วานนี้ ( 27 ก.ย.) ศาลปกครองสูงสุด มีคำพิพากษายืนตามศาลปกครองชั้นต้น ที่ให้เพิกถอนคำสั่งสำนักงานตรวจเงินแผ่นดินที่ 184 /2553 ลงวันที่ 18 ส.ค. 53 เรื่องยกเลิกคำสั่งแต่งตั้งนายพิสิษฐ์ ลีลาวัชรโรภาส รองผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดิน เป็นรักษาราชการแทนผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดิน โดยคดีนี้นายปราโมทย์ โชติมงคล ประธานผู้ตรวจการแผ่นดิน ได้ยื่นฟ้องคุณหญิงจารุวรรณ เมณฑกา ผู้ว่า สตง. ว่าออกคำสั่งโดยไม่ชอบ เนื่องจากคุณหญิงจารุวรรณพ้นจากตำแหน่งผู้ว่าสตง.แล้ว เพราะมีอายุเกินกว่า 65 ปี
ส่วนที่ศาลปกครองสูงสุดมีคำพิพากษายืน ระบุว่า เห็นว่า เมื่อประกาศคณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข หรือ ประกาศคปค. ฉบับที่ 29 ลงวันที่ 30 ก.ย. 49 บัญญัติรับรองให้ พ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 ยังมีผลบังคับใช้ต่อไป และกำหนดให้การสรรหาและแต่งตั้งผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดินเป็นไปตามพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 ซึ่งในการสรรหาและแต่งตั้งผู้ว่าฯสตง. จึงต้องคำนึงถึงคุณสมบัติ ลักษณะต้องห้าม หรือ เหตุแห่งการพ้นจากตำแหน่งตามที่บัญญัติไว้ในพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 ประกอบด้วย และโดยที่ศาลรัฐธรรมนูญได้มีคำวินิจฉัยที่ 51/2554 เมื่อวันที่ 28 ธ.ค.54 แล้วว่า บทบัญญัติมาตรา 34(2) แห่งพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 ไม่ขัด หรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ มาตรา 36 และมาตรา 309 ซึ่งเป็นบทเฉพาะกาล บัญญัติรับรองให้ประกาศคปค. มีผลใช้บังคับโดยชอบด้วยกฎหมายและรัฐธรรมนูญ
ดังนั้นผู้ที่ยังคงปฏิบัติหน้าที่ในตำแหน่งผู้ว่าฯสตง.ไปพลางก่อน ตามระยะเวลาที่กำหนดตามประกาศคปค. ฉบับที่ 29 ลงวันที่ 30 ก.ย.49 ก็ต้องมีคุณสมบัติ ไม่มีลักษณะต้องห้าม และไม่มีเหตุแห่งการพ้นจากตำแหน่งเช่นเดียวกับผู้ที่ได้รับการสรรหาให้ดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง.คนใหม่ ตามพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 และตามประกาศ คปค.ฉบับที่ 29 ลงวันที่ 30 ก.ย.49 ไม่ได้บัญญัติยกเว้นเรื่องคุณสมบัติ ลักษณะต้องห้าม หรือเหตุแห่งการพ้นจาการตตำแหน่งของผู้ที่จะดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง. ดังจะเห็นได้จาก กรณีตามประกาศคปค. ฉบับที่ 29 ลงวันที่ 30 ก.ย. 49 ข้อ 1 ได้กำหนดว่า ให้พ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 มีผลใช้บังคับต่อไป โดยให้งดการบังคับใช้บทบัญญัติเฉพาะในส่วนที่ 1 หมวดที่ 1 แต่โดยที่บทบัญญัติเกี่ยวกับคุณสมบัติ ลักษณะต้องห้ามและเหตุแห่งการพ้นจากตำแหน่งของผู้ที่จะดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง. ตามพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 อยู่ในหมวด 2 ไม่ได้อยู่ในหมวดที่ 1 ด้วยเหตุนี้ การสรรหาผู้ดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง.คนใหม่ก็ดี หรือการปฏิบัติหน้าที่ในตำแหน่งผู้ว่าฯสตง.ไปพลางก่อนของคุณหญิงจารุวรรณ ก็ดี ต้องคำนึงถึงคุณสมบัติ ลักษณะต้องห้าม และเหตุแห่งการพ้นจากตำแหน่งตามบทบัญญัติใน พ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542
ประกอบกับเมื่อพิจารณามาตรา 34(2) ของพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน ที่บัญญัติว่า นอกจากการพ้นจากตำแหน่งตามวาระตาม มาตรา 33 ผู้ว่าการฯ พ้นจากตำแหน่ง เมื่อายุครบ 65 ปีบริบูรณ์แล้ว การมีอายุไม่เกิน 65 ปีบริบูรณ์ ถือเป็นคุณสมบัติประการหนึ่งของผู้ที่จะดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง. เพราะหากผู้ใหมมีอายุเกินกว่า 65 ปีบริบูรณ์ ย่อมไม่อาจได้รับการสรรหาให้ดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง.ได้ มาตรา 34(2) จึงถือได้ว่าเป็นทั้งเรื่องคุณสมบัติ และเหตุแห่งการพ้นจากตำแหน่ง อุทธรณ์ของคุณหญิงจารุวรรณ ที่ว่าการวินิจฉัยว่าคำสั่งสำนักงานตรวจเงินแผ่นดินที่ 184/2553 เรื่อง ยกเลิกคำสั่งแต่งตั้งรองผู้ว่าฯสตง.ให้รักษาราชการแทนผู้ว่าฯสตง. ลงวันที่ 18 ส.ค. 53 ต้องวินิจฉัยตามบทบัญญัติของประกาศคปค. ฉบับที่ 29 ลงวันที่ 30 ก.ย. 49 เนื่องจากเป็นกฎหมายที่มีลำดับศักดิ์สูงกว่า พ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 จึงฟังไม่ขึ้น
เมื่อคุณหญิงจารุวรรณ ดำรงตำแหน่งเป็นผู้ว่าฯสตง.อยู่ในวันที่ 18 ก.ย. 49 และต่อมาประกาศ คปค ฉบับที่ 29 บัญญัติให้ปฎิบัติหน้าที่ผู้ว่าฯสตง.ไปพลางก่อน ต่อมา คุณหญิงจารุวรรณ มีอายุครบ 65 ปีบริบูรณ์ ในวันที่ 5 ก.ค. 53 ดังนั้นตั้งแต่ 5 ก.ค. 53 โดยผลของมาตรา 34(2) พ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 คุณหญิงจารุวรณณจึงพ้นจากตำแหน่ง และไม่สามารถดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง.ไปพลางก่อนได้ และไม่มีฐานะเป็นผู้บังคับบัญชา และรับผิดชอบสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน และไม่มีอำนาจหน้าที่ในการสั่งการหรือปฏิบัติราชการ ในฐานะผู้ว่าฯสตง. ตามมาตรา 27 และมาตรา 37 แห่งพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542
ดังนั้นคำสั่งสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินที่ 184/2553 เรื่อง เรื่องยกเลิกคำสั่งแต่งตั้ง นายพิสิษฐ์ ลีลาวัชรโรภาส รองผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดิน เป็นรักษาราชการแทนผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดิน ลงวันที่ 18 ส.ค. 53 ที่ออกมาภายหลังจากที่คุณหญิงจารุวรรณได้พ้นจากการปฏิบัติหน้าที่ จึงเป็นคำสั่งไม่ชอบด้วยกฎหมาย
ทั้งนี้ การอ่านคำพิพากษาดังกล่าว คุณหญิงจารุวรรณ ไม่ได้เดินทางมารับฟังคำพิพากษาด้วยตนเอง แต่ได้มอบหมายให้ทนายความเดินทางมาฟังแทน ซึ่งนายพิสิษฐ์ กล่าวภายหลังรับฟังคำพิพากษาว่า เมื่อคดียุติแล้ว กระบวนการสรรหาคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน และผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดิน ก็จะได้เดินหน้าต่อไป หลังจากที่ คตง.ว่างมาตั้งแต่ปี 2549 และผู้ว่าฯสตง. ว่างมาตั้งแต่ปี 2543 ทั้งนี้ตนไม่ติดใจที่จะฟ้องร้องกลับคุณหญิงจารุวรรณ เพราะเรื่องนี้ไม่ใช่เรื่องการแพ้ ชนะ ส่วนตัว แต่เป็นการทำให้ความจริงปรากฏ แต่ก็เสียดายเวลาที่เสียไป ซึ่งสังคมและประเทศชาติเสียโอกาสจากการพัฒนาองค์กรสำนักงานตรวจเงินแผ่นดินให้รุดหน้า
ส่วนที่ศาลปกครองสูงสุดมีคำพิพากษายืน ระบุว่า เห็นว่า เมื่อประกาศคณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข หรือ ประกาศคปค. ฉบับที่ 29 ลงวันที่ 30 ก.ย. 49 บัญญัติรับรองให้ พ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 ยังมีผลบังคับใช้ต่อไป และกำหนดให้การสรรหาและแต่งตั้งผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดินเป็นไปตามพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 ซึ่งในการสรรหาและแต่งตั้งผู้ว่าฯสตง. จึงต้องคำนึงถึงคุณสมบัติ ลักษณะต้องห้าม หรือ เหตุแห่งการพ้นจากตำแหน่งตามที่บัญญัติไว้ในพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 ประกอบด้วย และโดยที่ศาลรัฐธรรมนูญได้มีคำวินิจฉัยที่ 51/2554 เมื่อวันที่ 28 ธ.ค.54 แล้วว่า บทบัญญัติมาตรา 34(2) แห่งพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 ไม่ขัด หรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ มาตรา 36 และมาตรา 309 ซึ่งเป็นบทเฉพาะกาล บัญญัติรับรองให้ประกาศคปค. มีผลใช้บังคับโดยชอบด้วยกฎหมายและรัฐธรรมนูญ
ดังนั้นผู้ที่ยังคงปฏิบัติหน้าที่ในตำแหน่งผู้ว่าฯสตง.ไปพลางก่อน ตามระยะเวลาที่กำหนดตามประกาศคปค. ฉบับที่ 29 ลงวันที่ 30 ก.ย.49 ก็ต้องมีคุณสมบัติ ไม่มีลักษณะต้องห้าม และไม่มีเหตุแห่งการพ้นจากตำแหน่งเช่นเดียวกับผู้ที่ได้รับการสรรหาให้ดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง.คนใหม่ ตามพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 และตามประกาศ คปค.ฉบับที่ 29 ลงวันที่ 30 ก.ย.49 ไม่ได้บัญญัติยกเว้นเรื่องคุณสมบัติ ลักษณะต้องห้าม หรือเหตุแห่งการพ้นจาการตตำแหน่งของผู้ที่จะดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง. ดังจะเห็นได้จาก กรณีตามประกาศคปค. ฉบับที่ 29 ลงวันที่ 30 ก.ย. 49 ข้อ 1 ได้กำหนดว่า ให้พ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 มีผลใช้บังคับต่อไป โดยให้งดการบังคับใช้บทบัญญัติเฉพาะในส่วนที่ 1 หมวดที่ 1 แต่โดยที่บทบัญญัติเกี่ยวกับคุณสมบัติ ลักษณะต้องห้ามและเหตุแห่งการพ้นจากตำแหน่งของผู้ที่จะดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง. ตามพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 อยู่ในหมวด 2 ไม่ได้อยู่ในหมวดที่ 1 ด้วยเหตุนี้ การสรรหาผู้ดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง.คนใหม่ก็ดี หรือการปฏิบัติหน้าที่ในตำแหน่งผู้ว่าฯสตง.ไปพลางก่อนของคุณหญิงจารุวรรณ ก็ดี ต้องคำนึงถึงคุณสมบัติ ลักษณะต้องห้าม และเหตุแห่งการพ้นจากตำแหน่งตามบทบัญญัติใน พ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542
ประกอบกับเมื่อพิจารณามาตรา 34(2) ของพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน ที่บัญญัติว่า นอกจากการพ้นจากตำแหน่งตามวาระตาม มาตรา 33 ผู้ว่าการฯ พ้นจากตำแหน่ง เมื่อายุครบ 65 ปีบริบูรณ์แล้ว การมีอายุไม่เกิน 65 ปีบริบูรณ์ ถือเป็นคุณสมบัติประการหนึ่งของผู้ที่จะดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง. เพราะหากผู้ใหมมีอายุเกินกว่า 65 ปีบริบูรณ์ ย่อมไม่อาจได้รับการสรรหาให้ดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง.ได้ มาตรา 34(2) จึงถือได้ว่าเป็นทั้งเรื่องคุณสมบัติ และเหตุแห่งการพ้นจากตำแหน่ง อุทธรณ์ของคุณหญิงจารุวรรณ ที่ว่าการวินิจฉัยว่าคำสั่งสำนักงานตรวจเงินแผ่นดินที่ 184/2553 เรื่อง ยกเลิกคำสั่งแต่งตั้งรองผู้ว่าฯสตง.ให้รักษาราชการแทนผู้ว่าฯสตง. ลงวันที่ 18 ส.ค. 53 ต้องวินิจฉัยตามบทบัญญัติของประกาศคปค. ฉบับที่ 29 ลงวันที่ 30 ก.ย. 49 เนื่องจากเป็นกฎหมายที่มีลำดับศักดิ์สูงกว่า พ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 จึงฟังไม่ขึ้น
เมื่อคุณหญิงจารุวรรณ ดำรงตำแหน่งเป็นผู้ว่าฯสตง.อยู่ในวันที่ 18 ก.ย. 49 และต่อมาประกาศ คปค ฉบับที่ 29 บัญญัติให้ปฎิบัติหน้าที่ผู้ว่าฯสตง.ไปพลางก่อน ต่อมา คุณหญิงจารุวรรณ มีอายุครบ 65 ปีบริบูรณ์ ในวันที่ 5 ก.ค. 53 ดังนั้นตั้งแต่ 5 ก.ค. 53 โดยผลของมาตรา 34(2) พ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542 คุณหญิงจารุวรณณจึงพ้นจากตำแหน่ง และไม่สามารถดำรงตำแหน่งผู้ว่าฯสตง.ไปพลางก่อนได้ และไม่มีฐานะเป็นผู้บังคับบัญชา และรับผิดชอบสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน และไม่มีอำนาจหน้าที่ในการสั่งการหรือปฏิบัติราชการ ในฐานะผู้ว่าฯสตง. ตามมาตรา 27 และมาตรา 37 แห่งพ.ร.ป.ว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน 2542
ดังนั้นคำสั่งสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินที่ 184/2553 เรื่อง เรื่องยกเลิกคำสั่งแต่งตั้ง นายพิสิษฐ์ ลีลาวัชรโรภาส รองผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดิน เป็นรักษาราชการแทนผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดิน ลงวันที่ 18 ส.ค. 53 ที่ออกมาภายหลังจากที่คุณหญิงจารุวรรณได้พ้นจากการปฏิบัติหน้าที่ จึงเป็นคำสั่งไม่ชอบด้วยกฎหมาย
ทั้งนี้ การอ่านคำพิพากษาดังกล่าว คุณหญิงจารุวรรณ ไม่ได้เดินทางมารับฟังคำพิพากษาด้วยตนเอง แต่ได้มอบหมายให้ทนายความเดินทางมาฟังแทน ซึ่งนายพิสิษฐ์ กล่าวภายหลังรับฟังคำพิพากษาว่า เมื่อคดียุติแล้ว กระบวนการสรรหาคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน และผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดิน ก็จะได้เดินหน้าต่อไป หลังจากที่ คตง.ว่างมาตั้งแต่ปี 2549 และผู้ว่าฯสตง. ว่างมาตั้งแต่ปี 2543 ทั้งนี้ตนไม่ติดใจที่จะฟ้องร้องกลับคุณหญิงจารุวรรณ เพราะเรื่องนี้ไม่ใช่เรื่องการแพ้ ชนะ ส่วนตัว แต่เป็นการทำให้ความจริงปรากฏ แต่ก็เสียดายเวลาที่เสียไป ซึ่งสังคมและประเทศชาติเสียโอกาสจากการพัฒนาองค์กรสำนักงานตรวจเงินแผ่นดินให้รุดหน้า
