รายการ “ถอนหมุดข่าว” ทาง NEWS1 โดย นพรัฐ พรวนสุข บก.ข่าวการเมืองและกระบวนการยุติธรรม เครือผู้จัดการ วันที่ 22 ก.ย.64 นำเสนอรายงานพิเศษ สายไสยฯ-มูเตลู ของขลัง+งมงาย ขายได้ทุกยุคสมัย
จากกรณีรายการโหนกระแส สัมภาษณ์นายสุขุม มีพันแสน ศิลปินที่ระบุว่า เวลาวาดภาพจะคล้องคอหรือพกกระดูกนิ้วศิลปินดัง ถวัลย์ ดัชนี และ สุวัฒน์ แสนขัติยรัตน์ โดยเชื่อว่าทำให้ตนเองและภาพมีพลัง อีกทั้งยังยกเป็นแรงบันดาลใจหลายๆ อย่าง ทำให้เกิดความมั่นใจ และทำให้สีของภาพมีพลังเป็นธรรมชาตินั้น
จนนายดอยธิเบศร์ ดัชนี ทายาทเพียงคนเดียวของ ถวัลย์ ดัชนี ได้ออกมาโพสต์ถึงประเด็นดังกล่าวว่า เป็นการทำลายระบบคิดของวงการศิลปะวัฒนธรรมของชาติ ในการสร้างค่านิยมที่ไม่ถูกต้อง อวดอุตริมนุสธรรม เป็นเรื่องอวิชชา เอาเรื่องไสยศาสตร์ และนำกระดูกของศิลปินมาห้อยคอแล้ววาดรูปได้ เป็นการสร้างมูลค่าทางศิลปะในทางที่ผิด บิดเบือนข้อเท็จจริง
สายไสยศาสตร์และสายมูเตลูในยุคดิจิทัลของคนไทยยังคงมีอย่างต่อเนื่องและเข้มข้นไม่แพ้ในอดีตปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงมาสู่สิ่งใหม่ แต่เอามาใส่ความเชื่อแบบเดิมเข้าไป และนำไปเผยแพร่ในโลกโซเชียล ซึ่งทำให้ถูกแพร่ไปโดยการนำของกลุ่มคนบางกลุ่ม เช่น ดารา หรือคนที่มีชื่อเสียง
ต้นปี 2564 ข่าวดังที่ปนความฮา ร้านพี่ตุ้มอาหารตามสั่ง ริมถนนอ่างศิลา-บางแสน หมู่ 5 ต.เสม็ด อ.เมือง จ.ชลบุรี ของนายธีรชัย บุญไพฑูรย์ นำตุ๊กตาหมีมาตั้งไว้บนหิ้งพระเพื่อไหว้บูชา ด้านล่างยังมีการเขียนข้อความ คำบูชา ไอ้หมีไชยา พร้อมบทขอพร ท่องนะโม 3 จบ ขอได้ให้มาแก้ ห้ามจุดธูป จนค้าขายไม่ขาดทุน และมีคนมาบนบานจนสำเร็จหลายราย
แต่ถ้าให้หนักหนาไปกว่านั้น ย้อนไปเมื่อ 6 ปีที่แล้ว ในปี 2558 การบูชาตุ๊กตาลูกเทพที่ฮิตกันอย่างหนักช่วงหนึ่ง
กระแสของตุ๊กตาลูกเทพที่ดัดแปลงมาจาก ตุ๊กตารีบอร์นเบบี้ ตุ๊กตาของเล่นชื่อดัง ทำจากไวนิลที่มีความนิ่มในตัว ลงสีผิว แต่งหน้า ทำผม คล้ายกับเด็ก ๆ เป็นของขลังที่มาแรงแซงโค้งอย่างมาก ทั้งในเรื่องของความนิยมผสมกับดราม่า กลายเป็นประเด็นใหญ่ถกกันระดับชาติ
เพราะตุ๊กตาลูกเทพเป็นของขลังที่คนบูชานิยมพกพาไปไหนต่อไหนด้วย เลี้ยงกันเป็นเด็กราวกับลูก
เหล่าดารา-ศิลปิน ผู้ที่อยู่ในวงการบันเทิงหลายคน แห่ซื้อสะสมกันเพียบเลยทีเดียว ราคาตั้งแต่ไม่กี่พันบาทไปจนถึงหลายหมื่นบาท โดยเชื่อว่าการเลี้ยงลูกเทพจะนำมาซึ่งโชคลาภ เงินทอง และชื่อเสียงเข้ามาหาตัวเอง
พิธีกรรมของลูกเทพต่างจากการเลี้ยงกุมารทอง คือไม่ขึ้นหิ้งบูชา ไม่ต้องใส่ชุดไทย ไม่ต้องถวายน้ำแดง การเลี้ยงลูกเทพคือการทำให้ตุ๊กตาตัวหนึ่งมีพลังงานในตัวเอง จะว่าไปก็เหมือนของขลังเป็นของมงคล แต่เปลี่ยนจากวัตถุมงคลเป็นตุ๊กตาแทน
ว่าไปแล้ว แม้มีตุ๊กตาลูกเทพ แต่กุมารทองและรักยมก็ยังมีผู้นิยมบูชากันอยู่ไม่น้อยในสังคมไทย กรณีที่น่าสะพรึงเมื่อปีที่แล้ว เมื่อมีเพจดังออกมาแฉคลิปขบวนการขโมยเถ้ากระดูกคนตาย ปลุกเสกเป็นกุมารทอง ส่งขายประเทศเวียดนาม
จนนำไปสู่การตรวจสอบอาจารย์หมี ใน จ.ปทุมธานี โดยเจ้าตัวแจง ทำพิธีปลุกเสก และใช้กระดูกคนตายจากประเทศกัมพูชา ไม่ได้ขโมยอย่างที่เป็นข่าว อีกทั้งเลิกทำอาชีพนี้มากว่า 1 ปีแล้ว หลังถูกนายหน้าชาวเวียดนามโกงค่าทำกุมารกว่า 3 แสนบาท แล้วผันตัวมาขายผลไม้ส่งออกแทน
นายจักรพงศ์ การสมพรต หรือ จิลล์ กูรูกุมารทอง เคยให้สัมภาษณ์ว่า ก่อนหน้านี้เป็นยุคทองของวัตถุบูชาประเภท ลูกเทพ และกุมารทอง ซึ่งการส่งออกไปต่างประเทศแต่ละครั้งสร้างผลกำไรกว่า7หลัก
ซึ่งประเทศที่นิยมบูชาเครื่องลางของขลังประเภทนี้ส่วนใหญ่เป็นโซนเอเชียทั้งหมด เพราะมีความเชื่อคล้ายกัน แต่ในปัจจุบันการส่งออกเป็นเรื่องยาก เพราะต้องผ่านศุลกากร และต้องมีใบอนุญาตเท่านั้น และการขอใบผ่านทางมีราคาสูง
ปัจจุบัน ในยุคดิจิทัล สายมูมาแรง มีการพัฒนาในหลายรูปแบบมากขึ้นในยุคปัจจุบัน ทำให้การตลาดสายมูหรือมูเตลู ถูกหยิบมาเป็นกลยุทธ์เด็ดในการสร้างสีสัน และออกแบบสรรค์สร้างผลิตภัณฑ์ในการทำธุรกิจ โกยกำไรรายได้งามๆ ราวกับปาฏิหาริย์แบบไม่น่าเชื่ออย่าลบหลู่
งานวิจัย Marketing in the Uncertain World การตลาดของคนอยู่เป็น ของวิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล พบว่าคนไทยกว่า 52 ล้านคนในปัจจุบันมีความเชื่อเรื่องโชคลาง ทั้งการพยากรณ์ โหราศาสตร์ ดูลายมือ ไพ่ยิปซี การบูชาพระเครื่องวัตถุมงคล ใส่เสื้อผ้าสีมงคล แสวงหาตัวเลขมงคล และเรื่องเหนือธรรมชาติ
ความเชื่อความศรัทธา เป็นหลักที่พึ่งให้กับคนในการสร้างแรงกำลังใจ พอได้สิ่งที่ดียิ่งขึ้น จะมีการบอกปากต่อปาก ทำให้กลุ่มเป้าหมายเปลี่ยนไป จากกลุ่มชาวบ้าน ขยับมาอีกกลุ่มไปสู่การทำตลาดผ่านอินฟลูเอนเซอร์ และดิจิทัลมาร์เก็ตติ้ง
มีการโพสต์ลงโซเชียล ทำให้เห็นมากขึ้นก็ยิ่งทำให้คนเกิดความศรัทธา เป็นการสร้างโปรดักส์ให้เกิดความงมงาย และออกแบบดีไซน์ให้สวยงาม
คนขาดที่พึ่งทางใจจึงอยากหาที่พึ่งมากขึ้น จนธุรกิจสายมูโตต่อเนื่อง เหมือนตลาดออนไลน์ เพราะมีคนศรัทธามากขึ้น เชื่อว่าขออะไรก็ได้ จึงซื้อหาเครื่องรางของขลังมาใส่ จนกลายเป็นเครื่องบ่งบอกถึงฐานะทำให้ตัวเองดูดีและร่ำรวย
คนไทยยึดโยงชีวิตกับความเชื่อมายาวนาน โดยเฉพาะในช่วงวิกฤตที่ต้องการสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจ คาดว่าการใช้มูเตลูทำการตลาด จะยิ่งปรากฏให้เห็นชัดขึ้นอีก
การผลิตซํ้าวาทกรรม ‘ไม่เชื่ออย่าลบหลู่’ และบทบาทของวัตถุมงคลสมัยใหม่ในสังคมไทย ยังเป็นขุมทรัพย์สำหรับผู้ผลิตและจำหน่ายที่ทำการตลาดกับศรัทธาความเชื่ออยู่เสมอ
ทั้งหลายทั้งปวงท้ายที่สุดแล้ว ศรัทธาต้องมีปัญญากำกับ ไม่เช่นนั้นก็จะเลยเถิดจนกลายเป็นความลุ่มหลงงมงายที่มืดบอด จนก่อให้เกิดความเสียหายได้
