ในที่สุดจีนได้เผยเชื้อไวรัสปอดบวมลึกลับที่ระบาดในอู่ฮั่นเป็นไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ ที่ต่อมาองค์การอนามัยโลก (ฮู) ได้ระบุชื่อเป็น coronavirus 2019 ชื่อย่อคือ 2019-nCoV มันเป็นการกลับมาอาละวาดของไวรัสโคโรน่ารุ่นใหม่ ซึ่งผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่าเชื้อไวรัสโคโรน่าจะกลับมาคุกคามมนุษย์ในทุกราว 10 ปี
โรคระบาด (Epidemic) จากไวรัสโคโรนารุ่นก่อนหน้าที่คร่าชีวิตคนจำนวนมากในเขตต่างๆทั่วโลก ได้แก่ โรคระบบทางเดินหายใจเฉียบพลันร้ายแรง หรือซาร์ส (Sars) ระบาดช่วงปี 2002-03 มีผู้ติดเชื้อทั่วโลกกว่า 8,000 ราย เสียชีวิตเกือบ 800 คน ต่อมาไวรัสโคโรนาได้กลายพันธุ์ใหม่ก่อโรคทางเดินหายใจตะวันออกกลาง หรือเมอร์ส (MERS) ระบาดในช่วงปี 2012-15 มีผู้ติดเชื้อทั่วโลกกว่า 1,300 ราย เสียชีวิต 449 ราย
สำหรับไวรัสปอดบวมตัวใหม่ล่าสุดเริ่มระบาดในอู่ฮั่นเมื่อกลางเดือนธ.ค.ปีที่แล้ว อู่ฮั่นเป็นเมืองเอกของมณฑลหูเป่ย (ประชากรทั้งมณฑลมีกว่า 61 ล้านคน) ตั้งอยู่ช่วงกลางของลำน้ำแยงซีเกียง ตัวเมืองอู่ฮั่นนี้ได้ชื่อเป็นเมืองแห่งแม่น้ำจัดเป็นเมืองใหญ่ทางภาคกลางจีนมีประชากรราว 11 ล้านคน เป็นศูนย์กลางการคมนาคมสำคัญทั้งภายในประเทศและระหว่างประเทศ ขณะนี้ (ที่เขียนบทความนี้)ยังไม่มีการระบาดในพื้นที่อื่นของประเทศจีน และกรณีผู้ติดเชื้อ 2019-nCoV ที่พบนอกประเทศจีนเท่าที่มีรายงานยืนยัน ได้แก่ ประเทศไทย และญี่ปุ่น
จากรายงานเมื่อวันที่ 15 ม.ค.ของของหน่วยสาธารณสุขเทศบาลนครอู่ฮั่น ระบุจำนวนกรณีผู้ป่วยที่ถูกวินิจฉัยเบื้องต้นว่าติดเชื้อไวรัสปอดบวมตัวใหม่ 41 ราย โดยมีผู้เสียชีวิตแล้ว 1 ราย และผู้ติดเชื้อที่มีอาการหนัก 7 ราย โดยผู้ติดเชื้อส่วนใหญ่ทำงานหรือได้ไปที่ตลาดหัวหนันในอู่ฮั่นซึ่งเป็นตลาดขายส่งอาหารทะเลสด เจ้าหน้าที่ได้ปิดตลาดแห่งนี้ตั้งแต่วันที่ 1 ม.ค.
รายงานข่าวของสื่อชั้นนำในฮ่องกง หนังสือพิมพ์หมิงเป้า เผยว่าในกลุ่มผู้ติดเชื้อไวรัสตัวใหม่ในอู่ฮั่นนี้ มีกลุ่มผู้ป่วยที่ใกล้ชิดกัน ได้แก่ สามี-ภรรยาคู่หนึ่ง และกรณีผู้ติดเชื้อสามคน ได้แก่ พ่อ- ลูกและหลาน แต่ยังไม่อาจสรุปว่าเป็นการติดต่อระหว่างคนสู่คน เจ้าหน้าที่กล่าวว่ากรณีผู้ติดเชื้อสามี-ภรรยา สามีทำงานที่ตลาดหัวหนันและซื้ออาหารกลับมายังบ้านหลังจากนั้นภรรยาก็มีอาการป่วย ภรรยายืนยันว่าเธอไม่ได้ไปที่ตลาด
กลุ่มผู้ใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อมีจำนวน 739 คน ในจำนวนนี้เป็นเจ้าหน้าที่การแพทย์พยาบาล 419 คน จนถึงขณะนี้ยังไม่มีเจ้าหน้าที่คนใดป่วย
สำหรับผู้เสียชีวิตจากไวรัส 2019-nCoV เป็นชายวัย 61 ปี มีอาการหายใจอ่อนมาก ปอดอักเสบอย่างรุนแรง อีกทั้งมีเนื้องอกในช่องท้องและโรคตับ เขาเข้าโรงพยาบาลและเสียชีวิตในคืนวันที่ 9 ม.ค. ผู้เสียชีวิตรายนี้ไปที่ตลาดหัวหนันเป็นประจำเพื่อสั่งซื้อและรับสินค้า
คณะกรรมการสาธารณสุขและดูแลสุขภาพเมืองอู่ฮั่นเผยว่าจากผลการศึกษาวิจัยจนถึงขณะนี้ยังไม่พบหลักฐานบ่งชี้การติดต่อเชื้อไวรัสตัวใหม่ระหว่างคนสู่คน แต่ก็ยังไม่อาจตัดความเป็นไปได้ของการติดต่อระหว่างคนสู่คนในระดับที่จำกัด กล่าวคือความเสี่ยงในการติดต่อระหว่างคนด้วยกันมีต่ำมาก
จีนได้ประกาศผลการตรวจสอบชั้นต้นหลังจากการถอดรหัสสารพันธุกรรมหรือดีเอ็นเอของเชื้อไวรัสปอดบวมตัวใหม่ ซึ่งมีส่วนเหมือนกับไวรัสค้างคาว 87.6 เปอร์เซ็นต์, เหมือนกับไวรัสซาร์ส 79 เปอร์เซ็นต์, และเหมือนไวรัสเมอร์ส 52.5 เปอร์เซ็นต์
นักวิทยาศาสตร์ยังต้องศึกษาวิจัยต่ออีก และต้องใช้เวลาหลายปีในการผลิตวัคซีนป้องกันโรคฯ
Michael M. C. Lai นักไวรัสวิทยาชาวไต้หวันผู้มีฉายาบิดาแห่งไวรัสโคโรน่ากล่าวว่า ไวรัสซาร์สและเมอร์สมาจากการกลายพันธุ์ใหม่ของไวรัสค้างคาว สำหรับไวรัสตัวใหม่นี้มาจากสัตว์สายพันธุ์ไหนยังไม่รู้แน่ชัด โดยอาจเป็นไปได้ว่ามันมาจากเชื้อไวรัสค้างคาวที่กลายพันธุ์และปนเปื้อนในสัตว์ป่า หลังจากนั้นก็ติดต่อสู่คนอีกที และโอกาสการติดเชื้อระหว่างคนสู่คนนั้นไม่สูงมาก
สำหรับโคโรน่าไวรัสนั้นสามารถติดต่อกันระหว่างสัตว์ ได้แก่ สุกร วัวกระบือ แมว สุนัข อูฐ ค้างคาว และหนู รวมทั้งคนด้วย
สื่อเทศ (foreignpolicy.com) ระบุว่าทางการจีนโต้ตอบโรคระบาดจากเชื้อไวรัสปอดบวมตัวใหม่อย่างรวดเร็วซึ่งต่างจากเมื่อตอนเกิดโรคระบาดซาร์ส สำหรับครั้งนี้เจ้าหน้าที่ได้ตรวจพบการระบาดในช่วงเริ่มต้นเมื่อธ.ค. และในไม่กี่สัปดาห์ต่อมานักวิทยาศาสตร์สามารถระบุตัวเชื้อไวรัสลึกลับนี้เป็นไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่
"นี่เป็นการระบาดของไวรัสปอดบวมที่เกิดจากไวรัสโคโรน่าครั้งที่สาม เส้นทางโคจรของมันจนถึงขณะนี้บ่งชี้ว่าการระบาดครั้งนี้ไม่น่าจะเลวร้ายเท่าการระบาดของไวรัสโคโรน่าซาร์สหรือเมอร์ส แต่คำเตือนและหรือข้อที่พึงระวังอย่างยิ่งคือ การประมาณการหรือคาดการณ์ใดๆในช่วงที่เชื้อโรคเพิ่งเริ่มระบาดนั้นเป็นเรื่องยาก"...จากรายงานข่าวของ foreignpolicy.com
หลังจากปิดตลาดฯไปเมื่อวันที่ 1 ม.ค.ที่ผ่านมา จำนวนกรณีการติดเชื้อที่รายงานออกมาก็ซาๆลง และถ้า (ตามที่บางแหล่งข้อมูลระบุ) เชื้อไวรัสที่ติดต่อระหว่างคนสู่คนนั้นไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้นได้ง่ายๆ การระบาดอย่างกว้างขวางในอู่ฮั่นเองก็ดูไม่น่าวิตกมาก
อย่างไรก็ตาม การรับมือกับโรคระบาดจากไวรัสโคโรนาตัวใหม่ในจังหวะเวลานี้ก็เป็นงานที่ท้าทายของจีนและนานาชาติ เนื่องจากเป็นฤดูหนาวที่การระบาดไข้หวัดใหญ่ โรคระบบทางเดินหายใจเป็นเรื่องปกติ และที่สำคัญเป็นช่วงการเดินทางแห่งเทศกาลตรุษจีนซึ่งปีนี้ตรงกับวันที่ 25 ม.ค. โดยระหว่างช่วงก่อนและหลังวันตรุษจีนแต่ละปี ชาวจีนในแผ่นดินใหญ่หลายร้อยล้านคนแห่เดินทางกลับบ้านไปฉลองปีใหม่ตามประเพณีและเดินทางท่องเที่ยวกัน
ประธานสภาการท่องเที่ยวไทยเผยตัวเลขคาดการณ์จำนวนนักท่องเที่ยวจีนที่จะเดินทางมาไทยช่วงเทศกาลตรุษจีนในเดือนนี้ประมาณ 800,000 คน
ด้านกระทรวงสาธารณสุขไทยได้ขยายมาตรการติดตามที่สนามบินสี่แห่งที่มีเที่ยวบินตรงจากอู่ฮั่น ได้แก่ สุวรรณภูมิ ดอนเมือง เชียงใหม่ และภูเก็ต และสนามบินอื่นๆที่จะมีเที่ยวบินเช่าเหมาลำมาจากอู่ฮั่นมาลงจอด
ขณะเดียวกัน ฝั่งฮ่องกงซึ่งเป็นเขตที่โดนไวรัสซาร์สเล่นงานอ่วมที่สุดรองจากจีนนั้น ทันทีที่เกิดการระบาดของไวรัสปอดบวมในอู่ฮั่นเมื่อวันที่ 31 ม.ค. กรมสาธารณสุขฮ่องกงและหน่วยป้องกันภัยด้านสุขภาพได้จัดมาตรการเฝ้าระวังล่วงหน้าอย่างเคร่งครัด และในวันที่ 4 ม.ค. ยังได้เผยแพร่รายละเอียด “แผนการเตรียมการและโต้ตอบโรคติดต่อใหม่ปี 2020” (Preparedness and Response Plan for Novel Infectious Disease of Public Health Significance (2020)) ซึ่งเป็นแผนการเตรียมการโรคระบาดใหม่ที่สมบูรณ์ที่สุดฉบับแรกที่มีการเผยแพร่ออกมาในโลก
ก่อนหน้าที่มีรายงานข่าวว่าพบผู้ติดเชื้อไวรัสลึกลับในเกาหลีใต้และสิงคโปร์ แต่ผลการตรวจขั้นสุดท้ายระบุว่าไม่ใช่ “เชื้อไวรัสปอดอักเสบอู่ฮั่น”
ส่วนนักท่องเที่ยวหญิงชาวจีนวัย 61 ปีที่เดินทางจากอู่ฮั่นมายังไทยเมื่อวันที่ 8 ม.ค.และถูกตรวจพบว่ามีไข้สูงจึงถูกกักตัวไว้ ผลการตรวจเมื่อวันอาทิตย์(12 ม.ค.)ยืนยันผู้ป่วยหญิงจีนรายนี้ติดเชื้อ 2019-nCoV แต่ไม่มีความเชื่อมโยงกับตลาดในอู่ฮั่น โดยขณะนี้ยังไม่ทราบแหล่งติดเชื้อของผู้ป่วยหญิงจีนรายนี้
ในวันพฤหัสฯ(16 ม.ค.) กระทรวงสาธารณสุขญี่ปุ่นแถลงยืนยันกรณีผู้ติดเชื้อไวรัสโคโรนาตัวใหม่ เป็นชายอยู่ในช่วงวัย 30 ปีที่อาศัยในเขตคานากะวะติดกับกรุงโตเกียว เขาเพิ่งกลับจากเมืองอู่ฮั่น
สำหรับผู้ที่เดินทางกลับจากอู่ฮั่น ภายใน 14 วันหากเป็นไข้และมีปัญหาในระบบทางเดินหายใจ ให้สวมหน้ากากและรีบไปพบแพทย์ และบอกประวัติการเดินทางแก่แพทย์
คำแนะนำสำหรับผู้ที่จะเดินทางไปอู่ฮั่นหรืออยู่ในที่สาธารณะ
- หลีกเลี่ยงจับสัตว์ป่าสัตว์ปีกตัวเป็นๆ ทั้งสัตว์เลี้ยงและสัตว์ตระกูลนก และอย่ากินเนื้อที่ยังไม่ได้ปรุงสุก
- อย่าจับต้องโดนเนื้อตัวหรือใกล้ชิดกับผู้ป่วย
- รักษาสุขอนามัยที่ดี สวมหน้ากากอนามัยเมื่อไปตลาดสดและย่านที่มีคนแออัด
- ล้างมือด้วยสบู่ก่อนกินอาหาร หลังจากเข้าห้องน้ำ และหลังจากที่ไอหรือจาม
- หากมีอาการในระบบทางเดินหายใจ เช่น ไอ น้ำมูกไหล ให้สวมหน้ากากอนามัย
- เมื่อรู้สึกไม่สบาย ให้รีบไปพบแพทย์
