แผนกระตุ้นเศรษฐกิจสวยหรูของจีน ซ่อนหนี้มหาศาล

เดอะ วอลล์ สตรีต เจอร์นัล – แผนกระตุ้นเศรษฐกิจพญามังกรข้างนอกสุกใส ข้างในซ่อนภาระหนี้สินนอกงบประมาณก้อนมหาศาล ที่คณะผู้บริหารท้องถิ่นก่อไว้ ต้นทุนซึ่งบานปลายกว่าตัวเลข ที่รัฐบาลจีนระบุไว้ อาจทำให้รัฐบาลต้องประสบปัญหา ในการพยายามกระตุ้นเศรษฐกิจโดยผ่านการกู้ยืมสินเชื่อครั้งมโหฬาร

แผนกระตุ้นเศรษฐกิจ หรือโครงการลงทุนมูลค่า 4 ล้านล้านหยวน (585,000 ล้านดอลลาร์) ซึ่งกำหนดระยะเวลา 2 ปี ของจีน เมื่อดูจากงบประมาณ ที่ประกาศอย่างเป็นทางการ จะเห็นว่าขณะนี้รัฐบาลจีนได้แบ่งสรรเงินให้โครงการไปแล้วเพียง 1 ใน 4 ส่วน โดยมีการอนุมัติโครงการต่างๆ อย่างรวดเร็ว แต่รัฐบาลกลางให้ความช่วยเหลือด้านการเงินเพียงบางส่วน เงินลงทุนส่วนใหญ่ คณะผู้บริหารท้องถิ่นต้องขวนขวายหากันเอง

ในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา คณะผู้บริหารท้องถิ่นจึงก่อหนี้สินก้อนใหญ่ เนื่องจากลำพังงบประมาณท้องถิ่นเองไม่มากพอรองรับโครงการลงทุนเหล่านี้

อย่างไรก็ตาม รัฐบาลกลางก็ให้การสนับสนุนการขอกู้สินเชื่อในทางอ้อม แต่ไม่ปรากฏในงบประมาณของรัฐบาลกลาง

สตีเฟ่น กรีน นักเศรษฐศาสตร์ ของสแตนดาร์ด ชาร์เตอร์ด ในเซี่ยงไฮ้ระบุว่า เกิดหนี้ก้อนมหาศาลของรัฐบาลกลาง ที่มิได้มีการรายงาน ซึ่งขณะนี้กำลังเห็นภาพได้อย่างชัดเจน

ในช่วงไตรมาสแรกของปีนี้ เงินกู้ก้อนใหม่สำหรับโครงการก่อสร้างสิ่งสาธารณูปโภค มีจำนวนทั้งสิ้น 894,800 ล้านหยวน หรือร้อยละ 22 ของแผนกระตุ้นเศรษฐกิจทั้งหมด

ขณะที่เมื่อสิ้นเดือนพฤษภาคม บริษัทท้องถิ่นมีการขายพันธบัตร เพื่อระดมทุน รวมเป็นจำนวนเงินทั้งสิ้น 102,530 ล้านหยวน

เช่นเดียวกับชาติอื่น ๆ ที่ดำเนินแผนกระตุ้นเศรษฐกิจครั้งใหญ่ ขณะนี้จีนกำลังพนันขันต่อว่า เศรษฐกิจที่เติบโตอย่างรวดเร็วขึ้นในอนาคตจะช่วยผ่อนคลายภาระหนี้ที่กำลังเกิดในตอนนี้ และหลายฝ่ายยังคงเชื่อมั่นว่า จีนจะชนะพนันครั้งนี้ เหมือนที่เคยชนะพนันแบบเดียวกันมาก่อนหน้าแล้ว

“ ถ้าเศรษฐกิจโต รายได้จากการจัดเก็บภาษีย่อมเพิ่มขึ้น และการชำระหนี้ย่อมไม่ใช่ปัญหาใหญ่ ตามความเห็นของผม หนี้จำนวนนี้เหล่านี้ยังควบคุมได้” นายหลิว ซั่งซี รองผู้อำนวยการสถาบันวิจัยเกี่ยวกับรายได้ของแผ่นดิน ซึ่งเป็นคลังสมองของกระทรวงการคลังของจีนแสดงความเชื่อมั่น

อย่างไรก็ตาม หนี้สิน ที่คณะผู้บริหารท้องถิ่นก่อเอาไว้ ก่อนหน้าการกู้สำหรับโครงการกระตุ้นเศรษฐกิจ ก็เป็นเงินก้อนใหญ่ไม่น้อย

สถาบันวิจัยเกี่ยวกับรายได้ของแผ่นดินประเมินว่า หนี้สินของคณะผู้บริหารท้องถิ่น ที่ไม่ระบุในงบประมาณ มีสูงราว 4 ล้านล้านหยวน ซึ่งมีมูลค่าเท่ากับมูลค่าของแผนกระตุ้นเศรษฐกิจพอดิบพอดี และคิดเป็นร้อยละ 16.5 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (จีดีพี)

ในขณะที่รัฐบาลกลางต้องเป็นผู้รับผิดชอบหนี้ที่ซ่อนเร้นเหล่านั้น ยอดหนี้สินของทั้งประเทศก็ขยับใกล้แตะร้อยละ 35 ของจีดีพี จากเดิมซึ่งทางการกำหนดไว้ที่ร้อยละ 18

และเมื่อการจัดเก็บภาษีต่ำกว่าเป้าหมายที่กำหนดไว้อย่างมาก การขาดดุลงบประมาณของรัฐบาลจีนในปีนี้ อาจสูงกว่าที่กำหนดไว้ร้อยละ 3 ของจีดีพี โดยงบประมาณจัดทำบนพื้นฐานการเพิ่มขึ้นของรายได้ในปีนี้ที่ร้อยละ 8 ทว่านับจากเดือนเมษายนมา รายได้ของรัฐบาลลดลงร้อยละ 9.9

ด้านหม่า จวิน นักเศรษฐศาสตร์ ของดอยต์ชแบงก์ คาดว่า จีนจะขาดดุลงบประมาณร้อยละ 4 ของจีดีพีในปีนี้

ดังนั้น สภาพการเงินของรัฐบาลจีนจึงมิได้สวยหรูเหมือนอย่างที่ปรากฏในตอนแรกสักทีเดียวนัก อย่างไรก็ตาม ก็ยังจัดว่าดีกว่าชาติที่มีหนี้สินสูงชาติอื่น ๆ เช่น ญี่ปุ่น, อิตาลี หรือสหรัฐฯ

สิ่งที่เป็นปัญหาก็คือการใช้จ่ายเงินนอกงบประมาณ ซึ่งเกิดขึ้นอย่างมากมาย จึงทำให้การรับทราบเกี่ยวกับระดับความเลวร้ายที่เกิดขึ้น แทบทำไม่ได้เลย

“การให้อิสระระดับหนึ่งแก่คณะผู้บริหารท้องถิ่นในการกระตุ้นเศรษฐกิจนับเป็นสิ่งจำเป็น” ผู้เชี่ยวชาญด้านการเงินภาครัฐของมหาวิทยาลัยการเงินและเศรษฐกิจของเซี่ยงไฮ้ระบุ

“แต่ก็เกิดปัญหาว่า เราไม่ทราบว่าคณะผู้บริหารท้องถิ่นกำลังทำอะไร ? นี่อาจกลายเป็นภาระใหญ่ทางการเงินในอนาคตได้”