WTO ตัดสินฯ.. จีนผิดกฎจำกัดการส่งออกธาตุหายาก

เอเยนซี - องค์การการค้าโลก หรือ WTO ออกกฎต่อต้าน (5 ก.ค.) ที่จีนจำกัดการส่งออกวัตถุดิบสำคัญ ในกรณีที่จีนมีพฤติกรรมตรึงโควต้าการผลิตธาตุหายาก และการเก็บภาษีฯ

ทั้งสหรัฐฯ เบลเยียม และสหภาพยุโรป ต่างเรียกร้องให้จีนยุติข้อจำกัดเรื่องธาตุหายาก อันเป็นองค์ประกอบหลักในการผลิตสินค้าไฮเทคสำคัญ ตั้งแต่ไอแพด รพยนต์ไฮบริดจ์ ไปยันขีปนาวุธ

สหรัฐฯ สหภาพยุโรปและเม็กซิโกยื่นฟ้องจีนต่อ WTO ตั้งแต่ปี 2552 ว่า “โควต้าการส่งออกและภาษีที่จีนตั้งขึ้นกับวัตถุดิบบางชนิด ถือว่าผิดกฎ WTO และผิดต่อหลักการที่จีนยอมรับเมื่อครั้งที่จีนเข้าร่วมเป็นสมาชิก WTO ด้วย”

ธาตุหายากสำคัญประกอบด้วย บ็อกไซต์ ถ่านหิน ฟลูออร์สปาร์ แมกนีเซียม แมงกานีส โลหะซิลิคอน ซิลิคอนคาร์ไบด์ ฟอสฟอรัสเหลือง และสังกะสี ซึ่งองค์ประกอบธาตุทั้งหมดเป็นองค์ประกอบหลักหลักในอุตสาหกรรมการผลิตเหล็กกล้า อะลูมีเนียม และเคมีภัณฑ์ทั้งหลาย

“เมื่อจีนเป็นผู้นำการผลิตวัตถุดิบสำคัญ ก็ควรปล่อยให้ราคาและข้อจำกัดทั้งหมดเป็นไปตามกลไกราคา มิใช่จีนกำหนดเอง” กลุ่มผู้ฟ้องฯ ระบุ

ฝ่ายคณะกรรมการของWTO ให้การสนับสนุนกลุ่มผู้ฟ้องร้อง พร้อมออกกฎฯ ชี้ “จีนผิดกฎที่ได้ยอมรับไปแล้วเมื่อตอนเข้าเป็นสมาชิกฯ เพราะจีนกำหนดโควต้าและภาษีการส่งออกสินค้าธาตุหายาก”

อย่างไรก็ตาม กลุ่มผู้ฟ้องและWTO ไม่รับฟังข้อโต้แย้งจากปักกิ่ง ที่ต้องการจะชี้ว่า “จีนจำกัดการส่งออก ควบคู่ไปกับการจำกัดการบริโภควัตถุดิบภายในประเทศด้วย” หรือกล่าวได้ว่า จีนล้มเหลวที่จะชี้แจงว่า “ข้อจำกัดของตนไม่ได้มีเป้าหมายเฉพาะการส่งออกไปต่างประเทศเท่านั้น แต่ภายในประเทศก็มีผลปฏิบัติด้วย จีนไม่ได้เลือกปฏิบัติแต่อย่างใด”

กฎฯ ออกเมื่อวันอังคาร (5 ก.ค.) ท่ามกลางกระแสไม่พอใจจีนที่ขยับมาตรการคุมเข้มการผลิตธาตุหายาก

จีนอ้างว่าประสบปัญหาสิ่งแวดล้อมและความต้องการบริโภคภายในประเทศ ทำให้ต้องมุ่งลดการพึ่งพาการส่งออก และกำหนดภาษีให้สูงขึ้น ซึ่งส่งผลให้ราคาธาตุหายากสูงขึ้นอย่างฉับพลัน

ผู้ฟ้องฯ พอใจคำตัดสิน

สำหรับสหภาพยุโรป ถือว่าคำตัดสินของWTO มีความชัดเจน ที่ให้จีนเปิดการค้าและมีกระบวนการที่เป็นธรรมในการส่งออกวัตถุดิบ

คาเร็ล เดอ กุชต์ คณะกรรมการการค้าแห่งสหภาพยุโรป เผยว่า “คำตัดสินฯ ส่งสัญญาณชัดเจนให้จีนยุติการกำหนดข้อจำกัดทางการค้าที่ไม่เป็นธรรม”

“ผมคาดว่าจีนจะยอมปรับระบบการส่งออกของตนให้สอดคล้องกับกฎระเบียบสากล”

“นอกจากนี้ เพื่อให้ดีต่อทุกฝ่าย จีนควรรับประกันให้ผู้ประกอบการเข้าสู่กระบวนการผลิตธาตุหายากได้แบบเสรีและเป็นธรรม”

รอน เคิร์ก ผู้แทนการค้าของสหรัฐฯ ชี้ว่า กฎฯ ที่ออกมานี้เป็นการยืนยันหลักการพื้นฐานของระบบการค้าโลกอย่างสำคัญ

“ทุกชาติสมาชิก WTO ไม่ว่าจะพัฒนาแล้วหรือกำลังพัฒนา ต้องไม่เลือกปฏิบัติหรือลำเอียงในการผลิตและแสวงหาแหล่งวัตถุดิบ เพื่อให้เกิดการเติบโตทางเศรษฐกิจ”

จีนสลดใจกับคำฟ้อง

ขณะที่จีนออกมาแสดงความรู้สึกสลดใจต่อกฎฯ ของ WTO พร้อมชี้ว่า สิ่งที่จีนทำนั้นสอดคล้องกับหลักการพัฒนาอย่างยั่งยืนที่ WTO สนับสนุน และจีนต้องการพัฒนาแหล่งอุตสาหกรรมที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

“จีนจะนำศาสตร์ต่าง ๆ มาบริหารและพัฒนาแหล่งทรัพยากรตามกฎของ WTO อาทิ การรักษากฎการแข่งขันที่เป็นธรรม พร้อมสนับสนุนการพัฒนาอย่างยั่งยืน” แถลงการณ์ของกระทรวงพาณิชย์จีนระบุ (6 ก.ค.)