ยูเครนคงแบกรับความพ่ายแพ้อีกยกในศึกชิง ‘เมืองอัฟดิอิฟกา’ ไม่ไหว หลังจากปราชัยที่เมืองบัคมุต และล้มเหลวในการรุกตอบโต้รัสเซีย

(เก็บความจากเอเชียไทมส์ www.atimes.com)

Battle for Avdiivka could decide the Ukraine war
By STEPHEN BRYEN
19/10/2023

หลังจากปราชัยในศึกชิงเมืองบัคมุต และการดำเนินการรุกตอบโต้ฝ่ายรัสเซียก็ประสบความล้มเหลว ยังไม่เป็นที่ชัดเจนว่ายูเครนสามารถที่จะแบกรับความพ่ายแพ้อีกรอบหนึ่งที่เมืองอัฟดิอิฟกา ไหวหรือไม่

ขณะที่โลกเพ่งความสนใจไปที่สงครามระหว่างอิสราเอลกับกาซา สงครามในยูเครนก็ยังคงบดบี้กันต่อไป

ผู้นำรัสเซีย วลาดิมีร์ ปูติน ออกมาแถลงกับผู้สื่อข่าวเป็นเวลาสั้นๆ ระหว่างทริปเดินทางเยือนจีนของเขา และจากสิ่งที่เขาพูดออกมา เราสามารถที่จะมีข้อสรุปดังต่อไปนี้ ประการแรกก็คือ ทางรัสเซียมีความกังวลใจเกี่ยวกับการใช้ขีปนาวุธ “อะแทคซิมส์” (ATACMS) ของสหรัฐฯ มาทำการโจมตีกองกำลังรัสเซีย และประการที่สอง ฝ่ายรัสเซียมีความวิตกเกี่ยวกับการมาถึงของเครื่องบินขับไล่ F-16 ซึ่งบางทีอาจจะเป็นในราวๆ เดือนมกราคม ถึงแม้ไม่มีใครแน่ใจก็ตามที

ฝ่ายรัสเซียเข้าใจดีว่า เครื่องบิน F-16 จะท้าทายฐานะความเป็นเจ้าอากาศของพวกเขา อย่างน้อยที่สุดก็ในระดับหนึ่ง และสร้างความยุ่งยากซับซ้อนมากขึ้นให้แก่การปฏิบัติการของพวกเขา เวลาเดียวกันนั้น ทางภาคพื้นดิน ฝ่ายรัสเซียกำลังมีความคืบหน้าไปได้บางระดับในการเข้าโจมตีเมืองอัฟดิอิฟกา (Avdiivka) ทว่าต้นทุนด้านกำลังคนและฮาร์ดแวร์ที่ต้องทุ่มลงไปนั้นก็สูงเอามากๆ

ผลที่เกิดขึ้นมาคือ สงครามนี้ได้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปในหลายๆ มิติ ฝ่ายรัสเซียได้พิสูจน์ตัวเองให้เห็นว่ากองทัพของพวกเขาสามารถขับไล่การรุกของฝ่ายยูเครนซึ่งพุ่งเป้าความสนใจไปยังทิศทางแคว้นซาโปริซเซีย และสามารถทำให้ยูเครนประสบกับการบาดเจ็บล้มตายอย่างหนักหน่วง

อย่างไรก็ตาม มาถึงตอนนี้เมื่อทางรัสเซียต้องเริ่มต้นกลายเป็นฝ่ายรุกด้วยการเข้าโจมตีพวกเมืองใหญ่ที่มีความสำคัญทางยุทธศาสตร์อย่างเช่น อัฟดิอิฟกา มันก็จะไม่ใช่เรื่องง่ายๆ เหมือนเดิมเสียแล้ว

จุดต่างๆ เกี่ยวกับการสู้รบทางภาคพื้นดินและทางอากาศในยูเครนอย่างเดียวกับที่ ปูติน พูดออกมานี้ ได้ถูกหยิบยกขึ้นมาพูดในแบบเดียวกัน จากรัฐมนตรีกลาโหม เซียร์เก ชอยกู ของเขา ในระหว่างการประชุมหารือของเขาร่วมกับพวกนายทหารระดับท็อปจากทั้งกองทัพบก กองทัพอากาศ และกองทัพเรือ ของรัสเซีย [1]

ทั้งนี้ MGM-140 Army Tactical Missile System หรือ ATACMS เป็นขีปนาวุธทิ้งตัวทางยุทธวิธี (tactical ballistic missile) ซึ่งมีระยะยิงไกลราวๆ 300 กิโลเมตร ขีปนาวุธแบบนี้ถูกจัดส่งไปยังยูเครนแบบลับๆ และนำมาใช้ครั้งแรกในการโจมตีเล่นงานคลังอาวุธขนาดใหญ่และสนามบินในเมืองเบอร์เดียนสก์ (Berdyansk) ของแคว้นซาโปริซเซีย

ตามรายงานข่าวที่ยังไม่ได้รับการยืนยันระบุว่า ขีปนาวุธนี้ได้ทำลายเฮลิคอปเตอร์โจมตีแบบ Ka-54 ไปเป็นจำนวนสำคัญทีเดียว โดยที่ฝ่ายรัสเซียใช้เฮลิคอปเตอร์แบบนี้อย่างทรงประสิทธิภาพในการปฏิบัติการสู้รบกับยูเครนของพวกเขา ณ พื้นที่ซึ่งเรียกกันว่า “จัตุรัสแบรดลีย์” (Bradley Square)
(หมายเหตุผู้แปล - จัตุรัสแบรดลีย์ เป็นชื่อฉายาเรียกพื้นที่สู้รบในแนวรบด้านซาโปริซเซีย ซึ่งเมื่อเดือนมิถุนายน 2023 ฝ่ายรัสเซียสามารถทำลายยานสู้รบทหารราบ “เอ็ม 2 แบรดลีย์” ทำในสหรัฐฯ ได้จำนวนมาก พร้อมกับรถถัง “ลีโอพาร์ด 2” ทำในเยอรมนีได้อีกหลายคัน ดูเพิ่มเติมได้ที่ https://www.urbandictionary.com/define.php?term=Bradley%20square, https://sputnikglobe.com/20230728/us-experts-slowly-admitting-ukraine-cant-win-hope-for-stalemate-1112202801.html, https://en.wikipedia.org/wiki/2023_Ukrainian_counteroffensive)

ฝ่ายรัสเซียพึ่งพาระบบป้องกันขีปนาวุธและการรบกวนสัญญาณ GPS มาเอาชนะบรรดาขีปนาวุธที่ฝ่ายตะวันตกจัดส่งไปให้ยูเครน แต่ขีปนาวุธอะแทคซิมส์ที่ถูกส่งไปให้ยูเครนเป็นโมเดลเก่าซึ่งอิงอาศัยแพลตฟอร์มในการนำทางรุ่นเก่าอย่าง inertial navigation system (INS) [2] และไม่ได้ใช้ GPS

เครื่อง INS แต่ละเครื่อง ประกอบด้วย ไจโรสโคป (gyroscopes) ที่ทำงานด้วยพลังงานไฟฟ้า และไม่มีความจำเป็นต้องเชื่อมต่อกับดาวเทียมหรือระบบนำทางด้วยวิทยุภายนอก ในทางปฏิบัติ คุณสมบัติเช่นนี้หมายความว่าการรบกวนสัญญาณใช้กับมันไม่ได้ผล เนื่องจากไม่มีสัญญาณอะไรจะให้รบกวน

ไม่เป็นที่ทราบกันว่ารัสเซียมีระบบป้องกันภัยทางอากาศใดๆ คอยคุ้มกันพื้นที่เบอร์เดียนสก์หรือไม่ และถ้าหากพวกเขามี พวกเขาได้ยิงระบบดังกล่าวใส่ขีปนาวุธอะแทคซิมส์ ที่ถูกยิงเข้ามาหรือไม่ อย่างไรก็ดี เป็นเรื่องน่าประหลาดใจที่ฝ่ายรัสเซียเก็บรักษาเฮลิคอปเตอร์โจมตีของพวกเขาเอาไว้ใกล้กับพื้นที่ปฏิบัติการถึงขนาดนี้ โดยเป็นพื้นที่ซึ่งอาจถูกโจมตีได้จากพวกขีปนาวุธที่มีระยะทำการไกลๆ ของฝ่ายยูเครน อย่างเช่น ขีปนาวุธสตอร์มแชโดว์ (Stormshadow) [3] ระบบจรวดหลายลำกล้อง ไฮมาร์ส (HIMARS) [4] และในตอนนี้ก็มีอะแทคซิมส์ อีกด้วย

ฝ่ายรัสเซียก็ใช่ว่าจะปราศจากระบบอาวุธอันน่าชิงชังของพวกเขาเอง หนึ่งในนั้น ซึ่งเวลานี้กำลังถูกใช้ในการโจมตีอัฟดิอิฟกาด้วย ได้แก่ TOS-1A ซึ่งบ่อยครั้งเรียกขานกันว่าเครื่องโยนพระเพลิง (flamethrower) [5]

อาวุธ TOS ที่กำลังถูกใช้อยู่ในเวลานี้ เป็นระบบจรวดหลายลำกล้องติดตั้งหัวรบเทอร์โมบาริก (thermobaric warhead) ซึ่งทำหน้าที่เป็น “วัตถุระเบิดที่ปล่อยเชื้อเพลิงให้กระจายตัวเป็นละอองลอย” (fuel-air explosive) โดยที่การระเบิดของวัตถุระเบิดเช่นนี้ จะทำให้เกิดกลุ่มเมฆของอนุภาคเชื้อเพลิงขนาดเล็กๆ ซึ่งจะระเบิดขึ้นและดึงเอาก๊าซออกซิเจนทั้งหมดจากพื้นที่ตรงนั้น ทำให้เกิดการลุกไหม้ คล้ายๆ กับการทำงานของระเบิดนาปาล์ม ที่จริงแล้วฝ่ายรัสเซียก็เรียกอาวุธพวกนี้ว่าเป็น “กำแพงนาปาล์ม” (wall of napalm)

ฝ่ายรัสเซียอาจเลือกวิธีไม่สนใจไยดีกับจำนวนการบาดเจ็บล้มตายที่กำลังเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ ของพวกเขา และยังคงกดดันฝ่ายยูเครนต่อไป ขณะที่พวกเขาพยายามเสริมความแข็งแกร่งให้พื้นที่ชายแดนของภูมิภาคดอนบาส (Donbas หมายถึงแคว้นโดเนตสก์ และแคว้นลูฮันสก์ ในยูเครนตะวันออก) และรักษาพื้นที่ในทิศทางซาโปริซเซียให้มั่นคงปลอดภัย โดยที่ในเวลานี้เป็นเรื่องซึ่งทราบกันดีอยู่แล้วว่า ยูเครนนั้นกำลังอยู่ในภาวะขาดแคลนกำลังพล

เคียฟกำลังพยายามหาทางเกณฑ์ชาย “ที่อยู่ในวัยเป็นทหาร” (ซึ่งเวลานี้มีการขยับช่วงอายุให้กว้างยิ่งขึ้น โดยสูงสุดไปถึงวัย 60 ปีแล้ว) ให้ได้จำนวนมากขึ้นอีก เพื่อเติมเต็มช่องโหว่ทางกำลังพลของฝ่ายตน ทว่าผู้คนจำนวนมากไม่ได้มีความยินดีที่จะเข้าร่วมสู้รบ [6] ยูเครนเพิ่งรายงานว่าได้จับกุมคนหนุ่มๆ หลายพันคน [7] ที่กำลังพยายามข้ามชายแดนของประเทศและหลบหนีการถูกเกณฑ์เป็นทหาร [8] พวกเขาเหล่านี้ที่กระทำสำเร็จมีจำนวนเท่าใดนั้นไม่เป็นที่ทราบกัน นอกจากนั้นเวลานี้เคียฟยังพยายามบีบคั้นพวกประเทศยุโรปอื่นๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งโปแลนด์ ให้ส่งตัวชาวยูเครนที่อยู่ในวัยเกณฑ์ทหาร กลับคืนมายังยูเครน ทว่าทั้งโปแลนด์และชาติยุโรปอื่นๆ ต่างปฏิเสธ

ยูเครนยังอาจจะต้องเผชิญกับการพังครืนของความสนับสนุนที่ได้รับจากฝ่ายตะวันตก ทั้งในด้านการเงินและด้านยุทธสัมภาระ ถือเป็นครั้งแรกที่พวกเขาประสบกับปฏิกิริยาในทางปฏิเสธ ยุโรปนั้นในทางเศรษฐกิจได้เข้าสู่ภาวะถดถอยเรียบร้อยแล้ว ขณะที่โกดังคลังแสงของพวกเขาเหือดแห้งลงมาก สำหรับสหรัฐฯ ก็กำลังบ่ายหน้าไปในทิศทางเดียวกัน

ระหว่างแถลงข่าวที่ประเทศจีน ปูตินกล่าวว่าตัวเขาพร้อมที่จะเจรจากับพวกผู้นำยูเครน ทว่ายูเครนต้องยกเลิกกฎหมายฉบับหนึ่งของพวกเขาที่มีบทบัญญัติห้ามประธานาธิบดีโวโลดีมีร์ เซเลนสกี และพวกเจ้าหน้าที่ยูเครนคนอื่นๆ ไม่ให้เข้าร่วมในการเจรจากับตัวเขา

การแสดงความเห็นเช่นนี้ของปูตินสามารถที่จะอ่านได้เป็น 2 ทาง อาจจะตีความว่าเป็นการท้าทายยูเครนให้มานั่งโต๊ะเจรจากัน หรือไม่ก็อาจจะมองว่าเป็นการวาดภาพให้เห็นว่าทำไมยูเครนถึงยังไม่ยอมเจรจา โดยที่เวลานี้มีผู้ที่แสดงความปรารถนาเป็นคนกลางจัดการเจรจาสันติภาพระหว่างสองฝ่ายนี้อยู่หลายราย โดยที่โดดเด่นกว่าเพื่อนก็คือ จีน และตุรกี ถึงแม้ยังคงไม่มีมาจากสหรัฐฯ เลย

ตุรกี มีคุณสมบัติที่เหมาะสม ส่วนหนึ่งเนื่องจากประเทศนี้เป็นสมาชิกขององค์การนาโตด้วย ถึงแม้นาโตเองไม่ได้มีการยื่นข้อเสนอในการเจรจาใดๆ กับรัสเซีย แถมยังตัดรัสเซียออกจากการสนทนาทุกๆ อย่างในทางเป็นจริงด้วยซ้ำไป ด้วยหตุนี้ ตุรกีจะลงดำเนินการในแบบนอกฉันทมตินาโตในปัจจุบัน ถึงแม้ว่าเรื่องนี้ก็เช่นเดียวกันอาจจะอยู่ในภาวะที่กำลังจะเกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้นมาก็ได้

การเสียเมืองบัคมุตถือเป็นความพ่ายแพ้ใหญ่ครั้งแรกของกองทัพยูเครน ความล้มเหลวของฝ่ายยูเครนในการรุกตอบโต้คราวนี้นับเป็นความปราชัยใหญ่ครั้งที่สอง ยูเครนสามารถที่จะยืนหยัดรับมือกับความพ่ายแพ้ครั้งที่สามที่เมืองอัฟดิอิฟกาได้หรือไม่นั้น ยังไม่เป็นที่ทราบกัน –บางทียูเครนอาจจะสามารถสู้รบไปได้สักระยะหนึ่ง แต่ค่าใช้จ่ายที่ต้องทุ่มลงไปก็อาจจะสาหัสถึงขั้นเป็นตายกันทีเดียว

แต่สิ่งที่ทราบกันอย่างแจ่มแจ้งแล้วก็คือ เซเลนสกีกำลังเผชิญกับวิกฤตที่จะเติบโตขึ้นเรื่อยๆ ขณะที่การสู้รบขยายตัวออกไปในอัฟดิอิฟกา และที่อื่นๆ

สตีเฟน ไบรเอน เป็นนักวิจัยอาวุโสอยู่ที่ Center for Security Policy และ Yorktown Institute ข้อเขียนนี้หนแรกสุดเผยแพร่อยู่ใน Weapons and Strategy ที่เป็นบล็อกบนแพลตฟอร์ม Substack ของผู้เขียน

เชิงอรรถ
[1] https://email.mg-d1.substack.com/c/eJxMkD1v2zAUAH8NuUl4j6QZcuCgIhWQAOmSAkK7GPx4suXqKyQNV_--QLNkvZvuoq902fLh7oVyk2mfD56ctAFM1JwcavukDSqF_Oo8AOioFIweU6REVo0yBlQxIAU18skJEBIBLQgEha02RqPAQB5HI4VhCpZLk7At91Cqj3_auC18dtda98Jkx0TPRP9VMtFnSlOmWJnoTSSMCVIDCqlRBqmxGHxzCj7ZoJ-EhsRkf2PymY5XfLlt0w9xqm_Tq2273N02kg_4Zn-eP17Wc-meh5I_hve3d5HN72P_dQzfu_7vEPm-lXqekkNpwOgTmk9Sj53cSo8yU62UeXal0n6ltQ35oJUpuCx-mv9HlXtI2-Kn1T3I79taeP0y-V8AAAD__xLqeEg
[2] https://email.mg-d1.substack.com/c/eJxMkD3P2jAYAH-NvSXy4684g4dUNBJIdKFS1C7IsZ9AaL6wjWj-faW-C-vddOddxtsad_tKGIuI27TTYEXdM-M1RQu6rrQBKYHebSUqVmslgtCKVWoANygF2CsPg-CVoqPljAtgUDMOTEKpjdHAoUcHgxHcEMnmWxGgTK8-Zef_lH6d6WTvOW-JiIbwlvD2UxLeRgxjRJ8Jb4XTsgp8KAQyWUilsHBSYNFzE2on_aCkIaJ9EHHA_QTHxzr-4Cqfx1NdNrF5rCje7Fv98_o8LtfUHLoUn93lfOHR_N63X3v3vWn_dp5ua8rXMVgQhhmtwHyRvG9oF3ynCXPGSKNNGbc7LmUfd1yIZLfZjdP_qPTqwzq7cbFvdNu6JJo_Jv8LAAD__-hkdmg
[3] https://email.mg-d1.substack.com/c/eJxMkL2u2yAYQJ8GNlt8YAgMDK5uLd1I6ZJKVrtE_HxOnPovQJT67Sv1LlnPmc4JruB1Tbt9ZkxVwm3aabTCeKaDomhBmYPS0DRAb9aL4BTTBw9ScjfI4YBKa3AySglBKTpazrgABoZxYA3USmsFHDw6GLTgmjRsvlYR6vz0ubjwpw7rTCd7K2XLRLSEd4R375LwLmEcE4ZCeOcNem9MU8WB8aoxwlWexaEyzGkWQfIBIhHdnYgP3I_weV_HH1yW03g0dZva-4rixb6Zn5fH53LJ7Uef06M_n8486d_79mvvv7fd3z7Qbc3lMkYLQjOtJOgvUvYN7YKvPGEpmGiyueB2w6X2aceFNOw6u3H6H5WfPq6zGxf7QretS6blbfK_AAAA___nl3dP
[4] https://email.mg-d1.substack.com/c/eJxMkM2O2yAYAJ8Gbrb4AGM4cHC1tbQrbS-pZLWXiJ_PiVP_BYhSv32l7iXXmdNMcAUvWzrsI2OqEu7zQaMVxjMdFEULyrRKg5RAr1YxpxoNPpgWQ6udQQ5-lIwr1bQYJJ0sZ1wAA8M4MAm10loBB48ORi24JpItlypCnR8-Fxf-1GFb6GyvpeyZiI7wnvD-VRLeJ4xTwlAI73UblUElK-daX0kuxsooPVYKAJsxSo-RE9HfiHjD4wPeb9v0gzflc_owdZe624biyb6Zn-f7-3rO3duQ0304fZ540r-P_dcxfO_6v0Og-5bLeYoWhGZaNaC_SDl2tCs-84ylYKLJ5oL7FdfapwNXItllcdP8Pyo_fNwWN632iW7f1kzLy-R_AQAA___Qh3c9
[5] https://email.mg-d1.substack.com/c/eJxMkLmO2zAUAL-G7CTwEvVYsFCwEbALbBoHEJLG4PFky9Flkoajvw-QbdzOVDPBFbxs6bCPjKlKuM8HjVYazyBoipZr02rgSnF6tUY6ZoICPXrvFIsYWjECjhFD8F4CnaxgQnLGDROcKV5rAM0F9-j4CFIAUWy5VJHX-eFzceFPHbaFzvZayp6J7IjoiehfJRF9wjglDIWIHsIYNERX6UZDpYwYK-Odr4QzAZrWtDEYIvsbkW94fPD32zb9EE35nD5M3aXutqF8sm_m5_n-vp5z9zbkdB9OnyeR4Pex_zqG713_dwh033I5T9FyCQx0w-GLlGNHu-Izz1gKJppsLrhfca19OnAlil0WN83_o_LDx21x02qf6PZtzbS8TP4XAAD__3RpeJk
[6] https://email.mg-d1.substack.com/c/eJxMkD2v2yAUQH8NbLa4gMn1wODq1dKLlC6pZLVLBPg6ceqvAFHqf1-pb8l6znROcJmua9ztM1EsIm3Tznurai8wGE4WTH0wCFoDv1kYfFVXQgeJYYBA7oAwUAgShdIVBT5aKaQCAbWQIDSUBtGABE8OBlQSmRbzteihTE-fsgt_yrDOfLK3nLfEVMNky2T7LplsI_VjpJCZbPsKlHOoCgAhCt2jLDwaXYTBeOVMUMOBmGrvTH3QfoTP-zr-kFU-jce6bGJzX0m9xLf65-XxuVxS89Gl-OjOp7OM-Hvffu3d96b92wW-rSlfxt6CQoGmAvwied_ILvRKE-VMkUebMm03Wkofd1qYFtfZjdP_qPT0_Tq7cbEvctu6JJ7fJv8LAAD__zZWd3E
[7] https://email.mg-d1.substack.com/c/eJxMkD1v8yAYAH8NbLbgAWMYGPwqr6VESpdUstolwvhx4tRfAaLU_75Su2S9m-68S3hZwmYfEUMWcB032llhWqa9omi5MqXSXEpOr7YwBhiWPbC-8xI65qUwUjglhXZlqehggYHgjBsGnEmeK60VB96i470WoIlk0yXreB4fbUzOf-V-mehorymtkYiKQE2gfpUE6oDdENAnArU2yrOCyaz3BWYSocicdDIrAVqtgPVQCCLqGxE73A58f1uGNyjScTiYvArVbUHxZP_M-_m-n8-x2jUx3JvT8QRBf27rx9b8r-rvxtN1iek8dJYLzbQquP4jaVvRzviMI6aEgQYbE65XnPM2bDgTyS6TG8bfqPhou2Vyw2yf6NZljjS9TP4JAAD__8dfdgM
[8] https://email.mg-d1.substack.com/c/eJxMkD2P3CAUAH8NdLZ4gPGjoHB0sXQnXZqLtEqaFeDnXW_8dcBq438fKddsO1PNRF_osqXD3TOlKtE-H3xwygaB0XByYGxrELQGfnUByY5B-agFSNBmGL0fW9uiMC16LfnkpJAKBFghQWioDaIBCYE8jKgkMi2WSzVAne8hFx__1HFb-OyupeyZqY7Jnsn-WTLZJxqmRLEw2TeEkcDbKrZtrHQMogoNqArbUSCQgsE2TPU3pl7oeIPX2zb9kE15n95s3aXutpF6iG_25_nzdT3n7uWU0-fp4_1DJvx97L-O0_eu_3uKfN9yOU-DA4UCTQP4Rcqxk1vpkWcqhRJPLhfar7TWIR20Mi0ui5_m_1H5HoZt8dPqHuT3bc28PE3-FwAA___siHcp