รอยเตอร์ – จากห้างสรรพสินค้าหรูหราในโตเกียว ไปจนถึงร้านแบกะดินในมนิลา ประเทศแถบเอเชียมีปฏิกิริยาต่อราคาข้าวที่ทะยานขึ้นอย่างไม่หยุดยั้งต่าง ๆกันไป ตั้งแต่ตื่นตระหนก กังวล ไปจนถึงยักไหล่ไม่แยแส
ข้าวเป็นอาหารหลักของภูมิภาคนี้ ซึ่งประเทศต่างๆ มีความแตกต่างกันหลากหลายยิ่งในด้านความร่ำรวยและความสามารถผลิตข้าว ทำให้เกิดผลกระทบต่าง ๆกันไปต่อผู้บริโภคชาวเอเชียเมื่อข้าวขาว 5% ของไทยซึ่งใช้เป็นมาตรฐานราคาข้าวของโลกทะลุ 1,000 ดอลลาร์ต่อหนึ่งตัน
แน่นอนว่าฟิลิปปินส์, อินโดนีเซีย และบังคลาเทศ 3 ใน 4 ผู้นำเข้าข้าวรายใหญ่ที่สุดของโลกได้รับผลกระทบอย่างรุนแรง ทั้งสี่ประเทศรวมกันมีจำนวนคนยากจนหลายร้อยล้าน และตอนนี้คนเหล่านั้นก็ต้องเดือดร้อนมากขึ้น บางรายถึงกับงดกินอาหารบางมื้อเพื่อให้คนอื่น ๆในครอบครัวมีอาหารกิน
“จะได้ทำยังไงล่ะ ราคาข้าวแพงขึ้น เราต้องกินข้าวแพงตามไป” รูดิน วัย 29 ชาวกรุงจาการ์ตากล่าว พร้อมกับบอกว่าเขาไม่อยู่ในฐานะที่จะซื้อข้าวมาตุนไว้เพราะมีรายได้จำกัด
ข้าวขาว 5%ของไทยมีราคาพุ่งขึ้นสามเท่าในช่วงเวลาสามเดือนกว่า ๆ หลังจากประเทศส่งออกข้าวหลายแห่งจำกัดปริมาณส่งออกเพื่อแก้ไขปัญหาเงินเฟ้อในประเทศ
แต่ในประเทศเอเชียจำนวนมาก ราคาข้าวไม่ได้เพิ่มสูงในระดับเดียวกับราคาข้าวส่งออกของไทย เนื่องจากประเทศเหล่านี้สามารถปลูกข้าวพอเพียงกับความต้องการของคนในประเทศ หรือไม่ก็ปลูกข้าวได้เองส่วนหนึ่ง และซื้อข้าวนำเข้ามาเติมอีกจำนวนไม่มาก นอกจากนั้น หลายประเทศยังมีมาตรการอุดหนุนช่วยเหลือให้คนจนได้ซื้อข้าวราคาถูก
แม้กระนั้นเมื่อเทียบกับราคาก่อนหน้านี้ ข้าวในประเทศเหล่านั้นก็ยังคงแพงกว่าเดิมอย่างมีนัยสำคัญ และในขณะที่รอให้ราคาข้าวลดลงเมื่อข้าวฤดูใหม่ออกสู่ตลาด บรรดาคนจนเอเชียก็คงทำอะไรไม่ได้มากกว่าการรัดเข็มขัดหรือฝ่าแดดร้อนจัดไปเข้าแถวยืดยาวเพื่อซื้อข้าวราคาถูกจากรัฐบาล
“เราต้องเข้าแถวมากกว่าหกชั่วโมงถึงจะได้ข้าวมาหนึ่งถุง แต่ส่วนใหญ่แล้วจะต้องกลับบ้านมือเปล่าเพราะข้าวหมดเสียก่อน” มาเรียม เบกุม ผู้ทำงานเป็นคนทำความสะอาดบ้านในกรุงดักกา เมืองหลวงของบังคลาเทศกล่าว และบอกว่าทุกวันเธอต้องลางานมาครึ่งวันเพื่อซื้อข้าว นอกจากนี้ก็ยังต้องให้ลูกชายลาเรียนมาช่วยต่อแถวอีกแถวหนึ่งด้วย
บังคลาเทศเกิดความวุ่นวายขึ้นเล็กน้อย เมื่อคนงานโรงงานบางแห่งไม่พอใจราคาอาหารและรวมตัวกันขึ้น แต่ในประเทศอื่น ๆในเอเชียยังคงไม่มีปัญหาความรุนแรงอันเนื่องมาจากราคาอาหารและเชื้อเพลิงที่เพิ่มขึ้น
ในบางประเทศราคาข้าวเริ่มลดลงบ้างแล้ว ทำให้มีความหวังว่าสถานการณ์จะสงบและไม่บานปลายไปเหมือนในประเทศแถบแอฟริกาและเฮติ
“ยังไม่เห็นความตื่นตระหนกใด ๆ” คาซูยูกิ ซึรุมิ ตัวแทนขององค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ในฟิลิปปินส์ บอก
ลิซ่า บาลาริท ผู้ค้าข้าวรายย่อยในฟิลิปปินส์ ก็ยืนยันเช่นกันว่า “ตอนนี้ยังไม่มีการขาดแคลนข้าว” ก่อนจะบอกต่อไปว่า “มีแต่ปัญหาเรื่องไม่มีเงินพอซื้อข้าว”
อย่างไรก็ตาม ในประเทศร่ำรวยอย่างในเกาหลีใต้และสิงคโปร์ คนจำนวนมากยินดีที่จะจ่ายราคาอาหารเพิ่ม มากกว่าจะลดการบริโภคลงไป
ส่วนในญี่ปุ่น ผู้บริโภคที่มีรายได้น้อยก็หันไปบริโภคข้าวที่ปลูกเองในประเทศ ซึ่งมีเสถียรภาพด้านราคามากเพราะกลไกอุดหนุนของรัฐบาล แต่ธัญพืชที่มาจากต่างประเทศเช่นข้าวสาลีมีราคาแพงขึ้น ซึ่งทำให้ขนมปัง เบียร์ และเส้นก๋วยเตี๋ยวมีราคาแพงขึ้น
ข้าวเป็นอาหารหลักของภูมิภาคนี้ ซึ่งประเทศต่างๆ มีความแตกต่างกันหลากหลายยิ่งในด้านความร่ำรวยและความสามารถผลิตข้าว ทำให้เกิดผลกระทบต่าง ๆกันไปต่อผู้บริโภคชาวเอเชียเมื่อข้าวขาว 5% ของไทยซึ่งใช้เป็นมาตรฐานราคาข้าวของโลกทะลุ 1,000 ดอลลาร์ต่อหนึ่งตัน
แน่นอนว่าฟิลิปปินส์, อินโดนีเซีย และบังคลาเทศ 3 ใน 4 ผู้นำเข้าข้าวรายใหญ่ที่สุดของโลกได้รับผลกระทบอย่างรุนแรง ทั้งสี่ประเทศรวมกันมีจำนวนคนยากจนหลายร้อยล้าน และตอนนี้คนเหล่านั้นก็ต้องเดือดร้อนมากขึ้น บางรายถึงกับงดกินอาหารบางมื้อเพื่อให้คนอื่น ๆในครอบครัวมีอาหารกิน
“จะได้ทำยังไงล่ะ ราคาข้าวแพงขึ้น เราต้องกินข้าวแพงตามไป” รูดิน วัย 29 ชาวกรุงจาการ์ตากล่าว พร้อมกับบอกว่าเขาไม่อยู่ในฐานะที่จะซื้อข้าวมาตุนไว้เพราะมีรายได้จำกัด
ข้าวขาว 5%ของไทยมีราคาพุ่งขึ้นสามเท่าในช่วงเวลาสามเดือนกว่า ๆ หลังจากประเทศส่งออกข้าวหลายแห่งจำกัดปริมาณส่งออกเพื่อแก้ไขปัญหาเงินเฟ้อในประเทศ
แต่ในประเทศเอเชียจำนวนมาก ราคาข้าวไม่ได้เพิ่มสูงในระดับเดียวกับราคาข้าวส่งออกของไทย เนื่องจากประเทศเหล่านี้สามารถปลูกข้าวพอเพียงกับความต้องการของคนในประเทศ หรือไม่ก็ปลูกข้าวได้เองส่วนหนึ่ง และซื้อข้าวนำเข้ามาเติมอีกจำนวนไม่มาก นอกจากนั้น หลายประเทศยังมีมาตรการอุดหนุนช่วยเหลือให้คนจนได้ซื้อข้าวราคาถูก
แม้กระนั้นเมื่อเทียบกับราคาก่อนหน้านี้ ข้าวในประเทศเหล่านั้นก็ยังคงแพงกว่าเดิมอย่างมีนัยสำคัญ และในขณะที่รอให้ราคาข้าวลดลงเมื่อข้าวฤดูใหม่ออกสู่ตลาด บรรดาคนจนเอเชียก็คงทำอะไรไม่ได้มากกว่าการรัดเข็มขัดหรือฝ่าแดดร้อนจัดไปเข้าแถวยืดยาวเพื่อซื้อข้าวราคาถูกจากรัฐบาล
“เราต้องเข้าแถวมากกว่าหกชั่วโมงถึงจะได้ข้าวมาหนึ่งถุง แต่ส่วนใหญ่แล้วจะต้องกลับบ้านมือเปล่าเพราะข้าวหมดเสียก่อน” มาเรียม เบกุม ผู้ทำงานเป็นคนทำความสะอาดบ้านในกรุงดักกา เมืองหลวงของบังคลาเทศกล่าว และบอกว่าทุกวันเธอต้องลางานมาครึ่งวันเพื่อซื้อข้าว นอกจากนี้ก็ยังต้องให้ลูกชายลาเรียนมาช่วยต่อแถวอีกแถวหนึ่งด้วย
บังคลาเทศเกิดความวุ่นวายขึ้นเล็กน้อย เมื่อคนงานโรงงานบางแห่งไม่พอใจราคาอาหารและรวมตัวกันขึ้น แต่ในประเทศอื่น ๆในเอเชียยังคงไม่มีปัญหาความรุนแรงอันเนื่องมาจากราคาอาหารและเชื้อเพลิงที่เพิ่มขึ้น
ในบางประเทศราคาข้าวเริ่มลดลงบ้างแล้ว ทำให้มีความหวังว่าสถานการณ์จะสงบและไม่บานปลายไปเหมือนในประเทศแถบแอฟริกาและเฮติ
“ยังไม่เห็นความตื่นตระหนกใด ๆ” คาซูยูกิ ซึรุมิ ตัวแทนขององค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ในฟิลิปปินส์ บอก
ลิซ่า บาลาริท ผู้ค้าข้าวรายย่อยในฟิลิปปินส์ ก็ยืนยันเช่นกันว่า “ตอนนี้ยังไม่มีการขาดแคลนข้าว” ก่อนจะบอกต่อไปว่า “มีแต่ปัญหาเรื่องไม่มีเงินพอซื้อข้าว”
อย่างไรก็ตาม ในประเทศร่ำรวยอย่างในเกาหลีใต้และสิงคโปร์ คนจำนวนมากยินดีที่จะจ่ายราคาอาหารเพิ่ม มากกว่าจะลดการบริโภคลงไป
ส่วนในญี่ปุ่น ผู้บริโภคที่มีรายได้น้อยก็หันไปบริโภคข้าวที่ปลูกเองในประเทศ ซึ่งมีเสถียรภาพด้านราคามากเพราะกลไกอุดหนุนของรัฐบาล แต่ธัญพืชที่มาจากต่างประเทศเช่นข้าวสาลีมีราคาแพงขึ้น ซึ่งทำให้ขนมปัง เบียร์ และเส้นก๋วยเตี๋ยวมีราคาแพงขึ้น
