้านเมืองได้น้อยกว่าสภาจกเปรตหรือสภาผู้แทนฯ เสียเมื่อไร ดร.บุญทัน ดอกไทสง อดีตรองประธานวุฒิสภาเคยให้สมญาสภานี้ว่า สภาทายาทอสูร
ทายาทอสูรนี้มาจากทั้งการเลือกตั้งและสรรหา มีกลุ่มใหญ่ๆ ในทั้ง 2 ประเภทที่ “แข็งเท่าแข็ง เงินง้างอ่อนได้ดังใจ” จึงพากันเป็นเครื่องมือทำความป่นปี้ให้กับองค์กรอิสระ และทำให้องค์กรอิสระทำความป่นปี้ให้ชาติบ้านเมืองเป็นอเนกประการ หรือว่าที่พูดมานี้ไม่จริง ถ้าไม่จริง ไม่ต้องปฏิรูปก็ได้ หรือปฏิรูปหลังเลือกตั้งก็ได้ ไม่เป็นไรหรอก
ความจริง วุฒิสภาของเรานั้นเป็นพิษของอวิชชาที่มาจากนักวิชาการ และความมักง่ายของนักการเมือง จึงพ่นพิษทำลายบ้านเมืองได้ ทั้งส่วนหัวที่เป็นมงกุฎ และส่วนท้ายที่เป็นมังกรพอๆ กัน
และ “หัวมงกุฎ-ท้ายมังกร” นี้ ก็เป็นรูปแบบและโครงสร้างที่ขัดแย้ง ทำลายและเป็นปฏิปักษ์โดยตรงกับวัตถุประสงค์และปรัชญาประชาธิปไตยของสภาสูงในระบบรัฐสภาของประเทศที่มีระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขอย่างอังกฤษ ที่เราอ้างนักอ้างหนาว่าเป็นแบบอย่างของประชาธิปไตยไทย อ้วก (ขอโทษ)
วุฒิสภาหรือสภาขุนนาง (House of Lords) ของอังกฤษนั้นใหญ่โต (670 คน) และมีอำนาจมากสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ในการถ่วงดุลสภาผู้แทนราษฎรรัฐบาลและขบวนการยุติธรรม เป็นที่นำมาซึ่งความอบอุ่นใจและภาคภูมิใจของคนอังกฤษ ถึงแม้จะถูกคุกคามว่าจะยุบหรือปฏิรูป (โดยรัฐบาลและสภาผู้แทนราษฎร) อย่างไรก็ไม่กระทบกระเทือน
สมาชิกของสภาท่านหลอดหรือ Lords นี้ตั้งโดยอำนาจของกษัตริย์แต่มิใช่ด้วยการแต่งตั้งเป็นครั้งเข้าสู่สภาฯ โดยตรงหากเป็นการเข้าโดยอัตโนมัติของบรรดาท่านหลอดทั้ง 4 ประเภท คือ (1) ท่านหลอดทางจิตวิญญาณคือบรรดาพระเถระชั้นผู้ใหญ่ในตำแหน่งของประเทศและเมืองต่างๆ (2) ท่านหลอดทายาทสืบสายโลหิต (3) ท่านหลอดชั่วชีวิตของตน และ (4) ท่าน(หลอด)ผู้พิพากษาศาลสูงต่างๆ
ผมขออธิบายเพิ่มเติมเฉพาะท่านหลอดประเภท 3 ซึ่งมีจำนวนมากที่สุดซึ่งพระเจ้าแผ่นดินทรงแต่งตั้งขึ้นตามกฎหมายว่าด้วยท่านหลอดตลอดชีวิต (Life Peerages Act of 1958) อันนี้แหละสำคัญเพราะประกอบด้วยบุคคลที่ประสบความสำเร็จในชีวิตและทำคุณงามความดีเป็นที่ประจักษ์ในอาชีพต่างๆ รวมทั้งกรรมกร นักฟุตบอล (ที่ท่านอาจจะรู้จัก) และอดีตผู้แทนราษฎรพรรคต่างๆ ที่เรียกว่าหลอดพรรคแรงงานและหลอดอนุรักษนิยม เป็นต้น
ถ้าท่านอ่านแล้วจะรีบสรุปว่านั่นไง ไทยจะเอาอย่างอังกฤษได้อย่างไร ก็ตามสบายเถิด ผมอยากจะบอกว่าตั้งแต่เปลี่ยนแปลงการปกครองมา รัฐธรรมนูญและชนชั้น (ที่มิใช่เจ้า) ปกครองของเราได้สร้างโครงสร้างการปกครองที่กีดกันการมีส่วนร่วมของพระมหากษัตริย์และราษฎรธรรมดาๆ มากและแยบยลที่สุด เป็นเหตุให้เราสร้างประชาธิปไตยธรรมดาๆ ก็ไม่สำเร็จ อย่าว่าแต่ระบอบราชประชาสมาสัยหรือประชาธิปไตย (แบบมีส่วนร่วม) อันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขเลย
ถ้าหากเราสามารถสถาปนาระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขอย่างแท้จริงได้ การแต่งตั้งบุคคล (ไว้ล่วงหน้า) ที่ทำคุณงามความดีจนเป็นที่ประจักษ์ทุกอาชีพทุกจังหวัดที่เทียบเคียงกับอังกฤษก็มิใช่สิ่งที่ยากเย็น และไม่จำต้องกังวลต่อไปว่าจะต้องมีพระผู้ใหญ่ไปติดคุก เพราะวิ่งเต้น(ขาย)เครื่องราชอิสริยาภรณ์อีกด้วย
จวนจบแล้ว ผมยังไม่ได้บอกว่าวุฒิสภาของเรามันขัดกับสภาสูงในระบอบอังกฤษอย่างไร ก็กำปั้นทุบดินไปก่อนว่ามันขัดเพราะมันดันไปเอามาจากระบอบประธานาธิบดีหรือสาธารณรัฐ มันขัดเพราะมันไม่เหมือนกัน มันขัดเพราะมันนำมาสร้างความอัปรีย์ได้อย่างที่ต้นแบบต้นตำรับคิดไม่ถึงไม่ทำและทำไม่ได้เลยก็แล้วกัน
ทีนี้มาถึงคำถามที่สอง ว่าไก่เกิดก่อนไข่หรือไข่เกิดก่อนไก่ บอกตรงๆ ว่าผมตอบได้ แต่ไม่ต้องการตอบ
เพราะผมต้องการถามว่าจะปฏิรูปหรือไม่ปฏิรูป ถ้าจะปฏิรูปก่อนเลือกตั้ง จะปล่อยให้เลือกตั้งวุฒิสมาชิกไปทำไม อัปรีย์กินกระบาลอีกนั้นไม่เป็นไร
แต่อัปรีย์กินประเทศต่อไปอีก ใครจะรับผิดชอบ
มวลมหาประชาชนหรือลุงกำนันจะตอบว่าอย่างไร
