การใช้เรื่องการตัดสิทธิพิเศษทางภาษีศุลกากร (GSP) สินค้าไทยของประธานาธิบดีสหรัฐฯ โดนัลด์ ทรัมป์ มาเป็นเครื่องมือในการกดดันให้ไทยต้องยอมเปิดตลาดให้กับชิ้นส่วนและเครื่องในหมูจากสหรัฐฯ เข้ามาทำตลาดในไทยนั้น ถือเป็นแนวทางการทำการค้าตามสไตล์ทรัมป์ ด้วยนโยบายชาตินิยมทางเศรษฐกิจ "อเมริกาต้องมาก่อน : America First” ที่มุ่งเน้นการปกป้องผลประโยชน์ของคนอเมริกัน การสร้างกำแพงภาษีนำเข้า และไม่สนับสนุนการเปิดเสรีทางการค้ากับประเทศอื่นๆ เพื่อทำให้อเมริกากลับมายิ่งใหญ่อีกครั้ง (Make America great again)
ยิ่งกับประเทศที่ได้เปรียบดุลการค้ากับสหรัฐฯ ด้วยแล้ว จะกลายเป็นประเทศที่ถูกจับตามองเป็นพิเศษ หนึ่งในนั้นคือ ประเทศไทย ที่เกินดุลการค้ามาอย่างต่อเนื่อง พบว่าในปี 2562 ไทยเกินดุลการค้ากับสหรัฐฯ ราว 2.01 หมื่นล้านดอลลาร์ ขณะที่ช่วง 6 เดือนแรกปี 2563 ไทยยังคงเกินดุลการค้ากับสหรัฐฯ ที่ราวๆ 1.16 หมื่นล้านดอลลาร์
จึงไม่น่าแปลกใจว่าทำไมทรัมป์จึงจ้องไทยตาเขม็งไม่ต่างกับที่จ้องจีน และเวียดนาม ที่ “เกินดุลการค้า” กับสหรัฐฯ มาตลอด และการกดดันให้ไทยเปิดรับเนื้อหมูจากสหรัฐฯ ไม่ใช่เรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้น หากแต่เป็นความพยายามอย่างยิ่งยวดของสหรัฐฯ ตั้งแต่ปี 2556 เพื่อสร้างราคาให้ “ขยะ” ที่คนอเมริกันไม่บริโภค ทั้งขา หัว และเครื่องในหมู ด้วยการนำไปเทขายให้ประเทศอื่น โดยเฉพาะในภูมิภาคเอเชียที่นิยมรับประทานชิ้นส่วนเหล่านี้ ทั้งๆ ที่รู้ว่าในขยะที่ว่านี้เต็มไปด้วยสารเร่งเนื้อแดง-Ractopamine ที่ผู้เลี้ยงหมูสหรัฐฯ สามารถใช้ในการเลี้ยงได้อย่างเสรี
ขณะที่ข้อกำหนดของไทย “ห้ามใช้สารเร่งเนื้อแดงในการเลี้ยงหมูอย่างเด็ดขาด” ผู้ใดลักลอบใช้ถือว่าผิดกฎหมายมีโทษหนักทั้งจำทั้งปรับ ตามประกาศของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พ.ศ. 2545 และประกาศกระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2546 สอดคล้องกับแนวทางของทางสหภาพยุโรป (EU) และที่ผ่านมาไทยก็ใช้เหตุผลด้านผลกระทบต่อสุขภาพและสุขอนามัยของประชาชนในการคัดค้านการนำเข้าชิ้นส่วนหมูสหรัฐฯ มาตลอด
และครั้งนี้ ที่ผู้นำสหรัฐฯ ใช้เรื่องหมูมากดดันไทยอีกครั้ง ไม่เพียงหวังผลทางเศรษฐกิจเท่านั้น แต่ยังเป็นเกมการเมืองของทรัมป์ ที่หวังใช้เรื่องนี้ยึดคะแนนเสียงจากเกษตรกรผู้เลี้ยงหมูในรัฐใหญ่ อย่างรัฐไอโอวา ที่มีผู้เลี้ยงหมูมากที่สุดของสหรัฐฯ และเป็นรัฐสวิงสเตท (Swing State) หรือรัฐที่ผู้สมัครทั้ง โดนัลด์ ทรัมป์ และโจ ไบเดน ให้ความสนใจและทุ่มสุดตัวในช่วงโค้งสุดท้ายเพื่อเรียกคะแนน การบังคับให้คนไทยต้องบริโภคหมูที่มีสารเร่งเนื้อแดงจึงเกิดขึ้นเพื่อเอาใจคนเลี้ยงหมูสหรัฐฯ
ทั้งๆ ที่สหรัฐฯ เองก็ยังไม่เคยเปิดรับหมูไทย หรือแม้แต่เนื้อไก่ไทยที่ผลิตได้มาตรฐานสากลเป็นที่ยอมรับของคนทั่วโลก แถมยังราคาไม่แพง จนสามารถรั้งตำแหน่งเบอร์ 8 ประเทศผู้ผลิตไก่มากที่สุดในโลก และเบอร์ 4 ผู้ส่งออกไก่ของโลก การปิดกั้นสินค้าไทย แต่กลับขอให้ไทยเปิดรับสินค้าของสหรัฐฯ เพื่อปกป้องเกษตรกรสหรัฐฯ โดยใช้ GSP มาบีบบังคับ ให้รับเอาเศษหมูเหลือทิ้งแถมสารอันตรายตกค้างมาให้คนไทยกินแบบตายผ่อนส่ง สะท้อนการจ้องเอาเปรียบไทยอย่างเห็นได้ชัด
วันนี้ต้องชื่นชมและเป็นกำลังใจให้รัฐบาลไทยยืนหยัดป้องกันคนไทยจากสารเร่งเนื้อแดงในหมูสหรัฐฯ และในเมื่อสหรัฐฯ ทำทุกอย่างเพื่อปกป้องเกษตรกรอเมริกันได้ รัฐบาลไทยก็ต้องยอมหักกับสหรัฐฯ เพื่อปกป้องไม่ให้เกษตรกรกว่า 2 แสนรายในห่วงโซ่การผลิตหมูทั้งหมดต้องล่มสลาย เพราะไม่สามารถแข่งขันกับหมูสหรัฐฯ ที่ต้นทุนต่ำกว่าไทยถึงเท่าตัวได้เช่นกัน
โดย ปฏิภาณ กิจสุนทร นักวิชาการอิสระ : patipan.kijsoontorn@gmail.com
