ขงจื่อ จอมปราชญ์แห่งแผ่นดิน

“หากฟ้ามิให้กำเนิดจ้งหนี ปฐพีคงเสมือนอยู่ในรัตติกาลอันยาวนาน”
(天不生仲尼，万古如长夜 )

วลีข้างต้น เป็นคำที่มักจะถูกหยิบยกมาให้นิยามกับบุคคลผู้ถูกยกย่องว่าเป็นบรมครูจอมปราชญ์แห่งแผ่นดินมังกรผู้หนึ่งอยู่เสมอ บุคคลผู้นั้นก็คือ “จ้งหนี” ที่ทั่วโลกรู้จักในนามของ “ขงจื่อ” (孔子) หรือที่คนไทยมักออกเสียงเรียกว่า ขงจื๊อ อันเป็นยอดคนที่ถือกำเนิดในยุคชุนชิว ซึ่งจัดว่าเป็นหนึ่งในกลียุคที่จิตใจของผู้คนเริ่มตกต่ำ มีการแก่งแย่งชิงดี ที่ผู้ปกครอง ขุนนางต่างไร้ซึ่งคุณธรรม มีการเข่นฆ่าเจ้าผู้ครองแคว้นเพื่อชิงอำนาจ หรือการที่ลูกฆ่าพ่อให้เห็นอยู่เนืองๆ แต่ทว่าก็เป็นยุคที่มีปราชญ์ นักคิดนักปรัชญาถือกำเนิดในแผ่นดินมังกรมากที่สุดยุคหนึ่งเช่นกัน

การถือกำเนิดของขงจื่อได้เปลี่ยนแปลงวิถีการดำรงชีวิตหลายประการในหน้าประวัติศาสตร์จีน อาทิเช่นเป็นครั้งแรกที่มีการสอนโดยไม่แบ่งชนชั้น (有教无类)เปิดให้การศึกษากับชาวบ้านทั่วไป โดยมิได้เจาะจงเฉพาะราชนิกูล หรือตระกูลสูงศักดิ์เท่านั้น จนทำให้ท่านได้รับการยกย่องเป็นบรมครูจอมปราชญ์ผู้หนึ่ง ยังไม่นับรวมถึงการให้นิยามการศึกษา ที่เน้นการนำคุณธรรมความรู้มาดำเนินในชีวิตมากกว่าการท่องบ่นตำรา การปรับปรุงจัดเรียบเรียงบรรทัดฐานทางจริยพิธี ดนตรีที่ใช้กันมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์โจว ให้ถูกต้องและเหมาะสมจนกลายเป็นการวางรากฐานทางวัฒนธรรมและจารีตประเพณีให้กับชาวจีนมาช้านาน

สิ่งที่สำคัญคือคำสอนของขงจื่อ เป็นการสอนให้นำเอาคุณธรรม หลักการปกครองมาปรับใช้กับรูปแบบของการใช้ชีวิตในโลก ไม่ว่าจะเป็นคุณธรรมอันพึงมีระหว่างบิดา-บุตร กษัตริย์-ขุนนาง สามี-ภรรยา พี่-น้อง และเพื่อน-เพื่อน ว่าควรจะประพฤติปฏิบัติเช่นไรเพื่อให้ความสัมพันธ์แต่ละขั้วของมนุษย์ในสังคมดำเนินไปอย่างสอดคล้องกับหลักจริยธรรมและคุณธรรม ดังคำสอนของท่านที่กล่าวว่า

“ผู้รับราชการ จะต้องจงรักภักดีต่อพระมหากษัตริย์
แลต้องรับผิดชอบต่ออาณาประชาราษฎร์
มีความรักใคร่ต่อมวลประชา ทะนุถนอมเด็กเล็ก คนชรา
ทั้งยังต้องรู้จักรับฟังความคิดเห็นของปราชญ์เมธีอย่างกว้างขวาง..”

นอกจากนั้น ในฐานะที่เป็นผู้ที่ใฝ่เรียนรู้มาตั้งแต่เยาว์วัย อีกทั้งได้เป็นบรมครูผู้มีศิษย์อันโดดเด่นกว่า 3,000 คน ท่านจึงให้ความสำคัญของแก่นแท้ของการศึกษาเป็นอย่างยิ่ง อย่างเช่นข้อความตอนหนึ่งในคำสอนของท่านที่ระบุว่า

“เวลาดุจธารน้ำที่ไหลผ่านทั้งวันและคืนมิรู้หยุด
ศิษย์ทั้งหลาย พึงตระหนักว่าชีวิตคนเรานั้นแสนสั้น
พวกเจ้าต้องรู้จักถนอมเวลาศึกษาหาความรู้ให้ได้มากที่สุด...”

ในประเทศไทย แม้ว่าจะได้ยินชื่อของขงจื่อมานาน ทว่าข้อมูลส่วนใหญ่ก็มักจะเป็นประวัติโดยย่อ หรือว่าเน้นไปในคำสอนของท่านเสียมากกว่า เห็นได้จากคัมภีร์ หรือวจนะต่างๆของขงจื่อมีการแปล หรือจัดพิมพ์ออกมาเป็นระยะ แต่จะไม่ค่อยได้พบฉบับที่เป็นอัตชีวประวัติอย่างเต็มรูปแบบหรือโดยละเอียดสักเท่าไร

หนังสือ “ขงจื่อ จอมปราชญ์แห่งแผ่นดิน” เป็นบทประพันธ์ของคุณชุนหลี่ ที่ได้รับการแปลและถ่ายทอดเป็นภาษาไทย โดยเป็นประวัติขงจื่อในรูปแบบ “นวนิยายอิงประวัติศาสตร์” ซึ่งได้พยายามสอดแทรกคุณธรรม ความรู้ในการดำเนินชีวิต และถ่ายทอดออกมาในรูปแบบที่สามารถอ่านได้อย่างสนุก และเข้าใจได้ไม่ยากนัก

เนื้อหาในหนังสือจะได้พบเห็นตั้งแต่เรื่องราวที่ท่านได้ถือกำเนิดมาบนโลก การอบรมเลี้ยงดูจากมารดา ชีวิตในวัยเยาว์ การศึกษาเล่าเรียน การแสวงหาความรู้ การรับราชการ การตั้งสำนักอบรมศิษย์ การเดินทางเพื่อผลักดันหลักคุณธรรมให้กับผู้ปกครองแคว้นต่างๆ จนถึงวันที่มหาบุรุษผู้นี้ลาจากโลกไป ซึ่งเบื้องหลังและขั้นตอนชีวิตแต่ละช่วงเวลาก็หาได้ราบรื่นเหมือนเส้นทางที่โรยด้วยกลีบกุหลาบ แต่เป็นหนทางอันเต็มเปี่ยมไปด้วยอุปสรรคที่เป็นตัววัดจิตปณิธานและอุดมการณ์อันมุ่งมั่น

“ขงจื่อ จอมปราชญ์แห่งแผ่นดิน” จึงเหมาะสำหรับผู้ที่สนใจในเรื่องของปรัชญา คุณธรรม และวัฒนธรรมประเพณีของจีน อีกทั้งยังเป็นหนังสือที่ให้ความรู้เพื่อนำไปประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติตนให้เหมาะสมกับสังคมในปัจจุบันที่อาจจะใกล้เคียงหรือหนักหนาสาหัสกว่าความสับสนวุ่นวายในยุคชุนชิวที่เต็มไปด้วยบุคคลที่เห็นแก่ผลประโยชน์ ฐานะตำแหน่ง และไร้จุดยืนก็เป็นได้

ข้อมูลหนังสือ

ชื่อหนังสือ ขงจื่อ จอมปราชญ์แห่งแผ่นดิน
ผู้ประพันธ์ ชุนหลี่
ผู้แปล อมร ทองสุก
สำนักพิมพ์ ชุณหวัตร
จำนวนหน้า 486 หน้า
ราคา 299 บาท