รอยเตอร์ – สื่อแดนปลาดิบเผยปักกิ่งเตรียมแบนอาหารทะเลนำเข้าทั้งหมดจากญี่ปุ่น นอกจากนี้ยังมีการยกเลิกกิจกรรมแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมระหว่างสองชาติ ขณะที่กระทรวงต่างประเทศจีนย้ำพร้อมตอบโต้ขั้นเด็ดขาดรุนแรง ถ้าทาคาอิจิยังไม่ยอมถอนคำพูด
ความตึงเครียดระหว่างสองประเทศระเบิดขึ้นหลังจากนายกรัฐมนตรีซานาเอะ ทาคาอิจิของญี่ปุ่น กล่าวในรัฐสภาเมื่อต้นเดือนว่า การโจมตีไต้หวันของจีนจะถือเป็นภัยคุกคามความอยู่รอดที่ทำให้ญี่ปุ่นต้องตอบโต้ทางทหาร
การแสดงความคิดเห็นดังกล่าวสร้างความไม่พอใจอย่างยิ่ง โดยจีนเรียกร้องให้ทาคาอิจิถอนคำพูด รวมทั้งเตือนพลเมืองงดเดินทางไปญี่ปุ่น
ในวันพุธ (19 พ.ย.) สถานีเอ็นเอชเคและสำนักข่าวเกียวโดของญี่ปุ่นรายงานโดยอ้างการเปิดเผยของแหล่งข่าวว่า จีนได้แจ้งญี่ปุ่นว่า จะฟื้นมาตรการแบนอาหารทะเลญี่ปุ่นเนื่องจากจำเป็นต้องตรวจสอบน้ำเสียที่ปล่อยลงทะเลเพิ่มเติม
วันเดียวกันนั้น เหมา หนิง โฆษกกระทรวงต่างประเทศจีน ตอบคำถามผู้สื่อข่าวเกี่ยวกับรายงานข่าวดังกล่าวว่า ภายใต้สถานการณ์ปัจจุบัน แม้ญี่ปุ่นส่งออกอาหารทะเลไปยังจีนก็คงไม่มีตลาดรองรับ พร้อมย้ำว่า ถ้าทาคาอิจิยังไม่ยอมถอนคำพูด ปักกิ่งจะดำเนินมาตรการตอบโต้อย่างเด็ดขาดและรุนแรง
ทางด้านมิโนรุ คิฮาระ เลขาธิการคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่น กล่าวกับผู้สื่อข่าวว่า รัฐบาลยังไม่ได้รับแจ้งจากทางการจีนเรื่องการแบนอาหารทะเลแต่อย่างใด
จีนเพิ่งผ่อนคลายมาตรการจำกัดการนำเข้าอาหารทะเลญี่ปุ่นเพียงบางส่วนเมื่อไม่กี่เดือนที่ผ่านมา หลังจากใช้มาตรการนี้เพื่อตอบโต้ที่ญี่ปุ่นตัดสินใจปล่อยน้ำเสียปนเปื้อนกัมมันตภาพรังสีที่ผ่านการบำบัดจากโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟูกูชิมะลงสู่ทะเลเมื่อสองปีที่แล้ว โดยโรงงานดังกล่าวได้รับความเสียหายอย่างหนักจากเหตุแผ่นดินไหวครั้งใหญ่และสึนามิในปี 2011
ขณะเดียวกัน จากการตอบโต้ด้วยถ้อยคำรุนแรงของนักการทูตจีนในญี่ปุ่นและสื่อของทางการจีน เมื่อวันจันทร์ (17 พ.ย.) ญี่ปุ่นได้ออกประกาศเตือนพลเมืองของตนในจีนให้เพิ่มความระมัดระวังและหลีกเลี่ยงการอยู่ในสถานที่ที่มีฝูงชนแออัด และทางญี่ปุ่นยืนยันว่า การแสดงความคิดเห็นของทาคาอิจิในสภาสอดคล้องกับจุดยืนของรัฐบาล
เมื่อเดือนมิถุนายน จีนเคยประกาศว่า จะนำเข้าอาหารทะเลญี่ปุ่นจากแค่ 10 จังหวัดของทั้งหมด 47 จังหวัด การฟื้นมาตรการแบนครั้งนี้ถูกมองว่า จะส่งผลกระทบอย่างรุนแรงกับบริษัทหลายแห่งที่ต้องการกลับสู่ตลาดจีนที่รองรับการส่งออกอาหารทะเลของญี่ปุ่นกว่า 1 ใน 5 ของทั้งหมด
โนริคาสึ ซูซูกิ รัฐมนตรีเกษตรญี่ปุ่น แถลงเมื่อวันอังคาร (18 พ.ย.) ว่า บริษัทส่งออกเกือบ 700 แห่งได้ยื่นขอลงทะเบียนเพื่อจัดส่งไปยังจีนอีกครั้ง อย่างไรก็ดี เพิ่งมีการอนุมัติเพียง 3 แห่งเท่านั้น
ผลกระทบต่อเศรษฐกิจญี่ปุ่นที่ปรากฏทันตาคือ การที่จีนบอยคอตต์การเดินทางไปญี่ปุ่น เนื่องจากอุตสาหกรรมท่องเที่ยวคิดเป็นองค์ประกอบราว 7% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (จีดีพี) ของญี่ปุ่น ขณะที่นักเดินทางจากจีนและฮ่องกงมีสัดส่วน 20% ของนักเดินทางทั้งหมดที่ไปญี่ปุ่น
สายการบินจีนกว่า 10 แห่งเสนอจ่ายค่าตั๋วคืนสำหรับเที่ยวบินไปญี่ปุ่นจนถึงวันที่ 31 ธ.ค. และนักวิเคราะห์ด้านการบินคนหนึ่งประเมินว่า มีการยกเลิกตั๋วเครื่องบินแล้วราว 500,000 ที่นั่ง
แหล่งข่าวคนหนึ่งในธนาคารของรัฐบาลจีนเผยว่า เมื่อวันอังคาร พนักงานได้รับแจ้งอย่างไม่เป็นทางการว่า การขอเดินทางไปญี่ปุ่นจะไม่ได้รับอนุมัติในช่วงเวลานี้
กระทรวงต่างประเทศจีนแถลงว่า การประชุมนักวิชาการจีน-ญี่ปุ่นประจำปีที่จะจัดขึ้นที่ปักกิ่งในวันเสาร์ (22 พ.ย.) ถูกยกเลิกแล้ว เช่นเดียวกับกิจกรรมส่งเสริมความสัมพันธ์สองประเทศที่มีกำหนดจัดในวันศุกร์ (21 พ.ย.) ที่เมืองฮิโรชิมาของญี่ปุ่น รวมถึงการแสดงของนักแสดงตลกญี่ปุ่นในเทศกาลที่กำลังจะจัดขึ้นที่เซี่ยงไฮ้ ขณะที่บอยแบนด์ญี่ปุ่นวงหนึ่งยกเลิกงานแฟนมีตที่กวางโจวเมื่อต้นสัปดาห์โดยระบุว่า เนื่องจากเหตุสุดวิสัย