พฤติกรรม การบริโภคที่เปลี่ยนแปลงไปของวงการเพลงเริ่มเข้าสู่ยุคดิจิตอลทุกรูปแบบ ขณะที่ต้นทุนการผลิตวิ่งสวนราคาขาย การปรับตัวของอาร์เอส เป็นอีกหนึ่งตัวอย่างที่ดีของการก้าวตามโลกที่ท้าทาย ด้วยการจัดการต้นทุนรูปแบบใหม่ ผสานความร่วมมือจากพาร์ทเนอร์ ตลอดจนกลยุทธ์กระจายความเสี่ยงของธุรกิจที่เกื้อหนุนกันรับแนวทางการสร้างรายได้แบบดิจิตอลทุกรูปแบบ และยุติฟิสิคอล (สิ่งที่จับต้องได้ อย่าง ซีดี หรือ เทป) ที่ไม่คุ้มทุน มุ่งสู่การตอบสนองความต้องการของลูกค้าในโลกดิจิตอลเป็นหลัก
วันนี้อาร์เอสซึ่งนับเป็นพี่ใหญ่ในวงการเพลงลูกทุ่งที่มีตลาดครอบคลุมเข้าสู่เมืองมากเป็นอันดับหนึ่ง ได้เริ่มยุติการผลิตฟิสิคอลทุกรูปแบบ ด้วยเหตุของต้นทุนการผลิตที่ไม่สมดุล จากความต้องการซื้อที่ลดลงบวกกับกระแสของดิจิตอลที่กำลังมาแรงและเปิดให้ เห็นช่องทางใหม่ของการก้าวเข้าสู่ยุคเพลงดิจิตอลเต็มรูปแบบ โดย ศุภชัย นิลวรรณ กรรมการผู้อำนวยการธุรกิจเพลง บริษัท อาร์เอส กล่าวชัดเจนว่า อนาคตของวงการเพลงจะเริ่มเข้าสู่หน้าจอขนาดเล็กหรืออุปกรณ์พกพาที่ติดตัวผู้ คนมากขึ้น ความท้าทายเช่นนี้ไม่ใช่เพิ่งเกิดขึ้น และอาร์เอสก็ได้เริ่มปรับตัวเพื่อรับการเปลี่ยนแปลงเข้าสู่ดิจิตอลมาแล้วไม่น้อยกว่า 8 ปี ซึ่งส่งผลให้อาร์เอสวันนี้ สามารถสร้างรายได้จากการเปลี่ยนแปลงได้อย่างต่อเนื่อง
แน่นอนว่าการเติบโตของเครือข่ายโทรคมนาคมที่เทคโนโลยีสามารถเพิ่มความเร็วในการ ดาวน์โหลดได้สูงสุด 300 Mbps ในภาวะการใช้งาน 4G ตลอดจนตัวเลขของการใช้งานสมาร์ทโฟนที่เพิ่มจำนวนขึ้นแบบก้าวกระโดด โดยตัวเลขล่าสุดปลายปี 2558 พบว่ามีการใช้งานมือถือในประเทศไทยกว่า 87 ล้านเลขหมาย และข้อมูลจากอีริคสันยังคาดการณ์ว่าในปี 2561การใช้ข้อมูลจากโครงข่าย 3G และ 4G จะเติบโตขึ้นกว่า 5 เท่า เพิ่มขึ้นกว่า 30% โดยส่วนใหญ่จะเกิดจากการใช้งานผ่านสมาร์ทโฟนกว่า 90% ส่งผลให้การเข้าถึงคอนเทนต์เป็นไปได้อย่างสะดวกทุกที่ทุกเวลาและทุกแพลตฟอร์ม และนั่นหมายถึงการขยายตัวของตลาดคอนเทนต์ที่มากขึ้นเป็นเงาตามตัว
*** เล็กรอด กลางแย่ ใหญ่ดี
อาร์เอส เริ่มปรับตัวเข้าสู่เทรนด์ของดิจิตอล นับตั้งปี 2551 ครั้งนั้นเริ่มบริการดาวน์โหลดริงโทนผ่านเว็บไซต์และพัฒนาเรื่อยมาจนกลายเป็นผู้ให้บริการด้านคอนเทนต์ที่มีทั้งสื่อทีวี วิทยุ และดารา นักร้อง อยู่ในสังกัดแบบครบวงจร โดยรายได้มาจากธุรกิจหลัก 3 ทางได้แก่ 1.ธุรกิจสื่อ 2.ธุรกิจเพลง 3.ธุรกิจโชว์บิซ ซึ่งมีรายได้จากธุรกิจสื่อมากกว่า 60% ประกอบไปด้วย สบายดีทีวี ยูชาแนล และสบายดีเรดิโอ และการขายคอนเทนต์ 40% ในจำนวนนี้แบ่งเป็นรายได้จากดิจิตอล 40% ส่วนที่เหลือเป็นค่าลิขสิทธิ์ โชว์บิซ และรายได้จากการตลาดไทอิน(Tie-in)
จะเห็นได้ว่าความท้าทายของค่ายเพลงในปัจจุบัน คือการสร้างผลงานให้เกิดขึ้นและติดกระแสของความนิยมให้ได้อย่างรวดเร็ว โดยการสร้างสื่อของตนเองขึ้นมาจึงเป็นอีกช่องทางหนึ่งสำหรับค่ายเพลงยักษ์ใหญ่ให้มีผลงานออกสู่สายตากลุ่มเป้าหมายอยู่ตลอดเวลา แต่กระนั้นธุรกิจสื่อก็สามารถสร้างรายได้ด้วยตนเอง จนกลายเป็นผลกำไรที่งอกเงยงดงาม จุดนี้ ศุภชัย กล่าวว่า 'อนาคตของธุรกิจเพลง ต้องครบวงจร โดยไม่ต้องทำเพลงมากๆในแต่ละชุดเหมือนก่อน แต่จะต้องสร้างจุดเด่นให้ครบกลุ่มเป้าหมาย ความยากของการทำเพลงจึงไปตกอยู่ที่การต้องสร้างศิลปินขึ้นมาให้มาก เพื่อครอบคลุมกลุ่มเป้าหมายที่หลากหลายทุกกลุ่ม'
แต่ความหมายของการสร้างศิลปินเพิ่มเท่ากับว่าต้นทุนของการสร้างศิลปินก็ เพิ่มขึ้นเป็นเงาตามตัว และนั่นจึงส่งผลให้ค่ายเพลงระดับกลางไม่คุ้มทุน ขณะที่ค่ายเพลงเล็กแบบอินดี้ก็เพียงพอแค่เลี้ยงปากเลี้ยงท้องเท่านั้นและเมื่อศิลปินเริ่มเติบโต การหางานป้อนศิลปินอย่างต่อเนื่อง เพื่อส่งให้ศิลปินแจ้งเกิดอยู่ตลอดเวลา ก็ไม่ใช่งานง่ายนักสำหรับค่ายเพลงเล็ก หรือค่ายเพลงระดับกลางๆที่ไม่สามารถสร้างโครงการของตนเองขึ้นมาได้ จึงต้องอาศัยส่งงานต่อให้กลุ่มธุรกิจโปรดักส์ชั่นและเมื่อมองไปในต่างประเทศก็จะเห็นว่าเริ่มมีการปิดค่ายเพลงเกิดขึ้น
ทางออกของกลุ่มอาร์เอส คือการเปลี่ยนรูปแบบโครงสร้างการลงทุนศิลปินเข้าสู่รูปแบบ มาร์เก็ตติ้ง ไทอิน โดยมีการจับคู่ธุรกิจสินค้า เพื่อแฝงการโฆษณาสินค้านั้นตั้งแต่เริ่มทำผลงาน โดยเริ่มตั้งแต่การแต่งเพลง การถ่ายทำมิวสิควิดีโอ เสมือนหนึ่งเป็นการนำเงินจากลูกค้ามาสร้างศิลปินให้เป็นที่รู้จักอย่างต่อเนื่อง เพียงเท่านี้ต้นทุนการสร้างศิลปินก็จะกลายเป็นศูนย์
นอกจากนี้การขยายตลาดให้กลุ่มผู้ฟังกว้างขึ้น โดยการนำนักร้องแต่ละแนวทางที่แตกต่างกันมาร้องร่วมกัน (ฟิชเชอร์ริ่ง) เพราะควบรวมกลุ่มผู้ฟังให้ได้ประสบการณ์ที่มากขึ้น ก็เป็นอีกหนึ่งกลยุทธ์ที่ทำให้เกิดการขยายตัวของตลาดได้เป็นอย่างดี โดยดูได้จากเพลงลูกทุ่งที่จากเดิม เคยนิยมกันแต่ในภูธร ปัจจุบันเริ่มได้รับความนิยมในเมืองอย่างล้นหลาม ด้วยกลยุทธ์การฟิชเชอร์ริ่งนั่นเอง
*** ปั้นเน็ตไอดอล มุ่งสู่ฝัน ปันความเสี่ยง
ตัวเลขล่าสุดจากเฟซบุ๊กสื่อสังคมออนไลน์ระบุว่ามีบัญชีคนไทยกว่า 37 ล้านคนที่มีการ อัปเดตเรื่องราวผ่านเฟซบุ๊กเสมอ ซึ่งกลายเป็นโอกาสให้อาร์เอส ในการลดต้นทุนในการสร้างศิลปินได้อีกทางหนึ่ง โดยโครงการเน็ตไอดอล ซึ่งเป็นโครงการที่จะนำพาเน็ตไอดอลทั้งหลายที่มีความสามารถทางด้านดนตรีและ การร้องเพลง ซึ่งมีผู้ติดตามอย่างล้นหลาม มาปัดฝุ่นใหม่ เพื่อปั้นให้กลายเป็นศิลปินได้อย่างรวดเร็ว
ล่าสุดได้ประเดิมผลักดัน 3 ศิลปิน 3 สไตล์มาทำตลาดแล้ว ปรากฏว่ามีกระแสตอบรับดีตามความคาดหมาย วัดความสำเร็จได้จากยอดผู้ชมมิวสิควิดีโอของศิลปินดังกล่าวผ่านช่องทางยูทูบ พุ่งขึ้นอย่างรวดเร็ว ได้แก่ บิทเติ้ล (สุขุมพันธ์ ฐติธนพันธ์) เจ้าของเพลงห้านาทีบรรลุธรรม มียอดผู้ชมมากกว่า 40 ล้านวิว, ลาดา อาร์สยาม (อาภาภัทร สุขสวัสดิ์ชล) เจ้าของเพลงแชะ แชะ (อยากเซลฟี่กับเธอ) มียอดผู้ชมมากกว่า 3.6 ล้านวิว และเบิ้ล ปทุมราช อาร์สยาม (อาทิตย์ สมน้อย) เจ้าของเพลงอ้ายมีเหตุผล มียอดผู้ชมมากกว่า 45 ล้านวิว
นับเป็นอีกกลยุทธ์ที่สำคัญของการสร้างศิลปินได้อย่างรวดเร็ว ด้วยฐานความนิยมที่ติดตัวมากับศิลปินนั้นนั่นเอง ความท้าทายจุดนี้ อาร์เอสยืนยันว่า แต่ละค่ายสามารถทำได้ แต่การสร้างความนิยมอย่างต่อเนื่องต้องใช้ความสามารถ ของค่ายเพลงขนาดใหญ่ เพื่อสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับศิลปินผ่านช่องทางต่างๆที่มีอยู่ และที่สำคัญกลยุทธ์นี้เป็นการลดความเสี่ยงของการลงทุนในตัวศิลปินเพื่อปั้นให้ดังด้วยจำนวนเงินที่น้อยลงได้อย่างลงตัว
ทั้งหมดนี้เป็นรูปแบบการทำธุรกิจที่มองการณ์ไกล และพร้อมปรับเปลี่ยนเข้าสู่โลกความเป็นจริงที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาของค่ายเพลงอาร์เอส ซึ่งสะท้อนให้เห็นรูปแบบและกลยุทธ์การจัดการคอนเทนต์ที่เหนือชั้น และการวางหมากของช่องทางสื่อสารเพื่อส่งข้อความให้กลุ่มเป้าหมายได้เห็น โดยการสร้างสื่อของตนเองขึ้นมาจนสร้างรายได้มากกว่าที่คิด หรือแม้กระทั่งการสร้างโมเดลธุรกิจแบบมาร์เก็ตติ้งไทอินขึ้นมาเพื่อลดต้นทุน การสร้างศิลปิน ตลอดจนการดึงเน็ตไอดอลมาปั้นให้ดังด้วยฐานความนิยมที่มาพร้อมกับเน็ตไอดอล เองเป็นตัวผลักดัน ทำให้เรารู้ว่าตลอดเวลาที่ผ่านมาของการทำธุรกิจเพลงและบันเทิงในหลากหลายรูปแบบ อาร์เอสไม่ได้อาศัยโชคในการทำธุรกิจและพร้อมแล้วที่จะก้าวเข้าสู่ดิจิตอลคอนเทนต์เต็มรูปแบบอย่างแน่นอน
Company Related Link :
RS Online Music
