การลงทุนวันนี้เพื่อผลตอบแทนที่ดีในวันหน้า ยังคงเป็นเป้าหมายการลงทุนของผู้ลงทุนหลายท่าน ผู้ลงทุนบางท่านอาจต้องการลงทุนเพื่อหวังผลตอบแทนในระยะสั้น เพื่อนำผลตอบแทนที่ได้รับมาไปลงทุนต่อยอดต่อไป แต่ผู้ลงทุนบางท่านก็ลงทุนเพื่อหวังผลตอบแทนในระยะยาวจนถึงขั้นมอบให้เป็นมรดกแก่ลูกหลานต่อไปในอนาคต
แต่ไม่ว่าท่านจะเป็นผู้ลงทุนระยะสั้นหรือยาวก็ตาม ปัจจัยหนึ่งที่จะช่วยให้การลงทุนประสบผลสำเร็จได้ก็คือ การดูแลตัวเองให้ดีโดย การหมั่นตรวจสอบทรัพย์สินจากการลงทุนอย่างสม่ำเสมอ ให้สมกับเป็นผู้ลงทุนยุคใหม่ที่ 'เกาะติดสถานการณ์' การลงทุนอยู่ตลอดเวลา เพื่อที่จะได้ไม่ต้องเสียใจจากการไม่ได้รับผลตอบแทนตามที่คาดหวังหรือตกเป็นเหยื่อกลโกงต่างๆในตลาดทุน อย่างเช่น ในช่วงที่ผ่านมาที่มีข่าวเกี่ยวกับกรณีผู้บริหาร หรือเจ้าหน้าที่ของบริษัทจดทะเบียนทุจริตในหน้าที่ ทำการปลอมแปลงใบหุ้นของบริษัททำให้ผู้ถือหุ้นต้องเสียหาย ในวันนี้ 'ร่วมคิด-ชวนคุย' จึงจะขอนำสาระและข้อคิดดีๆ เกี่ยวกับการป้องกันไม่ให้เหตุการณ์เหล่านี้เกิดขึ้นกับผู้ลงทุนมาฝากกัน
สำหรับการลงทุนในหุ้นนั้น เมื่อเราได้สั่งซื้อขายหุ้นไปที่โบรกเกอร์แล้ว คำสั่งซื้อขายหุ้นดังกล่าวจะถูกส่งเข้าสู่ระบบซื้อขายของตลาดหลักทรัพย์ฯ และเมื่อได้มีการจับคู่คำสั่งซื้อขายโดยอัตโนมัติเสร็จสิ้นแล้ว ข้อมูลดังกล่าวจะถูกส่งไปยังนายทะเบียนหลักทรัพย์เพื่อบันทึกลงในระบบคอมพิวเตอร์ ให้มีการส่งมอบหุ้นจากโบรกเกอร์ที่สั่งขายไปยังอีกโบรกเกอร์ ที่สั่งซื้อ และโบรกเกอร์ก็จะบันทึกหุ้นนั้นไว้ในบัญชีของลูกค้าที่สั่งซื้อ โดยกระบวนการดังกล่าว จะไม่ต้องมีการออกใบหุ้นที่เป็นใบกระดาษให้แก่ลูกค้าที่เป็นเจ้าของ ซึ่งระบบนี้ เราเรียกว่า ระบบไร้ใบหุ้น (scripless system)
ระบบ scripless นี้จะอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้ลงทุนและผู้เกี่ยวข้องในการบันทึกข้อมูลหลักฐานการเป็นผู้ถือหุ้น ช่วยป้องกันการสูญหาย ถูกทำลาย การปลอมแปลงใบหุ้น อีกทั้งการส่งมอบหุ้นก็ยังทำได้อย่างสะดวกรวดเร็วเพราะเป็นการโอนและรับโอนหุ้นที่ซื้อขายกันทางบัญชีเท่านั้น โดยปัจจุบันมีผู้ถือหุ้นกว่า 80% ที่ใช้ระบบ scripless นี้
ทั้งนี้ ผู้ดูแลระบบ scripless นี้ก็คือ บริษัท ศูนย์รับฝากหลักทรัพย์ (ประเทศไทย) จำกัด หรือเรียกกันว่า TSD (Thailand Securities Depository Co. Ltd) ที่รับทำหน้าที่เป็นนายทะเบียนของหลักทรัพย์ต่างๆ ในตลาดหลักทรัพย์ฯ เช่น หุ้น หุ้นกู้ ใบสำคัญแสดงสิทธิ เป็นต้น โดยทำหน้าที่รับฝาก ถอน โอน จำนำ จำนองหลักทรัพย์ รวมถึงการให้บริการออกใบหุ้นใหม่ กรณีใบหุ้นเดิมชำรุดเสียหาย หรือผู้ถือหุ้นที่ต้องการมีใบหุ้นแทนการบันทึกในระบบ scripless ตลอดจนการทำหน้าที่จัดพิมพ์และส่งรายงานต่างๆ เช่น รายการซื้อขายหลักทรัพย์ รายงานทรัพย์สินคงเหลือแก่ผู้ลงทุน โดยใช้ข้อมูลการซื้อขายหุ้นที่ได้รับแจ้งผ่านระบบคอมพิวเตอร์ของตลาดหลักทรัพย์ฯ มาเป็นข้อมูลอ้างอิง
สำหรับผู้ลงทุนในหุ้นบางท่านที่ต้องการมีใบหุ้นมาถือไว้ให้อุ่นใจ หรือต้องการนำหุ้นไปมอบเป็นของขวัญหรือมรดกแก่ลูกหลานนั้น ก็สามารถทำได้ โดยการแจ้งความประสงค์ไปยังโบรกเกอร์ที่ตนเองเปิดบัญชีซื้อขายหุ้นอยู่ เพื่อขอรับใบหุ้นแทนการส่งมอบด้วยระบบ scripless โดยโบรกเกอร์ก็จะแจ้งต่อไปยัง TSD เพื่อขอถอนหุ้นจากระบบ scripless ออกมาเป็นใบหุ้นมอบให้แก่ผู้ถือหุ้นต่อไป ซึ่ง TSD จะคิดค่าธรรมเนียมการจัดพิมพ์ใบหุ้นนั้น และโบรกเกอร์แต่ละแห่งอาจมีการคิดค่าธรรมเนียมในการดำเนินการดังกล่าวด้วย ซึ่งกรณีที่ TSD เป็นผู้ออกใบหุ้นให้ จะเป็นวิธีที่ปลอดภัยที่สุด เนื่องจาก TSD มีระบบงานที่ป้องกันการทุจริตเรื่องใบหุ้นได้เป็นอย่างดี สำหรับในบางกรณีที่บริษัทจดทะเบียนทำหน้าที่เป็นนายทะเบียนตัวเองและสามารถทำการออกใบหุ้นให้ผู้ถือหุ้นได้ด้วยนั้น สิ่งที่ต้องระวังก็คือ บริษัทจะต้องแน่ใจว่ามีระบบการควบคุมภายในที่ดี สามารถป้องกันการทุจริต การปลอมแปลงใบหุ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ มิฉะนั้นอาจทำให้ผู้ลงทุนเสียหายได้ ดังเช่นข่าวที่เราได้ยินกัน
แม้ว่าเรามีใบหุ้นมาถือไว้กับตัวแล้ว ก็ใช่ว่าจะสามารถนอนกอดไว้เฉยๆ ได้ เพราะวันดีคืนดีหากบริษัทมีการเปลี่ยนแปลงต่างๆ เกิดขึ้น เช่น เปลี่ยนชื่อบริษัท หรือเปลี่ยนแปลงมูลค่าหุ้น (par value) เป็นต้น เราก็จะต้องนำใบหุ้นนั้นวิ่งไปปรับปรุงข้อมูลให้เป็นปัจจุบันกับนายทะเบียน ที่จะทำให้ต้องเสียเวลาและมีขั้นตอนยุ่งยาก อีกทั้ง การเก็บใบหุ้นไว้กับตัวก็ยังคงมีความเสี่ยงจากการชำรุดเสียหาย เก็บจนลืมหาไม่เจอ ถูกขโมย หรือถูกปลอมแปลงจากผู้ไม่ประสงค์ดีได้ด้วย ดังนั้น ทางที่ดีควรนำใบหุ้นไปเข้าระบบ scripless จะดีกว่า จะได้ไม่ต้องมานั่งวิตกกังวล
สำหรับทายาทผู้โชคดีได้รับมรดกเป็นใบหุ้นมาครอบครองไว้ กรณีที่ทายาทท่านนั้นเป็น ผู้ลงทุนที่มีบัญชีซื้อขายหุ้นกับโบรกเกอร์อยู่แล้ว ลำดับแรกควรนำใบหุ้นตัวจริงไป ขอเปลี่ยนแปลงชื่อผู้ถือหุ้นให้เป็นเจ้าของปัจจุบันก่อน โดยสามารถทำได้ 2 ทาง คือ นำใบหุ้นไปขอเปลี่ยนแปลงข้อมูลผู้ถือหุ้นได้โดยตรงที่ TSD โดยขอรับแบบฟอร์มและยื่นได้ที่เคาน์เตอร์ TSD หรืออาจขอให้โบรกเกอร์ดำเนินการแทนให้ และเมื่อเปลี่ยนชื่อเรียบร้อยแล้ว ก็ควรนำใบหุ้นนั้นไปฝากเข้าระบบ scripless กับ TSD เลย ซึ่งขั้นตอนนี้ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายแต่อย่างใด และหากต้องการซื้อขายหุ้นนั้นก็สามารถทำได้โดยสั่งซื้อขายแบบระบบไร้ใบหุ้นผ่านโบรกเกอร์ ที่เรามีบัญชีอยู่
แต่กรณีทายาทที่ยังไม่มีบัญชีซื้อขายหุ้นกับโบรกเกอร์ เมื่อได้รับมรดกเป็นใบหุ้นแล้ว ก็สามารถขอเปลี่ยนแปลงชื่อผู้ถือหุ้นและนำใบหุ้นเข้าระบบ scripless กับ TSD ได้โดยตรงเลยโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายเช่นกัน อย่างไรก็ดี เมื่อต้องการทำการซื้อขายหุ้นนั้น จะต้องเปิดบัญชีกับโบรกเกอร์เสียก่อน แต่หากต้องการเพียงแค่ทำการโอนหุ้นให้ผู้อื่นก็เพียงแค่แจ้งความประสงค์ขอโอนหุ้นกับ TSD โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายใดๆ
สิ่งสำคัญก็คือ เมื่อมีหุ้นในครอบครองแล้ว ก็ควรต้องหมั่นสำรวจทรัพย์สิน ตรวจสอบบัญชีหุ้นและรายการซื้อขายของเราอย่างสม่ำเสมอ ดีกว่าล้อมคอกหลังวัวหายไปแล้ว เพราะ หากเราไม่ตรวจสอบอาจเกิดกรณีที่สร้างความเสียหายโดยไม่รู้ตัว เช่น วันดีคืนดีหุ้นที่อยู่ในพอร์ตการลงทุนของเราหายไปโดยเราไม่ได้สั่งซื้อขายแต่อย่างใด หรือมีรายการหนี้สิน จากการลงทุนในหุ้นซึ่งเราไม่ได้ก่อขึ้น หรืออาจจะเจอกรณีแบบใบหุ้นปลอมก็เป็นได้ สำหรับผู้ที่มีหุ้นอยู่ในระบบ scripless ทาง TSD จะมีเอกสารหรือ statement ที่แจ้งจำนวนหุ้นส่งให้กับผู้ถือหุ้นทุก 6 เดือน เราก็ต้องคอยหมั่นตรวจสอบ แต่หากเราต้องการตรวจสอบจำนวน หุ้นที่เรามีอยู่ในระหว่าง 6 เดือนนั้น เราก็สามารถติดต่อขอตรวจสอบได้ที่ TSD ในเวลาทำการได้ตลอดเวลา พบกับสาระดีๆ แบบนี้ได้ในครั้งต่อไป
แต่ไม่ว่าท่านจะเป็นผู้ลงทุนระยะสั้นหรือยาวก็ตาม ปัจจัยหนึ่งที่จะช่วยให้การลงทุนประสบผลสำเร็จได้ก็คือ การดูแลตัวเองให้ดีโดย การหมั่นตรวจสอบทรัพย์สินจากการลงทุนอย่างสม่ำเสมอ ให้สมกับเป็นผู้ลงทุนยุคใหม่ที่ 'เกาะติดสถานการณ์' การลงทุนอยู่ตลอดเวลา เพื่อที่จะได้ไม่ต้องเสียใจจากการไม่ได้รับผลตอบแทนตามที่คาดหวังหรือตกเป็นเหยื่อกลโกงต่างๆในตลาดทุน อย่างเช่น ในช่วงที่ผ่านมาที่มีข่าวเกี่ยวกับกรณีผู้บริหาร หรือเจ้าหน้าที่ของบริษัทจดทะเบียนทุจริตในหน้าที่ ทำการปลอมแปลงใบหุ้นของบริษัททำให้ผู้ถือหุ้นต้องเสียหาย ในวันนี้ 'ร่วมคิด-ชวนคุย' จึงจะขอนำสาระและข้อคิดดีๆ เกี่ยวกับการป้องกันไม่ให้เหตุการณ์เหล่านี้เกิดขึ้นกับผู้ลงทุนมาฝากกัน
สำหรับการลงทุนในหุ้นนั้น เมื่อเราได้สั่งซื้อขายหุ้นไปที่โบรกเกอร์แล้ว คำสั่งซื้อขายหุ้นดังกล่าวจะถูกส่งเข้าสู่ระบบซื้อขายของตลาดหลักทรัพย์ฯ และเมื่อได้มีการจับคู่คำสั่งซื้อขายโดยอัตโนมัติเสร็จสิ้นแล้ว ข้อมูลดังกล่าวจะถูกส่งไปยังนายทะเบียนหลักทรัพย์เพื่อบันทึกลงในระบบคอมพิวเตอร์ ให้มีการส่งมอบหุ้นจากโบรกเกอร์ที่สั่งขายไปยังอีกโบรกเกอร์ ที่สั่งซื้อ และโบรกเกอร์ก็จะบันทึกหุ้นนั้นไว้ในบัญชีของลูกค้าที่สั่งซื้อ โดยกระบวนการดังกล่าว จะไม่ต้องมีการออกใบหุ้นที่เป็นใบกระดาษให้แก่ลูกค้าที่เป็นเจ้าของ ซึ่งระบบนี้ เราเรียกว่า ระบบไร้ใบหุ้น (scripless system)
ระบบ scripless นี้จะอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้ลงทุนและผู้เกี่ยวข้องในการบันทึกข้อมูลหลักฐานการเป็นผู้ถือหุ้น ช่วยป้องกันการสูญหาย ถูกทำลาย การปลอมแปลงใบหุ้น อีกทั้งการส่งมอบหุ้นก็ยังทำได้อย่างสะดวกรวดเร็วเพราะเป็นการโอนและรับโอนหุ้นที่ซื้อขายกันทางบัญชีเท่านั้น โดยปัจจุบันมีผู้ถือหุ้นกว่า 80% ที่ใช้ระบบ scripless นี้
ทั้งนี้ ผู้ดูแลระบบ scripless นี้ก็คือ บริษัท ศูนย์รับฝากหลักทรัพย์ (ประเทศไทย) จำกัด หรือเรียกกันว่า TSD (Thailand Securities Depository Co. Ltd) ที่รับทำหน้าที่เป็นนายทะเบียนของหลักทรัพย์ต่างๆ ในตลาดหลักทรัพย์ฯ เช่น หุ้น หุ้นกู้ ใบสำคัญแสดงสิทธิ เป็นต้น โดยทำหน้าที่รับฝาก ถอน โอน จำนำ จำนองหลักทรัพย์ รวมถึงการให้บริการออกใบหุ้นใหม่ กรณีใบหุ้นเดิมชำรุดเสียหาย หรือผู้ถือหุ้นที่ต้องการมีใบหุ้นแทนการบันทึกในระบบ scripless ตลอดจนการทำหน้าที่จัดพิมพ์และส่งรายงานต่างๆ เช่น รายการซื้อขายหลักทรัพย์ รายงานทรัพย์สินคงเหลือแก่ผู้ลงทุน โดยใช้ข้อมูลการซื้อขายหุ้นที่ได้รับแจ้งผ่านระบบคอมพิวเตอร์ของตลาดหลักทรัพย์ฯ มาเป็นข้อมูลอ้างอิง
สำหรับผู้ลงทุนในหุ้นบางท่านที่ต้องการมีใบหุ้นมาถือไว้ให้อุ่นใจ หรือต้องการนำหุ้นไปมอบเป็นของขวัญหรือมรดกแก่ลูกหลานนั้น ก็สามารถทำได้ โดยการแจ้งความประสงค์ไปยังโบรกเกอร์ที่ตนเองเปิดบัญชีซื้อขายหุ้นอยู่ เพื่อขอรับใบหุ้นแทนการส่งมอบด้วยระบบ scripless โดยโบรกเกอร์ก็จะแจ้งต่อไปยัง TSD เพื่อขอถอนหุ้นจากระบบ scripless ออกมาเป็นใบหุ้นมอบให้แก่ผู้ถือหุ้นต่อไป ซึ่ง TSD จะคิดค่าธรรมเนียมการจัดพิมพ์ใบหุ้นนั้น และโบรกเกอร์แต่ละแห่งอาจมีการคิดค่าธรรมเนียมในการดำเนินการดังกล่าวด้วย ซึ่งกรณีที่ TSD เป็นผู้ออกใบหุ้นให้ จะเป็นวิธีที่ปลอดภัยที่สุด เนื่องจาก TSD มีระบบงานที่ป้องกันการทุจริตเรื่องใบหุ้นได้เป็นอย่างดี สำหรับในบางกรณีที่บริษัทจดทะเบียนทำหน้าที่เป็นนายทะเบียนตัวเองและสามารถทำการออกใบหุ้นให้ผู้ถือหุ้นได้ด้วยนั้น สิ่งที่ต้องระวังก็คือ บริษัทจะต้องแน่ใจว่ามีระบบการควบคุมภายในที่ดี สามารถป้องกันการทุจริต การปลอมแปลงใบหุ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ มิฉะนั้นอาจทำให้ผู้ลงทุนเสียหายได้ ดังเช่นข่าวที่เราได้ยินกัน
แม้ว่าเรามีใบหุ้นมาถือไว้กับตัวแล้ว ก็ใช่ว่าจะสามารถนอนกอดไว้เฉยๆ ได้ เพราะวันดีคืนดีหากบริษัทมีการเปลี่ยนแปลงต่างๆ เกิดขึ้น เช่น เปลี่ยนชื่อบริษัท หรือเปลี่ยนแปลงมูลค่าหุ้น (par value) เป็นต้น เราก็จะต้องนำใบหุ้นนั้นวิ่งไปปรับปรุงข้อมูลให้เป็นปัจจุบันกับนายทะเบียน ที่จะทำให้ต้องเสียเวลาและมีขั้นตอนยุ่งยาก อีกทั้ง การเก็บใบหุ้นไว้กับตัวก็ยังคงมีความเสี่ยงจากการชำรุดเสียหาย เก็บจนลืมหาไม่เจอ ถูกขโมย หรือถูกปลอมแปลงจากผู้ไม่ประสงค์ดีได้ด้วย ดังนั้น ทางที่ดีควรนำใบหุ้นไปเข้าระบบ scripless จะดีกว่า จะได้ไม่ต้องมานั่งวิตกกังวล
สำหรับทายาทผู้โชคดีได้รับมรดกเป็นใบหุ้นมาครอบครองไว้ กรณีที่ทายาทท่านนั้นเป็น ผู้ลงทุนที่มีบัญชีซื้อขายหุ้นกับโบรกเกอร์อยู่แล้ว ลำดับแรกควรนำใบหุ้นตัวจริงไป ขอเปลี่ยนแปลงชื่อผู้ถือหุ้นให้เป็นเจ้าของปัจจุบันก่อน โดยสามารถทำได้ 2 ทาง คือ นำใบหุ้นไปขอเปลี่ยนแปลงข้อมูลผู้ถือหุ้นได้โดยตรงที่ TSD โดยขอรับแบบฟอร์มและยื่นได้ที่เคาน์เตอร์ TSD หรืออาจขอให้โบรกเกอร์ดำเนินการแทนให้ และเมื่อเปลี่ยนชื่อเรียบร้อยแล้ว ก็ควรนำใบหุ้นนั้นไปฝากเข้าระบบ scripless กับ TSD เลย ซึ่งขั้นตอนนี้ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายแต่อย่างใด และหากต้องการซื้อขายหุ้นนั้นก็สามารถทำได้โดยสั่งซื้อขายแบบระบบไร้ใบหุ้นผ่านโบรกเกอร์ ที่เรามีบัญชีอยู่
แต่กรณีทายาทที่ยังไม่มีบัญชีซื้อขายหุ้นกับโบรกเกอร์ เมื่อได้รับมรดกเป็นใบหุ้นแล้ว ก็สามารถขอเปลี่ยนแปลงชื่อผู้ถือหุ้นและนำใบหุ้นเข้าระบบ scripless กับ TSD ได้โดยตรงเลยโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายเช่นกัน อย่างไรก็ดี เมื่อต้องการทำการซื้อขายหุ้นนั้น จะต้องเปิดบัญชีกับโบรกเกอร์เสียก่อน แต่หากต้องการเพียงแค่ทำการโอนหุ้นให้ผู้อื่นก็เพียงแค่แจ้งความประสงค์ขอโอนหุ้นกับ TSD โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายใดๆ
สิ่งสำคัญก็คือ เมื่อมีหุ้นในครอบครองแล้ว ก็ควรต้องหมั่นสำรวจทรัพย์สิน ตรวจสอบบัญชีหุ้นและรายการซื้อขายของเราอย่างสม่ำเสมอ ดีกว่าล้อมคอกหลังวัวหายไปแล้ว เพราะ หากเราไม่ตรวจสอบอาจเกิดกรณีที่สร้างความเสียหายโดยไม่รู้ตัว เช่น วันดีคืนดีหุ้นที่อยู่ในพอร์ตการลงทุนของเราหายไปโดยเราไม่ได้สั่งซื้อขายแต่อย่างใด หรือมีรายการหนี้สิน จากการลงทุนในหุ้นซึ่งเราไม่ได้ก่อขึ้น หรืออาจจะเจอกรณีแบบใบหุ้นปลอมก็เป็นได้ สำหรับผู้ที่มีหุ้นอยู่ในระบบ scripless ทาง TSD จะมีเอกสารหรือ statement ที่แจ้งจำนวนหุ้นส่งให้กับผู้ถือหุ้นทุก 6 เดือน เราก็ต้องคอยหมั่นตรวจสอบ แต่หากเราต้องการตรวจสอบจำนวน หุ้นที่เรามีอยู่ในระหว่าง 6 เดือนนั้น เราก็สามารถติดต่อขอตรวจสอบได้ที่ TSD ในเวลาทำการได้ตลอดเวลา พบกับสาระดีๆ แบบนี้ได้ในครั้งต่อไป
