ผู้นำสหรัฐฯและจีนประกาศร่วมมือภายใต้ความขัดแย้ง

เอพี – ผู้นำสหรัฐฯและจีนหารือกันอย่างเข้มข้น โดยให้คำมั่นร่วมมือกันในหลายประเด็นสำคัญ อย่างไรก็ตาม ทั้งสองฝ่ายยังคงมีความเห็นไม่ลงรอยในเรื่องเศรษฐกิจ, ความมั่นคง และเรื่องสิทธิมนุษยชน ซึ่งเป็นปัญหาขัดแย้งระหว่างสองชาติมหาอำนาจ ที่ยืดเยื้อมานาน

หลังจากเสร็จสิ้นการหารืออย่างเป็นทางการ ซึ่งเป็นการประชุมแบบปิด นาน 2 ชั่วโมงครึ่ง ที่กรุงปักกิ่ง ในวันอังคาร (17 พ.ย.) ประธานาธิบดีบารัก โอบาม่า และประธานาธิบดี หู จิ่นเทาได้แถลงร่วมกัน โดยผู้นำสหรัฐฯ ให้เวลาอยู่นาน เมื่อกล่าวถึงผลประโยชน์ร่วมกันของชาติทั้งสอง

“ ผมไม่เชื่อว่าความสำเร็จของชาติหนึ่งต้องมาจากความสูญเสียของอีกชาติ” โอบาม่าระบุ

ผู้นำทั้งสองพูดถึงการกระชับความสัมพันธ์ระหว่างแดนมังกรกับแดนลุงแซม โดยต่างย้ำถึงความสัมพันธ์ในลักษณะเชิงบวก, ร่วมมือ และเข้าใจกัน ซึ่งเป็นความสัมพันธ์รูปแบบใหม่อย่างเป็นทางการระหว่าง2ประเทศ พร้อมกับเน้นเรื่องความร่วมมือในด้านเศรษฐกิจ,พลังงาน, ปัญหาโลกร้อน และภัยคุกคามนิวเคลียร์จากอิหร่านและเกาหลีเหนือ นอกจากนั้น ยังมีการทำข้อตกลงย่อย โดยทั้งสองกำหนดให้มีการรื้อฟื้นการเจรจาประเด็นสิทธิมนุษยชนกันใหม่ในต้นปีหน้าหลังจากที่ชะงักงันมานาน

โอบาม่ายังกล่าวชม ที่จีนมีส่วนช่วยให้สหรัฐฯหลุดพ้นจากภาวะเศรษฐกิจถดถอยครั้งเลวร้ายที่สุดในรอบหลายสิบปี โดยระบุว่า การดำเนินเศรษฐกิจที่มีการทบทวนกันใหม่จะช่วยเพิ่มการส่งออกและการสร้างงานของสหรัฐฯ ขณะเดียวกันก็ช่วยยกมาตรฐานการดำรงชีวิตของประชาชนในจีน นอกจากนั้น ยังเรียกร้องให้จีนเข้ามามีบทบาทบนเวทีโลกมากขึ้น

อย่างไรก็ตาม ภายใต้กิริยาถ้อยทีถ้อยอาศัยกันนั้น เห็นได้ชัดถึงความขัดแย้ง ที่ยังคงอยู่ ตอกย้ำความตึงเครียดระหว่างพญาอินทรีกับพญามังกร ซึ่งแทบมิได้คลี่คลายไปในระหว่างการเยือนถิ่นมังกรครั้งแรกของโอบาม่า ที่ทั่วโลกจับตามอง โดยประธานาธิบดีหูได้เหน็บสหรัฐฯ กรณีเก็บภาษีนำเข้ายางรถยนต์และท่อโลหะจากจีนเกือบร้อยเปอร์เซ็นต์เมื่อเร็ว ๆ นี้ พร้อมกับเรียกร้องจุดยืนที่แข็งแกร่งร่วมกันมากขึ้นในการต่อต้านการกีดกันการค้า

ด้านโอบาม่าก็กล่าวย้ำเกี่ยวกับเรื่องสิทธิมนุษยชนว่า เป็นเรื่องสากล และทุกคนต้องให้ความเคารพ แต่ก็ถูกโต้กลับ โดยหูเรียกร้องให้สหรัฐฯเคารพ “ผลประโยชน์หลัก” ซึ่งมีนัยให้ยุติการสนับสนุนไต้หวันและองค์ทะไลลามะ ผู้นำจิตวิญญาณของทิเบต โอบาม่าตอบว่า ทิเบตเป็นส่วนหนึ่งของจีน แต่ขอให้จีนรื้อฟื้นการเจรจากับผู้แทนองค์ทะไลลามะ ที่ชะงักงันมานาน

ทั้งนี้ ก่อนหน้าการหารือกับผู้นำจีน 1 วัน โอบาม่าได้กระทุ้งจีนเรื่องการควบคุมการสื่อสารทางอินเตอร์เน็ต และเสรีภาพในการแสดงออก ระหว่างการพบปะและตอบคำถามของนักศึกษาจีนที่นครเซี่ยงไฮ้ อย่างไรก็ตาม จีนได้จำกัดการถ่ายทอดถ้อยแถลงของโอบาม่าทางออนไลน์ และยอมให้สถานีโทรทัศน์ภูมิภาคถ่ายทอดได้เพียงช่องเดียว

อย่างไรก็ตาม ผู้นำทั้งสองพยายามซ่อนเร้นข้อขัดแย้งอย่างระมัดระมัด อันเป็นสัญญาณบ่งชี้ว่า ทั้งสองต่างก็ยอมรับว่า ในขณะที่อำนาจของจีนกำลังเติบโตขึ้นเรื่อย ๆ นั้น ทั้งจีนและสหรัฐฯ ต้องหาทางทำงานร่วมกัน เพื่อหลีกเลี่ยงความขัดแย้ง โดยเพื่อให้การประชุมสุดยอดครั้งนี้ ประสบความสำเร็จ ผู้นำทั้งสองยังหลีกเลี่ยงพูดถึงหลายประเด็นด้านเศรษฐกิจ แม้ยอดขาดดุลงบประมาณสหรัฐฯ ประจำปีของสหรัฐฯพุ่งสูงเป็นประวัติการณ์ถึง 1.42 ล้านล้านดอลลาร์ ขณะที่จีนเป็นเจ้าหนี้รายใหญ่อันดับหนึ่งของสหรัฐฯ และแสดงความวิตกเรื่องเงินดอลลาร์สหรัฐฯ อ่อนค่า ซึ่งจะส่งผลให้มูลค่าพันธบัตรของสหรัฐฯ ที่จีนถือครองลดลง

สำหรับการแก้ไขปัญหาภาวะโลกร้อน ซึ่งเป็นวาระสำคัญอันหนึ่งในการหารือของโอบาม่าครั้งนี้ สหรัฐฯ และจีนหวังเห็นการบรรลุข้อตกลงเกี่ยวกับการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในการประชุมสุดยอดว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศโลก ซึ่งสหประชาชาติเป็นเจ้าภาพ ที่กรุงโคเปนเฮเก้น, ประเทศเดนมาร์กในเดือนหน้า