เมื่อเดือนตุลาเวียนมาถึงสำหรับพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตยแล้วคือ การร่วมรำลึกเหตุการณ์ 7 ตุลา ที่มีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บจำนวนมากจากการใช้ความรุนแรงของฝ่ายอำนาจรัฐ ภายใต้การสั่งการของรัฐบาลที่เรียกว่าฝ่ายประชาธิปไตย
สำหรับคนอีกรุ่นหนึ่ง ที่สังคมเรียกขานว่า คนเดือนตุลา คือ การรำลึกเหตุการณ์ 14 ตุลา 2516 และเหตุการณ์ 6 ตุลา 2519
หลังอุดมการณ์สังคมนิยมล่มสลาย คนเดือนตุลาทั้งสองรุ่นได้ออกจากป่ามาสู่เมือง กลับมาใช้ชีวิตในสังคมปกติ และมีวิถีชีวิตที่แตกต่างกันออกไปตามครรลองของแต่ละคน
กระทั่งสังคมไทยเดินทางมาถึงทางแยก ความแตกต่างทางความคิดของคนไทยทุกวันนี้ทำให้กระแสธารของคนเดือนตุลาเดินแยกสายกันออกไป ฝ่ายหนึ่งยืนอยู่ตรงข้ามกับระบอบทักษิณเพราะเห็นว่าเป็นระบอบทุนนิยมสามานย์ที่กัดกินชาติบ้านเมือง แต่ถูกกล่าวหาว่า เป็นตัวแทนของกลุ่มพลังอนุรักษนิยมและอำนาจเก่า ฝ่ายหนึ่งยืนข้างระบอบทักษิณและยึดมั่นว่า นี่คือ วิถีทางประชาธิปไตย
ทุกวันนี้ฝ่ายระบอบทักษิณเป็นฝ่ายยึดครองอำนาจรัฐ โดยใช้รัฐบาลตัวแทนที่มีทักษิณสั่งการจากแดนไกล รัฐบาลที่อ้างว่ามาจากการเลือกตั้งตามวิถีทางของระบอบประชาธิปไตย กลายเป็นเพียงเครื่องมือที่ถูกสั่งให้ซ้ายหันขวาหันจากทักษิณ ทักษิณก็เลยกลายเป็นคนที่มีอำนาจเหนือรัฐธรรมนูญ ไม่ได้สะท้อนความเป็นประชาธิปไตยตรงไหนเลย
ความแตกแยกทางความคิดที่มีระบอบทักษิณเป็นศูนย์กลางของปัญหากลายเป็นปัญหาหลักของสังคมที่ยากจะเยียวยา เจือจานให้สังคมกลับมาสู่ความสมัครสมานสามัคคีกันได้ ปัญหานี้บาดลึกลงไปในระดับเครือญาติ ครอบครัว เพื่อนพ้อง ในบริษัท ไปจนถึงระดับหมู่บ้าน
ความแตกแยกของคนไทยทุกวันนี้ ถ้าจะว่าไปแล้วรุนแรงหนักหน่วงยิ่งกว่าการแตกแยกของอุดมการณ์ซ้ายขวาในอดีตมองไปไม่เห็นทางออก เพราะต่างฝ่ายต่างยึดมั่นว่าแนวทางของตัวเองเป็นฝ่ายถูกต้อง
กระทั่งการจัดงานรำลึกเดือนตุลายังต้องแยกจัดเป็น 2 ฝ่ายคือมีทั้งงานรำลึกของคนเดือนตุลาเสื้อเหลือง และคนเดือนตุลาเสื้อแดง โดยงานของคนเสื้อแดงถึงกับต้องกราบเรียนเชิญ ฯพณฯ ณัฐวุฒิ ไสยเกื้อ มาเป็นองค์ปาฐกชี้นำการเมืองกันเลยทีเดียว
แม้ว่าจะมีคนเดือนตุลาทั้งสองรุ่นอยู่ทั้งสองฟากฝ่ายความขัดแย้งทางการเมืองในปัจจุบัน แต่เท่าที่ผมสังเกตนะครับ คนเดือนตุลา ที่มาจากตุลา 2516 ส่วนใหญ่จะเป็นฝ่ายตรงข้ามระบอบทักษิณมากกว่าคนเดือนตุลา 2519 ที่ส่วนใหญ่จะยืนข้างระบอบทักษิณ
ว่ากันว่าที่เป็นเช่นนั้น เพราะคนเดือนตุลา 2519 หลายคนยังคงฝังใจว่า มีอำนาจเบื้องบนผู้อยู่เบื้องหลังความโหดร้ายของโศกนาฏกรรมครั้งนั้น เก็บความเคียดแค้นและชิงชังเอาไว้ และมองว่า ทักษิณสามารถที่จะสั่นคลอนอำนาจนั้นได้
สุรชัย ด่านวัฒนานุสรณ์ แกนนำแดงสยามที่เพิ่งออกจากคุกถึงกับเคยพูดว่า ใช้ทักษิณจัดการอำนาจนั้นก่อน แล้วค่อยจัดการทักษิณทีหลัง
นอกจากนั้นสิ่งที่คนเดือนตุลายืนข้างทักษิณได้รับก็คือ ผลประโยชน์ที่ฝ่ายทักษิณหยิบยื่นให้ทั้งทางตรงและทางอ้อม แต่เป็นรูปธรรมที่แตะต้องได้ทั้งยศถาบรรดาศักดิ์ ตำแหน่งหน้าที่การงาน ทรัพย์สินเงินทอง และเบี้ยบ้ายรายทางสำหรับการดำเนินชีวิตที่อู้ฟู่ ราวกับว่า ระบอบทักษิณเป็นสังคมอุดมคติของพวกเขาหลังผิดหวังสังคมอุดมการณ์จากป่าเขา
หลังจากอกหักจากอุดมการณ์สังคมนิยมกลับมาทำมาหากิน เมื่ออุดมการณ์ประชาธิปไตยเบิกบานก็เรียกร้องสิทธิเสรีภาพและความเท่าเทียมกันในสังคม จู่ๆ ก็อุ้มชูทักษิณจนกลายเป็นสัญลักษณ์ “นักประชาธิปไตย” ที่พวกเขายึดมั่น ทั้งๆ ที่ทักษิณสร้างพรรคด้วยการใช้เงินกวาดซื้อตัว ส.ส. ซื้อหัวคะแนน กระทั่งซื้อพรรคการเมือง ทักษิณเข้ามาเล่นการเมืองแล้วแสวงหาประโยชน์เข้าวงศ์วานว่านเครือ
เพราะการอยู่กับทักษิณนั้นได้ประโยชน์จากเศษเนื้อที่ทักษิณหยิบยื่นให้ ขณะเดียวกันคนเดือนตุลาส่วนหนึ่งที่กลายเป็นกุนซือของทักษิณยังฝันถึงอุดมการณ์เก่าก็หวังว่าจะใช้ประโยชน์จากทักษิณ เพ้อฝันสมคบคิดหวังนำประเทศไปสู่แผนการที่เรียกกันว่า ปฏิญญาฟินแลนด์
การสร้างระบบรัฐบาลแบบพรรคการเมืองเดียว การเปลี่ยนระบบราชการให้อยู่ภายใต้อำนาจสั่งการของพรรคการเมือง การโอนกิจการของรัฐเป็นของเอกชน แปรรูปรัฐวิสาหกิจ การลดทอนความสำคัญของสถาบันพระมหากษัตริย์ไทย การสร้างระบบพรรคการเมืองแบบรวมอำนาจที่กรรมการบริหารพรรคและผู้นำพรรค
จะเห็นว่า ในยุคสมัยของทักษิณ ที่เราเรียกกันว่า ระบอบทักษิณนั้น ดำเนินนโยบายประเทศไปตามแนวทางนั้นจนเกือบทำให้ปฏิญญาของพวกเขากลายเป็นความฝันที่เป็นความจริง
เมื่อประชาชนกลุ่มหนึ่งเห็นว่า ทักษิณเป็นอันตรายที่กัดกินบ้านเมือง เป็นนายทุนสามานย์ที่เข้ามาเล่นการเมืองเพื่อหาผลประโยชน์ ลุกฮือขึ้นมาขับไล่ทักษิณ จนระบอบทักษิณซวนเซจากการตื่นตัวของประชาชนทั่วประเทศ กระทั่งเกิดการรัฐประหารเสียก่อน ทำให้ระบอบทักษิณใช้โอกาสนี้ฉกฉวยประณามฝ่ายตรงข้ามว่าเป็นพวกเผด็จการและสถาปนาฝ่ายตัวเองเป็นฝ่ายประชาธิปไตย
ทั้งๆ ที่ประชาธิปไตยของฝ่ายนิยมทักษิณเป็นประชาธิปไตยเพียงรูปแบบ แต่มีเนื้อหาเป็นเผด็จการ โดยมีการรวมศูนย์อยู่ที่ทักษิณเพียงคนเดียวทั้งอำนาจการบัญชาการในพรรค ฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหารที่ต้องรับฟังคำสั่งจากทักษิณ และสุดท้ายความจริงก็ปรากฏในเวลาต่อมาด้วยว่า คนทำรัฐประหารกับทักษิณนั้นเป็นฝ่ายเดียวกัน
เมื่อสถาปนาพวกตัวเองเป็นฝ่ายประชาธิปไตยแล้ว บทบาทและอุดมคติที่เคยต่อสู้ต่อต้านกับอำนาจรัฐที่ไม่ชอบธรรมก็ถูกละทิ้ง และปิดหูปิดตาตัวเองด้วยความเชื่อว่า รัฐบาลของระบอบทักษิณนั้นเป็นรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้ง บางคนที่ระบอบทักษิณให้ที่ซุกหัวเลี้ยงปากเลี้ยงท้อง ก็ทำตัวยิ่งกว่า โฆษกของรัฐบาลและระบอบทักษิณคอยแก้ต่างให้สารพัด แม้รู้ว่าผู้นำที่ตัวเองเลือกมาปกครองตัวเองเป็นคนที่ไร้สติปัญญาก็ต้องหวานอมขมกลืนชื่นชูว่าเป็นสตรีขี่ม้าขาว
จากฝ่ายซ้ายยึดมั่นอุดมการณ์สังคมนิยมต่อต้านทุนนิยมมาสามิภักดิ์กับนายทุนสามานย์ที่สวมเครื่องแบบนักประชาธิปไตย แล้วช่วยกันพายเรือให้ทักษิณนั่งเชิดชูทักษิณเป็นวีรบุรุษคนใหม่ แล้วป้ายสีคนที่ไม่เอาทักษิณว่าฝักใฝ่เผด็จการ กล่าวหาว่าทุนเก่าอำนาจเก่าอิจฉาทักษิณ
นักวิชาการบางคนไม่ยอมรับว่าตัวเองเป็นพวกรับใช้ทักษิณ แต่กลับแสดงความคิดและอุดมการณ์ที่หนุนเนื่องกับระบอบทักษิณตลอดเวลา
วันนี้ของคนเดือนตุลาบางคนแยกไม่ออกระหว่างอุดมการณ์และผลประโยชน์ บางคนเคียดแค้นชิงชังสถาบันเห็นทักษิณเป็นขอนไม้ที่ลอยมา แล้วหลอกตัวเองว่ากำลังต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยสมบูรณ์
สำหรับคนอีกรุ่นหนึ่ง ที่สังคมเรียกขานว่า คนเดือนตุลา คือ การรำลึกเหตุการณ์ 14 ตุลา 2516 และเหตุการณ์ 6 ตุลา 2519
หลังอุดมการณ์สังคมนิยมล่มสลาย คนเดือนตุลาทั้งสองรุ่นได้ออกจากป่ามาสู่เมือง กลับมาใช้ชีวิตในสังคมปกติ และมีวิถีชีวิตที่แตกต่างกันออกไปตามครรลองของแต่ละคน
กระทั่งสังคมไทยเดินทางมาถึงทางแยก ความแตกต่างทางความคิดของคนไทยทุกวันนี้ทำให้กระแสธารของคนเดือนตุลาเดินแยกสายกันออกไป ฝ่ายหนึ่งยืนอยู่ตรงข้ามกับระบอบทักษิณเพราะเห็นว่าเป็นระบอบทุนนิยมสามานย์ที่กัดกินชาติบ้านเมือง แต่ถูกกล่าวหาว่า เป็นตัวแทนของกลุ่มพลังอนุรักษนิยมและอำนาจเก่า ฝ่ายหนึ่งยืนข้างระบอบทักษิณและยึดมั่นว่า นี่คือ วิถีทางประชาธิปไตย
ทุกวันนี้ฝ่ายระบอบทักษิณเป็นฝ่ายยึดครองอำนาจรัฐ โดยใช้รัฐบาลตัวแทนที่มีทักษิณสั่งการจากแดนไกล รัฐบาลที่อ้างว่ามาจากการเลือกตั้งตามวิถีทางของระบอบประชาธิปไตย กลายเป็นเพียงเครื่องมือที่ถูกสั่งให้ซ้ายหันขวาหันจากทักษิณ ทักษิณก็เลยกลายเป็นคนที่มีอำนาจเหนือรัฐธรรมนูญ ไม่ได้สะท้อนความเป็นประชาธิปไตยตรงไหนเลย
ความแตกแยกทางความคิดที่มีระบอบทักษิณเป็นศูนย์กลางของปัญหากลายเป็นปัญหาหลักของสังคมที่ยากจะเยียวยา เจือจานให้สังคมกลับมาสู่ความสมัครสมานสามัคคีกันได้ ปัญหานี้บาดลึกลงไปในระดับเครือญาติ ครอบครัว เพื่อนพ้อง ในบริษัท ไปจนถึงระดับหมู่บ้าน
ความแตกแยกของคนไทยทุกวันนี้ ถ้าจะว่าไปแล้วรุนแรงหนักหน่วงยิ่งกว่าการแตกแยกของอุดมการณ์ซ้ายขวาในอดีตมองไปไม่เห็นทางออก เพราะต่างฝ่ายต่างยึดมั่นว่าแนวทางของตัวเองเป็นฝ่ายถูกต้อง
กระทั่งการจัดงานรำลึกเดือนตุลายังต้องแยกจัดเป็น 2 ฝ่ายคือมีทั้งงานรำลึกของคนเดือนตุลาเสื้อเหลือง และคนเดือนตุลาเสื้อแดง โดยงานของคนเสื้อแดงถึงกับต้องกราบเรียนเชิญ ฯพณฯ ณัฐวุฒิ ไสยเกื้อ มาเป็นองค์ปาฐกชี้นำการเมืองกันเลยทีเดียว
แม้ว่าจะมีคนเดือนตุลาทั้งสองรุ่นอยู่ทั้งสองฟากฝ่ายความขัดแย้งทางการเมืองในปัจจุบัน แต่เท่าที่ผมสังเกตนะครับ คนเดือนตุลา ที่มาจากตุลา 2516 ส่วนใหญ่จะเป็นฝ่ายตรงข้ามระบอบทักษิณมากกว่าคนเดือนตุลา 2519 ที่ส่วนใหญ่จะยืนข้างระบอบทักษิณ
ว่ากันว่าที่เป็นเช่นนั้น เพราะคนเดือนตุลา 2519 หลายคนยังคงฝังใจว่า มีอำนาจเบื้องบนผู้อยู่เบื้องหลังความโหดร้ายของโศกนาฏกรรมครั้งนั้น เก็บความเคียดแค้นและชิงชังเอาไว้ และมองว่า ทักษิณสามารถที่จะสั่นคลอนอำนาจนั้นได้
สุรชัย ด่านวัฒนานุสรณ์ แกนนำแดงสยามที่เพิ่งออกจากคุกถึงกับเคยพูดว่า ใช้ทักษิณจัดการอำนาจนั้นก่อน แล้วค่อยจัดการทักษิณทีหลัง
นอกจากนั้นสิ่งที่คนเดือนตุลายืนข้างทักษิณได้รับก็คือ ผลประโยชน์ที่ฝ่ายทักษิณหยิบยื่นให้ทั้งทางตรงและทางอ้อม แต่เป็นรูปธรรมที่แตะต้องได้ทั้งยศถาบรรดาศักดิ์ ตำแหน่งหน้าที่การงาน ทรัพย์สินเงินทอง และเบี้ยบ้ายรายทางสำหรับการดำเนินชีวิตที่อู้ฟู่ ราวกับว่า ระบอบทักษิณเป็นสังคมอุดมคติของพวกเขาหลังผิดหวังสังคมอุดมการณ์จากป่าเขา
หลังจากอกหักจากอุดมการณ์สังคมนิยมกลับมาทำมาหากิน เมื่ออุดมการณ์ประชาธิปไตยเบิกบานก็เรียกร้องสิทธิเสรีภาพและความเท่าเทียมกันในสังคม จู่ๆ ก็อุ้มชูทักษิณจนกลายเป็นสัญลักษณ์ “นักประชาธิปไตย” ที่พวกเขายึดมั่น ทั้งๆ ที่ทักษิณสร้างพรรคด้วยการใช้เงินกวาดซื้อตัว ส.ส. ซื้อหัวคะแนน กระทั่งซื้อพรรคการเมือง ทักษิณเข้ามาเล่นการเมืองแล้วแสวงหาประโยชน์เข้าวงศ์วานว่านเครือ
เพราะการอยู่กับทักษิณนั้นได้ประโยชน์จากเศษเนื้อที่ทักษิณหยิบยื่นให้ ขณะเดียวกันคนเดือนตุลาส่วนหนึ่งที่กลายเป็นกุนซือของทักษิณยังฝันถึงอุดมการณ์เก่าก็หวังว่าจะใช้ประโยชน์จากทักษิณ เพ้อฝันสมคบคิดหวังนำประเทศไปสู่แผนการที่เรียกกันว่า ปฏิญญาฟินแลนด์
การสร้างระบบรัฐบาลแบบพรรคการเมืองเดียว การเปลี่ยนระบบราชการให้อยู่ภายใต้อำนาจสั่งการของพรรคการเมือง การโอนกิจการของรัฐเป็นของเอกชน แปรรูปรัฐวิสาหกิจ การลดทอนความสำคัญของสถาบันพระมหากษัตริย์ไทย การสร้างระบบพรรคการเมืองแบบรวมอำนาจที่กรรมการบริหารพรรคและผู้นำพรรค
จะเห็นว่า ในยุคสมัยของทักษิณ ที่เราเรียกกันว่า ระบอบทักษิณนั้น ดำเนินนโยบายประเทศไปตามแนวทางนั้นจนเกือบทำให้ปฏิญญาของพวกเขากลายเป็นความฝันที่เป็นความจริง
เมื่อประชาชนกลุ่มหนึ่งเห็นว่า ทักษิณเป็นอันตรายที่กัดกินบ้านเมือง เป็นนายทุนสามานย์ที่เข้ามาเล่นการเมืองเพื่อหาผลประโยชน์ ลุกฮือขึ้นมาขับไล่ทักษิณ จนระบอบทักษิณซวนเซจากการตื่นตัวของประชาชนทั่วประเทศ กระทั่งเกิดการรัฐประหารเสียก่อน ทำให้ระบอบทักษิณใช้โอกาสนี้ฉกฉวยประณามฝ่ายตรงข้ามว่าเป็นพวกเผด็จการและสถาปนาฝ่ายตัวเองเป็นฝ่ายประชาธิปไตย
ทั้งๆ ที่ประชาธิปไตยของฝ่ายนิยมทักษิณเป็นประชาธิปไตยเพียงรูปแบบ แต่มีเนื้อหาเป็นเผด็จการ โดยมีการรวมศูนย์อยู่ที่ทักษิณเพียงคนเดียวทั้งอำนาจการบัญชาการในพรรค ฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหารที่ต้องรับฟังคำสั่งจากทักษิณ และสุดท้ายความจริงก็ปรากฏในเวลาต่อมาด้วยว่า คนทำรัฐประหารกับทักษิณนั้นเป็นฝ่ายเดียวกัน
เมื่อสถาปนาพวกตัวเองเป็นฝ่ายประชาธิปไตยแล้ว บทบาทและอุดมคติที่เคยต่อสู้ต่อต้านกับอำนาจรัฐที่ไม่ชอบธรรมก็ถูกละทิ้ง และปิดหูปิดตาตัวเองด้วยความเชื่อว่า รัฐบาลของระบอบทักษิณนั้นเป็นรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้ง บางคนที่ระบอบทักษิณให้ที่ซุกหัวเลี้ยงปากเลี้ยงท้อง ก็ทำตัวยิ่งกว่า โฆษกของรัฐบาลและระบอบทักษิณคอยแก้ต่างให้สารพัด แม้รู้ว่าผู้นำที่ตัวเองเลือกมาปกครองตัวเองเป็นคนที่ไร้สติปัญญาก็ต้องหวานอมขมกลืนชื่นชูว่าเป็นสตรีขี่ม้าขาว
จากฝ่ายซ้ายยึดมั่นอุดมการณ์สังคมนิยมต่อต้านทุนนิยมมาสามิภักดิ์กับนายทุนสามานย์ที่สวมเครื่องแบบนักประชาธิปไตย แล้วช่วยกันพายเรือให้ทักษิณนั่งเชิดชูทักษิณเป็นวีรบุรุษคนใหม่ แล้วป้ายสีคนที่ไม่เอาทักษิณว่าฝักใฝ่เผด็จการ กล่าวหาว่าทุนเก่าอำนาจเก่าอิจฉาทักษิณ
นักวิชาการบางคนไม่ยอมรับว่าตัวเองเป็นพวกรับใช้ทักษิณ แต่กลับแสดงความคิดและอุดมการณ์ที่หนุนเนื่องกับระบอบทักษิณตลอดเวลา
วันนี้ของคนเดือนตุลาบางคนแยกไม่ออกระหว่างอุดมการณ์และผลประโยชน์ บางคนเคียดแค้นชิงชังสถาบันเห็นทักษิณเป็นขอนไม้ที่ลอยมา แล้วหลอกตัวเองว่ากำลังต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยสมบูรณ์
