ซามัว เกาะสวาทหาดสวรรค์ ประเทศในหมู่เกาะของทะเลแปซิฟิก เป็นหนึ่งในไม่กี่ประเทศในโลกนี้ที่ไร้การติดเชื้อ Covid-19 ซึ่งเรี่ยวแรงแข็งขันที่อยู่เบื้องหลังความสำเร็จนี้คือ โฟโน แมคฟาร์แลนด์-เซอมานู นางงามเจ้าของตำแหน่ง “มิสซามัว” คนนี้นี่เอง
โฟโน หรือชื่อจริงว่า โฟโนอิฟาโฟ มิสซามัวและมิสแปซิฟิก ไอส์แลนด์ คนปัจจุบัน ที่พอรับตำแหน่งนางงามของประเทศและหมู่เกาะแปซิฟิกมาปุ๊บ ก็เกิดการระบาดของโรคหัดเยอรมันที่มีคนติดเชื้อถึง 6,000 ราย และคร่าชีวิตชาวซามัวไปราว 83 คน โดยส่วนใหญ่เป็นเด็กๆ ซึ่งซามัวทั้งประเทศมีประชากรเพียง 200,000 คนเท่านั้น
ซามัวในตอนนั้นประกาศล็อกดาวน์ประเทศทันทีเพื่อหยุดการแพร่กระจายเชื้อโรค ซึ่ง โฟโน ในฐานะที่เป็นพยาบาลวิชาชีพ ก็ได้อุทิศตนเป็นอาสาสมัคร ช่วยงานหน่วยแพทย์พยาบาล ช่วยเข้าไปฉีดวัคซีนป้องกันโรคหัดเยอรมันให้ผู้คน จนผ่านพ้นวิกฤตในช่วงนั้นมาได้
โฟโนยังคงทำหน้าที่จิตอาสาด้านสาธารณสุขมาอย่างต่อเนื่องนับจากวันนั้น เพื่อให้แน่ใจว่าเด็กๆ ในแต่ละหมู่บ้านทั้งใกล้และไกลได้รับวัคซีนที่จำเป็นกันอย่างถ้วนหน้า
มาถึงวันนี้โฟโนทำหน้าที่ของเธออย่างแข็งขันอีกครั้ง เพื่อปกป้องชาวซามัว 200,000 ชีวิตให้ปลอดภัยจากโรค Covid-19 ด้วยการรณรงค์ผ่านโซเชียลมีเดียของเธอให้คนกักตัวหยุดเชื้ออยู่กับบ้าน และรักษาระยะห่างทางสังคม เธอบอกว่า การที่ประเทศเคยผ่านการระบาดของโรคหัดเยอรมันมาก่อนหน้านี้ มีส่วนช่วยให้พวกเขาอยู่รอดปลอดภัย มียอดผู้ติดเชื้อ Covid-19 เป็น 0
ซามัว ซึ่งมีประชากรเพียง 200,000 คนเท่านั้น หลังจากเพิ่งผ่านพ้นวิกฤตการระบาดของโรคหัดเยอรมันมาเมื่อเดือนธันวาคมปีที่แล้ว ตอนนี้ก็ประกาศภาวะฉุกเฉิน ล็อกดาวน์ประเทศกันอีกครั้ง เพื่อรักษาตัวเองให้รอดจากเชื้อโคโรนาไวรัส
“ฉันคิดว่าไม่เพียงชาวซามัวที่ได้เรียนรู้จากการระบาดของหัดเยอรมัน แต่เป็นคนทั้งโลกนี้ โดยพวกเราได้รับความช่วยเหลือจากองค์การอนามัยโลก สหประชาติ และสหราชอาณาจักร ที่ส่งวัคซีนมาให้ และพวกเราก็ช่วยเหลือตัวเองไม่ให้รับเชื้อเพิ่มด้วยการกักตัวอยู่กับบ้าน ทำให้เราสามารถจำกัดวงของโรคและผ่านพ้นการระบาดมาได้อย่างรวดเร็ว”
นางงามวัย 24 เล่าด้วยว่า วิกฤตหัดเยอรมันได้สั่นสะเทือนวงการสาธารณสุขของซามัวเป็นอย่างมาก โดยทำให้รัฐบาลจัดระเบียบระบบการบริการด้านสุขภาพใหม่หมด
ทาเกะ นาเซริ ผู้อำนวยการสถาบันสุขภาพแห่งชาติ สังกัดกระทรวงสาธารณสุขซามัว บอกว่า หลังจากที่หัดเยอรมันคร่าชีวิตผู้คนไปเกือบ 90 ราย ทำให้พวกเขาตั้งการ์ดรับมือโรค Covid-19 อย่างเข้มข้น เพื่อที่จะไม่ให้เชื้อโคโรนาไวรัสเล็ดลอดเข้าสู่ประเทศซามัวได้
แม้จะยังไม่มีใครติดเชื้อเลย แต่รัฐบาลซามัวก็เตรียมสถานที่กักตัวเอาไว้เรียบร้อยตั้งแต่เดือนมกราคมที่ผ่านมา เป็นโรงพยาบาลฟาเลโอโล ที่อยู่ใกล้สนามบินนานาชาติมากที่สุด
ราวกลางเดือนกุมภาพันธ์ ซามัวไม่อนญาตให้เครื่องบินจากจีนและฮ่องกง รวมทั้งผู้โดยสารจาก 2 ประเทศนี้เข้าประเทศซามัว เว้นแต่พวกเขาจะผ่านการกักตัวดูอาการ 2 สัปดาห์ก่อนขึ้นเครื่อง ผู้โดยสารหลายคนถูกส่งตัวกลับทันทีที่มาถึง และรายนามประเทศก็เพิ่มขึ้นตามลำดับการแพร่ระบาดของโคโรนาไวรัส
มาถึงเดือนมีนาคม ซามัวยกระดับภาวะฉุกเฉินของประเทศ ด้วยการออกมาประกาศห้ามการชุมนุมเกิน 5 คน และห้ามการเดินทางเข้าออกประเทศอย่างเด็ดขาด
ผศ.นิโกลา ฮอว์ลีย์ นักวิชาการด้านระบาดวิทยาของคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเยล บอกว่า ซามัวมีระบบการป้องกันที่ดี เพราะเพิ่งผ่านการระบาดของเชื้อโรคมาหมาดๆ “มีไม่กี่ประเทศที่เพิ่งรอดจากการระบาดของโรคเก่ามาหยกๆ ถ้าต้องโดนโรคใหม่เข้าถล่มอีกคงจะแย่มากๆ ดิฉันเชื่อว่าตอนนี้คนที่ตามติดข่าวเรื่องสุขภาพนั้นมีมากพอๆ กับแฟนคลับรักบี้ทีมชาติของพวกเขาเลยทีเดียว”
โฟโนเคยพูดผ่านการสัมภาษณ์ทางรายการวิทยุ รวมทั้งในโซเชียลมีเดียของเธอ ถึงเหตุผลที่เด็กๆ ต้องได้รับวัคซีนป้องกันโรคหัดเยอรมัน หลังจากเกิดการระบาดในซามัวและนิวซีแลนด์ในปี 2019
เธอเองเชี่ยวชาญในการพูดให้คนเชื่อ ด้วยความที่เกิดเป็นลูกสาวของบิดาที่เป็นบาทหลวง และมารดาที่เป็นจิตแพทย์ มิสซามัวจึงอาศัยพรสวรรค์ตรงนี้ รวมทั้งการเป็นพยาบาล ในการกระตุ้นให้พ่อแม่ทุกคนพาบุตรหลานมารับวัคซีน “ยิ่งบอกไปต่อๆ กัน หรือพูดบ่อยๆ เข้า ก็จะเข้าสู่คนในวงกว้างขึ้นค่ะ”
หลังจากที่คว้ามงกุฎมิสซามัวในเดือนกันยายน 2019 เธอก็ไปเก็บตัวที่นิวซีแลนด์ เพื่อเป็นตัวแทนประเทศเข้าประกวดคว้าตำแหน่งนางงามหมู่เกาะแปซิฟิกที่ปาปัวนิวกินีในเดือนพฤศจิกายนปีเดียวกัน (เวทีที่มีนางงามจากฟิจิ ตองกา เกาะคุก ปาปัวนิวกินี และซามัว เข้าประกวด)
พอเสร็จสิ้นภารกิจ (ประกวด) นางงาม โฟโนเดินทางกลับซามัว พร้อมได้ยินข่าวเรื่องการขาดแคลนผู้เชี่ยวชาญการฉีดวัคซีน เธอจึงไม่รีรอที่จะอุทิศตัวเป็นอาสาสมัครทันที
“เรามีคนที่มาสมัครเป็นจิตอาสาเยอะมาก แต่จำนวนน้อยที่เป็นพยาบาลวิชาชีพ และสามารถฉีดวัคซีนได้” นอกจากนั้น เธอยังถ่ายทำวิดีโอให้ความรู้ด้านสุขภาพอนามัย รวมทั้งแบ่งปันประสบการณ์ที่ได้ไปให้วัคซีนชาวซามัว โพสต์ลงเฟซบุ๊ก อินสตาแกรม และทวิตเตอร์อยู่บ่อยๆ
“ทุกๆ บ้านที่ฉันไปดูพวกเขาตื่นเต้นกันมาก เขาคงไม่นึกว่าจะได้เห็นมิสแปซิฟิก ไอส์แลนด์ ที่หน้าประตูบ้านของพวกเขาล่ะมั้ง แต่ฉันไม่ได้ไปในฐานะนางงามหรอกนะ ฉันไปในฐานะทีมงานสาธารณสุข และจะไปฉีดวัคซีนป้องกันโรคหัดเยอรมันให้ทุกๆ คน และฉันก็เศร้ามากที่ไปไม่ทันในบางบ้าน และเด็กๆ ก็ติดโรค เสียชีวิตไปแล้ว” โฟโนให้สัมภาษณ์
ทุกวันนี้ โฟโนเข้าไปช่วยงานรัฐบาลซามัว ในกรุงอาเปีย เมืองหลวงของซามัว งานหลักๆ ของเธอคือช่วยให้ข้อมูลข่าวสารที่เป็นประโยชน์เกี่ยวกับโรค Covid-19 ผ่านเฟซบุ๊กของหน่วยงานสาธารณสุข
“ฉันชอบการทำงานแบบนี้มากกว่าการทำงานในโรงพยาบาลนะ ส่วนใหญ่คนมาโรงพยาบาลมักจะมาแบบว่าอาการหนักแล้ว การป้องกันเอาไว้ก่อนมันดีกว่าแก้เสมอ” โฟโนกล่าว
