สนข.ศึกษาแผนแม่บทเรือโดยสาร (W-MAP) 32 เส้นทาง 492 กม. วางโครงข่ายเชื่อมรถไฟฟ้าจาก 12 จุดเป็น 27 จุด แผนแม่บท ดึงใช้ “ล้อ-ราง-เรือ” แก้จราจร สรุป พ.ย.ชง ครม. นำร่อง “คลองขุดมหาสวัสดิ์” เชื่อมสีแดง “ตลิ่งชัน”
นายปัญญา ชูพานิช ผู้อำนวยการสำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร (สนข.) เปิดเผยภายหลังเป็นประธานเปิดการสัมมนาโครงการศึกษาจัดทำแผนพัฒนาการเดินทางทางน้ำในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล และการเชื่อมต่อการเดินทางรูปแบบอื่น กรุงเทพมหานคร ครั้งที่ 1 ว่า สนข.ได้ดำเนินการศึกษาจัดทำแผนพัฒนาการเดินทางทางน้ำในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล และการเชื่อมต่อการเดินทางรูปแบบอื่น (W-MAP) ลักษณะ ล้อ-ราง-เรือ และใช้พลังงานไฟฟ้าเพื่อยกระดับการเดินทางทางน้ำ ให้ทางเลือกในการสัญจรและท่องเที่ยวตามนโยบาย พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี โดยมีระยะเวลาศึกษา 14 เดือน (ก.ย. 63-พ.ย. 64) งบศึกษา 33 ล้านบาท โดยหลังสรุปการศึกษาจะเสนอคณะกรรมการจัดระบบการจราจรทางบก (คจร.) และคณะรัฐมนตรี (ครม.) เห็นชอบต่อไป
ซึ่งจะเปิดรับฟังข้อเสนอแนะ ปัญหาอุปสรรคจากภาครัฐและเอกชน รวมถึงประชาชน เพื่อนำมาศึกษาวิเคราะห์กำหนดแผนให้สอดคล้องกับการพัฒนาเมือง การพัฒนาระบบขนส่งสาธารณะ และเชื่อมต่ออย่างไร้รอยต่อ รวมถึงแนวทางและรูปแบบในการพัฒนาปรับปรุงทางเชื่อมเข้าสู่ท่าเรือ ปรับปรุงพัฒนาตัวท่าเรือในรูปแบบเชิงพาณิชย์เพื่อตอบโจทย์ทั้งด้านความสะดวกสบายของผู้โดยสารและคุ้มค่าทางธุรกิจกรณีให้เอกชนเข้าลงทุนแบบ PPP เพื่อลดภาระงบประมาณของรัฐ
ปัจจุบันมีเรือโดยสารสาธารณะให้บริการใน กทม. และปริมณฑล จำนวน 5 เส้นทาง ได้แก่ 1. แม่น้ำเจ้าพระยา 2. คลองแสนแสบ 3. คลองผดุงกรุงเกษม 4. คลองภาษีเจริญ และ 5. คลองประเวศบุรีรมย์ (คลองพระโขนง) ระยะทางรวม 77 กม. โดยใน W-MAP จะศึกษาการเดินเรือเพิ่มในอีก 27 เส้นทาง รวมเป็น 32 เส้นทาง ระยะทางรวม 492.2 กม. ซึ่งจะมีจุดเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าจาก 12 จุดในปัจจุบันเพิ่มอีก 15 จุด เป็น 27 จุด
ปัจจุบันมีท่าเรือ 12 จุดที่เชื่อมกับรถไฟฟ้าที่เปิดให้บริการแล้ว 14 สถานี คือ รถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน จำนวน 10 สถานี ได้แก่ สถานีอโศก สถานีหัวลำโพง สถานีบางไผ่ สถานีบางหว้า สถานีเพชรเกษม 48 สถานีภาษีเจริญ สถานีสะพานพระนั่งเกล้า สถานีบางโพ สถานีสนามไชย และสะพานตากสิน รถไฟฟ้าบีทีเอส (สายสีเขียว) จำนวน 2 สถานี ได้แก่ สถานีราชเทวี และสถานีบางหว้า, แอร์พอร์ตเรลลิงก์ จำนวน 2 สถานี ได้แก่ สถานีมักกะสัน สถานีรามคำแหง
ทั้งนี้ จะมีการนำร่องเดินเรือโดยสารในคลองขุดมหาสวัสดิ์ ช่วงจากประตูน้ำฉิมพลีเข้ามาประมาณ 8 กม. จะเชื่อมกับคลองบางกอกน้อยได้ และชื่อมต่อกับรถไฟสายสีแดงอ่อนที่ตลิ่งชัน และบางบำหรุ โดยเส้นทางนี้มีประชาชนที่อาศัยอยู่หนาแน่น และจะเดินทางเข้าเมืองจำนวนมาก หากพัฒนาเส้นทาง และท่าเรือให้ทันสมัยและปลอดภัยจะเป็นทางเลือกในการเดินทาง และจะลดความแออัดถนนบรมราชชนนีได้ คาดว่าจะเริ่มได้ในปี 2565
สำหรับจำนวนผู้โดยสารทางน้ำใน 5 เส้นทาง 77 กม. ในภาพรวมปี 2562 (ก่อนโควิด) มีประมาณ 2 แสนคน/วัน หรือ 70 ล้านคน/ปี โดยแยกเป็นเรือด่วนเจ้าพระยา 13.3 ล้านคน เรือข้ามฟาก 33.9 ล้านคน เรือแสนแสบ 22.5 ล้านคน เรือคลองภาษีเจริญ 2.2 แสนคน เรือคลองผดุงฯ 9.6 หมื่นคน ส่วนปี 2563 เนื่องจากผลกระทบโควิด ทำให้ผู้โดยสารภาพรวมเหลือประมาณ 31 ล้านคน
อย่างไรก็ตาม การให้บริการเรือโดยสารสาธารณะในแม่น้ำและคลองยังมีความจำเป็นต้องปรับปรุงสิ่งต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นปัญหาด้านกายภาพที่เป็นอุปสรรคต่อการเดินเรือ เช่น การรุกล้ำลำคลอง ปัญหาของประตูระบายน้ำ หรือสะพานกีดขวางการเดินเรือ ปัญหาด้านการให้บริการเดินเรือโดยสาร เช่น เรือแล่นเสียงดัง เรือปล่อยควันดำ หรือปัญหาด้านความปลอดภัยกรณีมีผู้โดยสารหนาแน่นในช่วงเวลาเร่งด่วน
รวมทั้งปัญหาด้านท่าเรือโดยสาร เช่น ท่าเรือชำรุด ขาดสิ่งอำนวยความสะดวกที่ท่าเรือ ตลอดจนปัญหาด้านการเข้าถึงท่าเรือที่ไม่มีสิ่งกีดขวาง แสงสว่างไม่เพียงพอ ไม่ปลอดภัย ไม่มีป้ายบอกเส้นทางเข้าออกท่าเรือ และจุดเชื่อมต่อระบบขนส่งสาธารณะอื่นห่างไกลจากท่าเรือ
@ผู้ประกอบการแนะรัฐลงทุน และจ้างเอกชนบริหาร
นาวาตรี เจริญพร เจริญธรรม กรรมการผู้จัดการ บริษัท เรือด่วนเจ้าพระยา จำกัด กล่าวว่า ขอเสนอโมเดลการเดินเรือโดยสาร โดยภาครัฐควรเป็นผู้ลงทุนเนื่องจากมีแหล่งเงินและจะควบคุมค่าโดยสารได้ ขณะที่เอกชนควรรับจ้างบริหารจัดการเพราะมีความชำนาญมากกว่า แต่ทั้งนี้ ต้องศึกษาพฤติกรรมของประชาชน เพื่อประเมินปริมาณผู้โดยสารที่มีเหมาะสมด้วย ต้องเข้าใจว่าการขนส่งทางน้ำเป็นทางเลือก ที่ผ่านมา มองว่าเปิดเทอมผู้โดยสารใช้เรือมาก ปิดเทอมใช้น้อย แต่ความจริงไม่ใช่พราะมีนักเรียนนักศึกษาใช้เรือมาก แต่เป็นเพราะเมื่อเปิดเทอมบนถนนรถติดคนหนีมาใช้เรือเดินทางแทน แต่เมื่อถนนโล่งคนก็ไม่มาใช้เรือ ดังนั้น การศึกษาควรต้องดูถึงความต้องการของประชาชนจริงๆ
